Chương 7 CHỊ MONT-SAINT-JEAN
Đồng hồ ở nhà giam Saint-Lazare điểm hai tiếng.
Mấy hôm trước trời lạnh, hôm nay thời tiết ấm dịu, giống như mùa xuân, tia nắng phản chiếu trong nước một cái bể vuông lớn, gờ trên xây bằng đá, nằm giữa cái sân có trồng cây và bao quanh bởi những tường cao, đen sạm, có nhiều ô cửa sổ che mạng lưới. Những ghế dài bằng gỗ đóng chặt xuống đất, rải rác đó đây trong khoảng sân rộng lát đá, có tường bao quanh, là nơi đi dạo của nữ tù nhân.
Tiếng chuông leng keng báo hiệu giờ ra chơi, tù nhân ùa ra từ cái cửa dày dặn, cửa này có một cửa con, che lưới ở phía trên.
Những người đàn bà này ăn mặc giống nhau, mũ trùm đen nhọn, áo choàng dài, vải len xanh, thắt lưng có khóa sắt. Họ là hai trăm gái điếm bị giam vì đã vi phạm các luật lệ và bị đặt ngoài vòng pháp luật.
Thoạt nhìn họ chẳng có gì đặc biệt, nhưng nhìn kĩ hơn, người ta nhận thấy hầu hết những khuôn mặt đó có hằn dấu vết hầu như không xóa được của tội lỗi và nhất là sự u mê, đần độn, do nghèo khó và dốt nát gây ra.
Trước quang cảnh những con người sa đọa được tập hợp lại, người ta không khỏi buồn rầu khi nghĩ rằng nhiều người trong số họ trước kia cũng trong trắng lương thiện, ít nhất cũng được một thời gian. Chúng tôi hạn chế như vậy, bởi đa số họ đã bị làm hư hỏng, thối nát không những từ thời thanh niên, mà từ thời thơ ấu, từ lúc mới sinh ra, nếu có thể nói như vậy.
Người ta tò mò và đau đớn tự hỏi những nguyên nhân quái ác nào đã móc nối dẫn những kẻ khốn khổ này đến đây, những người đã từng có thời trinh bạch, trong trắng.
Rất nhiều đường máng khác nhau đã nghiêng xuống miệng cống rãnh này!
Hiếm khi người ta phóng đãng vì muốn phóng đãng, mà vì sự bỏ rơi, những gương xấu, rồi sự giáo dục đồi bại, nhất là cái đói đã đưa con người đến chỗ ô nhục, chỉ những giai cấp nghèo mới phải trả cho văn minh món thuế cả phần hồn lẫn phần xác ấy.
Khi các nữ tù nhân xô nhau, vừa hò la, vừa chạy vào sân chơi, dễ dàng nhận thấy không phải chỉ có niềm vui được ra khỏi nhà giam làm cho họ ồn ào đến thế. Sau khi ùa từ cái cửa duy nhất vào sân, đám đông dãn ra và vây quanh một nhân vật quái dị mà người ta vùi dập bằng những lời la ó.
Đó là một người đàn bà vóc người bé nhỏ, khoảng ba mươi sáu đến bốn mươi tuổi, người ngắn lại dị hình, cổ rụt giữa hai vai lệch. Người ta giật cái mũ trùm của chị và mái tóc vàng hoe, bù xù pha lẫn màu xám, phủ xuống cái trán thấp, trông ngớ ngẩn. Chị cũng mặc áo choàng xanh như các tù nhân khác và cắp dưới nách phải một gói nhỏ, bọc trong cái khăn tay xấu xí, vải sọc đã thủng. Chị giơ khuỷu tay trái lên, cố gắng đỡ đòn.
Không có gì trông hài hước và thiểu não bằng những đường nét của người đàn bà khốn khổ này: một gương mặt gớm ghiếc, kéo dài thành cái mõm nhăn nheo, đen sạm, màu đất nhớp nhúa, lỗ mũi và hai mắt ti hí đỏ hoe, có tia máu. Lúc giận dữ, lúc van xin, chị gào la, người ta cười khi chị van xin hơn là khi dọa dẫm.
Người đàn bà ấy là trò trêu chọc của đám tù nhân.
Có một điều đáng lẽ phải che chở chị ấy khỏi bị trêu chọc, là chị đang có thai.
Nhưng vì vẻ xấu xí, đờ đẫn và thói quen nhìn chị như một trò vui của thiên hạ làm cho những người trêu chọc chị càng trêu già thêm, mặc dù thường ngày họ vẫn biệt đãi những người bụng mang dạ chửa.
Trong những địch thủ xông xáo nhất của Mont-Saint-Jean, người ta nhận thấy có Sói Cái.
Sói Cái là cô gái cao lớn, hai mươi tuổi, nhanh nhẹn, rắn rỏi như đàn ông, khuôn mặt khá đầy đặn, tóc đen và cứng, có những ánh hung đỏ, dòng máu khỏe mạnh làm đỏ mọng từng mảng da, lông tơ màu nâu phủ lên bờ mép đầy đặn, đôi mày màu hạt dẻ, dày và cứng, gần giao nhau trên đôi mắt to màu vàng hung, một vẻ gì đó thô bạo toát ra từ diện mạo người phụ nữ này. Một thói quen hay nhếch mép trong cơn giận dữ, làm lộ ra hàm răng trắng và thưa, giải thích cho biệt danh Sói Cái.
Tuy nhiên, người ta thấy trên khuôn mặt ấy nhiều táo bạo, láo xược hơn là độc ác. Tóm lại, người ta hiểu rằng cô gái này bị tiêm nhiễm thói hư tật xấu hơn là bản chất xấu, vẫn còn có vài hành động tốt như bà thanh tra vừa kể lại cho bà d’Harville.
– Trời ơi, trời ơi! Tôi có làm gì các người đâu? – Mont-Saint-Jean vừa la, vừa vật vã giữa đám đông. – Các người lăn xả vào tôi làm gì?
– Vì chúng tao thích thế.
– Vì mày sinh ra để được trêu chọc.
– Vì mày như thế.
– Mày nhìn lại mình xem. Mày sẽ thấy mày không có quyền kêu ca.
– Nhưng các người cũng thấy đấy, cùng lắm tôi mới phải kêu. Tôi chịu khổ hết mức rồi!
– Thế thì chúng tao sẽ để mày yên, nếu mày cho biết tại sao mày lại tên là Mont-Saint-Jean?
– Đúng, đúng, nói cho chúng tao biết.
– Tôi đã nói với các người hàng trăm lần, một cựu chiến binh mà tôi yêu ngày trước, người ta gọi tên như thế, bởi anh ấy bị thương ở Mont-Saint-Jean. Tôi giữ lại cái tên ấy. Nào, các người vừa ý chưa? Cứ bắt tôi nhắc lại mãi câu chuyện ấy đến bao giờ?
– Nếu nó giống mày thì chắc hẳn nó tàn đời.
– Một thương binh, chắc thế…
– Nó có bao nhiêu mắt bằng thủy tinh?
– Và mũi bằng sắt tây?
– Nó phải thiếu cả hai chân, hai tay, nó phải cả điếc, cả mù nữa mới muốn ngủ với mày.
– Tôi xấu xí như con quỷ. Tôi biết lắm. Chửi tôi đi, chế nhạo nữa đi, chán thì thôi. Tôi chẳng cần. Nhưng đừng đánh tôi, tôi chỉ xin có vậy…
– Mày có gì trong cái khăn ấy? – Sói Cái hỏi.
– Đúng, đúng, cái gì thế?
– Bắt nó đưa ra!
– Nào, nào!
– Ối, không, tôi van các người! – Người đàn bà khốn khổ kêu la, ôm chặt gói nhỏ trong tay.
– Giật lấy!
– Sói Cái, giật lấy, mày!
– Trời ơi, các người ác thế! Buông ra, buông ra nào!
– Cái gì đã!
– Vài cái tã lót cho con tôi. Tôi làm bằng những vải vụn cũ người ta bỏ đi và tôi nhặt được. Chẳng sao cả, phải không?
– Tã lót cho thằng nhóc của Mont-Saint-Jean? Thật là trò hề!
– Nào!
– Tã lót! Tã lót!
– Chắc nó lấy kích thước trên con chó của mụ bảo vệ. Chắc thế…
– Chúng mày ơi, chúng mày ơi! Tã lót, tã lót! – Sói Cái giật cái gói khỏi tay của Mont-Saint-Jean.
Cái khăn rơi ra từng mảnh, những rẻo vải đủ màu, những mụn vải may dở dang bay tả tơi trong sân, bị các tù nhân giẫm lên. Họ càng ra sức reo hò, cười nói.
– Rách như tổ đỉa!
– Như móc từ trong gùi của lão nhặt giẻ rách.
– Toàn những mụn vải rách.
– Nhà hàng nào mà…
– May những thứ đó…
– Mất nhiều chỉ hơn là vải!
– Hàng thêu đấy!
– Này, Mont-Saint-Jean, nhặt lấy những mụn vải rách của mày!
– Sao mà ác thế hở! Ác thế! – Người đàn bà khốn khổ chạy theo các mụn vải, cố nhặt lấy mặc dù bị đòn tới tấp. – Tôi chẳng làm hại ai, – chị ta khóc – tôi đã giúp các người đủ thứ việc để được yên thân, đã nhường hẳn nửa khẩu phần ăn, mặc dù tôi đói lắm. Vậy mà không, không được, vẫn cứ thế… Vậy thì làm thế nào để tôi được yên? Không thương đến người bụng mang dạ chửa! Còn dã man hơn thú vật! Tôi mất bao nhiêu công để nhặt những mảnh vụn này. Hỏi tôi lấy gì để may tã lót cho con tôi? Tôi làm gì có tiền mua? Nhặt những thứ không ai cần thì hại đến ai, người ta đã vứt đi… – Nhưng bỗng Mont-Saint-Jean reo lên, trong tiếng reo có một niềm tin. – Ồ, Sơn Ca, cô đã đến! Tôi thoát được rồi. Cô nói hộ tôi. Chắc chắn họ sẽ nghe cô, bởi họ yêu cô bao nhiêu thì lại ghét tôi bấy nhiêu.
Marie, người đến sau cùng, đang bước vào sân chơi.
Cô khoác áo choàng xanh, đội mũ trùm đen của tù nhân, nhưng trong bộ y phục ấy, cô càng xinh đẹp hơn. Tuy nhiên, từ khi bị bắt cóc ở trại Bouqueval, nét mặt cô dường như thay đổi sâu sắc, vẻ trắng hồng xưa kia thành màu đá trắng đục, khuôn mặt đượm vẻ buồn kín đáo và cao cả.
Marie cảm thấy chấp nhận những hy sinh đau đớn để chuộc tội cũng gần như vươn tới tầm cao của sự phục hồi nhân phẩm.
Mont-Saint-Jean van xin cô:
– Sơn Ca ơi, cô hãy xin họ tha tội cho tôi. Cô nhìn xem, họ đang kéo lết trong sân tất cả những gì tôi đã mất công tìm kiếm để may tã cho con. Làm thế thì vui thích gì cơ chứ?
Marie không nói gì nhưng cô cúi nhặt từng mảnh giẻ dưới chân tù nhân.
Một tù nhân giẫm guốc lên cái áo cánh trẻ em vải thô. Marie vẫn cúi người, ngửa mặt lên, vẫn cái nhìn mê hồn và lời nói dịu dàng:
– Cho em xin, kìa chị ấy đang khóc…
Người tù nhân lùi bước.
Cái áo cánh và gần như tất cả mảnh vụn đều được Marie thu lại.
Chỉ còn một cái mũ trùm của trẻ em, hai tù nhân đang cười và giành giật nhau. Marie vội nói với họ:
– Nào các chị tốt bụng! Trả cho chị ấy cái mũ trùm!
– Thì trả! Cái mũ này là cho một thằng nhóc hề! Vải màu xám, lại còn pha những rẻo xanh và đen, lót bằng vải may đệm nữa chứ!
– Đúng thế!
Lời mô tả được tiếp nối bởi những tiếng reo hò, cười đùa không ngớt.
Mont-Saint-Jean nói, giọng biết ơn:
– Tha hồ cho các người chế giễu nhưng trả mũ cho tôi và đừng kéo nó trong rãnh nước như các thứ kia. Xin lỗi Sơn Ca, cô phải bẩn tay vì tôi.
– Đưa mũ thằng hề cho tôi! – Sói Cái giằng lấy và vung vẩy nó như một chiến lợi phẩm.
– Em xin chị, chị cho em xin! – Marie nói.
– Không, lại đem trả cho Mont-Saint-Jean chứ gì!
– Thì đúng vậy.
– Có làm gì cái giẻ rách ấy!
– Thì chính vì Mont-Saint-Jean chỉ có giẻ rách để mặc cho con nên phải thương chị ấy, Sói Cái. – Marie buồn bã nói, tay với đến cái mũ.
– Không được đâu! – Sói Cái nói, giọng tàn nhẫn. – Không phải lúc nào cũng nhường cô vì cô yếu hơn đâu. Đừng có cậy như thế!
– Nếu nhường em vì em khỏe hơn thì tốt ở chỗ nào? – Marie trả lời, hé nụ cười rất xinh.
– Không, không, cô lại làm tôi mềm lòng với giọng nói nhẹ nhàng ấy. Không được đâu!
– Nào, Sói Cái, chị đừng có như thế!
– Để tôi yên, cô làm tôi bực đấy!
– Xin chị!
– Này, đừng chọc tức tôi. Tôi nói không là không! – Sói Cái gào lên, rất giận dữ.
– Thương chị ấy! Kìa, chị ấy đang khóc.
– Thì việc gì đến tôi? Kệ nó! Nó là vật để chúng ta hành hạ.
– Đúng, đúng, đừng trả lại tã rách cho nó. – Bắt chước Sói Cái, đám tù nhân lại rầm rầm. – Mặc kệ Mont-Saint-Jean!
– Đúng, mặc kệ chị ấy! – Marie chua chát nói. – Chị ấy là vật để các chị hành hạ. Chị ấy phải chịu vậy. Chị ấy rên rỉ để làm các chị vui. Chị ấy khóc để làm các chị cười… thì cũng phải làm cái gì cho qua thì giờ chứ! Có giết chị ấy ngay tại chỗ, chị ấy cũng sẽ chẳng nói gì. Sói Cái, chị nói đúng, như thế là phải thôi, chị ấy chẳng làm hại ai, không có sức để tự vệ trước số đông. Các chị làm cho chị ấy khốn khổ như thế mới thật dũng cảm và độ lượng!
– Vậy thì chúng tớ hèn à? Nói vậy à? Chúng tớ hèn hả? – Sói Cái giận dữ, bị lôi cuốn bởi tính tình hung hãn và vấp phải chống đối.
Những tiếng đe dọa hầm hừ bắt đầu nổi lên quanh Marie.
Những tù nhân bị xúc phạm xúm xít lại, bao vây, phỉ nhổ, quên mất, hay nói cho đúng, phản ứng lại với uy tín lâu nay cô vẫn có.
– Cô ấy bảo bọn mình hèn!
– Có quyền gì mà trách chúng mình!
– Cô ấy hơn chúng mình à?
– Chúng mình trước đây tử tế quá đấy!
– Bây giờ lên mặt với bọn này.
– Nếu chúng mình thích trêu Mont-Saint-Jean thì cô ấy nói được gì nào?
– Đã thế, mày sẽ còn bị đánh nhiều hơn, hiểu chưa Mont-Saint-Jean?
– Này, bắt đầu này. – Một người đấm luôn.
– Còn Sơn Ca mà dây vào những chuyện này thì cũng sẽ bị như thế.
– Đúng, đúng!
Sói Cái quát to:
– Chưa được! Sơn Ca phải xin lỗi vì bảo chúng ta hèn! Đúng, cứ để thế cô ả cười lên đầu lên cổ bọn ta cho mà xem. Có ngu mới không thấy điều đó!
– Phải xin lỗi chúng tớ đi!
– Quỳ xuống!
– Quỳ cả hai chân!
– Hoặc cũng xử như với Mont-Saint-Jean, người mà cô ấy che chở!
– Quỳ xuống! Quỳ xuống!
– Ái chà, chúng tớ là một lũ hèn!
– Nói lại đi!
Marie không chút dao động vì những tiếng giận dữ ấy. Cô để cho cơn lốc qua đi. Cô nhìn qua đám tù nhân một lượt bằng đôi mắt đẹp, lặng lẽ và buồn rầu, nói với Sói Cái đang luôn mồm xỉ vả: “Cứ nhắc lại là chúng tao hèn đi!”:
– Các chị ấy à? Không, không, chính người đàn bà khốn khổ mà các chị xé áo quần, đánh đập, lôi kéo trong bùn, mới hèn. Các chị có thấy chị ấy khóc, chị ấy run khi nhìn các chị không? Xin nói lại, chị ấy mới hèn, vì chị ấy sợ các chị!
Bản năng của Marie đã giúp cô rất tài tình. Dù cô có viện đến ý niệm công bằng, bổn phận để chống lại sự xông xả vô nghĩa và tàn bạo của bọn tù nhân đối với Mont-Saint-Jean, cô cũng sẽ không được lắng nghe. Cô chỉ làm họ xúc động khi kêu gọi đến tính độ lượng tự nhiên không bao giờ tắt hẳn trong con người, ngay cả trong đám người tồi tệ nhất.
Sói Cái và đồng bọn vẫn còn rì rầm nhưng họ tự cảm thấy, tự thú nhận mình hèn.
Marie không quá tin vào thắng lợi bước đầu và tiếp tục:
– Nạn nhân của các chị không đáng thương, các chị nói thế, nhưng trời ơi, đứa con trong bụng thì đáng thương lắm! Chẳng lẽ nó không cảm thấy những miếng đòn người ta đánh vào mẹ nó? Khi chị ấy xin tha, không phải là xin cho chị ấy mà là cho con chị ấy! Khi chị ấy xin các chị một tí bánh mì, không phải xin cho chị ấy mà là cho con chị ấy! Khi chị ấy nước mắt lưng tròng, van xin các chị đừng đụng đến những mụn giẻ rách mất bao nhiêu công mới góp nhặt được, không phải cho chị ấy mà là cho con chị ấy! Có thể cái mũ trùm tí xíu bằng mảnh vải lót may đệm mà các chị đem ra chế giễu mãi đáng tức cười thật, nhưng em chỉ cần trông thấy là em đã muốn khóc, thật thế… Cứ chế nhạo em và Mont-Saint-Jean đi, nếu các chị muốn.
Đám nữ tù nhân không cười nữa.
Sói Cái còn buồn bã nhìn cái mũ trùm con con mà cô còn cầm trên tay.
Marie lấy bàn tay trắng trẻo nhẹ nhàng gạt nước mắt, nói tiếp:
– Lạy trời, em biết các chị không ác. Các chị trêu Mont-Saint-Jean vì buồn chán, không phải vì độc ác. Nhưng các chị quên họ là hai người, chị ấy và đứa con. Nếu có nó, chị ấy sẽ ôm lấy nó và nó sẽ che chở cho chị ấy. Không những các chị không đánh mẹ nó vì sợ làm đau đứa con vô tội, và nếu nó rét, các chị sẽ còn cho mẹ nó tất cả những gì có được để che chở cho đứa bé, phải không, chị Sói Cái?
– Đúng… Đứa bé thì ai mà không thương!
– Điều đó rõ quá!
– Nếu nó đói, chị sẽ nhả miếng bánh khỏi miệng để cho nó, phải không chị Sói Cái?
– Đúng và rất thật lòng. Tôi chẳng độc ác hơn ai!
– Chúng tôi cũng thế!
– Một đứa bé vô tội!
– Ai nỡ lòng làm hại nó?
– Phải là quỷ sứ!
– Đồ vô lương tâm!
– Loài thú dữ!
Marie tiếp lời:
– Em đã nói là các chị không ác. Các chị tốt bụng. Sai lầm chỉ là không nghĩ rằng Mont-Saint-Jean, đáng lẽ có đứa con trên tay để các chị thương, đang có đứa bé nằm trong bụng, thế thôi.
Sói Cái hân hoan nói tiếp:
– Thế thôi! Không, không chỉ có thế. Đúng, Sơn Ca ạ, bọn tôi hèn và cô đã dũng cảm dám nói điều đó với bọn tôi, và đã dám nói ra mà không sợ hãi. Thấy chưa, nói gì, làm gì, loay hoay cách nào cô vẫn là con người khác chúng tôi, cuối cùng ai cũng phải thừa nhận điều đó. Dù có trái ý tôi, sự việc vẫn thế. Vừa rồi bọn tôi sai, cô dũng cảm hơn chúng tôi.
– Đúng là cô bé tóc vàng này phải can đảm mới dám nói thẳng vào mặt chúng tôi.
– Mà đôi mắt xanh hiền, hiền là thế, một khi đã sáng lên…
– Cũng dũng mãnh như sư tử!
– Tội nghiệp Mont-Saint-Jean! Chị ta chịu ơn Sơn Ca biết mấy!
– Suy cho cùng, đánh Mont-Saint-Jean là đánh con nó!
– Tôi đã không nghĩ đến điều đó!
– Tôi cũng thế!
– Sơn Ca thì điều gì cũng nghĩ đến.
– Đánh một đứa trẻ con… Thật thảm hại!
– Chẳng ai trong bọn ta làm được việc đó.
Không có gì sôi động bằng tình cảm quần chúng. Không có gì đột ngột nhanh hơn những chuyển biến của quần chúng từ xấu sang tốt và từ tốt sang xấu.
Vài lời đơn giản và cảm động của Marie làm tình thế chuyển biến đột ngột, có lợi cho Mont-Saint-Jean đang khóc vì xúc động.
Mọi người đều mủi lòng, bởi vì, như chúng tôi đã nói, ở những người khốn khổ này, tình mẫu tử bao giờ cũng đậm đà và mạnh mẽ.
Đột nhiên Sói Cái, con người lúc nào cũng hăng hái và táo tợn trong mọi việc, cầm cái mũ bon-nê như dáng cái hầu bao, lục trong túi mình lấy ra hai mươi xu, ném vào mũ và chìa ra cho các bạn khác.
– Tôi góp hai mươi xu để mua vải làm tã lót cho con của Mont-Saint-Jean. Chúng ta cắt và may để khỏi mất tiền công.
– Đúng, đúng…
– Phải! Góp tiền lại!
– Cả tôi nữa!
– Ý hay!
– Chị ấy rõ khổ!
– Xấu như quỷ nhưng cũng là mẹ!
– Thực tế Sơn Ca nói đúng. Khóc hết nước mắt còn hơn thấy mớ tã lót giẻ rách này.
– Tôi góp mười xu.
– Tôi ba mươi xu.
– Tôi hai mươi.
– Tôi bốn xu… Tôi chỉ có thế!
– Tôi không có xu nào, nhưng tôi bán suất ăn ngày mai để góp. Ai lấy nào?
Sói Cái nói:
– Tôi, tôi góp mười xu cho chị. Chị cứ giữ lấy suất ăn và Mont-Saint-Jean sẽ có tã lót như một bà hoàng.
Không tả nổi sự ngạc nhiên, sung sướng của Mont-Saint-Jean, cái mặt xấu xí, ngộ nghĩnh đẫm nước mắt của chị trở nên gần như gợi cảm, sáng ngời hạnh phúc và lòng biết ơn.
Marie cũng sung sướng, mặc dù cô buộc phải nói với Sói Cái, khi cô ta chìa cái mũ trùm bé tí cho cô:
– Em không có tiền nhưng em sẽ làm việc bù vào, bao nhiêu cũng được.
Mont-Saint-Jean sụp xuống ngang đầu gối Marie và cố cầm lấy bàn tay cô để hôn.
– Ôi, thiên thần bé nhỏ của tôi, tôi đã làm được gì cho cô mà cô nhân từ với tôi đến thế, và các chị kia cũng vậy? Lạy Chúa cứu thế! Tôi có được chăng, tã lót cho con tôi, tã lót tốt cần cho con tôi? Ai mà tin được, tôi hóa điên mất, hẳn thế. Mới rồi tôi là kẻ chịu đòn. Trong phút chốc, vì cô có nói điều gì đó với giọng nói thiên thần nhỏ nhẹ, thế là cô kéo họ từ xấu sang tốt, thế là bây giờ họ yêu tôi. Và tôi cũng yêu họ. Các chị ấy tốt lắm! Tôi giận dữ là sao! Tôi quả thật là ngu, là bất công, là bội bạc. Những gì họ làm với tôi là để cười, họ có muốn làm hại tôi đâu, chỉ là tốt cho tôi thôi, bằng chứng đấy. Bây giờ họ có cho tôi ăn đòn tại chỗ, tôi cũng không kêu. Quả thật, tôi rất hay động lòng!
Sói Cái vừa đếm xong số tiền quyên góp và bọc lại trong cái mũ bon-nê bé xíu.
– Chúng ta có tám mươi tám franc bảy xu. Ai sẽ là thủ quỹ cho đến khi phải tiêu tiền? Đừng đưa cho Mont-Saint-Jean, nó dại lắm!
Tất cả cùng kêu:
– Để Sơn Ca giữ!
– Nếu các chị nghe em, – Marie nói – các chị sẽ nhờ bà thanh tra Armand giữ số tiền và mua các thứ cần thiết để làm tã lót; và rồi biết đâu bà Armand sẽ cảm động vì việc làm tốt của các chị và xin giảm vài ngày giam, cho các chị nhận xét tốt…
Marie nắm cánh tay Sói Cái:
– Này chị Sói Cái, có phải chị thấy hài lòng hơn hồi nãy, khi chị vứt tung những giẻ rách của Mont-Saint-Jean không?
Sói Cái không trả lời ngay.
Từ cảm xúc bồng bột, hào hiệp, sôi nổi, phút chốc nét mặt bỗng chuyển sang một trạng thái nghi ngờ hung dữ.
Marie ngạc nhiên nhìn cô ta, không hiểu gì về sự thay đổi đột ngột đó. Sói Cái mặt tối sầm:
– Sơn Ca, cô lại đây! Tôi có việc nói với cô.
Và tách khỏi đám tù nhân, cô ta bỗng dẫn Marie lại gần bể nước, có gờ bằng đá, xây ở giữa sân. Một cái ghế dài đặt gần đấy.
Sói Cái và Marie ngồi xuống ghế, hầu như tách khỏi đám bạn tù.