ĐÊM THÁNH NHÂN 2 ( Ngày Hoàng Đạo )

Thế là hết những ki-lô-mét đường bê tông nhựa trơn tru xe phóng ràn rát êm ru và bây giờ bắt đầu rẽ quặt vào một đoạn đường khốn nạn vỡ nát lổn nhổn ổ gà ổ voi. Ðoạn đường chỉ dài hơn 10 ki lô mét đã bị hạt đường bộ thẳng tay gạt phăng khỏi những cung đường được nhận tiền để tu tạo bảo dưỡng nâng cấp hoặc làm mới lại hoàn toàn. Nó đã bị bỏ rơi từ mười năm nay.

Ðường nhựa đã hoá thành đường đá vì lớp vỏ nhựa đã tiêu ma từ lâu rồi. Sở dĩ con đường khốn khổ này bị người ta cố tình lờ đi là bởi nó có tội là trót chạy vào làng Lũng Bãi đế chế chum vại tiểu sành nổi tiếng lừng lẫy cả trăm năm nay nhưng giờ đây đang bước vào buổi hoàng hôn suy tàn khánh kiệt quên lãng. Ðã bao năm rồi con đường vỡ nát này trở nên hoang vắng. Chỉ có những người dân làng Lũng Bãi có hai cái răng cửa to tướng như bàn cuốc một tháng đôi lần còng lưng đẩy chiếc xe đạp không chuông không phanh không gác đờ bu hai bên sườn xe dõng xe buộc hai sọt tre tòm hom chất đầy nhồi đầy chum vại tiểu sành đem đi bán ở đâu đó. Chỉ có họ mới biết. Người tứ xứ đến đây chỉ là những thằng trốn tù và những gã vô gia cư nửa người nửa ngợm mò vào làng Lũng Bãi chẻ củi thuê đốt lò mướn mà dân Lũng Bãi vẫn quen gọi chệch đi là đốt lồ. Có ai thèm mò đến cái xứ sở điêu tàn này bởi vì nơi đây còn có cái gì có thể kiếm ra đồng tiền bát gạo.

Không có con suối nước nóng phụt lên từ lòng đất có thể mở công ty trách nhiệm hữu hạn chuyên đóng chai nước khoáng buôn bán để kiếm lời. Cũng chẳng có những vườn cò hàng ngàn vạn con còn núi đồi thì cũng có đấy nhưng mà lùn tịt lở loét bẩn thỉu thối hoắc và bãi sông thì lệt sệt bùn nhão trộn lẫn mảnh sành trộn lẫn cứt bò cứt trâu cứt lợn lẫn cứt người.

Chẳng có một thứ gì có thể sờ mó được ngửi được xem được để dụ khách bốn phương rồng rắn nối đuôi nhau về tham quan du lịch ấy là chưa muốn nói đến đi lại trên đoạn đường 10 ki lô mét này không được an toàn cho lắm nhất là vào những buổi trưa vắng vẻ những đêm không trăng không sao trời lây phây mưa hai bên đường thông thống những vạt ruộng cỏ lác hoang vắng ngập úng quanh năm ồm ộp tiếng ếch nhái không thể cày cấy gieo hạt vì đồng đất bỏ hoang nhiễm phèn chua rất nặng.

Tuy nhiên công bằng mà nói trong mười năm đổ lại đây không chỉ có toàn bọn người vô lại đi về trên đoạn đường hoang vắng man rợ này. Còn có hai con người cũng có thể liệt vào loại đại gia đàng hoàng có tiếng có tăm tên họ được trọng vọng trước đám đông người.

Một người là doanh nghiệp tỉ phú nổi tiếng Dục Văn Bường - cháu đích tôn của một ông thợ lồ thọt chân kiết xác dân ngu cu đen nghèo nhất vùng này. Còn người thứ hai không phải ai xa lạ mà chính là cha Tạc áo thâm da trắng nói tiếng Mỹ như gió say mê việc đạo hăm hở việc đời cũng là người sáng lập ra quỹ ủng hộ đồng bào cùi ở Tây Nguyên được rất nhiều cơ quan đoàn thể bà con xa gần nồng nhiệt ủng hộ.

Nhưng thôi chuyện về ông cha đạo và nhà doanh nghiệp nổi tiếng thỉnh thoảng mò về làng Lũng Bãi để làm gì thì tạm gác lại bởi vì cũng phải nói thêm một chút về cái làng Lũng Bãi có nghề làm chum vại tiểu sành lâu đời này đã.

Vâng, Lũng Bãi quả là một đế chế chum vại tiểu sành đã ngang nhiên sừng sững tồn tại bao nhiêu đời nay rồi giữa một vùng đồng bằng châu thổ chỉ chuyên trồng lúa nước và hoa màu. Ðế chế Lũng Bãi ngự trị trên một vùng bãi ngoài đê con sông Cái nước lợ. Hơn trăm năm trước vào một ngày cuối năm âm u mưa gió mịt mù có đoàn thuyền lớn loại thuyền đi biển năm cánh buồm cánh dơi bất ngờ đổ ập vào một bãi hoang lệt xệt bùn nước ngoài đê con sông Cái ở mạn gần làng Thượng cách quả đồi Lùm hơn cây số. Lý trưởng làng Thượng và cả phó lý lẫn ông trùm làng Hạ nổi trống mõ inh ỏi báo động đánh cướp. Dân làng Thượng cùng dân làng Hạ tay dao tay thước ầm ầm kéo nhau hò hét ùn lên kín mặt đê. Trong ánh chớp xanh lè dân làng Thượng làng Hạ nhìn thấy một đám người lạ mặt ăn mặc rách rưới mặt quắt răng cửa bàn quốc to tướng nom rất dữ tợn đang rối rít đóng cọc chăng dây dựng nhà trên bãi bùn đất lệt xệt ngập tới bẹn. Ðám người lạ không xông lên mặt đê. Dân làng Thượng làng Hạ cũng không tràn xuống bãi đất bùn. Ðôi bên chỉ trố mắt nhìn nhau gầm ghè giữ miếng. Cứ như vậy một tháng trời ròng rã thì trên bãi đất nhảy nhụa hoang vu ngoài sông trồi lên hơn chục ngôi nhà mái tranh tường đất vững chãi. Giữa đám nhà cửa lố nhố lùn tè đó lừng lững vượt lên một cái lò trát bùn đỏ quạch hình thù quái dị kềnh càng nung núc như con trâu nước khổng lồ Và cũng từ buổi hôm đó trên vùng ven bờ ngoài đê con sông Cái một làng đất bãi ra đời. Dần dà quen gọi là làng Lũng Bãi: Hơn trăm năm qua người ta tính đếm được tới 9 lần dân làng Lũng Bãi tràn qua con đê xông lên cướp đất cướp ruộng của dân làng Thượng dân làng Hạ. Và hơn trăm năm qua người ta cũng tính đếm được đúng 9 lần dân làng Thượng dân làng Hạ ào qua con đê tràn xuống bãi sông phá nhà đập lồ đuổi dân làng Lũng Bãi chạy dạt xuống thuyền. Mỗi lần xô xát tranh chấp như vậy là có máu chảy có người què cụt có người chết có oán thù. Rồi những ngày tháng qua đi mọi chuyện đâu lại vào đó dân cư làng Lũng Bái vẫn chuốt vại nhóm lồ ngoài đất bãi và dân làng Thượng dân làng Hạ vẫn cầy cấy trên cánh đồng bên trong con đê.

Cho tới hôm nay khách thập phương muốn tìm về làng Lũng Bãi có hỏi thăm đường đất thì cũng chẳng khó gì cứ thẳng đường quốc lộ thênh thang đến ngã ba Kỳ Sơn cách bến phà Kiều ba cây số rẽ trái vào con đường lổn nhổn ổ gà ổ trâu ổ voi. Ði khoảng 10 ki lô mét đoạn đường hoang vắng này mắt đã phát ớn lên nhìn những thửa ruộng hoang ngập lút cỏ lác đơn điệu hai bên đường thì khách trèo lên một quả đồi đất lùn tịt vàng khè có tên là đồi Lùm. Con đường đất đồi vào mùa hè nóng hầm hập như chui vào lò nhưng vào mùa mưa nhầy nhụa trơn như đổ mỡ vòng vèo qua mấy ngôi nhà đắp đất cũng lùn tè loại nhà cổ xưa chẳng có cột kèo chỉ có những ô cửa sổ bé tí vuông vắn hun hút như lỗ châu mai khoét vào tường đất nứt nẻ dầy hàng thước ta nếu đi ngang qua thì thế nào cũng bắt gặp dăm con rắn mối da mốc thếch lười biếng nằm tắc lưỡi sưởi nắng sát cạnh chân tường. Vượt qua quả đồi Lùm là nhìn thấy cánh đồng trắng loá nước lơ phơ cỏ lác của làng Thượng làng Hạ. Phía bên kia cuối cánh đồng nổi lên con đê lực lưỡng xanh rì cỏ. Trèo lên mặt đê thấy ngay làng Lũng Bãi trải dài trên bãi đất bùn lệt xệt mênh mông hoang vắng. Những ngôi nhà gạch đen đùa mái ngói đen sì tường không trát vữa ngất ngưởng xây trên những đế móng lộ thiên kềnh càng cắm rất chắc rất sâu xuống đất. Đường trong làng rải đầy mảnh sành ngoằn ngoèo bám theo những bức tường được đắp toàn bằng tiểu sành đã bị nút vỡ đã bị quá lửa đã bị vứt đi sau khi dỡ lồ. Cả làng không tìm đâu một cây chanh cây nhãn cây na cây bưởi mà chỉ toàn cây chó đẻ. Suốt từ đầu làng đến cuối làng củi khô được chẻ thanh nhỏ xếp cũi lợn trùng điệp như chiến luỹ bao bọc quanh mấy cái lồ to tướng sừng sững oai nghiêm và kinh dị như pháo đài cổ xưa bí ẩn đêm ngày thong thả chậm rãi phun lên trời những làn khói đen kịt.

Cách đây hơn chục năm cha Tạc da trắng áo thâm hăm hở việc đời siêng năng việc đạo lúc bấy giờ đương tập sự thày cả tại một giáo hội nghèo ở một vùng biên giới phía Tây cực Nam thì được cụ cố đạo già họ Bùi - người nhặt được cha Tạc khóc oe oe trên đường tàu đã gọi cha Tạc về nhà thờ Lớn thành phố sau khi cho ông thày cả trẻ tuổi đẹp trai mắt sáng tinh ranh thông minh ăn một bữa no nê súp cà ri Ấn Ðộ cay xè.

Cụ cố đạo họ Bùi thong thả kể là có một ông thợ đốt lồ họ tên là Dục Tức Bền gày quắt như con đười ươi ở một làng nghề chum vại Lũng Bãi ngoài đê con sông Cái nổi tiếng tình cờ một hôm ngã lộn cổ xuống một hầm mộ kiên cố trong hầm có rất nhiều cây thánh giá bằng bạc cùng những tấm áo choàng cha cố đã mục nát nhưng lạ lùng hơn cả là còn tìm thấy mấy bức tượng sành cụt đầu đàn bà có bộ mông to tướng tròn vo như cái chum còn đàn ông thì cứ đứng ưỡn bộ phận sinh dục ra méo mó cứng đờ cong queo xám xịt chẳng khác gì những vòi ấm tích sứt sẹo bị nung quá lửa. Cụ cố đạo già họ Bùi bảo là các đấng bề trên sau khi cân nhắc kỹ đã quyết định cho cha Tạc thôi không tập sự thày cả nữa mà về làng nghề chum vại Lũng Bãi đó để khảo sát tìm kiếm xem mấy bức tượng sành cụt đầu kì lạ đó có phải thuộc quyền sở hữu của Giáo hội hay không. Cụ cố họ Bùi còn nói cho cha Tạc rõ là mấy trăm năm trước vua chúa xứ này diệt đạo nên bà con giáo dân phải đào hầm bí mật dưới đất sâu nuôi giấu bảo vệ các cha cố truyền đạo. Cha Tạc ngồi nghe cụ cố già họ Bùi nói như vậy lòng rất băn khoăn hồi lâu rụt rè thưa rằng ở nhà thờ Lớn thành phố thiếu gì những cha những thày có bằng tiến sĩ sử học thần học kiến thức uyên thâm tốt nghiệp bằng đỏ tại Rome lại thành thạo tinh thông khảo học khảo cổ. Cớ sao đấng bề trên lại trao việc này cho một thày dòng tập sự thày cả ở xứ đạo nghèo miền biên giới phía Tây cực Nam.

Nghe cha Tạc giãi bày như vậy cụ cố đạo già họ Bùi ngồi trầm ngâm hồi lâu rồi xoa đầu cha Tạc như bố già xoa đầu con trai yêu quý mà rằng: Có Chúa hằng tôn kính trên kia chứng giám ta hiểu con và yêu con hơn cả đời ta chính vì vậy ta đã cầu xin bề trên cho con được nhận công việc này. Con ơi! Kẻ muốn trọn đời dâng mình cho nước Chúa thì phải có căn cốt cả thể xác lẫn tâm hồn thơm sạch vô chừng. Nhưng con còn vướng mắc một nghiệp chướng u uẩn nặng nề ba chục năm về trước bế con còn đỏ hỏn trên tay nhìn mẩu rốn lồi dài ngoằng quái dị của con ta đã nhiều lần định cầm dao kéo cắt phăng nó đi nhưng rồi lại không dám cắt. Thân xác con là của Chúa ban cho khiến ta đâu dám nhắm mắt làm liều một điều trái đạo. Con về làng Lũng Bãi lần này khảo cứu đo vẽ sờ mó vuốt ve những pho tượng sành kì dị đó đâu phải chỉ để tìm xem nguồn gốc xuất xứ những pho tượng mà còn làm một cuộc lội ngược về cội nguồn kiếm tìm soi tỏ bản ngã bí ẩn u ám lâu nay náu mình trốn lủi sâu thẳm trong con người của con trước khi con dâng trọn đời mình cho nước Chúa. A men? Cụ cố đạo già họ Bùi chỉ nói có vậy rồi đứng lên nhắc cha Tạc thu xếp hành lý lên đường ngay kẻo lỡ chuyến tàu tốc hành xuyên Việt đường dài. Tất nhiên cha Tạc cung kính cúi chào hôn tay cụ cố đạo già họ Bùi rồi tất tả đì ngay. Về đến làng Lũng Bãi cha Tạc đã đến thẳng nhà ông thợ lồ họ tên Dục Tức Bền gảy quắt như con đười ươi. Cha thực thà bày tỏ cái công việc mà các đấng bề trên đã trao cho cha. Ông thợ lồ Dục Tức Bền mà dân làng Lũng Bãi từ người già đến trẻ con vẫn quen gọi là lão Bền cò đón tiếp cha rất niềm nở mời cha uống nước vối hãm trong ấm tích rồi nói rằng mấy cây thánh giá bằng bạc thì cán bộ bảo tàng ở trên tỉnh về lập biên bản thu sạch rồi.

Ðống áo choàng cha xứ mục nát thì vợ chồng lão chôn cất đắp mồ mả hương khói chu đáo rồi. Còn mấy pho tượng cụt đầu đàn bà có bộ mông to tướng tròn vo như cái chum, đàn ông đứng ưỡn cái bòi ra - nguyên văn lời lão Bền cò như vậy - cứng đờ cong queo như vòi ấm tích sứt sẹo qua lửa thì xin cha thứ lỗi chứ trông quái đản kỳ dị tục tĩu nhảm nhí quá chẳng có ma nào thèm để ý tới. Ðem quẳng xuống sông thì sợ nên lão Bền đã khênh về nhà bọc kín giẻ rách chiếu rách dúi vào một góc trên chòi gác chạy lụt cất trên mái nhà. Rồi lão dẫn cha Tạc trèo lên chòi gác. Vừa trông thấy mấy pho tượng cụt đầu đàn bà mông tròn vo to tướng như cái chum đàn ông đứng ưỡn bộ phận dương vật cứng đờ cong queo như cái vòi ấm tích sứt sẹo quá lửa cha Tạc co rúm người có một luồng hơi nóng rát không biết ở cõi vô hình bí ẩn nào trong người cha bỗng bùng lên réo lên sùng sục cuộn chảy cuồn cuộn suốt từ gót chân lên đầu gối lên háng vòng ra mấu đuôi cụt quặt lại đan điền ngược lên rốn lên ngực lên cổ rồi thốc thẳng lên đỉnh đầu khiến cha Tạc tối tăm cả mặt mày kinh hãi xấu hổ cả thẹn đến chín người chỉ muốn nhảy phốc ngay qua cửa sổ cái chòi gác chạy lụt… Nhưng thôi chuyện cha Tạc khảo cứu đo vẽ sờ mó mấy bức tượng cụt đầu kỳ dị đó chưa nói vội được chỉ biết rằng từ đó hàng năm có khi là một năm có khi hai năm có khi chỉ vài tháng sau mỗi đợt đi cứu trợ thuốc men gạo củi cho dân nghèo những vùng đói rách túng thiếu hễ có dịp là cha Tạc lại quay về làng Lũng Bãi âm phần trèo lên cái chòi gác nhà lão Bền mà giờ đây đã trở thành ông bạn vong niên tâm tình của cha Tạc rất yêu quý cha mỗi lần cha về là lại vội vàng quét dọn rồi dành cả cái chòi gác chạy lụt cất trên mái nhà cho cha tha hồ muốn làm gì trên đó thì làm.

Hãy đọc mấy dòng trong lá thư cha Tạc gởi cho cụ cố đạo già họ Bùi ngay sau tuần lễ đầu tiên cha Tạc về làng Lũng Bãi tìm đến nhà vợ chồng ông lão thợ lồ Dục Tức Bền:

Kính cha yêu quý. Con xin thưa ngay với cha là đích thực cái làng Lũng Bãi này là một đế chế tên gọi không ngoa. Ðế chế của mảnh chĩnh mảnh sành của chum vại tiểu sành nồi niêu ấm tích mặc dù giờ đây đã lụi tàn hoang phế nhưng ngay từ hôm đầu tiên đặt bước chân lên chốn này con đã nghe thấy những tiếng réo phì phì hả hê của ngọn lửa trong lồ tiếng đất sét đỏ nung quá lửa nút vỡ răng rắc đau đớn quằn quại bí ẩn như từ lòng đất sâu phụt lên như từ cõi xa xăm hoang vu man rợ nào đó vọng về. Thưa cha bốn ngày rồi con lang thang khắp làng sục sạo lìm kiếm và bốn đêm rồi con thức trắng ngồi trước mấy bức tượng quái dị tục tĩu nhảm nhí. Con đã xem xét đo vẽ sờ mó di di ngón tay cái lên cái cổ cụt và hai vai pho tượng thậm chí còn đút cả ngón tay trỏ vào những kẽ nút toang toác trên vú trên mông trên háng pho tượng nhưng cho đến lúc này ngồi viết cho cha lòng con dửng dưng vô cảm ngoài một chút tò mò cái chum gợi cho con nghĩ tới sự biến hình của những bộ mông đàn bà căng mẩy đấy gợi dục còn bè lũ vòi ấm sứt sẹo đen đủi quá lửa chỉ là biến thái của bộ phận dương vật lũ đàn ông mà thôi. Và con vẫn chưa tưởng tượng được mắt mũi tai miệng nhân trung hốc má hộp sọ của những pho tượng cụt đầu này mang dấu vết di chứng nhân chủng học của bộ tộc nào dân tộc nào thời kỳ nào. Con nhớ lời cha có gợi ý là nên tìm kiếm sự suy nghĩ của mình trên những gương mặt của chính ngay những người dân bản địa thì thưa cha con xin cam đoan với cha là hầu như tất cả dân làng Lũng Bãi này đều không có mặt họ chỉ có một bộ răng cửa bàn cuốc to tướng và hung tợn đến nỗi nhìn thẳng vào mặt họ thì chỉ toàn thấy răng cùng răng chứ chẳng thấy mắt mũi tóc tai của họ ở đâu nữa. A men!

Sáng hôm nay trời oi quá lão Bền cò không thể ngủ tiếp được Lão bèn bò lên chòi chạy lụt cất trên mái nhà ngồi hóng gió.

Trời hãy còn sớm trâu bò lợn gà ngan ngỗng vẫn còn ngủ gà ngủ gật trong chuồng. Dân làng Lũng Bãi vẫn đóng tịt cửa ngủ say như chết. Xóm thôn im ắng như tờ. Thỉnh thoảng một cơn gió từ bờ sông thổi về cuộn theo mùi đất nung oi ả tanh nồng. Gió thổi nhẹ quá thấp quá chỉ đủ lay động đung đưa mấy bụi cây chó đẻ xơ xác héo quắt. Ngồi gù lưng cạnh ô cửa sổ phơi tấm thân già gảy đét trơ xương sát da lão Bền ngắm nhìn cảnh xóm làng Lũng Bãi lòng ngổn ngang bao ý nghĩ mỏi mệt u sầu.

Chao ôi! Cái làng Lũng Bãi của lão giờ đây sao mà lại tiêu điều nghèo đói thảm hại đến thế kia. Nhà cửa đen sì loang lổ nứt vỡ toang hoác bẩn thỉu như hang ổ loài rái cá. Mỗi một mái nhà nhô lên gợi cho lão Bền lồ nhớ tới một cái mặt gia chủ quen thuộc hốc hác ngửa lên há mồm kêu gào thảm thiết. Từng dãy củi cũi lợn chồng chất xiêu vẹo quay chung quanh mấy chục cái lồ to nhỏ rải rác trong làng lù lù chết lặng như những cái mả tổ bị ruồng bỏ. Khói đen khói xám không còn chậm rãi phun lên trời. Lửa đỏ không còn hú lên quằn quại réo gọi phừng phừng. Không có lửa không có khói đế chế Lũng Bãi oai hùng giờ đây nom thê lương như bãi tha ma.

Dễ phải hơn chục năm trời rồi chưa năm nào oi bức nóng nực như năm nay. Cả chín chục ngày tháng tư tháng năm tháng sáu không có lấy một giọt mưa. Từ sáng tinh mơ nắng đã dội lửa xuống oi ả ngột ngạt.

Dòng sông Cái cạn khô trơ ra hai bãi bùn lệt sệt lổn nhổn mảnh sành mảnh chĩnh. Bùn phơi nắng nhiều ngày kết cứng lại trắng lốp nứt nẻ cong lên trộn lẫn với hàng đống mảnh sành già lửa rạn vỡ đen bóng suất ngày loa loá phát sáng dưới ánh nắng gay gắt. Mấy cái thùng đấu rộng hàng mẫu ta ở đầu làng sát chân con đê mới đây còn đầy ắp trắng loá nước vậy mà bây giờ cạn khô tới đáy phơi lên từng đám cỏ lác héo rũ. Ðâu đó chỗ này chỗ kia trong lòng đấu còn sót lại vài vũng nước nổi váng bùn khè bỏng đến nỗi trâu bò vô ý lội qua cũng phải nhẩy phách lên cong đuôi chạy ràn rát như vừa lội qua vũng nước sôi. Ba cái giếng sâu nhất làng trong đó có một cái giếng của nhà lão đồng loạt cạn tới đáy. Có vục gầu xuống cố kéo lên cũng chỉ gạn được một ít bùn nước lõng bõng đục ngầu tanh đến phát nôn mửa. Sắp đến ngày xá tội vong nhân rồi mà trời hạn to thế này chắc sẽ báo trước những trận mưa bão lũ lụt ghê gớm hung dữ kéo theo bao tai hoạ bệnh dịch kinh khủng không thể lường trước được.

Trong một bữa rượu say tuý luý lão Bền lồ đã ôm lấy nhà doanh nghiệp tỉ phú Dục Văn Bường kẹp đầu gã vào cái nách hôi xì của lão rồi kêu lên:

- Ối ông cháu quý tử sang trọng tỉ phú vinh hạnh thơm lây của cả làng Lũng Bãi ơi cái tao đau đớn nhất nhục nhã nhất xấu hổ nhất lại là cái khác kia. Làng Lũng Bãi ta bây giờ tiêu điều tàn tạ là lẽ đương nhiên rồi. Người ta giải tán các hợp tác xã mua bán chum vại. Người ta không đánh thuyền tới tận cửa lồ để mua chum vại tiểu sành nồi niêu chĩnh ấm nữa mà người ta bắt phải vừa chất chum vại vừa quạt lồ đất lồ vừa ma-két-tinh. Ma-két-tinh là cái mả mẹ gì hả anh cháu quý tử sang trọng tỷ phú ơi. Bỗng dưng người ta mang con bỏ chợ. Bố mẹ bỏ rơi thì con cái chết đói rã họng. Bọn thanh niên trai tráng trong làng bỏ ra thành phố làm phu xe móc cống cửu vạn. Bọn con gái thì làm ca-ve đi ở trông em. Trong làng bây giờ chỉ còn trơ lại mấy ông lão móm mồm mấy mụ nạ dòng váy mốc meo những thằng dở người tàn tật dặt dẻo méo mó. Toàn những kẻ vứt đi những kẻ thục một chân vào cửa mả rồi. Làng bãi tiêu điều tàn tạ là nỗi đau nỗi nhục nhưng tao còn nỗi đau nỗi nhục khác ngàn lần cay đắng hơn ấy là cho đến năm nay tuổi đã kề miệng lỗ rồi mà tao cũng chẳng hiểu nổi gốc gác lũ người làng Lũng Bãi này ở đâu chui ra tòi ra. Chao ôi cái kiếp dân ngụ cư thì mới phải lập làng ở ngoài bãi sông heo hút. Mùa hạn hán ngửi mùi đất bùn lệt sệt tanh tưởi bốc lên phát buồn nửa. Mùa mưa lụt cả nhà ngồi ăn cơm cạnh xác chó xác mèo xác chuột chết thối rữa nổi lềnh phềnh cạnh những cục cút người to tướng rắn đanh lại lũ lụt cũng chẳng đủ sức đánh vữa ra. Những cục cứt lều phều đong đưa dạt lới dạt lui ngay cạnh mâm cơm.

Trời ơi sống ở cái đất bãi này là kiếp sống thì ngâm da chết thì ngâm xương khổ nhục trăm bề. Nhưng nỗi khổ đó còn chịu được những nỗi khổ nhục của kẻ mất gốc thì không thể chịu được vì nó đau như dùi nhọn xiên vào óc chọc vào tim. Người mất gốc thì có khác gì cái cây bị nhổ bật rễ lên khỏi mặt đất họ hàng dòng giống con cháu cả đời sẽ héo hon sầu muộn hoá ra một lũ du côn hung hãn ngớ ngẩn lú lẫn tuyệt diệt mất thôi. Ôi!

Anh cháu tỉ phú doanh nghiệp buôn bán sang trọng ơi tại làm sao cả cái làng Lũng Bãi ta lại không có lấy một ngôi đền một ngôi chùa thờ ba pho tam thế thờ đức Phật Thích Ca Mâu Ni thờ đức Phật bà Quan âm Bồ Tát hả anh cháu ơi là anh cháu ơi.

Nhà doanh nghiệp tỉ phú Dục Văn Bường cười phá lên:

- Không có đền thì xây đền. Không có chùa thì xây chùa. Không có thần hoàng thì phía ra thần hoàng. Không có tượng phật thì lên thành phố mà mua. Bán đầy ở các phố dài phố chéo phố ngang. Không có sư thì rước sư về mà tụng kinh gõ mõ ăn chay niệm phật chứ chịu lép à. Bây giờ thiên hạ đều đua nhau như thế cả.

Cái việc xây đền rồi phía ra một ông thần hoàng thì lão Bền cò không làm được chẳng phải vì lão non gan mà vì lịch sử hơn 100 năm của làng Lũng Bãi này chỉ toàn chết chum nung lồ không thể bói đâu ra một ông quan nhất phẩm nhị phẩm hoặc một mãnh tướng chính nhân quân tử đã vì nước bỏ mình để cả làng có cớ tôn lên làm thần hoàng lập miếu xây đền quanh năm vái lạy thờ cúng. Còn chuyện xây dựng chùa rước sư về tụng kinh gõ mõ ăn chay niệm phật thì lão Bền cò dám làm. Việc trước tiên là xây chùa. Lão Bền bèn đi từng nhà trong làng nói to nói nhỏ có nhà lão rủ rỉ khuyên nhủ giảng giải có nhà lão trợn mắt rú rít đe nẹt. Rết cục sau gần hai năm đóng góp tre pheo vôi vữa gạch ngói công xá tiền của cuối cùng của dân làng Lũng Bãi cũng cất lên được một ngôi chùa khá bề thế trên miếng đất công ngay sát chân con đê. Ðấy cũng là miếng đất cao nhất làng chỉ năm nào lũ lụt to lắm nước sông rác rưởi mới tràn qua. Chùa xây xong tượng phật đúc xong trước cổng chùa treo ngay ngắn tấm biển sơn son thếp vàng kẻ ba chữ đen loá: Chùa Lũng Bãi. Hai bên cổng chùa treo hai câu đối chữ quốc ngữ nhưng lại được viết uốn éo loằng ngoằng như kiểu chữ phạn: Bước lên đường chính gót ngọc thênh thang vào tới cửa từ lòng trần nhẹ bẫng. Thế là xong chuyện chùa bây giờ đến đoạn sau rốt là rước là thỉnh một sư ông sư cụ về độ trì.

Nhà doanh nghiệp tỷ phú Dục Văn Bường bèn mách mối chỉ trỏ cho lão Bền cò mò sang tận huyện vùng núi Quế Sơn đón bằng được một sư cụ tám chục tuổi thọ có pháp hiệu là Thích Ðủ Ðức về coi chùa. Dục Văn Bường còn cam đoan sư cụ Thích Ðủ Ðức đi tu từ năm 11 tuổi đã học thuộc làu tất cả kinh kệ phật pháp. Sư cụ Thích Ðủ Ðức khô đét như cái xác ướp chân cẳng lưng bụng đùi cổ nổi gân chằng chịt loằng ngoằng to tướng như con giun đũa vậy sư cụ vẫn còn minh mẫn sáng suốt lắm vẫn tự đi lại nhanh nhẹn ăn uống sạch sẽ không cần ai nâng đỡ và bón. Mặc dù mắt sư cụ có hơi kém nhưng bù lại cụ vẫn còn đủ hai hàm răng rất khoẻ rất sắc nhai mía rau ráu. Chỉ phải tội lưng cụ còng gập như cái tay thước cắt đất. Chắc chắn chỉ độ non chục năm nữa là sư cụ Thích Ðủ Ðức sẽ thành chính quả và lúc đó dân làng Lũng Bãi có quyển xây thêm một một tháp nhọn hoắt chễm chệ ngay giữa vườn chùa. Ðón sư cụ Thích Ðủ Ðức về chùa Lũng Bãi lão Bền cò mừng hơn đào được vàng. Mọi chuyện hả hê mãn nguyện lắm. Có những đêm về sáng lão Bền chợt thức giấc nghe tiếng chuông chùa ngân nga từ ngoài đê bay về.

Ôi tiếng chuông chùa boong… boong… boong… Có thế chứ? Thật là ấm cả lòng cả dạ. Từ nay dân làng Lũng Bãi đã có chỗ dựa tinh thần đỡ chống chếnh rồi. Anh cháu doanh nghiệp nói cà trớn là từ nay dân làng Lũng Bãi đã được nhập hộ khẩu tâm linh rồi. Bây giờ có ai về Lũng Bãi chỉ mới leo lên quả đồi Lùm bên kia cánh đồng đã nhìn thấy mái chùa cong cong vểnh lên lấp ló sau lưng con đê sông Cái lờm xờm cỏ dại. Ngôi chùa Lũng Bãi đấy. Một ngôi chùa mới tinh tường quét vôi vàng lợp mái tôn ết-nam đúc giả hình những viên ngói ống đỏ chót hiện đại tân kỳ gần đây vẫn thấy lợp trên các ngôi chùa cất ở nội thành ngoại vi các thành phố đông đúc náo nhiệt văn minh. Một năm đang trôi qua yên lành bỗng nhiên có những lời xì xào bàn tán về sư cụ Thích Ðủ Ðức ở ngoài chùa bay tới tai lão Bền cò.

Những lời xì xào đàm tiếu tục tĩu dơ bẩn không thể nghe được. Lão Bền không tin. Lão giận bọn người nào đó ghen ăn tức ở độc mồm thối miệng. Thế rồi một đêm trăng muộn trời oi quá nằm trằn trọc mãi trên tấm phản không ngủ được lão Bền bèn trở dậy hút thuốc lào khoác tấm áo cầm cái quạt mo lững thững đi ra bờ đê hóng gió tiện thể ghé vào chùa thăm sư cụ Thích Ðủ Ðức Khi bước lên cái sân nhà chùa rộng thênh thang lát toàn bằng các cỗ tiểu sành úp lộn ngược bỗng nhiên lão nghe thấy tiếng sư cụ quát khe khẽ ở trong nhà trai:

- Dội thêm cho tôi gáo nước.

Cửa nhà trai khép hờ hờ lão Bền đẩy cửa bước vào lão không tin vào hai con mắt mình nữa. Sư cụ Thích Ðủ Ðức đang tụt quần chổng mông cho bà vãi rửa đít.

Lão Bền cò choáng người hai hàm răng va lập cập:

- Bẩm cụ tại sao lại có chuyện này?

Sư cụ Thích Ðủ Ðức thản nhiên:

- Tính tôi từ trẻ vẫn ưa sạch sẽ. Mời ông lên điện ngồi chơi đợi tôi một chút.

- Nhưng mà kẻ đã xuất gia…

Nói đến đây cổ lão Bền tắc nghẹn nước mắt ứa ra.

Hoá ra lời xì xào đồn thổi đàm tiếu không phải lời nhảm. Thế là chùa đi tong đằng chùa sư đi tong đằng sư Cái làng Lũng Bãi thật vô phúc thật khốn nạn.

Một tháng sau chùa Lũng Bãi đóng cổng. Tấm biển sơn son thếp vàng kẻ chữ chùa Lũng Bãi hạ xuống. Hai câu đối viết chữ quốc ngữ giả chữ "Phạn bước lên đường chính gót ngọc thênh thang vào tới cửa từ lòng trần nhẹ bẫng" cũng biến mất. Còn sư cụ Thích Ðủ Ðức thì bỏ đi. Lão Bền thuê xe ôm lên thành phố tìm đến biệt thự Phai Phô ba lần thì cả ba lần anh cháu doanh nghiệp tỉ phú Dục Văn Bường đều tránh mặt sai vệ sĩ ra nói là bận đi ký hợp đồng với công ty Hàn Quốc.

Cực chẳng đã lão Bền lại phải mò lên tận huyện núi Quế Sơn hỏi ông cả Nghễnh thợ mộc thì mới bổ ngửa người ra là kẻ tự xưng là sư cụ Thích Ðủ Ðức ấy chẳng phải sư mô gì cả hay nói đúng ra thì cũng là sư nhưng phá giới từ đời tám hoánh nào rồi. Hồi xửa hồi xưa lão ta là một gã buôn da trâu da bò thất tán phẫn chí chán đời gọt tóc vào tu ở một ngôi chùa tiểu thừa nhưng được vài năm thì bị đuổi vì can tội ăn cắp xe đạp của ông phó chủ tịch huyện. Từ đó đến nay lão chuyên sống bằng nghề lừa đảo bịp bợm đã có tới ba tiền án tiền sự.

"Ðến cả tôi đây thưa cụ tôi cũng bị mắc lỡm lão Thích Ðủ Ðức hai bận mất toi gần thước gỗ Trắc".

Ông cả Nghễnh há mồm cười hơ hớ hở răng hở lợi nói với lão Bền cò như vậy.

Lão Bền đau quá nhục nhã quá hơn tháng trời cứ rúc sau chuồng lợn ăn vã toàn bún sốt chan nước ớt ngâm dấm. Cha Tạc áo thâm da trắng an ủi:

- Cũng là chuyện đời thôi. Ông bác nghĩ làm gì cho khổ.

Lão Bền rên rỉ:

Nhục quá thưa cha tôi chỉ muốn thắt cổ tự tử.

- Ấy chết nghĩ quẩn.

- Nhưng mà tôi biết làm gì bây giờ?

Cha Tạc rụt rè:

- Hay là ông bác vào đạo đi.

Lão Bền giật thót người như giẫm phải hòn than đỏ rồi dương đôi mắt trắng rã nhìn cha Tạc. Cha Tạc thong thả nhỏ nhẹ mời thêm một lời nữa nhưng thấy lão Bền vẫn trố mắt im lặng đầy vẻ đề phòng. Thế là cha Tạc cũng lảng sang chuyện khác. Chuyện đền chùa bỏ đó.

Nửa năm sau cha Tạc quay về làng Lũng Bãi thì thấy lũ trẻ con đen nhẻm cởi trần trùng trục lê chổi đuổi theo lão Bền cò hét toáng lên:

- Ê hê… cụ Bền cò nghệ sĩ ăn chó cả lông ăn hồng cả hột.

Buổi chiều nhập nhoạng cha Tạc buồn tình một mình mò lên chòi gác. Vừa đẩy cửa bước vào cha đã rú lên như người bị bóp dái. Trong ánh tranh tối tranh sáng mờ mờ ảo ảo lổn nhổn 99 con rồng đất đỏ rực hung dữ ghê rợn như đàn rết khổng lồ túa ra bò ngọ nguy lung tung khắp mặt sàn gỗ. Cha Tạc sững sờ khiếp vía bảo lão Bền:

- Ông bác nặn đấy à. Siêu nghệ thuật. Tuyệt vời.

Lão Bền hơi đỏ mặt nhưng vẫn chưa hết rầu rĩ:

- Ăn mãi bún siết xót ruột tôi bắt chước cha bóp nặn nghịch ngợm mấy hòn đất cho đỡ buồn.

Cha Tạc nắm tay lão Bền chân thành:

- Bác đem nung những con rồng này mang về thành phố có thể bán được đấy.

Cuộc đời nghèo khổ của lão Bền cò đã biết bao lần vùng lên không cam chịu số phận. Chỉ nói mươi năm đổ lại đây từ khi nhà nước giải tán hợp tác không mua chum vại tiểu sành nữa cả làng Lũng Bãi méo mặt ôm nhau ngồi nhìn hàng núi chum vại ế ẩm xếp đầy bến sông thì lão Bền cò bán phăng củi đóm trâu bò sập gụ tủ chè gom tiền cùng anh con trai tên là Ðễ vào tận Tây Nguyên mua đất trồng cà-phê. Ba năm trời vật lộn với mưa rừng gió núi bị cơn bão Năng Xy ập về quét trụi vốn liếng. Tay trắng. Anh con trai Ðễ phẫn chí bỏ theo một đám người mò sang rừng Lào buôn trầm hương rồi chết mất xác trong rừng xanh núi đỏ. Lần thứ hai nghe lời xui của anh cháu doanh nghiệp tỉ phú Dục Văn Bường lão vét sạch đồ đạc còn lại trong nhà kể cả cái mô-kích đã tàng của anh con trai Ðễ vứt lại cũng tống đi nốt rồi mở lồ ở phố Mới gần bến phà Kiều nung bát chén ấm tích và các đồ mỹ phẩm con giống lọ hoa cho khách tứ phương. Nhưng lồ của lão đỏ lửa được đúng một vụ rồi tắt ngủm. Trắng tay. Nhục quá lão Bền cứ ở lỳ cạnh bến phà Kiều mua cái bơm xe Liên xô có đồng hồ làm tạm nghề bơm vá xe đạp xe máy xe thồ qua ngày bệ rạc nhếch nhác ốm o đến nỗi bà vợ châu chấu ma của lão phải thuê xe ôm đến tận nơi gô cổ lão về làng. Ðúng điệu cảnh lão là cảnh cóc chết ba năm quay đầu về núi. Phá sản kiệt quệ may không mắc nợ đi tù.

Không lồ không tiền chỉ còn cái xác nhà cái chõng tre cái võng gai rách lã tươi mắc ở gian giữa suất ngày đu đưa đu đưa. Ðang là ông chủ gia đình bỗng hoá thành thằng ở ăn bám vào gấu váy vợ. Anh hùng lỡ bước sa cơ lão chẳng còn biết xoay sở dọc ngang thế nào từ sáng đến chiều lão chỉ đi ra đi vào đi vào đi ra ngồi xuống thở dài đứng lên thở dài chẳng biết làm việc gì đến đàn lợn cũng chẳng có để mà thái chuối băm bèo.

Cả nhà chỉ còn năm con ngỗng Bắc Kinh hôm nào mưa to mấy cái đấu ở đầu làng ngập trắng nước lão mới có việc đội nón cầm que quần vê tới tận bẹn bì bọp lội ra đấu đuổi ngỗng về chuồng. Lão vô dụng không kiếm được tiền nên bị bà vợ châu chấu ma coi thường thỉnh thoảng cứ mắng vỗ vào mặt chẳng kiêng nể gì kể cả khi có cha Tạc hoặc anh cháu doanh nghiệp tỉ phú Dục Văn Bường ngồi uống nước trong nhà. Một lần anh cháu doanh nghiệp tỉ phú Dục Văn Bường bèn khuyên lão có lẽ lão nên tâm lý một tí chiều vợ một tí cho bà thím cháu hạ hoả. Chẳng biết anh cháu rót mật vào tai thế nào một đêm trăng sao vằng vặc lão Bền lò mò vào cái chõng tre ở trong buồng đè bà vợ châu chấu ma ra đòi ân ái kết quả là lão ăn hai cái xống quạt vào thắt lưng và được một trận chửi ê chề vuốt mặt không kịp.

Cha Tạc áo thâm da trắng có một tiểu sử rất lạ lùng bí ẩn. Người ta sinh ở đời có họ có tên có cha có mẹ nhưng cha thì lại không có. Trông cốt cách cha nền nã da trắng áo thâm ăn nói nhỏ nhẹ dịu dàng từ tốn cứ như là sinh ra từ một gia đình giàu có tiếng tăm quyền quý nhưng thực ra cha là một con người tứ cố vô thân một kẻ vô lại trơ trọi cô độc trên cõi đời này. Hơn bốn chục năm trước có người đàn bà bụng chửa vượt mặt ngồi trên chuyến tàu hoả chạy đường dài đau bụng quá mò vào hố xí ở cuối toa ngồi ỉa rồi chẳng biết răn mót thế nào đẻ phọt ra đứa trẻ rơi tọt vào cái lỗ hố xí thông thống trên tàu hay là bà ta đẻ vãi ra trong hố xí sợ quá thả luôn đứa con đỏ hon hỏn ấy vào cái lỗ hố xí để phi tang xoá tội chửa hoang. Không ai nhớ tên không ai biết mặt người đàn bà đó nhưng có cụ cha đạo già họ Bùi đã nhặt được đứa bé đỏ hon hỏn đang giãy giụa gào khóc trên đường ray đem về nhà thờ giao lại cho một bà sơ chăm bằm nuôi nấng đến khi 9 tuổi thì gửi vào tiểu chủng viện. Ðứa bé đó chính là cha Tạc. Thoạt tiên cha Tạc tên là Lạc mang họ Bùi là họ của cụ cha cố già đã nhặt được cha trên đường tàu. Ðặt tên là Lạc có lẽ cũng muốn nhắc tới gốc gác của cha là đứa trẻ lạc mẹ nhưng rồi vì Thày già nuôi cha ngắn lưỡi nói ngọng cứ gọi chệch đi là Tạc lâu mãi thành cái tên thật.

Cha Tạc học ở trường dòng hơn hai chục năm nói thạo tiếng la tinh tiếng Mỹ lại rất am tường thần học chính trị kinh tế học và cả thiên văn học. Khí chất thông minh tính tình kín đáo ít nói chăm chỉ nhẫn nại lại được cụ cha cố già đỡ đầu bảo lãnh nhận là con nuôi nên cha đã sớm được các bề trên chú ý nâng đỡ. Tốt nghiệp trường dòng cha được bổ về một xứ đạo nghèo tít cực Nam thực tập chức phận thày cả. Phải nói con đường chức phận danh phận của cha Tạc trong giáo hội hứa hẹn tương lai sáng sủa nếu như không có một lần cụ cố đạo già họ Bùi cho gọi cha về nhà thờ lớn Thành phố và bảo…

Buổi sáng hôm nay lão Bền cò lại leo lên chòi gác ngồi gù lưng ngắm nhìn thôn xóm trời đất. Cảnh vật xóm thôn hiền hoà u sầu nghèo đói khiến lão càng nghĩ ngợi miên man. Rồi lão bất chợt nhớ tới cha Tạc.

Thời gian trôi nhanh như gió thổi thấm thoát cũng lâu lắm rồi không thấy ông cha đạo da trắng áo thâm ít nói hay cười tủm tỉm quay về làng Lũng Bãi ngắm nhìn đo vẽ sờ mó mấy pho tượng đàn bà không đầu béo ụt ịt vú vê mông bướm to tướng và mấy pho tượng đàn ông đứng ưỡn bòi cứng queo nom rất chướng mắt vất lăn lóc ở gậm giường. Nhớ đến cha Tạc, lão Bền cò lại nhớ đến anh cháu Dục Văn Bường doanh nghiệp tỉ phú.

Tháng trước gã có nhắn chú Lam xe thồ xe ôm là độ tầm này gã sẽ về Lũng Bãi để lo việc đại sự đo lại mảnh đất chùa Lũng Bãi giải quyết nốt thủ tục giấy tờ sang tên nhượng bán chuẩn bị xây khách sạn du lịch và cũng tiện thể đón cô con gái út của lão ra thành phố.

Lão Bền cò ngồi gù lưng thở dài dõi mắt ra phía bờ đê nơi có ngôi chùa bỏ hoang đã tàn hương khói đang sáng dần lên trong buổi sớm oi ả. Bỗng nhiên có tiếng xe máy nổ phành phạch từ xa vọng lại. Tiếng máy xe to dần nghe rất quen tai rồi hấp một cái như có phép lạ từ trên mặt đê lờm xờm cỏ bất thần trồi lên anh cháu doanh nghiệp tỉ phú Dục Văn Bường áo Na-tô quần bò mũ cối đang cong người trên chiếc Sim-sơn méo mó cổ lỗ sĩ. Ngồi co dúm đằng sau hai tay thít chặt lấy bụng Dục Văn Bường là một người lòng khòng da tôm luộc đỏ au áo thổ cẩm tóc vàng giầy Adiđát. Chỉ thoáng nhìn lão Bền cũng đã nhận ra đó là một thằng Tây ba lô lang thang du lịch. Anh cháu Dục Văn Bường doanh nghiệp tỉ phú rủ rê vị khách lạ này về làng Lũng Bãi này để làm gì. Ðể tham quan du lịch ư? Cái đế chế chum vại tiểu sành suy tàn khánh kiệt này còn cái gì để mà đáng hít ngửi sờ mó. Chẳng nhẽ anh cháu tỉ phú của lão đã gạ gẫm môi giới lừa ông Tây du lịch này mua mấy cái vại mẻ.

Nhà doanh nghiệp tỉ phú Dục Văn Bường về làng Lũng Bãi lần này đèo díu theo một người Mỹ cao mét chín mươi phân râu ria xồm xoàm họ tên là Jôn Owen.

Gã không phải là Tây ba lô du lịch lang thang. Gã là nhân viên tiếp thị đồ điện tử ở bang Ca-li. Gã sang Việt Nam lần này để làm tiếp luận án Tiến về nền mỹ thuật Ðông Dương đương đại. Mấy tháng trước Dục Văn Bường gặp Jôn Owen đương vật vờ nhai kẹo cao su trong ga-rơ-ri Sông Luộc gần trung tâm thành phố.

Jôn tự xưng là nhà nghiên cứu mỹ thuật. Mặt hắn xanh rớt vì đói ăn đói ngủ. Dục Văn Bường mời Jôn một ly cà phê đen không đường. Jôn cám ơn tới bốn lần. Jôn nói tiếng Việt bập bẹ. Dục Văn Bường nói tiếng Mỹ ú ớ. Jôn chê nền hội hoạ Ðông Dương là nền hội hoạ cóc nhái bị mặc cảm thuộc địa. Jôn nghe đồn Việt Nam là xứ sở lạ lùng man rợ đầy ấn tượng ấy vậy mà sang đây bốn tháng rồi ăn hết tiền rồi xài hết tiền rồi đã chuyển khách sạn từ 30 đô một tối 1 buồng xuống loại 2 đô rưỡi 1 tối 1 buồng rồi thậm chí đã bắt đầu ăn chực ngủ lang rồi mà gã vẫn chưa gặp nổi một chuyện gì tạo ấn tượng mạnh khiến hắn kinh sợ hoảng hết.

Dục Văn Bường hỏi gã đã đi lên bản người Dao ở Cao Bằng chưa. Gã đáp đi rồi thuê xe con Thỏ 7 đô 1 ngày đi chán rồi nhưng chẳng có gì đặc biệt. Và gã nhún vai hỏi Dục Văn Bường có thể gít gít cho gã đi thăm thú một chỗ nào vừa có tý gì dây mơ rễ má tới hội hoạ điêu khắc lại vừa có cái gì ngồ ngộ để cho đỡ buồn đỡ tẻ không. Dục Văn Bường cười nhạt rủ gã về làng Lũng Bãi gã vui vẻ nhận lời ngay. Ðêm qua Dục Văn Bường rủ tên Jôn Owen về ngủ ở cái biệt thự Phô Phai có chó béc-giê và vệ sĩ ở rìa thành phố. Hai giờ rưỡi sáng Jôn đã thúc Dục Văn Bường dậy. Ô tô có đấy nhưng Jôn thích đi Sim-sơn 7 đô 1 ngày. Tại sao lại đi sớm thế? Tại vì Jôn muốn xuất hành vào giờ Tý Sửu Dần Mão gì đó. Nghe Jôn nói vậy Dục Văn Bường chỉ cười nhạt.

Lão Bền cò tụt xuống khỏi chòi gác chưa kịp xỏ hai tay vào manh áo hôi hám bẩn như ma thì đã thấy Dục Văn Bường sùng sục đẩy xe Sim-sơn vào sân. Cụ chó già ghẻ lở mắt đã kéo màng quen hơi anh cháu doanh nghiệp tỉ phú nhưng lạ mùi Jôn Owen nên xồ ngay ra xù lông cổ nhe hàm răng trắng nhởn nhọn hoắt rít lên.

Gã người Mỹ sợ quá nhảy vọt ngay lên một cái vại úp lộn ngược. Lão Bền vội vã chạy ra mắng chó chào khách. Anh cháu doanh nghiệp tỉ phú Dục Văn Bường dựng xe ngoác mồm tận mang tai cười khăng khắc với ông chú họ:

- Chào chú. Con rước một thằng Mỹ bạn con về chơi Lũng Bãi đây. Giới thiệu với chú nó là một nhà nghiên cứu nghệ thuật có hạng ở bang Ca-li nước Mỹ. Tiến sĩ đấy. Nó nói tiếng ta ú ớ như bị nghẹn cơm nắm nhưng nó nghe thạo lắm đấy. Nói gì nó cũng hiểu nhất là văng đéo xíu bòi cặc lại càng hiểu. Con phải dặn ông bà trước kẻo lỡ mồm lỡ miệng thì…

Lão Bền thật thà:

- Anh lo bò trắng răng. Nhà tôi tiếp khách du lịch quốc tế về thăm mấy lần rồi đã có lần nào thất thố đâu.

Dục Văn Bường gật đầu:

- Con dặn trước thế thôi. Bà đâu hả ông. Tý nữa con bắt thằng Mỹ quốc tế này thòi tiền ra để bà đi chợ mua mấy con cá về luộc hai ông con nhắm rượn.

Nói rồi Dục Văn Bường quay lại gọi Jôn Owen vẫn đang đứng co chân trên cái vại úp lộn ngược:

- Sao mày chưa nhảy xuống.

Jôn Owen lắc đầu:

- Vì mày chưa bảo tao nhảy xuống đất và tao đang rất sợ… sợ… sợ con chó ghê tởm… tởm… tởm kia mắc bệnh dại cắn vào chân tao.

Dục Văn Bường nhếch mép lấp lửng:

- Răng chó là cái đinh gỉ gì. Vào chào chủ nhà được rồi đấy.

Jôn nhảy xuống khỏi cái vại. Con chó ghê tởm cũng quay đít uể oải xuống bếp. Lão Bền và Jôn bắt tay nhau. Vì đã được Dục Văn Bường dặn trước nên Jôn rất lễ phép:

- Cháu xin chào ông chú ạ.

Lão Bền cò lịch sự đáp lại:

- Không dám mời anh vào nhà xơi nước.

Ba người bước vào căn nhà thông thống chỉ còn trơ lại cỗ phản nứt mảnh võng gai rách tơi tả và bộ hương án long chân.

Lão Bền cò mời khách đập chân ngồi cả lên cỗ phản nứt. Chẳng có nước chè chỉ có ấm nước vối đặc chát lạnh tanh. Lão Bền rít thuốc lào sòng sọc. Jôn Owen cũng đỡ cái điếu nhồi thuốc châm lửa rít sòng sọc chẳng hề chịu thua kém. Dục Văn Bường chỉ vào lão Bền rồi chỉ lung tung khắp căn nhà gã nói như chữa thẹn cho gia cảnh nhà ông chú:

Nhà làm nghề đất thì đếch cần sắm đồ vì cần chỗ rộng rãi để chạy mưa chum vại tiểu sành với lại làng Lũng Bãi này năm nào cũng một lần lụt lũ mênh mông mua cho lắm tủ nhiều giường chỉ tổ lúc đó trôi lềnh phềnh kinh bỏ mẹ. Còn ông chú nhà tôi đây là đệ nhất tay nghề ở cái làng này năm bơ oằn cả cái vùng này không có ai qua mặt được ông.

Jôn Owen gật đầu:

- Biết rồi nhất nghệ tinh nhất thân vinh.

Lão Bền cò cười sung sướng:

- Anh Jôn đây thạo tiếng việt chúng tôi quá.

Jôn xua tay:

- Chưa thạo đâu chỉ thuộc lòng nhiều… nhiều… nhiều chục câu tục ngữ thôi.

Dục Văn Bường bảo:

- Ngồi chơi hút thuốc tí nữa bà thím tao đây sẽ dẫn mày đi chợ mua cá bằng tiền của mày. Chợ quê làng Lũng tuyệt vời. Mày tha hồ ngồi bệt xuống đất ăn bánh đúc chấm nắm tôm. Ðặc sản quà cổ xưa làng quê Việt Nam đấy. Buổi chiều tao sẽ dẫn mày đi chơi khắp trong làng xem chuốt chum chuốt vại rồi ra bãi sông cởi truồng hai ta cùng bông nhông xuống ngụp lặn với lũ trẻ con. Mày có thích một chương trình như thế không?

Jôn Owen rối rít:

- Tao thích lắm. Rất thích nhiều nhiều.

Dục Văn Bường nhe hai hàm răng vàng khè ra:

- Nhưng phải chờ tí nữa đi chợ mua cá bằng tiền của mày.

Jôn gật gù:

- Không thành vấn đề.

Dục Văn Bường cười khăng khắc:

- Thành vấn đề đấy. Dân làng Lũng Bãi nghèo lắm sắp chết đói cả đám rồi.

Cũng lúc đó bà Bền lò dò từ bếp xách siêu nước lên.

Bà chùm khăn mỏ quạ đen sì áo thâm váy đụp lòi ra cẳng chân cẳng tay gầy đét lòng khòng xám xịt y hệt như con châu chấu ma. Bà đặt siêu nước xuống phản chẳng thèm chào ai. Dục Văn Bường hét lên dường như để lấy lòng bà hơn là vì sợ bà nghễnh ngãng:

- Chào thím. Tý nữa thím dẫn ông Mỹ này đi chợ mua cá nhá. Ông Mỹ chủ chi còn thím thì chủ trì.

Bà Bền điềm nhiên:

- Các ông ăn cá gì?

Ông Bền nhanh nhảu:

- Cá chép.

Bà Bền chằm chằm nhìn vào mặt anh cháu Dục Văn Bường rồi cẩn thận hỏi lại:

- Ăn cá chép?

Dục Văn Bường gật đầu:

- Cá chép. Không có cá chép thì cá quả. Không quả thì trôi mè. Thím cứ theo thứ tự ưu tiên như thế nhưng mà cá gì cũng phải hơn cân trở lên đúng như các cụ nói cá cả thịt lớn.

Jôn Owen gật đầu lắp bắp:

- Ðúng rồi. Ô kê. Cá cả thịt lớn.

Ngay buổi sáng hôm đó Jôn đeo bị theo bà Bền đi chợ. Gã buộc chặt dây giầy đeo bị cói lên vai và mượn cái mũ cối của Dục Văn Bường úp lên đầu. Chợ Lũng Bãi họp ngay trên mặt con đê xờm cỏ cách làng Lũng non cây số. Ðúng là chợ quê lều tranh xiêu vẹo tềnh toàng trống hoác rơm rạ ướt lép nhép rải kín từ đầu cho đến cuối chợ chỗ nào cũng nồng nặc mùi cút gà cứt vịt lưu cữu vừa thối vừa chua vừa khẳm. Trong chợ bày bán la liệt linh tinh đủ mọi thứ bà rằn nhưng thứ nào cũng chỉ có in ít chút chút nào là kim chỉ hàng xén hàng khô vài mẹt cá tôm khô tép riu rồi nải chuối rổ thị quần đùi áo may ô dây chun dây cao su. Cuối chợ còn có bếp lò rèn phun lửa phì phì bày bán lưỡi xẻng lưỡi cuốc dao rựa liềm búa… Chợ la liệt hàng quà bún riêu bún ốc bánh đa cua bánh đa kê bánh đa vừng bánh đúc mắm tôm và cả gánh cháo lòng tiết canh. Ðại để chợ Lũng Bãi là như vậy. Jôn Owen rất háo hức được đeo bị theo bà Bền châu chấu ma đi chợ. Gã rất tự nhiên và rất lỳ tỏ ra không hề lúng túng ngô ngọng gì kể cả khi bị một đám trẻ con cởi trần trùng trục mặt mũi nhọ nhem ùa theo chỉ trỏ la hét om sòm. Nếu như cách đây mười hoặc mười lăm năm Jôn owen xuất hiện ở chợ Lũng Bãi thì có thể gây nên một sự chấn động huyên náo hỗn loạn có khi đến vỡ chợ. Nhưng thời buổi bây giờ khác rồi một ông Tây đeo bị cói lò dò ở chợ quê là điều thường gặp. Dân nhà quê Việt Nam thời buổi này cũng nhẵn mặt Tây rồi nhất là những ông Tây ba lô da đỏ au lúc nào cũng cởi trần trùng trục cõng trên lưng những chiếc ba lô kềnh càng to tướng như cái tủ mỗi khi cúi xuống mua cái gì cũng mặc cả như điên. Sáng nay Jôn Owen xuất hiện ở chợ Lũng Bãi cũng mang lại cho cái chợ quê một chút vui vẻ ngộ nghĩnh vì cái thân hình cao lêu đêu một mét chín của gã đi tới đâu cũng nổi trội vượt hẳn lên như một kẻ đi cà kheo vậy.

Jôn tò mò và rất ma mãnh. Chỗ nào góc nào ở chợ gã cũng rúc vào nhòm ngó hít ngửi sờ mó nhưng chẳng nhét vào mồm bất cứ thứ gì từ thanh kẹo lạc cái bánh chưng đến bát bún riêu cua bốc hơi nghi ngút cùng mẹt bánh đúc nẫng nẫng đổ trên mẹt lá chuối xanh mướt thoa mỡ bóng loáng mặc dù các bà các cô các chị mời mọc chèo kéo tíu tít. Có lẽ gã sợ bị đi ỉa tháo tỏng. Khi bà Bền mua cá gã cũng lăn xả vào thò tay khoắng khoắng loạn xạ trong vại nước và gã mặc cả đôi co róng riết gấp bốn lần bà Bền châu chấu ma. Chả thế mà khi về đến nhà mặc dầu đã quá chán cái mặt ông chồng già vô dụng bà cũng phải nhếch mép ghé vào tai ông.

- Cái ông Mỹ bạn thằng Bường hà tiện lắm người như thế vợ con được nhờ.

Bữa cơm trưa hôm đó thật vui vẻ. Cơm nhà quê đón khách trải chiếu trên cỗ phản kê giữa nhà bà Bền ngồi đầu nồi và vội bát cơm chan ít nước canh rồi buông bát đũa đứng lên chỉ còn lại ba người đàn ông ngồi uống rượu trên phản với con chó già ngồi chầu rầu rĩ ở dưới đất. Rượu vào lời ra lão Bền dò hỏi bao giờ thì anh doanh nghiệp tỉ phú động thổ xây khách sạn ở mảnh đất chùa Lũng Bãi và lần này anh Bường đã lo việc được cho em Liễu ở trên thành phố chưa kẻo em nó mong mỏi ao ước lắm rồi.

Nhà doanh nghiệp tỉ phú lờ đi làm như không nghe thấy gì mà lại gật gù hỏi thăm cha Tạc có nhắn nhe bao giờ về bóp tượng ở làng Lũng. Gã khoe là hôm nọ có đọc báo đăng hàng chữ to tướng đỏ chói giới thiệu cha Tạc vừa được bầu làm phó chủ tịch quỹ "Hỗ trợ và phát triển các vùng đói kém"

Thế là dân làng Lũng Bãi sắp có quí nhân phù trợ.

Trông ông cha lù đù nhẹ nhàng nhỏ nhẹ ít nói ấy mà hoá ra lại oai ra phết. Thế nào dân làng Lũng Bãi chẳng được "quỹ hỗ trợ phát triển" tài trợ khẩn cấp cho một ít vải vóc quần áo gạo muối. Dục Văn Bường còn nói thêm: Gã cũng đang muốn gặp cha Tạc để mời cha nếu cao hứng thì mua một cổ phần tham gia vào dự án xây dựng khách sạn ở làng Lũng Bãi này. Các ông cố đạo thiên chúa lùng phùng áo thâm vậy thôi nhưng toàn loại siêu cường tiền bạc. Dục Văn Bường dằn cốc rượu xuống phản quả quyết như vậy.

Bữa rượu ề à vui vẻ kéo đến gần ba giờ chiều thì lão Bền lăn quay ra phản ngáy khò khò như kéo bễ. Jôn Owen thay quần sóc áo may ô thun đen dài chùm đầu gối kính râm thắt dải lụa đỏ thắt ngang trán vắt vai khăn vải tổ bố đứng ở ngoài hiên khịt mùi liên tục có ý hơi ghê cái mùi khói lồ nung chum vại nồng nặc trong làng. Trong gầm phản con chó mực già ghẻ lở ghê tởm vừa gặm xương vừa gầm gừ liếc nhìn hai cái bắp chân nần nẫn của ông khách Mỹ. Thấy Dục Văn Bường cứ ngồi điềm nhiên xì xoạt uống trà búng tăm tanh tách Jôn xem đồng hồ rồi kêu lên:

- Có lẽ đến giờ đi xem chuốt chum chuốt vại theo đúng chương trình.

Dục Văn Bường thản nhiên ra giếng múc nước rửa mặt tung toé rồi lại vào nhà leo lên phản nhẩn nha uống trà búng tăm tanh tách. Thấy Jôn Owen bồn chồn gã thủng thẳng:

- Nghỉ đi kẻo đau dạ dày. Ðúng bốn giờ xuất hành. Ði đâu mà vội mà vàng mà vấp phải đá mà quàng phải dây. Ðấy, ca dao tục ngữ nhà quê Việt Nam đấy mày đọc thuộc lòng đi cho đỡ sốt ruột.

Bốn giờ kém năm phút Dục Văn Bường dẫn Jôn Owen sang nhà ông Chữ cách nhà lão Bền có một bức tường xây toàn bằng tiểu sành. Chiều nay ông Chữ không có nhà chỉ có bà Chữ và cô con dâu cả ở nhà đang chuốt chum. Ở làng Lũng Bãi đàn ông đốt lò còn đàn bà thì chuốt chum vại. Ðố tìm thấy một người đàn ông nào làm nghề chuốt. Có lẽ cũng vì vậy cha Tạc về đây ngồi lê la với đám các bà các chị các cô suốt ngày.

Cha Tạc đã hỏi rất nhiều người nhưng không ai biết tại sao lại như vậy bởi vì ở những làng nghề khác thì không bao giờ đàn bà con gái được ngồi vào chuốt chum vại. Gặng hỏi quá thì họ lắc đầu: chỉ biết từ đời ông bà đến nay vẫn như vậy. Công việc chuốt chum vại thoạt nhìn tưởng chẳng có gì. Công việc này đất cát bẩn thỉu nặng nhọc vất vả. Thoạt tiên đào đất. Ðất sét đỏ phải được nhào kỹ dẻo như bột. Rồi cần một cái bàn xoay bằng gỗ hai người ngồi hai bên. Một người cắt đất một người đạp bàn xoay quay tít hai bàn tay chuốt tảng đất dần dần hoá thành cái chum cái vại. Ðem chum vại phơi nắng cho thật già cũng có khi quét lên lớp men bùn phù sa trộn lẫn tro bếp rồi xếp vào lồ nung vài ngày thì được chum sành vại sành. Công việc này người xem vô tình thì chỉ xem một lần đã chán chẳng có gì cao siêu mơ màng bí ẩn cho là nó chỉ là một cái nghề thô lậu tầm thường của những người nông dân đói khổ xứ nhiệt đới nóng bức ẩm ướt nghèo đói.

Có lẽ vì thế mà Jôn Owen vỡ mộng. Gã đã tận mắt xem cái nghề đồ gốm của Nhật Bản và Trung Quốc rất tinh xảo cao siêu vì vậy ngó nghiêng mười lăm phút gã chán quá mất cả hứng thú. Gã bèn dở cái thứ tiếng Việt cong queo lơ lớ của gã ra tán tỉnh bà vợ và cô con dâu cả của ông Chừ khiến hai người đàn bà cứ cười rú lên như bị chọc vào nách. Tán tỉnh chán Jôn Owen vỗ vai Dục Văn Bường rồi thở hắt ra:

- Còn trò gì nữa?

Dục Văn Bường nói:

- Tối nay đi xem đốt lồ.

Jôn lắc đầu:

- Ngồi xem người ta luộc nồi bánh chưng ba ngày tết thú vị hơn nhiều.

Dục Văn Bường hỏi:

- Chán đi du lịch làng Lũng Bãi rồi à?

Jôn gật đầu:

- Chán rồi. Chuồn thôi.

Dục Văn Bường cười nhạt:

- Tuỳ mày.

Jôn nhún vai:

- Cái làng Lũng Bãi của mày tẻ nhạt quá. Tao nghĩ rằng sẽ không tìm được cảm giác mạnh ở đây.

Dục Văn Bường im lặng dẫn gã ra bờ đê ngồi hóng gió. Trời lúc này đã muộn. Nắng đã tắt. Ðồng quê tĩnh mịch im ắng lạ thường. Gió ào ào chạy dọc sống lưng con đê cuộn lên mùi đất mùi cỏ cây ngai ngái hoang dại. Jôn Owen lăn ra thảm cỏ dang thẳng cẳng bốn chân tay. Gã rống lên như bị chọc tiết:

- Sướng quá mày ơi. Mấy cái chum vỡ vại mẻ của mày không quyến rũ bằng nắm cỏ dại. Tao sướng quá trời ơi! Ăn cứt mày.

Jôn Owen văng ra một câu chửi vô nghĩa vớ vẩn.

Dục Văn Bường chỉ cười nhạt.

Trời sập tối Dục Văn Bường và Jôn Owen mò về nhà ông Bền. Căn nhà trống không chẳng biết ông bà chủ nhà đi đâu. Con chó già ghẻ lở nằm quắp đuôi đầu hồi chẳng thèm hé mắt nhìn hai ông khách dở hơi. Một mâm cơm nguội tanh úp trên phản. Trời tối thế mà vẫn nghe ruồi nhặng bay vù vù. Jôn Owen nhún vai không đụng bát đũa chỉ ngồi hút thuốc lào. Dục Văn Bường ngồi xếp chân vòng tròn chén tì tì. Gã ăn vã hết nhẵn bát canh cá còn thừa tanh ngắt nồng nặc mùi đất đèn.

Jôn ngồi bó gối ngán ngẩm ngắm nhìn cái lõ điếu.

Ðúng là gã đã chẳng còn vui thú gì nữa rồi gã nằng nặc đòi sớm mai đi xe ôm về thành phố. Ðêm đó Jôn Owen và Dục Văn Bường cùng chui vào cái màn rách bươm hôi đến ngạt thở mắc trên bộ phản. Dục Văn Bường đặt lưng xuống là ngáy như sấm chẳng hay biết gì ông bạn Mỹ nằm cạnh tráo đầu trở đuôi thức hay ngủ có ngon giấc không. Mờ sáng hôm sau Jôn đã lay Dục Văn Bường dậy. Gã thì thào:

- Tao muốn đi ỉa.

Nhà doanh nghiệp tỉ phú còn ngái ngủ nên làu bàu:

- Khỉ ạ! Ra vườn.

Jôn mò ra vườn lục đục một lúc lại thấy mò vào. Gã vẫn thì thào:

- Không tìm thấy toa-lét.

Dục Văn Bường cười nhạt:

- Làm đếch gì có toa-lét.

- Vậy thì ỉa ở đâu?

- Tương mẹ nó ra vườn ấy.

Jôn trợn mắt nhìn Dục Văn Bường. Thấy nhà doanh nghiệp tỉ phú cũng trợn mắt nhìn lại gã biết là Dục Văn Bường không nói đùa thế là gã xách quần đi ra vườn.

Nhưng chỉ một thoáng sau lại thấy gã xách quần lom khom đi vào nhà nhăn nhó:

- Tao không thể nào ngồi ỉa được.

- Làm sao?

- Có rất nhiều các bà các cô đi lại rậm rịch khúc khích ở bên ngoài hàng rào.

Ở nhà quê đàn bà phải dậy sớm đi chợ thổi cơm băm bèo thái khoai.

Dục Văn Bường nhún vai cho Jôn một lời khuyên:

- Phải cố gắng mà ỉa thôi.

- Nhưng tao không thể nào ngồi ỉa trong một tình trạng như vậy.

- Ðó là việc riêng của mày. Tao không biết.

Jôn Owen đã hoảng sợ thực sự. M?