Đoán người qua nét chữ

Chuyện xảy ra vào năm 1944. Khi đó tôi đang làm việc cho một tờ báo ngày với lương tháng là bảy mươi lia.

Từ chín giờ sáng đến mười hai giờ trưa tôi làm cho mục kinh tế - giáo dục. Sau bữa ăn trưa tôi làm cho mục pháp luật. Ngoài ra, mỗi ngày tôi còn phải viết một phóng sự và soạn một phiếu thăm dò cho một đề tài nào đó. Buổi tối tôi viết truyện ngắn cho báo, và có một thời kỳ tôi còn phải sáng tác những truyện cười cho mỗi số. Ban đêm thì tôi nghe đài, nhận những tin tức cuối ngày từ Ankara qua điện thoại, và thêm vào đó, nếu ông chủ giao cho bài báo nào để dịch, thì từ sau mười hai giờ đêm tôi phải ngồi dịch. Nếu còn thừa thời gian, tôi phải phụ thêm cho viên thư ký tòa soạn. Và làm tất cả những việc đó tôi chỉ nhận được có bảy mươi lia. Tất nhiên, không phải tự dưng người ta cho anh bảy mươi lia. Đó là thời kỳ rất khó khăn. Không có sự nhân nhượng nào! Hai tháng tôi phải tập sự. Tất nhiên là không có lương. Giá tôi không chủ động nhắc, chắc chắn người ta sẽ cho tôi tập sự không phải hai tháng, mà cả hai mươi năm luôn!

Sau hai tháng tôi đến gặp ông chủ và rụt rè nhắc ông ta nhớ về trường hợp của tôi.

- Anh có triển vọng đấy. - Ông chủ nói - Anh sẽ trở thành nhà làm báo giỏi. Tạm thời tôi sẽ trả anh năm mươi lia một tháng, nhưng với điều kiện anh phải làm thêm việc soạn trò chơi ô chữ cho tờ báo.

Cái “tạm thời” ấy kéo dài thêm 5 tháng. Sau 5 tháng tôi lại nhắc ông chủ, và người ta tăng lương cho tôi thêm năm lia. Sau ba tháng, tôi lại được tăng thêm mỗi tháng 5 lia, và như vậy cuối cùng lương tôi mới được bảy mươi lia.

Tôi lại tấn công ông chủ một lần nữa, nhưng lần này ông ta không nhân nhượng.

- Anh còn muốn đòi gì nữa? - Ông ta nói - Chúng tôi đã làm cho anh trở thành nhà báo. Lẽ ra không phải chúng tôi phải trả tiền cho anh, mà anh phải trả tiền cho chúng tôi vì điều đó.

Tôi quyết định chơi khăm ông ta, nhưng về mặt này, ông chủ tỏ ra kinh nghiệm hơn tôi.

- Này, - Ông ta bảo tôi - nếu anh biết đoán người qua nét chữ, tôi sẽ tăng lương cho anh thêm 5 lia nữa.

- Tôi không biết gì về thuật ấy cả, làm sao tôi có thể làm được.

- Anh sẽ làm được.

Thế là lương tháng của tôi được bảy mươi nhăm lia. Nhưng để được như vậy tôi phải đoán tính cách các độc giả qua các thư từ họ gửi đến. Suốt một tuần liền trên trang nhất của tờ báo có đăng mẩu thông báo:

“Với mong muốn trở nên có ích cho độc giả, và mặc dù còn gặp nhiều khó khăn về mặt tài chính, tờ báo của chúng tôi vẫn mời một chuyên gia giỏi nhất về môn tướng chữ học từ Đức về, đó là Ngài giáo sư Ruđer Smith, người có biệt tài đoán được tính cách con người qua nét chữ. Nếu các vị độc giả đáng kính vui lòng gửi đến cho chúng tôi chỉ cần một dòng chữ viết bằng tay, giáo sư Ruđer Smith sẽ cho đăng trên báo của chúng tôi những kết luận về tính cách của tác giả dòng chữ”

Tất nhiên các bạn đã đoán ra, nhà chuyên gia giỏi nhất thế giới về môn tướng chữ học, giáo sư Ruđer Smith ấy là ai. Vì năm lia một tháng mà tôi đã trở thành một giáo sư người Đức.

Không ngờ trên đời này số người muốn được biết tính cách của mình lại nhiều đến thế. Mỗi ngày tòa soạn nhận được hàng trăm bức thư. Số lượng phát hành của báo tăng đến mức thần kỳ! Ông chủ báo dạy bảo tôi:

- Người nào cũng cho rằng trong con người mình ẩn chứa điều gì lớn lao hơn, rằng anh ta có tính cách tốt đẹp, và nếu như anh ta không làm được điều gì ra trò, thì đó hoàn toàn không phải do anh ta không có tài năng. Anh hãy lưu ý đến điều đó mà viết.

Còn tôi thì chẳng cần “phân tích” quái gì hết, tôi cứ việc đưa ra những câu nhận xét chung chung, đại khái như: “Bạn là người cầu toàn. Bạn ưa thích sự ngăn nắp. Nhưng thấy rõ đôi khi bạn cũng hơi đãng trí. Bạn xứng đáng hưởng hạnh phúc. Tâm hồn bạn trong sạch. Bạn là một người thực thà...” vân vân và vân vân.

Tôi sẽ không bao giờ quên được cái lần tòa soạn chúng tôi nhận được một bức thư. Mặc dù chúng tôi chỉ yêu cầu gửi đến một dòng chữ, người này đã viết kín cả năm trang giấy. Và tôi đã trả lời ông ta:

“Ngài là người rất thích nói, nhưng cũng biết lắng nghe người khác. Qua nét chữ của ngài có thể thấy nghề nghiệp của ngài có liên quan đến việc nói năng. Nhờ công việc này mà ngài sẽ rất thành đạt trong cuộc sống”.

Ngay buổi chiều hôm số báo có đăng bài nhận xét trên được phát hành, ông chủ báo vẻ hội hộp bước vào phòng tôi.

- Anh viết gì trên báo về một người có tên là Ôxman Xôzeri thế? - Ông ta hỏi.

- Tôi không nhớ nữa. Để xem lại tờ báo đã!

Chúng tôi đọc lại tờ báo. Đó là cái người mà tôi đã viết những lời nhận xét ở trên.

- Ông ta hiện đang ngồi ở phòng tôi. - Ông chủ báo nói - Ông ta nói ông ta cần phải gặp giáo sư ngay lập tức.

- Thôi chết, ta phải làm gì bây giờ? - Tôi lo sợ.

- Không còn cách nào cả. Anh cứ giả làm người Đức và tôi sẽ dịch cho anh.

- Thế ông có biết tiếng Đức không?

- Không. Tôi chỉ biết tiếng Pháp thôi!

Thế là bắt đầu cuộc chạy đôn chạy đáo khắp tòa soạn. Cuối cùng người ta tìm được một người biết tiếng Đức. Mọi chuyện như vậy là tốt đẹp, nhưng còn tôi, làm sao tôi có thể trả lời bằng tiếng Đức được?

Ông khách của chúng tôi bước vào phòng. Thoạt tiên ông nhìn ông chủ bút, sau đó nhìn sang người có nhiệm vụ dịch từ tiếng Pháp sang tiếng Đức.

- Trong các ngài ai là giáo sư? - Ông ta hỏi.

Người ta chỉ vào tôi. Ông liếc tôi một cái tỏ vẻ ngờ vực, vì trông tôi giống người Nhật hơn người Đức.

- Xin hãy chuyển giúp tôi tới vị giáo sư đáng kính, Ngài Ruđer Smith, lòng khâm phục thành thực của tôi. Bài phân tích của ngài chính xác một cách kỳ lạ. Tôi là luật sư. Và vị giáo sư đáng kính đây đã chiếu cố nhận xét rằng tôi là một bậc thầy về ngôn từ.

Ông chủ dịch tất cả những lời đó sang tiếng Pháp. Rồi một đồng nghiệp của chúng tôi lại chuyển sang tiếng Đức cho tôi nghe. Bây giờ là lúc tôi phải trả lời. Tất nhiên, tôi không biết một chữ tiếng Đức nào, tôi quyết định lảng tránh bằng cách mỉm cười và bắt tay ông ta để tỏ lòng cảm ơn.

- Ja, ja, - Tôi lắp bắp, bắt trước giọng lơ lớ của người Đức và bắt tay ông ta.

Vừa lúc đó người thợ sắp chữ bước vào và trước khi mọi người kịp ngăn bác ta lại, bác ta đã tiến lại gần tôi.

- Ông Haxan. - Bác ta nói - Ông chưa đưa cho tôi bài nhận xét về tính cách qua nét chữ. Máy đang phải chờ đấy.

Tôi quay lưng lại bác ta. Ông chủ kiếm cớ đẩy ngay bác ta ra ngoài. Nhưng trong ánh mắt của vị luật sư thoáng hiện vẻ nghi ngờ.

- Tôi có một đề nghị với vị giáo sư đáng kính. - Ông ta nói - Tôi đang chuẩn bị cưới vợ. Tôi có thể biết được tính cách cô ấy qua nét chữ của cô ấy được không? Việc tôi có quyết định cưới cô ta hay không tùy thuộc vào sự phân tích tính cách của ngài giáo sư đây.

Ông chủ báo dịch sang tiếng Pháp, còn người phiên dịch lại dịch sang tiếng Đức. Còn tôi cứ đứng ngây ra như người nuốt phải lưỡi, không biết nói gì.

Tôi đưa mắt nhìn ông chủ - Ông khẽ ra hiệu cho tôi, ý bảo “Cứ nói bừa một câu gì đó đi”, thế là tôi nói:

- Das ajnen lugen ubed rihte chlahen Murger der nah vigoren maine [1]...

Người phiên dịch dịch cái câu nói vô nghĩa ấy sang tiếng Pháp, còn ông chủ báo nói lại với khách bằng tiếng Thổ:

- Vị giáo sư đáng kính nói rằng ngài sẵn sàng nhận phân tích nét chữ ngay lập tức.

- Tôi có biết đôi chút tiếng Đức - Ông luật sư nói - Nhưng tôi không hiểu tí gì qua cái câu ngài giáo sư vừa nói.

- Ngài giáo sư đây là người vùng Bavar, - Ông chủ báo nhanh trí đáp - thậm chí người Đức nghe hiểu được ngài cũng rất khó khăn.

Thật trớ trêu, đúng ngày hôm đó hết xui xẻo này lại đến xui xẻo khác. Người phục vụ nước uống mang cà phê vào.

- Ông Haxan, ông gọi nước trà phải không ạ?

Ông chủ đỡ ngay tách nước trà và đuổi ngay anh ta ra ngoài. Nhưng viên luật sư đã bắt đầu cảnh giác. Đúng lúc đó xảy ra điều đáng sợ nhất. Người bán hàng khô ở phố tôi, mà ngày nào cũng đến tìm tôi mấy lần, nhưng lần nào cũng bị các đồng nghiệp của tôi, do tôi dặn trước, trả lời rằng tôi không có ở cơ quan, bước vào phòng. Bác ta tiến thẳng lại phía tôi, vừa đi vừa nói:

- Cuối cùng tôi cũng tìm được anh, anh Haxan. Tôi còn phải đến đây bao nhiêu lần nữa hả? Thật xấu hổ! Hôm nay, ngày mai, hôm nay, ngày mai... Sao anh cứ lừa tôi bằng những lời hứa mãi như thế hả? Tôi đã nhân từ đối với anh, bán chịu hàng cho anh. Hay là tôi làm điều gì xấu?

- Ông cần gì, thưa ông? - Ông chủ báo nói - Ngài đây không nói được tiếng Thổ.

- C-á-á-i g-i-ì? Anh ta không nói được tiếng Thổ? Thế sao khi mua hành với đậu anh ta hót như khướu ấy! - Người bán hàng khô nói rồi quay lại phía tôi:

- Anh Haxan, tôi không muốn biết gì hết, anh hãy trả tiền tôi đi!

- Ih bin kaine ah jaitung ziuh!

Ông bán hàng trợn tròn mắt nhìn tôi.

- Anh này bị điên hay sao đấy?

- Javol!... Subenaben zule mi hen...

- Anh dẹp cái trò đùa vớ vẩn ấy đi! Được, để tôi cho anh xem vở hài kịch này... anh sẽ không thích đâu...

Người phiên dịch của chúng tôi không nhịn được nữa phì ra cười. Viên luật sư thì cứ há hốc mồm. Ông ta hết nhìn tôi lại nhìn sang ông chủ báo, rồi nhìn ông bán hàng khô. Ông chủ báo bảo ông bán hàng khô:

- Bác ơi, có lẽ bác nhầm với ai rồi. Ngài này là vị giáo sư người Đức đấy.

- Giáo sư người Đức? Ái chà, đồ đê tiện! Hóa ra, hắn cũng đánh lừa cả ông. Giáo sư người Đức con khỉ gì hắn! Ông cứ nhìn cái miệng hắn xem. Có bao giờ ông thấy người Đức nào có cái miệng như người Nhật không...?

Tôi làm ra vẻ ngơ ngác thực sự nhìn những người xung quanh. Đại ý bảo rằng tôi muốn biết chuyện gì đang xảy ra ở đây.

- Li goiner kamarden siftangin zuhne?

Viên luật sư gạt người phiên dịch ra, nói thẳng với tôi:

- Tại sao ông lại đỏ mặt lên thế?

Tôi quên khuấy mất mình là giáo sư người Đức:

- Tôi không biết.

- Mẹ kiếp! - Viên luật sư nhổ vào mặt tôi rồi đi ra.

Ông bán hàng khô cũng làm y như vậy. Còn lại tôi với ông chủ báo. Tôi lấy tay lau mặt.

- Anh không làm được cái trò trống gì cả! - Ông chủ của tôi nói - Tôi hạ lương anh xuống còn mười lia. Mẹ kiếp! - Nói đoạn ông cũng nhổ vào mặt tôi rồi bỏ đi.

Chú thích:

[1] Một tập hợp những từ tiếng Đức vô nghĩa.