Chương IX

Axya gặp chúng tôi ở ngay bên ngưỡng cửa. Tôi lại cố chờ đợi tiếng cười của nàng. Nàng bước ra đón chúng tôi, toàn thân tái nhợt, vẻ mặt ưu tư, cặp mắt nàng nhìn xuống.

- Vẫn anh ấy, - Gaghin nói, - và nhớ là chính anh ấy muốn trở lại đấy.

Axya nhìn tôi với ánh mắt dò hỏi. Lần này thì tôi chìa tay cho nàng và xiết chặt những ngón tay nhỏ nhắn giá lạnh của nàng. Tôi cảm thấy xót thương nàng, giờ đây tôi đã hiểu nhiều điều về nàng, những điều trước kia đã làm tôi hiểu sai về nàng. Nỗi băn khoăn dằn vặt trong lòng nàng, sự vụng về trong cư xử, tính thích chơi trội của nàng, thì giờ đây tôi đã hiểu rõ tất cả. Tôi nhìn thẳng vào tâm hồn đó. Một cái ách vô hình luôn luôn đè nặng lên tâm hồn nàng, lòng tự ái non dại bị vỡ tung ra và đảo lộn lên một cách đáng sợ, nhưng toàn bộ con người nàng vẫn muốn vươn tới sự thật. Tôi hiểu tại sao cái cô bé kỳ dị ấy lại làm tôi say mê. Tôi say mê nàng đâu có phải chỉ vì cái vẻ đáng yêu gần như hoang đã toát ra trên khắp cơ thể mảnh mai của nàng. Tôi thích tâm hồn nàng.

Gaghin lại bắt đầu miệt mài trên những bức vẽ của anh. Tôi mời Axya đi dạo trong vườn nho, nàng chấp thuận ngay với thái độ vui vẻ gần như ngoan ngoãn. Chúng tôi tụt xuống lưng chừng đồi và ngồi lên một phiến đá rộng.

- Thế ông có buồn khi xa vắng em và anh trai em không? - Axya hỏi.

- Thế vắng tôi hai anh em cô có buồn không? - Tôi hỏi lại.

Axya liếc nhìn tôi.

- Có, - nàng trả lời, - ở trên núi thích lắm phải không ông? - Sau đó nàng lại nói luôn. - Núi mới cao chứ nhỉ! Cao hơn mây. Ông kể cho em nghe với, ông đã thấy những gì. Ông đã kể cho anh trai em nghe, nhưng em chẳng được nghe gì cả.

- Cô đã tự ý bỏ đi. - Tôi nói.

- Em đã bỏ đi… Bởi vì… Bây giờ thì em sẽ không bỏ đi nữa đâu, - nàng nói thêm và giọng nàng nghe trìu mến và gửi gắm. - Hôm nay ông bực mình lắm!

-Tôi?

- Ông.

- Vì sao cơ, cô làm ơn…

- Em không biết, nhưng hôm nay ông bực lắm và vì bực mà bỏ đi. Em rất khổ tâm vì ông đã bỏ đi, nhưng em cũng lại rất sung sướng khi thấy ông trở lại.

- Và tôi cũng sung sướng vì mình đã trở lại.

Axya nhún vai y như một đứa trẻ khi chúng có điều gì vui thích.

- Ồ, em đoán ra chứ, - nàng nói tiếp. - Ngày xưa chỉ nghe một tiếng ho ở phòng bên của cha em thôi em cũng đoán được là em có làm Người vừa lòng hay không.

Cho đến hôm nay Axya chưa hề nói với tôi về cha mình. Điều này làm tôi sửng sốt.

- Cô yêu cụ nhà lắm phải không? - Tôi hỏi nàng và bỗng nhiên cảm thấy sượng sùng vì sự hờn giận quá đáng của tôi.

Nàng im lặng và cũng đỏ rần mặt lên. Cả hai chúng tôi đều im lặng. Xa xa một con tàu đang nhả khói chạy trên sông Ranh. Chúng tôi cùng nhìn ra con tàu.

- Sao ông chẳng kể chuyện gì cho em nghe với? - Axya thì thầm.

- Thế tại sao hôm nay, vừa trông thấy tôi cô lại cười? - Tôi hỏi nàng.

- Chính em cũng không biết nữa. Đôi khi em muốn khóc, nhưng em lại cười. Ông đừng phán xét em vì điều em đã làm. Chà, người ta kể câu chuyện cổ tích về nữ thần Lôrơlây [12] như thế nào nhỉ? Chính kia là vách đá của nữ thần hiện ra đó chăng? Người ta bảo rằng trước hết nữ thần nhận chìm tất thảy, rồi sau đó chính nữ thần cũng thích tự lao mình xuống nước. Em thích câu chuyện cổ tích ấy lắm. Bà Lunze kể cho em nghe đủ thứ chuyện cổ tích. Nhà bà Lunze có con mèo đen mắt vàng…

Axya ngẩng đầu lên và hất lại mái tóc.

- Chà, em cảm thấy vui thích quá, - nàng nói. Giữa lúc đó những âm thanh đơn điệu, rời rạc từ đâu đó vọng lại chỗ chúng tôi. Hàng trăm người đồng thanh nhắc đi nhắc lại khúc hát cầu nguyện vẻ khoan thai từ tốn. Ở phía dưới một đoàn người rước tượng thánh đang lũ lượt đổ dài trên đường phố, tay mang cờ và thánh giá…

- Giá mà được đi trong dòng người kia, - Axya nói, tai lắng nghe tiếng hát đang tắt dần.

- Hóa ra cô cũng mộ đạo thế cơ đấy?

- Đi đâu đó thật xa, để cầu nguyện, - nàng nói tiếp, - nếu không ngày tháng cứ qua đi, cuộc đời rồi cũng qua đi, và thử hỏi chúng ta đã làm được những gì?

- Cô quả là một người hiếu danh, - tôi nói. - Cô muốn sống một cuộc đời không đến nỗi vô ích, muốn để lại dấu tích của mình trên thế gian…

- Lẽ nào lại không làm được điều đó?

Suýt nữa thì tôi nhại lại mấy tiếng “không làm được”… Nhưng nhìn nào cặp mắt sáng của nàng, tôi chỉ khẽ nói:

- Cô hãy thử làm xem.

- Có phải, - Axya nói sau một lát im lặng, và trong cái giây phút im lặng ấy trên gương mặt đã trở lên tái nhợt của nàng thoáng hiện lên những suy tưởng gì không rõ, - có phải ông thích người đàn bà ấy… ông còn nhớ không, người đàn bà mà anh trai em đã nâng cốc chúc sức khỏe ở tòa thành cổ, khi chúng ta mới quen biết nhau được hai ngày ấy?

Tôi cười:

- Anh Gaghin nói đùa đấy; tôi chẳng thích một người đàn bà nào cả; ít ra thì hiện nay tôi chẳng thích một bà nào cả.

- Nhưng ông thích cái gì ở người đàn bà? - Axya hỏi, đầu ngửa lật ra phía sau với cái vẻ tò mò ngờ nghệch.

- Câu hỏi nghe mới kỳ lạ làm sao chứ! - Tôi nói.

Axya tỏ ra hơi bối rối.

- Lẽ ra em không nên hỏi ông câu ấy, có phải thế không ạ? Mong ông đừng giận, em quen nói huyên thuyên tất cả những gì nảy ra trong đầu em. Chính vì thế mà em ngại nói.

- Lạy Chúa, cô cứ nói đi, đừng ngại. - Tôi khích lệ nàng. - Tôi rất sung sướng vì dẫu sao thì cô cũng đã không còn bẽn lẽn nữa.

Axya gục đầu xuống và khúc khích cười, tiếng cười của nàng nghe sao mà êm ái và nhẹ lâng lâng. Sau tiếng cười ấy của nàng suốt đời tôi không bao giờ còn nghe thấy tiếng cười của bất kỳ người nào khác tương tự như vậy nữa.

- Nào, ông hãy kể đi, - nàng vừa nói vừa đưa tay vuốt vuốt những nếp áo dài và phủ lên chân mình, đúng là nàng còn muốn ngồi lâu, - ông kể chuyện hay đọc một cái gì đó cũng được, ví dụ như ông đọc một đoạn trong “Ônêghin” ấy chẳng hạn, ông còn nhớ không… - Nét mặt nàng bỗng trở lên tư lự… và nàng cất tiếng đọc, giọng nhỏ nhẹ:

“Nơi ấy giờ đây chỉ còn cây thánh giá

Và bóng cây trên nấm mồ người mẹ xấu số của tôi”

- Puskin có viết như thế đâu, - tôi nói.

- Nhưng em lại muốn là Tachiana, - nàng nói tiếp, vẻ mặt vẫn đăm chiêu. - Ông kể đi! - Nàng hồ hởi khích lệ tôi.

Nhưng tôi còn tâm trí đâu nữa mà kể. Tôi nhìn nàng, tất cả thân hình nàng đều nhuốm trong ánh nắng vàng rực rỡ, mọi đường nét trên cơ thể nàng đều thanh tú và dịu dàng, cảnh vật xung quanh chúng tôi cứ rực lên một niềm sung sướng, dưới chân chúng tôi là đất và nước, phía trên là bầu trời cao, ngay cả đến bầu không khí dường như cũng lộng lẫy hẳn lên.

- Cô hãy nhìn xem, trời đẹp chưa kìa! - Tôi nói và giọng tôi bất giác cũng lạc hẳn đi.

- Vâng, trời đẹp quá! - Nàng cũng nói bằng một giọng nhỏ nhẹ, nhưng nàng không nhìn tôi. - Giá như em và ông, giá như chúng mình là những cánh chim, chúng ta sẽ cất cánh bay lên thật cao, bay mãi… được tắm mình trong bầu trời xanh kia nhỉ… Nhưng chúng ta lại không phải là chim.

- Nhưng chúng ta có thể rồi đây cũng có cánh lắm chứ, - tôi nói.

- Sao lại thế được nhỉ?

- Cô cứ sống đi, rồi sẽ thấy. Có những tình cảm nâng bổng ta lên khỏi mặt đất. Đừng lo, mai này rồi cô cũng sẽ có cánh cho mà xem.

- Nhưng ông cũng đã từng có cánh rồi sao?

- Biết nói với cô thế nào bây giờ nhỉ… có lẽ cho đến lúc này tôi chưa hề biết bay.

Vẻ mặt Axya lại trở nên đăm chiêu tư lự. Tôi khẽ ngả người về phía nàng.

- Ông có biết nhảy vanxơ không nhỉ? - Đột nhiên nàng hỏi.

- Có chứ, - tôi trả lời nàng, nhưng trong lòng hơi bối rối.

- Vậy thì chúng ta đi thôi, ông… Em sẽ bảo anh trai em chơi mấy điệu vanxơ cho chúng ta nhảy. Chúng ta sẽ tưởng tượng rằng mình đang bay, hình dung là mình có cánh.

Nàng chạy trở về nhà và tôi cũng chạy theo nàng, và thế là mấy phút sau chúng tôi đã quay cuồng trong một gian phông hẹp, bước theo tiếng nhạc vanxơ ngọt ngào của Lannerơ. Axya nhảy rất đẹp và nàng nhảy rất say sưa. Qua phong thái mềm mại, trinh bạch của nàng tôi bỗng nhận ra tất cả những gì là nết na thùy mị của một người thiếu nữ. Thời gian qua đi đã lâu, vậy mà tôi vẫn không thể nào quên được cái cảm xúc khi tôi đặt tay lên người nàng, tôi vẫn cảm thấy hơi thở của nàng dồn dập ở sát ngay bên cạnh người tối, vẫn còn nhìn thấy đôi mắt sẫm màu, lim dim gần như nhắm lại bất động trên khuôn mặt nhợt nhạt nhưng hồ hởi của nàng, đôi mắt ấy nổi bật lên giữa những món tóc quăn của nàng.