CHƯƠNG 10 TRỌNG TỘI

Rodolphe sững sờ hết sức trước bộ mặt đạo đức giả khủng khiếp của lão Ferrand.

- Thế nên cháu không dám phàn nàn với bố cháu về chuyện tên chưởng khế đã có hành động ô nhục xúc phạm đến cháu chứ gì?

- Thưa ông, không ạ! Có khi bố cháu còn cho là cháu hẳn đã đồng tình với lão Ferrand cũng nên, vả lại cháu cũng lo bố cháu sẽ nổi giận mà quên mất là mình đang bị đe dọa mất tự do, quên đi là cuộc sống của cả gia đình cháu đều phụ thuộc vào ông chủ của cháu.

Rodolphe không muốn để Louise phải khổ não hơn, bèn nói tiếp:

- Hẳn là vì cháu sợ bố cháu sẽ bị hại nếu cháu còn từ chối nên cháu đành nhắm mắt đưa chân, chịu lép một bề để cho thằng khốn kiếp ấy tiếp tục giày vò chứ gì?

Louise đỏ mặt, cúi đầu.

- Thế sau đó, thái độ của hắn có kém đi phần nào tàn nhẫn đối với cháu không?

- Không đâu ạ! Để khỏi bị ngờ vực, mỗi khi tình cờ có linh mục xứ Bonne-Nouvelle và phó linh mục xứ ấy đến dùng cơm thì chủ cháu vẫn mắng mỏ cháu thậm tệ. Lão còn nhờ linh mục cảnh cáo cháu nữa, lão bảo sớm muộn rồi cháu cũng hư thân mất nết thôi, rằng cháu tự do quá trớn, hay bờm xơm với các thầy ký ở văn phòng, rằng cháu làm biếng, rằng vì thương cha cháu, gia ơn cho một người chủ gia đình lương thiện nên lão mới giữ cháu làm việc! Ngoài việc giúp cha cháu, tất cả những điều lão nói đều là giả dối. Có mấy khi cháu gặp mặt các thầy ký. Họ làm việc ở khu vực khác, cách biệt chỗ cháu ở kia mà!

- Thế khi chỉ có một mình cháu với Ferrand thì hắn có giải thích vì sao hắn lại đối xử với cháu như thế trước linh mục không?

- Lão cam đoan với cháu là lão nói đùa. Nhưng ông linh mục thì cứ cho là thực, người nghiêm khắc bảo cháu rằng phải là hư đốn quá quắt mới giở những trò như thế ra ở một nơi thánh thiện như cái nhà này, nơi mà trước mắt cháu luôn luôn được thấy nêu gương bổn đạo. Nghe vậy, cháu chẳng còn biết trả lời sao, cháu chỉ xấu hổ cúi đầu. Thái độ câm lặng e thẹn càng làm hại cháu. Có nhiều lúc cháu đã nghĩ: người đã đến thế thì thôi, chi bằng liều bỏ cuộc đời cho xong, nhưng rồi lại nghĩ đến bố, mẹ, đến các em còn trông vào cháu, thì cháu lại thôi. Trong nỗi nhục nhã bản thân, cháu tìm thấy nguồn an ủi: ít ra thì bố cháu cũng thoát được cảnh tù tội. Nhưng một tai họa khác lại ập đến với cháu: cháu có thai. Thế này chết mất! Cháu không hiểu vì sao cháu cảm thấy lão Ferrand sau khi biết được sự kiện ấy, lẽ ra phải bớt tàn tệ đi trong cách đối xử với cháu thì lại càng cay nghiệt hơn gấp bội. Tuy vậy còn lâu cháu mới hình dung ra được những gì xảy ra sau này.

Morel tỉnh dậy sau một hồi tạm thời bị mụ mẫm. Ngơ ngác nhìn quanh, bác đưa tay lên trán, cố nhớ lại mọi chuyện và bảo với con gái:

- Hình như có lúc bố lãng đi, hết cái mệt, lại cái buồn… mà mày bảo sao nhỉ?

- Khi lão Ferrand biết con đã có thai…

Người thợ ngọc phác một cử chỉ thất vọng. Rodolphe đưa mắt nhìn mà can bác.

- Thôi được, bố sẽ nghe cho hết, kể đi, kể nốt đi!

Louise kể tiếp:

- Cháu mới hỏi lão Ferrand bây giờ phải làm cách nào để che giấu nỗi nhục này, lỗi lầm cùng hậu quả của việc lão gây ra. Than ôi, bố khó mà tin được lời con nói đây!

- Làm sao kia?

- Bực tức, ngắt lời cháu và còn giả vờ ngạc nhiên, lão làm như không hiểu cháu muốn nói gì, lão hỏi hay là cháu hóa điên rồi. Sợ quá, cháu mới hét to: “Nhưng, trời đất ơi, bây giờ ông muốn tôi như thế nào đây? Nếu ông không thương lấy tôi thì ít ra ông cũng phải thương lấy con ông chứ?” - “Ghê chưa! - Lão Ferrand đưa cả hai tay lên trời mà quát. - Cái con khốn nạn này! Mày lại dám đổ cho tao sự đốn mạt đến cái mức hạ mình xuống với cái hạng con gái như mày à? Mày còn mặt dày trâng tráo đổ vạ cho tao cái tội phóng đãng của mày à? Mà tao thì đã hàng trăm lần răn đe mày, trước những người đáng kính trọng, là mày sẽ hư thân thôi! Đồ trụy lạc hèn hạ kia! Cút khỏi nhà tao ngay! Tao không thèm nuôi mày nữa!”

Rodolphe và Morel nghe mà phát sợ. Cái thứ đạo đức giả gớm guốc làm họ choáng váng, như bị sét đánh ngang tai.

Rodolphe cũng phải bảo:

- Ôi, tôi cũng phải chịu là trên đời này không thể nào có những việc tồi tệ hơn thế này được.

Bác Morel không nói gì. Mắt bác mở to đáng sợ, gương mặt co rúm trợn trừng rung lên giật xuống liên hồi. Đang ngồi trên bàn nghề, bác đùng đùng tụt xuống, mở vội ngăn kéo, lấy ra một cái giũa lớn khá dài, rất sắc, cán to bằng gỗ và lao ra ngoài cửa.

Rodolphe đoán ngay ra ý định của bác, túm lấy tay bác kéo lại:

- Bác Morel, đi đâu thế này? Chết mất thôi! Khổ thân bác!

- Liệu cái thần hồn! - Bác thợ ngọc hăng máu giãy giụa quát to. - Tao sẽ giết cả hai chứ không chỉ một đứa đâu!

Người đàn ông mất trí dọa Rodolphe như vậy.

- Bố ơi, vị cứu tinh của nhà ta đây mà! - Louise thét lớn.

- Hắn khinh thường gia đình nhà ta! Mặc kệ, kệ xác hắn! Hắn muốn cứu thằng chưởng khế!

Bác Morel hoàn toàn mất trí, vật lộn với Rodolphe. Chỉ sau vài giây, Rodolphe đã khéo léo tước được vũ khí, mở cửa và quẳng cái giũa xuống cầu thang.

Louise chạy lại, ôm cứng lấy bố mà bảo:

- Bố ơi! Ân nhân của nhà ta đây mà! Bố lại định giơ tay đánh ông ấy, bố tỉnh lại đi nào!

Những lời nhắc nhở ấy làm cho bác Morel bừng tỉnh. Bác lấy tay che mặt rồi chẳng nói một lời, quỳ xuống chân Rodolphe.

Rodolphe vẫn nhân hậu, ân cần:

- Đứng lên, hỡi người cha khốn khổ! Đừng nóng nảy như thế! Gắng chờ đợi! Bác nổi giận là phải, căm thù là đúng, tôi tán thành và ủng hộ bác, nhưng chính là nhân danh báo thù, tôi bảo bác đừng có làm hỏng việc.

- Trời đất ơi, trời đất ơi! - Bác thợ ngọc đứng dậy. - Đối với việc đó thì công lý làm được cái gì nào? Cả pháp luật nữa? Khốn khổ thay cho chúng ta! Khi mà ta đi tố cáo cái thằng giàu có, thế lực được kính nể, thì người ta cười vào mũi chúng ta. Ha ha ha! - Bác cười phá lên, cười sặc sụa. - Người ta có lý! Chứng cứ đâu nào? Ừ, chứng cứ của chúng ta đâu? Chẳng có ai tin chúng ta cả!

Bác lại nổi cơn thịnh nộ:

- Vì thế tôi bảo với các người là chỉ có lưỡi dao mới không thiên vị thôi!

- Hãy im đi, bác Morel, đau khổ đã làm bác lú lẫn mất rồi! - Rodolphe buồn rầu bảo bác. - Cứ để cho cháu nó nói, thì giờ còn ít quá, nhà chức trách đang đợi, mà tôi thì cần phải nắm được tất cả sự việc. Tôi nói với bác đấy! Tất cả sự việc! Nói tiếp đi, con ạ!

Bác Morel ủ rũ, buông phịch người xuống cái ghế đẩu.

- Chẳng cần phải nói ông cũng rõ là cháu đã khóc lóc van xin thế nào! Cháu chán ngán, rụng rời. Điều này xảy ra lúc mười giờ sáng trong phòng làm việc của lão ấy, hôm ấy ông linh mục sẽ đến dùng cơm mà cha thì đến vừa đúng lúc lão chủ đang chửi mắng làm nhục cháu không ngớt. Lão có vẻ khá phật ý khi thấy ông thầy tu.

- Thế lúc đó lão nói những gì?

- Lập tức lão đã quyết định ngay thái độ, lão xỉa xói vào mặt cháu mà mắng. “Vậy là, thưa ông linh mục, tôi đã bảo mà. Con bé khốn khổ này sẽ hư đốn thôi! Đốn mạt lắm rồi! Mãi mãi… nó vừa thú nhận với tôi tội lỗi và điều nhục nhã của nó, cầu xin tôi cứu giúp. Tôi cứ tưởng là mình làm phúc mà thành ra phải nuôi một đứa con gái khốn nạn như thế.” Ông linh mục phẫn nộ nhìn cháu mà mắng: “Hừ, lạ chửa! Mặc dù bao nhiêu lần chủ con đã đem lời hay lẽ thiệt khuyên răn con trước mặt ta, vậy mà con lại tự làm mất phẩm giá con người đến thế! Ồ, như thế thì không thể tha thứ được! Này, ông bạn, ông đã đối xử nhân hậu với con bé khốn khổ này và gia đình nó như vậy, thì bây giờ có thương xót cũng chỉ là nhu nhược mà thôi. Đừng có động tâm mà khoan nhượng.” Ông linh mục nói thế vì ông ta cũng như cả thiên hạ, đều bị lừa bịp bởi những mánh khóe đạo đức giả của lão Ferrand.

- Thế sao lúc ấy cháu không tiện dịp mà lột mặt nạ thằng đê mạt ấy ra?

- Trời ơi, cháu hết cả hồn vía, mụ mẫm hết cả đầu óc, cháu không dám và không thể nói lên lời, tuy vậy cháu cũng muốn nói, muốn tự bào chữa. “Nhưng thưa cha…” - cháu kêu lên. “Không một lời nào nữa, cái đồ không ra gì kia! Mày nghe cha nói rồi đấy! Có thương xót mày cũng chỉ là nhu nhược mà thôi. Trong vòng một tiếng đồng hồ nữa, mày sẽ ra khỏi cái nhà này.” Rồi không để cháu kịp nói một lời, lão kéo ông linh mục sang phòng khác. Lão Ferrand đi khỏi, cháu như người mê sảng. Cháu thấy mình bị đuổi ra khỏi nhà lão, không tìm đâu ra việc làm vì cháu đang có thai và cũng bởi vì những nhận xét không tốt mà lão chủ sẽ gán cho cháu, cháu cũng chẳng còn hồ nghi gì nữa là trong cơn giận dữ, lão sẽ làm cho bố cháu phải ở tù, cháu không biết là cháu sẽ như thế nào nữa, cháu bèn vào buồng trốn biệt. Sau đó hai tiếng đồng hồ, lão Ferrand xuất hiện: “Mày sửa soạn khăn gói chưa?” - Lão hỏi. Cháu quỳ xuống chân lão: “Hãy tha cho tôi! Đừng đuổi tôi ra khỏi nhà với bụng mang dạ chửa thế này. Tôi sẽ như thế nào, còn tìm đâu ra chỗ làm được nữa!” - “Càng hay, trời phạt mày về tội phóng đãng và dối trá đấy!” - “Ông dám bảo tôi là dối trá à? - Cháu phẫn nộ la lên. - Ông dám chối là ông không cưỡng bức mà hãm hại tôi à?” - “Cút ngay khỏi nhà tao! Quân đê mạt! Bởi vì mày vẫn khăng khăng vu vạ, - lão quát lên ghê gớm - để trừng phạt mày, tao sẽ bỏ tù bố mày.” - “Vậy thì thôi, thôi. - Cháu sợ sệt van xin lão. - Tôi sẽ không vu khống, tố cáo ông nữa, tôi hứa như vậy, nhưng ông đừng đuổi tôi. Hãy thương bố tôi! Cả gia đình tôi trông chờ vào đồng lương tôi kiếm được ở đây. Hãy cho tôi ở lại đây. Tôi sẽ không nói gì hết. Tôi sẽ cố làm cho không một ai nhận biết được tình thế cay đắng này. Đến lúc không còn che giấu được nữa thì lúc đó ông hãy đuổi tôi.” Cháu phải khẩn khoản van lạy nhiều lần như thế, lão Ferrand mới đồng ý giữ cháu lại, cháu coi thế cũng còn là một sự giúp đỡ đáng kể. Tại sao số phận cháu lại thảm hại đến thế. Tuy vậy, năm tháng sau cái cảnh xót xa ấy, cháu đến là khổ sở, vẫn bị hành hạ đủ điều, chỉ đôi lúc gặp được cậu Germain, mà cũng ít khi gặp được cậu ấy, là được cậu ấy ân cần hỏi han. Nhưng cháu quá xấu hổ, đâu dám nói cho cậu ấy biết sự thực.

- Có phải gần như vào lúc đó, cậu ấy dọn đến đây ở không?

- Thưa vâng ạ, lúc đó cậu đang tìm thuê nhà ở phố chợ Temple hoặc ở phố Arsenal. Ở ngôi nhà này có một phòng chưa ai thuê, cháu mới mách cho cậu ấy cái phòng hiện nay ông dọn đến, cậu ấy thấy cũng được. Khi cậu ấy dọn đi cách đây hai tháng, cậu ấy có dặn cháu là không được hở ra cho người ta biết địa chỉ mới của cậu là ở văn phòng lão Ferrand.

Rodolphe hiểu là Germain buộc phải trốn tránh vì cậu là đối tượng của những cuộc truy lùng nên phải hết sức thận trọng.

- Thế không bao giờ cháu nghĩ đến chuyện cởi mở tâm sự với cậu Germain sao?

- Thưa ông, không ạ! Cậu ấy cũng bị thói đạo đức giả của lão Ferrand lừa gạt. Cậu ấy nhận là lão cay nghiệt, khó tính nhưng lại tin lão là người trung thực nhất trên đời.

- Khi cậu Germain ở đây, bố cháu có lúc nào cáo giác cho cậu ấy biết mưu toan quyến rũ cháu của lão chưởng khế không?

- Bố cháu không bao giờ nói đến những mối lo ngại riêng trước người lạ, với lại trong thời gian ấy, cháu phải nói dối để bố cháu khỏi lo. Cháu nói là lão ta không đeo đuổi cháu nữa để bố cháu yên tâm. Than ôi, bố tội nghiệp của con ơi! Giờ thì bố tha cho con tội nói dối đó, con phải nói dối bố như vậy để bố yên lòng mà thôi. Giờ bố thấy có đúng không?

Bác Morel không trả lời, đầu gục vào hai cánh tay khoanh lại trên bàn nghề, khóc nức nở.

Rodolphe ra hiệu cho Louise đừng nói gì với bố cô nữa. Cô tiếp tục kể:

- Suốt năm tháng ròng, cháu khóc lóc và lo sợ không ngừng. Vì hết sức gìn giữ ý tứ cho nên cháu cũng che mắt được thiên hạ nhưng đến hai tháng sau cùng, lúc sắp sinh thì chẳng thể mong giấu giếm như thế được nữa. Những ngày sắp tới, đối với cháu càng đáng sợ! Lão Ferrand đã tuyên bố là lão không còn muốn giữ cháu ở lại nhà lão. Cháu sắp mất hết nguồn sinh sống cho cả nhà, dù là ít ỏi đi chăng nữa. Sẽ bị nguyền rủa, sẽ bị đuổi đi vì sau những lời dối trá để làm yên lòng bố cháu, bố cháu nhất định sẽ tin là cháu đã đồng tình với lão Ferrand chứ không phải là nạn nhân. Sẽ ra sao đây? Ẩn náu ở đâu, đi ở đợ cho ai trong tình cảnh này? Lúc đó cháu nảy ra một ý nghĩ thật tội lỗi. May sao lúc sắp thực hiện thì cháu chùn lại, cháu xin thú thực với ông vì cháu không hề muốn giấu giếm gì nữa, ngay cả những điều có thể kết tội cháu, và như thế cũng là để vạch mặt lão Ferrand tàn nhẫn đã dồn ép cháu đến cùng như thế nào. Nếu cháu can đảm làm theo những dự định bi thảm thì hẳn lão phải là đồng phạm trong tội ác của cháu rồi.

Sau một lúc yên lặng, Louise cố gắng tiếp tục câu chuyện với giọng run run:

- Cháu nghe anh gác cổng nói là có một lão lang băm cũng ở trong nhà này… thế là…

Cô không thể nói hết câu.

Rodolphe sực nhớ lại lần tiếp xúc đầu tiên với bà Pipelet, khi bà này vắng nhà, ông đã nhận từ tay người đưa thư một lá thư viết trên giấy xấu bằng một thứ chữ giả dạng, nhòe nhoẹt nước mắt mà ông đã quan sát kĩ.

- Cháu đã viết thư cho lão ta chứ gì, khổ thân con bé. Cách đây mới có ba ngày! Cháu đã khóc khi viết lá thư ấy, cháu đã cố tình viết cho khác nét chữ.

Louise nhìn Rodolphe, sợ sệt:

- Sao ông biết được, thưa ông?

- Hãy yên trí, cháu ạ! Ta có một mình trong buồng trực của bà Pipelet khi người ta đưa thư tới, tình cờ ta đã chú ý đến lá thư ấy, có thế thôi.

- Vậy sao? Thưa ông, đúng thế ạ! Trong lá thư không ký tên gửi cho lão Bradamanti, cháu viết là cháu không dám đến tận nhà lão, cháu yêu cầu lão tối hôm đó đến chỗ gần Tháp Nước. Đầu óc cháu cuống cuồng. Cháu muốn được nghe những lời khuyên ghê gớm của lão. Cháu ra khỏi nhà chủ với ý muốn tuân theo những lời khuyên ấy, nhưng sau một lúc thì cháu tỉnh táo nghĩ lại, cháu hiểu như vậy thì cháu sẽ phạm trọng tội. Cháu quay về nhà, không đến chỗ hẹn nữa. Ngay tối hôm ấy đã diễn ra một sự việc mà hậu quả đã gây nên cái tai vạ ập lên đầu cháu. Lão Ferrand cứ tưởng cháu chỉ vắng mặt độ hai tiếng đồng hồ là cùng, thế mà, chẳng mấy lúc sau cháu đã quay về nhà. Đi qua cái cửa nhỏ khu vườn, cháu rất lạ vì thấy cửa hé mở, cháu đi vào nhà qua cái cửa ấy và đem chìa khóa vào nơi vẫn thường để trong phòng riêng của ông chủ. Gian buồng ấy ở trước buồng ngủ của lão, là nơi hẻo lánh nhất của ngôi nhà, chính ở nơi đây lão có những cuộc tiếp xúc bí mật, còn công việc thường ngày thì lão bàn bạc giải quyết ở ngay bàn giấy văn phòng. Rồi ông sẽ biết, thưa ông, vì sao cháu nói ra những chi tiết ấy. Thưa ông, vì cách thiết kế của ngôi nhà, sau khi đã đi qua phòng ăn thắp sáng, cháu sang phòng khách không thắp đèn rồi sang cái buồng nhỏ án ngữ trước buồng ngủ. Cửa buồng này mở ra đúng lúc cháu vừa đặt chìa khóa lên bàn. Vừa thấy cháu đi trong bóng sáng của đèn phòng ngủ, lão chủ đột nhiên đóng sập cửa để che cho một người nào đó mà cháu không kịp nhìn thấy mặt, rồi, mặc dù tối như thế, lão nhảy xổ vào cháu, túm chặt lấy cổ cháu như muốn bóp chết và khẽ bảo cháu với một giọng vừa giận dữ vừa sợ sệt: “Mày dò xét cái gì mà rình trộm ở cửa? Mày đã nghe thấy những gì? Nói ngay… nói ngay… nếu không tao sẽ bóp cổ mày chết.” Nhưng rồi bỗng lão thay đổi ý định. Không để cho cháu kịp nói một lời, lão đẩy lùi cháu sang phòng ăn, buồng dọn thức ăn vẫn mở, lão lẳng cháu một cách thô bạo vào đó và khóa trái cửa lại.

- Thế cháu chưa nghe được tí gì về câu chuyện của lão à?

- Thưa không ạ, nếu cháu biết được là lão đang có khách ở trong buồng thì cháu đã hết sức tránh mà không vào. Ngay cả mụ Séraphin cũng bị lão cấm không được phép vào.

- Vậy lúc cháu ra khỏi phòng chuẩn bị bữa ăn, lão có bảo gì không?

- Chính là mụ quản gia mở cửa cho cháu và tối hôm đó cháu không gặp lại lão nữa. Sự xúc động đột ngột và sợ hãi làm cháu rất mệt. Sáng hôm sau, vừa lúc cháu xuống cầu thang gác, cháu gặp lão, cháu rùng mình nghĩ đến những lời đe dọa kia, nhưng lạ lùng làm sao, lão nói với cháu rất bình thản: “Mày tất nhiên đã biết là tao cấm không được vào trong buồng khi tao có khách, nhưng vì mày chẳng còn được ở đây thêm mấy ngày nữa thì có quở mắng cũng vô ích.” Thế rồi lão đi sang chỗ khác làm việc. Thái độ từ tốn ấy làm cháu ngạc nhiên sau những cử chỉ thô bạo tối hôm trước. Cháu tiếp tục làm nốt công việc theo thói quen và thu dọn buồng ngủ cho lão. Cháu đau người suốt đêm. Cháu thấy mệt quá, ê ẩm cả người. Đang thu dọn quần áo trong buồng xép rất tối, gần hốc tường, cháu bỗng thấy choáng váng, rất khó chịu. Cháu bất giác muốn gượng lại bằng cách túm lấy một cái áo măng-tô treo ở vách ngoài. Khi cháu ngã thì cháu lôi cả cái áo rơi xuống, cái áo trùm kín cả người cháu. Khi cháu tỉnh lại, cửa kính của các hốc tường dùng kê giường đã đóng lại. Cháu nghe tiếng lão Ferrand. Lão nói rõ to… Nhớ lại cảnh hồi hôm, cháu nghĩ khéo cháu sẽ chết mất nếu cựa quậy, cháu cho rằng do bị cái áo măng-tô rơi xuống che lấp cả người nên khi đóng cửa buồng thay quần áo, lão đã không trông thấy cháu. Nếu lão phát hiện ra được thì lão làm sao có thể tin được là do một sự ngẫu nhiên khó giải thích mà ra thế. Cháu bèn cố nín thở và tất nhiên dù không muốn, cháu đã nghe đoạn cuối cùng của một cuộc trao đổi hình như đã bắt đầu từ lâu.