Chương 11 Mac tội nghiệp

Sự hy sinh của Rose vẫn là một thất bại ở khía cạnh nào đó, bởi vì mặc dù những người lớn yêu quý cô nhiều hơn sau sự việc ấy và thể hiện rõ ra mặt nhưng những chàng trai lại chẳng mấy đánh giá cao hành động đó của cô như cô đã hy vọng. Thực tế, cô đã rất đau lòng khi nghe lỏm được Archie nói cậu thấy điều đó thật vô nghĩa; còn Điện hạ thì đổ thêm dầu vào lửa khi tuyên bố rằng cô là “con nhóc kỳ quái nhất” mà cậu từng gặp.

Đúng là hành động của cô rất dễ khiến họ nghĩ như thế, nhưng thật khó để chấp nhận điều đó; bởi vì dù cho chẳng mong được trống dong cờ mở nhưng chúng ta đều muốn người khác cảm kích hành động tốt đẹp của mình, và sẽ chẳng tránh khỏi thất vọng nếu mọi người không như vậy.

Tuy nhiên, chẳng bao lâu sau, một cách khá vô tình, Rose đã không chỉ nhận được sự tôn trọng mà còn cả sự cảm kích cũng như tình yêu mến từ những người anh em họ của mình.

Ngay sau chuyến cắm trại ngoài đảo, Mac bị say nắng và bị ốm rất nặng. Sự việc xảy ra quá đột ngột khiến tất cả mọi người ngỡ ngàng, bởi mất vài ngày, tính mạng của cậu thậm chí còn ở tình trạng ngàn cân treo sợi tóc. Thế rồi cậu cũng vượt qua được giai đoạn nguy hiểm, nhưng ngay khi cả gia đình đang vui mừng hoan hỷ, một vấn đề khác lại xuất hiện khiến cho sự u ám bao trùm lấy họ.

Đôi mắt của Mac tội nghiệp bị yếu đi; chúng có thể không nhìn thấy gì nữa. Vì cậu đã bắt đôi mắt của mình phải làm việc cật lực nên chúng chưa bao giờ khỏe mạnh, giờ đây tình trạng của chúng càng trầm trọng gấp bội.

Không ai dám nói cho cậu biết viễn cảnh đen tối mà vị bác sĩ nhãn khoa nổi tiếng đã cảnh báo khi ông tới thăm bệnh cho cậu. Cậu bé đã cố giữ kiên nhẫn, nghĩ rằng chỉ cần nghỉ ngơi vài tuần là sẽ chữa khỏi cho đôi mắt đã phải làm việc cật lực trong mấy năm trời.

Cậu bị cấm đọc sách, đó là việc mà cậu thích thú nhất nên cậu thực sự rất đau khổ. Tất cả mọi người đều sẵn sàng đọc sách cho cậu nghe. Lúc đầu, các chàng trai còn tranh nhau nhận lấy vinh dự này. Nhưng hết tuần này tới tuần khác, Mac vẫn bị nhốt trong căn phòng tối tăm và không được làm gì hết, lòng nhiệt tình của những người anh em liền bị hao hụt, lần lượt từng người từ bỏ công việc này. Quả là khó khăn đối với những chàng trai năng động khi phải ngồi một chỗ đọc sách cho người khác nghe, lại còn đúng vào giữa kỳ nghỉ của họ nữa chứ; vì thế chẳng ai trách cứ họ khi họ chỉ đến thăm một cách nhanh chóng, phụ làm những việc lặt vặt và bày tỏ sự đồng cảm một cách vô cùng ấm áp.

Những người lớn trong gia đình cố gắng làm hết những gì có thể, nhưng chú Mac là người bận rộn, thím Jane thì có giọng đọc chẳng khác gì đọc điếu văn, khiến người ta không thể nghe quá lâu, còn những người cô, người thím khác thì có nhiều việc riêng phải lo, mặc dù họ vẫn làm cho cậu bé những món ăn ngon nhất mà họ có thể nghĩ ra.

Một mình chú Alec có thể làm nhiều việc hơn tất cả mọi người gộp lại, nhưng chú không thể dành toàn bộ thời gian của mình cho cậu cháu bệnh tật; nếu không nhờ có Rose, cậu Mọt u sầu đã đổ bệnh nặng hơn. Giọng đọc dễ chịu của cô hợp với cậu, sự nhẫn nại của cô vô cùng bền bỉ, cô lại còn có nhiều thời gian và sự nhiệt tình của cô khiến cậu cảm thấy được an ủi.

Sự tận tâm đầy nữ tính bên trong cô bé vô cùng mạnh mẽ; cô vẫn trung thành giữ nguyên vị trí của mình khi những người khác đã bỏ cuộc. Nhiều giờ liền, cô ngồi trong căn phòng tối mờ, với một ngọn đèn sáng duy nhất chiếu vào cuốn sách, để đọc cho người anh họ nghe. Cậu nằm với đôi mắt được che kín, yên lặng tận hưởng niềm vui thú duy nhất thắp sáng những ngày dài mệt mỏi. Đôi lúc cậu cáu kỉnh và khó chiều, đôi lúc cậu làu bàu vì người đọc sách không thể đọc nổi những cuốn sách khô khan mà cậu muốn nghe, đôi lúc nhìn cậu nản lòng đến nỗi trái tim cô nhói đau. Sau tất cả những thử thách ấy, Rose vẫn kiên trì sử dụng hết các mẹo nhỏ của mình để chiều lòng người anh họ. Khi cậu bực bội, cô nhẫn nại; khi cậu càu nhàu, cô đọc kĩ lại từng trang sách chứa đầy thông tin, ở một khía cạnh nào đó nó không hề khô khan, bởi những giọt nước mắt thi thoảng lại âm thầm rớt xuống những trang sách; và khi Mac chìm vào trạng thái tuyệt vọng, cô an ủi cậu bằng tất cả những ngôn từ lạc quan mà cô đủ can đảm để nói ra.

Cậu anh họ không nói gì nhiều, nhưng cô biết cậu rất dễ chịu khi ở cạnh cô, bởi cô đáp ứng được nhiều yêu cầu của cậu hơn bất kỳ ai. Nếu cô tới muộn, cậu sẽ rất sốt ruột; khi cô phải về nhà, nhìn cậu có vẻ tuyệt vọng; và khi đầu cậu đau nhức kinh khủng, cô sẽ luôn là người vỗ về, ru cậu chìm vào giấc ngủ, ngân nga cho cậu nghe những bài hát ngày xưa cha cô từng yêu thích.

“Mẹ chẳng biết phải làm gì nếu không có đứa trẻ đó.” Thím Jane thường nói thế.

“Cô bé đó đáng giá hơn tất cả các cậu con trai ồn ào kia cộng lại.” Mac sẽ nói tiếp như vậy, trong lúc quờ quạng xem chiếc ghế nhỏ đã được chuẩn bị cho cô hay chưa.

Đó chính là phần thưởng mà Rose muốn nhận được, những lời cảm ơn khiến cô vui vẻ; bất cứ khi nào cô cảm thấy mệt mỏi, chỉ cần nhìn vào tấm bịt mắt màu xanh, cái đầu với mái tóc xoăn cựa quậy không yên trên gối và đôi bàn tay tội nghiệp đang mò mẫm, trái tim yếu mềm của cô lại run lên vì thương cảm, một luồng sinh khí mới lại được tiếp thêm vào giọng đọc mệt mỏi của cô.

Cô không biết mình đang học được thêm biết bao điều từ những cuốn sách mà cô đọc cho đến những hy sinh mà cô làm mỗi ngày. Cô thích truyện và thơ, nhưng Mac chẳng hứng thú lắm với mấy thứ ấy; vì những cuốn sách yêu thích của cậu về Hy Lạp và La Mã đã bị cấm nên cậu tạm thấy hài lòng với những cuốn sách về du lịch, tiểu sử và lịch sử của những phát minh hay khám phá vĩ đại. Lúc đầu Rose khá chán ghét sở thích này, nhưng chẳng mấy chốc cô đã bị thu hút bởi những chuyến phiêu lưu của Livingstone, cuộc sống đầy sắc màu của Hobson ở Ấn Độ, và những trải nghiệm dũng cảm cùng thắng lợi của Watt, Arkwright, Fulton và ông thợ gốm Palissy. Những cuốn sách chân thật, khúc chiết đã giúp ích nhiều cho cô nàng mơ mộng; còn sự chăm sóc tận tâm cùng sự kiên nhẫn của cô đã chiếm được niềm tin và làm cho người anh họ xúc động. Sau này, cả hai đã nhận ra rằng những giờ đồng hồ có vẻ khó khăn và mệt mỏi đó hữu ích như thế nào đối với họ.

Một buổi sáng nắng ấm nọ, khi Rose ngồi xuống để bắt đầu đọc cuốn sách dày có tựa đề Lịch sử Cách mạng Pháp hứa hẹn sẽ có nhiều cái tên dài loằng ngoằng đầy phiền toái thì Mac, đang loạng choạng bước đi trong căn phòng như một con gấu bị mù, đột nhiên ngắt lời cô bằng một câu hỏi:

“Hôm nay là ngày bao nhiêu nhỉ?”

“Ngày Bảy tháng Tám, em nghĩ là vậy.”

“Đã hết hơn nửa kỳ nghỉ rồi, anh chỉ còn một tuần nữa thôi! Thật là bực mình!” Cậu rên rỉ đầy rầu rĩ.

“Đúng là thế; nhưng vẫn còn những kỳ nghỉ khác mà, đến lúc ấy anh có thể sẽ vui chơi.”

“Có thể sẽ ấy hả! Phải là sẽ có thể mới đúng chứ! Ông bác sĩ già đó nghĩ rằng anh sẽ chịu chết gí trong này lâu hơn nữa sao?”

“Em đoán là thế, trừ khi mắt anh hồi phục nhanh hơn bây giờ.”

“Mấy hôm nay ông ấy có nói thêm điều gì không?”

“Em không gặp ông ấy, anh biết mà. Em bắt đầu đọc được chưa? Cuốn này nhìn có vẻ hay đấy.”

“Đọc đi; với anh chúng như nhau cả thôi.” Rồi Mac thả người nằm xuống chiếc đi văng cũ kĩ, đó là nơi cái đầu nặng trĩu của cậu cảm thấy dễ chịu nhất.

Rose bắt đầu với tinh thần rất phấn khởi, và tiếp tục giữ tinh thần đó sau vài chương nữa. Cô nghĩ là Mac không phát hiện ra mình đã bỏ qua một vài cái tên không thể phát âm nổi, vì cậu không chỉnh sửa cách đọc của cô một lần nào. Cậu nằm yên tĩnh đến nỗi khiến cô nghĩ rằng cậu đang vô cùng thích thú cuốn sách. Đột nhiên, đúng lúc cô đang đọc tới một đoạn rất hay ho thì Mac ngồi bật dậy, thả phịch hai chân xuống đất khiến Rose phải ngừng lại, và cậu nói bằng một giọng cộc cằn, đầy kích động:

“Dừng lại đi! Anh chẳng nghe gì đâu, cho nên tốt hơn hết em nên giữ sức để trả lời câu hỏi của anh.”

“Chuyện gì thế?” Rose hỏi, trông cô có vẻ lo lắng, bởi cô đang giấu giếm một chuyện trong đầu và sợ rằng cậu anh họ đang nghi ngờ điều đó. Những lời tiếp theo đã chứng minh rằng nỗi lo lắng của cô là đúng.

“Nào, hãy nhìn thẳng vào anh, anh muốn biết một điều, và em phải nói cho anh biết.”

“Xin anh đừng hỏi gì cả...” Rose nói bằng giọng khẩn khoản van nài.

“Em phải nói, nếu không anh sẽ cởi bỏ tấm che mắt này và nhìn thẳng vào mặt trời lâu nhất có thể đấy. Em muốn không?” Nói rồi cậu nhổm dậy, như thể sẵn sàng thực hiện lời đe dọa đó.

“Em sẽ nói! Được rồi, em sẽ nói nếu như em biết! Nhưng anh đừng có hấp tấp và làm việc gì đó điên khùng như thế.” Rose kêu lên, vô cùng rối trí, chẳng biết phải làm sao.

“Được rồi; vậy thì nghe đây, và đừng có tìm cách đánh trống lảng giống những người khác. Trong lần khám trước, không phải là ông bác sĩ nghĩ rằng tình trạng của mắt anh tệ hơn đấy chứ? Mẹ sẽ không chịu nói đâu, nhưng em sẽ nói thật.”

“Em nghĩ là ông ấy có nói như thế.” Rose ngập ngừng. “Anh biết ngay mà! Ông ấy có nói rằng anh có thể đi học khi năm học mới bắt đầu không?”

“Không, Mac ạ.” Rose trả lời, rất nhỏ.

“Trời!”

Mac chỉ thốt lên một tiếng như thế, nhưng Rose thấy người anh họ của mình bặm môi lại và thở dài, như thể cô vừa mới gây ra một sự đả kích cực mạnh với cậu. Tuy nhiên, cậu dũng cảm đón nhận nỗi thất vọng đó, và một phút sau, cậu hỏi bằng giọng khá điềm tĩnh:

“Ông ấy nghĩ đến khi nào anh có thể đi học trở lại?” Thật khó để trả lời câu hỏi này! Nhưng Rose biết cô phải trả lời, bởi thím Jane đã tuyên bố rằng thím không thể làm được việc này, còn chú Mac thì van nài cô hãy nói ra sự thật với cậu nhóc tội nghiệp.

“Anh sẽ không thể đi học trong nhiều tháng nữa.”

“Nhiều là bao nhiêu?” Cậu hỏi với giọng cộc lốc vô cùng thảm thương.

“Một năm, có lẽ là vậy.”

“Cả một năm liền! Ôi, vậy mà anh cứ hy vọng tới lúc đó anh đã sẵn sàng để học đại học.” Rồi cậu đẩy tấm bịt mắt lên và nhìn chằm chằm vào Rose với đôi mắt đầy ngỡ ngàng, chẳng được mấy giây, đôi mắt ấy phải chớp chớp và nhắm tịt lại bởi một luồng ánh sáng.

“Ta vẫn còn nhiều thời gian để làm việc đó mà; còn bây giờ anh cần phải kiên nhẫn để cho mắt hồi phục hoàn toàn, nếu không nó sẽ mắc bệnh trở lại và còn khó chữa hơn nữa.” Cô nói với hai hàng nước mắt lăn dài.

“Không được! Anh sẽ học và học xong bằng bất cứ giá nào. Chăm sóc lâu dài cái gì chứ, đó chỉ là một trò lừa bịp. Mấy lão bác sĩ chỉ muốn giữ bệnh nhân càng lâu càng tốt. Nhưng anh sẽ không chịu như thế đâu, anh thề là anh sẽ không chịu để như thế!” Nói rồi cậu đấm mạnh xuống chiếc gối vô tri như thể đang đấm ông bác sĩ máu lạnh kia.

“Nào Mac, nghe em nói này.” Rose nói bằng giọng chân thành, mặc dù giọng nói của cô hơi run rẩy và trái tim cô thì đang nhói đau. “Anh cũng biết là anh đã khiến mắt mình tổn thương bởi anh đọc sách bên bếp lửa và trong bóng tối, lại còn thức quá khuya nữa, nên bây giờ anh đang phải trả giá cho những việc làm đó; ông bác sĩ đã nói như vậy. Anh phải thật thận trọng và làm theo những gì ông bác sĩ bảo, nếu không anh sẽ... bị mù đấy.”

“Không đời nào!”

“Có đấy, đó là sự thật, và ông ấy muốn mọi người nói với anh rằng sẽ không có cách nào khác để cứu lấy đôi mắt cho anh, ngoài việc nghỉ ngơi hoàn toàn. Em biết điều đó khó khăn kinh khủng, nhưng tất cả mọi người sẽ giúp anh; em sẽ đọc sách cho anh cả ngày, sẽ đỡ anh đi lại, sẽ chăm sóc cho anh, cố gắng làm mọi việc trở nên đơn giản hơn...”

Cô ngừng lại tại đó, bởi rõ ràng chẳng một lời nào cô nói lọt được vào tai người anh họ; hai chữ “bị mù” có vẻ đã khiến cậu suy sụp hoàn toàn, bởi cậu đã úp chiếc gối lên mặt mình, nằm im thin thít đến nỗi khiến Rose hoảng sợ. Cô ngồi yên không nhúc nhích suốt một lúc lâu, muốn xoa dịu tâm trạng của cậu nhưng không biết phải làm thế nào. Cô ước gì chú Alec đến đây ngay lúc này, vì chú là người đã hứa sẽ nói chuyện này với Mac.

Chẳng bao lâu sau, những tiếng nấc nghẹn phát ra từ phía chiếc gối khiến trái tim cô nhói đau, đó là tiếng khóc thảm thương nhất mà cô từng nghe, bởi mặc dù đó là cách tự nhiên nhất để giúp người ta xua đi nỗi buồn, nhưng cậu anh họ tội nghiệp của cô không được phép khóc thỏa thuê vì đôi mắt bệnh tật của mình. Cô ném cuốn sách Cách mạng Pháp sang một bên, chạy tới bên ghế xô pha, quỳ xuống đó và thì thầm bằng chất giọng nhẹ nhàng đầy nữ tính mà các cô gái vẫn thường dành cho bất cứ ai đang đau buồn:

“Ôi, anh ơi, anh không được khóc đâu! Như thế không tốt cho đôi mắt tội nghiệp của anh. Đừng úp cái gối nóng bức đó lên mặt nữa, để em lau khăn mát cho anh. Em hiểu cảm xúc của anh, nhưng xin anh đừng khóc nữa. Hãy để em khóc thay anh, vì em khóc thì không có hại gì cả.”

Vừa nói, cô vừa nhẹ nhàng kéo chiếc gối ra khỏi mặt cậu, và nhìn thấy tấm bịt mắt nhàu nhĩ, lấm lem những giọt nước mắt nóng ấm, khiến cô hiểu được nỗi thất vọng của cậu cay đắng tới mức nào. Mac cảm nhận được sự đồng cảm từ cô em họ, nhưng vì là một cậu con trai nên cậu chẳng cảm ơn cô về điều đó; cậu chỉ ngồi bật dậy, vừa nói vừa dùng tay áo khoác cố lau đi những giọt nước mắt để lộ sự yếu đuối của mình: “Đừng bận tâm, mắt anh yếu nên bị chảy nước mắt thôi ấy mà. Anh không sao đâu.”

Nhưng Rose tóm lấy cánh tay cậu và kêu lên: “Đừng để thứ thô ráp đó chạm vào mắt anh! Hãy nằm xuống, để em lau sạch cho, cậu bé ngoan ngoãn; sẽ không sao cả đâu.”

“Chúng nhức khủng khiếp ấy. Mà anh nói này, đừng có kể với mấy người kia chuyện anh biến mình thành trẻ con như thế này nhé, được chứ?” Cậu vừa nói vừa thở dài, miễn cưỡng chấp nhận yêu cầu của “cô hộ lý” đang đi tìm nước rửa mắt và một chiếc khăn mùi soa bằng vải lanh.

“Tất nhiên rồi, em sẽ không kể đâu; nhưng gặp chuyện như thế này, ai mà không buồn bực cơ chứ. Em tin chắc là anh đã đối mặt với chuyện này một cách rất dũng cảm; anh biết đấy, khi đã quen với nó, anh sẽ thấy mọi việc không đến nỗi tệ hại quá đâu. Hơn nữa, việc này chỉ kéo dài một thời gian thôi, khi anh không thể học thì anh có thể làm hàng nghìn thứ thú vị khác. Có thể anh sẽ phải đeo kính râm màu xanh, như thế sẽ buồn cười lắm, không phải thế sao?”

Vừa tuôn ra một tràng những lời an ủi mà cô có thể nghĩ được, Rose vừa nhẹ nhàng lau sạch đôi mắt và chấm nhẹ cái trán nóng hổi của cậu bằng nước oải hương, trong lúc ấy, bệnh nhân của cô nằm yên lặng với vẻ mặt khiến cô vô cùng xót xa.

“Homer bị mù, Milton cũng thế, dù vậy, họ vẫn làm được những điều để đời.” Cậu như đang tự nói với bản thân bằng một giọng nghiêm nghị, ngay cả hình ảnh chiếc kính râm màu xanh cũng chẳng thể mang đến nụ cười cho cậu.

“Cha em có một bức tranh vẽ Milton và các cô con gái đang ghi chép giúp ông ấy. Em nghĩ bức tranh quả thực rất tuyệt vời.” Rose nói bằng giọng nghiêm túc, cố gắng tiếp chuyện người bệnh.

“Có lẽ anh có thể tiếp tục việc học hành nếu ai đó đọc sách cho anh nghe và làm những phần việc của người sáng mắt. Em nghĩ anh có làm được không?” Cậu đột nhiên hỏi với một tia hy vọng le lói.

“Em nghĩ là được, nếu đầu óc của anh đủ tỉnh táo. Anh biết đấy, bác sĩ nói cơn cảm nắng đã khiến anh ngã bệnh, đầu óc anh cần được nghỉ ngơi.”

“Lần tới anh sẽ nói chuyện với bác sĩ, để xem anh có thể làm được những gì; rồi anh sẽ biết tình hình của mình thế nào. Hôm đó anh thật ngu xuẩn khi để mặc cho cái đầu trần bị thiêu đốt, và để ánh mặt trời rọi thẳng vào trang sách cho tới lúc các con chữ cứ như nhảy múa trước mắt anh! Bây giờ anh vẫn nhìn thấy chúng mỗi khi nhắm mắt lại; những quả bóng đen bay lượn lập lòe, rồi những ngôi sao và cả những thứ kỳ dị kiểu như thế nữa. Không biết có phải tất cả những người mù đều nhìn thấy những thứ đó không nhỉ?”

“Đừng nghĩ tới chúng nữa! Em đọc sách tiếp nhé? Chúng ta sắp sửa đọc tới phần thú vị rồi, anh sẽ quên hết những chuyện này thôi.” Rose đề nghị.

“Không, anh sẽ không bao giờ quên đâu. Bỏ cái cuốn Cách mạng cũ kĩ đó xuống đi! Anh không muốn nghe thêm một chữ nào nữa. Đầu anh đang đau nhức, người anh đang nóng ran lên đây. Ôi, ước gì mình được chèo con thuyền Stormy Petrel!” Nói rồi Mac tội nghiệp liên tục trở mình như thể không biết phải làm gì với bản thân.

“Để em hát cho anh nghe nhé, có thể anh nên ngủ một lát; như thế ngày sẽ có vẻ ngắn lại.” Rose nói, cầm lấy một cái quạt và ngồi xuống bên cạnh Mac.

“Có lẽ thế; tối qua anh không ngủ được mấy, mỗi khi chợp mắt, anh lại mơ thấy những thứ linh tinh. Nghe này, em hãy nói với mấy người khác là anh biết chuyện rồi, anh không sao hết, anh không muốn mọi người nhắc đến chuyện này hay khóc lóc ỉ ôi trước mặt anh. Thế thôi; giờ thì hát đi, anh sẽ cố ngủ một lát. Ước gì anh có thể ngủ cả một năm, và khi tỉnh dậy mắt anh đã trở lại bình thường.”

“Ồ, vâng, em cũng ước như thế.”

Rose nói bằng giọng vô cùng chân thành khiến Mac lần mò rồi túm lấy một góc chiếc tạp dề của cô, như thể cậu thấy dễ chịu hơn khi cảm nhận được cô đang ở gần. Nhưng cậu chỉ nói: “Em là một cô bé tốt bụng, Rosy ạ.

Hãy hát cho anh nghe bài Rặng cây bu lô đi, bài hát đó luôn ru anh ngủ được đấy.”

Khá hài lòng với phản ứng của Mac trước sự đồng cảm của mình, Rose vừa phe phẩy chiếc quạt vừa hát bằng giọng du dương, đậm chất Scotland, đại ý bài hát là: “Cô gái xinh đẹp ơi, cô sẽ đi tới chỗ rặng cây bu lô ở Aberfeldie chứ?”

Chẳng rõ cô gái trong bài hát có đi hay không, nhưng cậu chàng bé nhỏ ở đây đã chìm vào giấc nồng chỉ sau mười phút, bởi cậu đã khá mệt mỏi sau khi phải đón nhận tin buồn và gắng gượng chịu đựng nó một cách đầy kiên cường.