Chương 2
TÔI bắt đầu vẽ một bức tranh mới. Đề tài của tôi là khung cảnh từ nơi chiếc cửa sổ trên căn gác nhìn xuống. Ở đó là một khu xóm nhỏ. Những mái nhà sát nhau, những tấm áo phơi để cả đêm lẫn ngày, một vài ngôi nhà có lầu nhô lên cao. Trong số đó tôi chú ý tới một căn gác gỗ có bao lơn quay về phía phòng tôi. Căn gác này thường được che kín bằng một chiếc màn xanh. Thỉnh thoảng, ở đó, tôi trông thấy một người nữ vừa có vẻ đàn bà vừa có vẻ con gái. Tôi thường tò mò muốn biết nàng sống với ai, làm gì, nhưng tôi chỉ thấy được cánh tay trắng nuột, hay buông tấm màn xuống bưng bít.
Tôi định vẽ khung cảnh khu xóm này từ lâu nhưng thường gặp khó khăn vì tôi lấy croquis chưa được chính xác. Trong những bữa ăn, anh Thân thường nhắc đến việc học hành của tôi. Anh bảo nếu tôi thích âm nhạc, hội họa hay bất cứ một ngành nào khác, anh sẽ cố lo cho tôi học tới nơi tới chốn. Tôi muốn có cơ hội vào học trường Cao đẳng Mỹ thuật để trau dồi thêm về hội họa nhưng tôi không dám nói ra. Thật là bậy, có gì mà không dám. Tôi buồn cười thế đó. Chị Hiền thường bảo: « Nó thích cái gì thì chỉ có trời biết ». Anh Thân thì nhận xét lệch hơn. Thấy tôi tính tình lặng lẽ, anh liền đoán chắc rằng tôi thích làm cô giáo. Ừ thì cô giáo, cứ học lên đại học cái đã rồi đi dạy.
Có lần nhắc tới bức tranh trên phòng tôi, anh Thân nói rằng tôi thật bí mật, nhất định không nói cho anh biết cô bạn tác giả bức tranh là ai để anh giới thiệu cho Bằng: « cho nó đỡ cô độc ». Lại Bằng. Mỗi lần anh Thân nhắc đến Bằng là tôi khó chịu. Khó chịu rồi hồi hộp. Tôi muốn biết Bằng như thế nào, tâm hồn một họa sĩ thế nào, ngón tay một họa sĩ thế nào.
Cứ mỗi lần lấy croquis gặp nét khó, hoặc pha bột mầu gặp một màu lạc, tôi lại càng tha thiết muốn biết Bằng hơn. Nhưng cứ nghĩ đến lời nói của anh Thân tôi lại đỏ mặt. Tại sao anh ấy lại nói thế. Mà tôi cũng lẩm cẩm, anh ấy có biết tôi là tác giả bức tranh ấy đâu.
Tôi vẫn đi học đều đặn. Ở trường, tôi cũng có một số bạn gái nhưng tôi không thích ai. Tôi cũng không muốn mình khó khăn lập dị, nhưng thật tình tôi càng cố gắng hòa hợp với các bạn cùng lớp bao nhiêu, càng thấy xa cách họ thêm bấy nhiêu. Trong lớp, tôi cũng có một cô bạn có vẻ ham hội họa, tôi muốn lân la để tìm hiểu thêm nhưng rồi tôi cũng không hé răng hỏi cô ta về hội họa bao giờ. Cuối cùng, trong lớp, tôi chỉ có được mỗi cô bạn là Phương, ngồi cùng bàn. Phương có vẻ là con nhà giầu, nhưng tôi chưa từng ghé nhà Phương bao giờ. Phương đẹp, chăm học, hiền lành, có nhiều tính tốt, nhưng tôi cũng không lấy gì làm thân lắm.
Cũng vì tính tình rụt rè nên việc vẽ của tôi gặp nhiều trở ngại, phải tự mình mò mẫm lấy từng bước nhỏ một.
Bước đầu, tôi dùng những tập dessins vẽ làm mẫu. Dần dần tôi dùng chì than để lấy croquis các vật nhìn thấy, rồi dùng pastel để vẽ những khuôn mặt. Tiến hơn một nước nữa, tôi đã dùng bột mầu để thực hiện những bức tranh có bố cục hẳn hoi. Bức bột mầu tôi để trên gác mà anh Thân trông thấy là « tác phẩm » thứ ba của tôi. Đó là một tĩnh vật, một bình hoa với ba cái hoa bất tử. Có một cánh gẫy gập xuống miệng bình, trơ trụi, tất cả nổi trên một nền vàng ủ dột.
Chính vẻ ủ dột của mầu vàng này đã làm tôi yêu thích, nhưng tôi biết tôi không chỉ thích vẽ có thế. Tôi còn nhiều điều muốn vẽ, muốn biết và tôi sẽ thực hiện chúng bằng được.
Vẽ bột mầu được một thời gian thì tôi bắt đầu chán. Tôi phân vân nửa muốn đi vào vẻ dịu dàng mềm mại của lụa, nửa muốn có cái dữ dội mạnh mẽ của sơn dầu. Cuối cùng, tôi quyết định ngả về cái mạnh mẽ. Những vệt sơn dữ như những vết chém của Buffet, Matisse, Van Gogh… đã quyến rũ tôi. Tuy nhiên quyết định của tôi cũng chỉ được thực hiện một cách chậm chạp vì tôi vẫn tiếp tục giấu giếm anh chị Thân. Vả lại, sống với anh chị không lẽ tôi lại riêng tư quá.
Cuộc sống của chúng tôi được sắp đặt thật êm đềm đều đặn. Tuy phải dạy hơi nhiều giờ nhưng mỗi tuần anh Thân vẫn dành riêng trọn cả tối thứ bẩy cho gia đình. Mỗi thứ bẩy, thường thường cả nhà đi ăn quán một lần rồi đi xi-nê. Mỗi cuối tháng, bao giờ anh Thân và chị Hiền cũng dành cho tôi một món quà nhỏ và một ít tiền đủ tiêu vặt. Chị Hiền sớm chịu cảnh mồ côi nên hiểu sự thiệt thòi của em, chị đã hết sức săn sóc tôi như để thay thế cho bà mẹ mà chúng tôi không có. Thật tôi không thể nào than phiền nổi chị Hiền một câu nào hết. Cũng vì thế, tuy từ khi bắt đầu vẽ sơn dầu tôi trở thành quá túng quẫn – có một món tiền nhỏ thì đã phải dành để mua sơn mua cọ mất hơn hai phần ba – nhưng tôi vẫn không dám hé răng hỏi xin thêm tiền của chị.
Bụng chị Hiền càng lớn, đã sắp đến kỳ sinh, tôi phải thay thế chị, coi sóc những việc nhỏ trong gia đình. Trong thời gian chị Hiền mang thai, ở nhà ăn rất nhiều trái cây, nhất là mãng cầu và măng cụt. Anh Thân thường nói đùa là nếu đứa nhỏ sắp sinh là con gái, anh chị sẽ đặt tên nó là Mãng Cầu và nếu là con trai, sẽ đặt tên nó là Măng Cụt. Cả nhà đều nôn nao chờ đứa nhỏ ra đời. Riêng tôi, tuy không nói ra, nhưng tôi thường mong chị Hiền sinh con trai để được đặt tên là Măng Cụt. Tôi vốn thích sự hòa hợp giữa hai mầu đỏ gụ và trắng nõn của trái măng. Thằng Măng Cụt. Có một đứa cháu kháu khỉnh để kêu nó như thế thật dễ thương hết sức.