Lời tác giả

Cuốn sách này tôi viết cho độc giả của mọi lứa tuổi, nhưng lại được vinh dự chọn làm một trong các tác phẩm dành cho cuộc thi “Viết cảm tưởng văn học cho thanh thiếu niên toàn quốc lần thứ 60” (Hạng mục dành cho cấp trung học phổ thông). Năm nay là lần thứ 60 được tổ chức nên đặc biệt có cả phần thi dành cho người cao tuổi. Rất nhiều bài bình luận, cảm nghĩ hay về tác phẩm từ các bạn học sinh và cả những bậc lão thành được gửi đến, và giành được rất nhiều giải từ cấp Bộ trở xuống. Hầu hết các bạn chiến thắng ở cấp Tỉnh hay Thành phố đều viết cảm nhận cho tác phẩm “Cây vĩ cầm Ave Maria”. Thái tử đã tham dự buổi lẽ trao giải và bữa tiệc chúc mừng, ngài còn ân cần nói chuyện với các bạn nhỏ. Tôi nhớ rằng khi tôi còn nhỏ, tác phẩm làm đề tài là “Cây đàn hạc Myanmar”. Cảm giác cố gắng hết mình để viết một bài cảm nhận tác phẩm văn học là một kỉ niệm còn lại mãi trong tim, suốt cả cuộc đời sẽ không thể nào quên được, chính vì vậy, tôi biết khi tác phẩm này được chọn, nó sẽ trở thành một phần máu thịt trong trái tim của các bạn thanh thiếu niên. Được gặp gỡ các bạn trẻ đã viết cảm nhận cho tác phẩm này, đối với tác giả là tôi, thực sự không có giải thưởng nào tuyệt vời hơn.

Tiếp sau đây, tác phẩm cũng sẽ được biên dựng thành kịch bởi Đoàn Văn hoá Thành phố Takarazuka vào ngày 30 tháng Tám năm 2015. Từ năm 2016, các tác phẩm âm nhạc xuất hiện trong cuốn sách này sẽ được đưa vào các buổi biểu diễn hoà tấu trong nhà dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng nổi tiếng thế giới Kobayashi Kenichiro và nhà sản xuất Kobayashi Sakurako. Ngoài ra tác phẩm còn nhận được sự quan tâm và được đề xuất chuyển thể thành kịch diễn cho các sân khấu quốc tế nhờ sự hỗ trợ của tổ chức Classic Live của Liên Hợp quốc.

Tác phẩm sẽ được sử dụng cho Tuyển tập đề bài ôn luyện bộ môn Quốc Ngữ cho học sinh cấp phổ thông trung học của nhà xuất bản Syobun, nhà xuất bản chịu trách nhiệm về sách giáo khoa ngữ văn. Tác phẩm cũng có thể được đưa vào đề thi tuyển của các trường cấp ba danh tiếng. Nhờ sự giúp đỡ của ông Jonathan Barrett Adams và cô Okuma Yuko, cuốn sách sẽ được dịch sang tiếng Anh và tôi rất lấy làm cảm kích khi lại một lần nữa được gặp lại Hannah, Klaus, Asuka.

Về đề tài Trại tập trung Auschwitz, ngoài các tác phẩm bạn đọc đã biết như “Nhật kí của Anne”, “Đêm tối và sương mù”, có rất nhiều các tác phẩm mà chính những người từng trải qua cuộc sống nơi đây viết lại. Càng đọc chúng ta sẽ càng đặt ra nhiều câu hỏi quan trọng cho chính bản thân mình. Việc con người chúng ta làm ngơ trước sinh mạng hay các giá trị đạo đức vẫn đang lặp đi lặp lại và lan rộng trong thế giới ngày nay. Ngay bên cạnh chúng ta, chúng vẫn tồn tại dưới những hình thức như “bắt nạt”, “ngược đãi”.

Chúng ta cần phải nhận thức được, hoà bình là thứ luôn bấp bênh như chú búp bê Yajirobe*. Có lẽ trong chúng ta vẫn có người xem nhẹ chính trị, cho rằng dù ai lên nắm quyền cũng chẳng thay đổi gì. Những đứa trẻ dù biết bạn mình bị bắt nạt nhưng để không liên luỵ đến bản thân thì vờ như không thấy. Trong cuộc sống hằng ngày, dù ít dù nhiều, luôn ẩn chứa những sự việc bất thường giống như những sự kiện ở Auschwitz. Không phải việc một ai đó lạ lùng gây chuyện ở một đất nước xa lắc thì sẽ hoàn toàn không có liên quan gì đến chúng ta.

Cô bé Hannah trong hoàn cảnh hết sức tồi tệ đã vươn lên sống can trường. Để làm được điều đó, phía sau em là tình cảm bạn bè, là những việc bắt buộc phải làm hằng ngày. Thông qua âm nhạc, trái tim biết “tha thứ” cho người Đức đã dần dần nảy nở trong Hannah. Khi cảm nhận được trời đất cỏ cây ở Auschwitz đã hồi sinh lại sau khi Trại tập trung được giải phóng, “hận thù” vốn khoá chặt trái tim và ngưng tụ thời gian của con người tự nhiên được rửa trôi. Khi đó con người sẽ tìm thấy được những việc mình cần làm, đó là “mục đích sống và sứ mệnh”. “Tha thứ” đối với Hannah chính là “tái sinh về miền đất sống, một bước tiến tới hoà bình, yên nhiên”. Biết tha thứ và giải toả hết những nỗi chất chứa trong lòng chính là điều hết sức quan trọng để có được hoà bình, và tiến về phía trước. Tôi rất mong bạn đọc cảm thụ được điều này khi đọc tác phẩm.

Trong số những người đã sống sót ra khỏi Trại tập trung Auschwitz, có rất nhiều người đã mang theo hi vọng và ước mơ. Điều này đã được tác giả cuốn “Đêm tối và sương mù”, bác sĩ thần kinh học Viktor Frankl thống kê. Trong tác phẩm này, Klaus đã trao cho các thành viên dàn nhạc Auschwitz “sứ mệnh và ước mơ” to lớn, cũng đem đến “ánh sáng hi vọng để sống sót” cho họ. Bản thân ông đã kể lại “Kì tích Bando” giống như “ước mơ” của đời mình, và xa hơn, ông còn uỷ thác giấc mơ ấy cho chúng ta trong hiện tại.

Và, liệu các bạn có thấy qua câu chuyện này, đôi khi được hoà bình không gắn liền với hạnh phúc của từng cá thể. Khi có người bạn đồng cam cộng khổ trong cùng một môi trường, thấy bản thân được cần đến, ở mức độ cá nhân đây vẫn có thể coi là hạnh phúc. Thế nhưng khi hoà bình, nếu con người cô độc và nghĩ mình chẳng có giá trị gì trong cuộc đời, thì chiến tranh hay hoà bình đối với người đó cũng trở nên vô nghĩa. Hannah khi trở về cuộc sống hoà bình đã khiếp sợ kí ức về những gì đã trải qua, em đánh mất mục đích sống. Khi tìm lại được mục đích sống, hoà bình đã trở về trong trái tim Hannah. Những binh lính Đức ở Bando lúc đầu làm việc để lo cho cuộc sống của mình, sau đó đã biết làm việc hăng say đầy hứng thú. Klaus đã nếm trải mấy năm trời sống với suy nghĩ công việc mình làm và năng lực của mình là vì người khác. Được vui cười, được tôn trọng, và đôi bên sống trong sự trân trọng những giá trị và tôn chỉ của nhau, ông đã nghĩ hoà bình thế giới chỉ cần nhân rộng nền hoà bình nhỏ bé này. Hoà bình là khi con người dành tình thương cho nhau, tôn chỉ của từng cá nhân được giữ vững, được tôn trọng, từng con người có thể sống với tinh thần đầy hăng hái.

Có nhiều bạn trẻ vì được sống trong hoà bình quá lâu, không còn cảm thấy được sự nguy hiểm rình rập. Tại một điểm nào đó trong cuộc đời, khi mọi việc không như ý, họ sẽ tự huỷ hoại bản thân bởi cảm giác trống rỗng, cho rằng mình không còn cần thiết trên đời. Những đứa trẻ hiện đại như Asuka hay người bạn Ayumi của cô bé cũng như những lữ khách đang lạc lõng quanh quẩn trong những khó khăn gặp phải để tồn tại, tìm ra chân giá trị và cách sống cho bản thân. Nhưng, tôi cho rằng ngoài một nhóm nhỏ những người đã có những trải nghiệm đặc biệt khi còn trẻ tuổi, thông thường, trong lúc nỗ lực sống hết mình cho hiện tại, chúng ta sẽ nhìn ra khái niệm giá trị và phương hướng bản thân muốn đi, vì vậy hoàn toàn chẳng cần phải vội vàng.

Tôi không đơn thuần chỉ viết những chuyện xảy ra ở Trại tập trung Auschwitz và Trại tập trung Bando thành một câu chuyện giả tưởng. Chủ đề của tác phẩm này là âm nhạc. Tôi đã viết cuốn sách này với mong muốn, tác phẩm của mình sẽ đem đến một cách nhìn khác về ý nghĩa của văn hoá, xa hơn nữa, tôi mong các bạn đọc có thể cùng suy ngẫm tới sự tồn tại nên có của văn hoá âm nhạc sao cho có ý nghĩa nhất trong tương lai.

Trong Kinh thánh có đoạn nói Kinh thánh là lời của Chúa Trời. Trong đó “lời” ở đây chính là “âm thanh”. Âm thanh náo loạn, vẩn đục thì sẽ khiến tâm hồn con người náo loạn vẩn đục, âm thanh dịu dàng, trong trẻo sẽ đưa được sự bình yên hiền hoà tới với tâm hồn con người. “Lời nói” cũng tương tự như vậy. Những “lời” chất chứa sự từ bi, nhân ái sẽ cứu rỗi con người, những “lời” lạnh lùng, vô cảm sẽ làm tổn thương tới sự tôn nghiêm của con người. Chiến tranh hay hoà bình chẳng phải thực ra cũng chỉ là kết quả của sự tích lũy nho nhỏ tinh thần như vậy thôi sao?

Trong tác phẩm có nhắc tới chuyến đi lưu diễn ở châu Âu của những đứa trẻ, lúc đó có một sự kiện đã xảy ra. Lũ trẻ đang đợi biểu diễn tại phòng chờ khá tối của một nhà thờ đạo Thiên Chúa. Một cậu bé người Áo khoảng mười tuổi bắt đầu chơi bản “Hoà tấu cho hai đàn violin” của Bach, một tác phẩm khá khó. Sau đó chuyện gì đã xảy ra? Những đứa trẻ với quốc tịch khác nhau bắt đầu chia bản nhạc thành các phần và chơi cùng nhau. Dù không hiểu tiếng nói của nhau nhưng qua âm nhạc, chúng đã trở thành bạn bè. Lúc đó, một tia sáng chiếu xuyên qua cửa kính màu vào phòng chờ mờ mờ tối, ánh sáng ấy làm bọn trẻ đang say sưa trong âm nhạc hiện lên rực rỡ vô cùng. Hình ảnh đáng nhớ ấy trong tác phẩm này là khung cảnh mà tôi đã được tận mắt chứng kiến.

Tôi cảm thấy vô cùng vui sướng nếu những em nhỏ sẽ gánh vác tương lai, đọc cuốn sách này được lớn lên cùng trái tim mong ước hoà bình một cách tự nhiên và tràn ngập lòng nhân ái.

Điều cuối cùng, tôi xin được nhân đây gửi lời cảm ơn sâu sắc tới biên tập viên Furusato Manabu, người đã dẫn dắt tôi cho đến khi cuốn sách được xuất bản. Xin cảm ơn các thành viên Ban tuyển chọn tác phẩm của Hiệp hội thư viện các trường học toàn quốc đã lựa chọn cuốn sách này làm đề bài cho cuộc thi. Xin cảm ơn tất cả những bạn đã luôn mong chờ tác phẩm được ra đời, cảm ơn tất cả các bạn học sinh và những bạn đọc khắp Nhật Bản đã gửi về cho tôi những bài cảm nghĩ, tôi cũng xin cảm ơn các đoàn thể đã hỗ trợ tôi và tác phẩm này.

Kỉ niệm bảy mươi năm sau chiến tranh,

Nhân dịp tác phẩm được xuất bản dưới hình thức sách khổ nhỏ,

Năm 2015.

Chu thich: Tên một món đồ chơi truyền thống của Nhật, hình người, thân có mũi nhọn, hai tay chìa sang hai bên gắn vật nặng, đặt trên một que dựng đứng để giữ thăng bằng.