- II - Đất bằng dậy sóng-
Một hôm, trong lớp học, thầy đang giảng cho chúng nghe về tinh thần đoàn kết, bỗng người tống thơ văn đem vào một mảnh giấy. Thầy tiếp đọc, bỗng sa sầm nét mặt.
Sau khi người tống thơ văn đi rồi, thầy bước xuống gần bàn học trò, giọng thầy run run vì quá xúc động:
- Chiến tranh đã bùng nổ.
Rồi thầy ngừng lại, không thốt được nữa. Hàng trăm cặp mắt trao tráo nhìn thầy, hàng trăm quả tim hồi hộp. Một học sinh hỏi:
- Chiến tranh bùng nổ ở đâu vậy thầy?
- Ở ngay nước ta, ở trên mảnh đất quê hương yêu dấu này.
Cả lớp lại yên lặng. Một lúc lâu, thầy mới tiếp:
- Một cuộc nội chiến! Thật không gì đau đớn hơn là một cuộc chiến tranh cốt nhục tương tàn. Nhưng biết làm sao bây giờ?
Vị Liên cất tiếng:
- Nhưng tại sao người mình lại nỡ sát hại lẫn nhau vậy, hở thầy?
Thầy thở dài buồn bã:
- Thế giới đang chia rẽ vì chánh kiến, vì ý thức hệ, nước ta là một bộ phận của thế giới nên cũng không làm sao thoát khỏi bị ảnh hưởng lây. Các em ơi, thầy từng dạy các em về tinh thần yêu nước, thầy cũng vừa dạy các em về tinh thần đoàn kết, các em hãy nhớ lấy để thi thố trong cảnh nguy vong của đất nước.
Thầy ngừng lại vì chợt nghe có tiếng nấc lên có tiếng khóc ở trong đám học trò. Thầy đưa tay lên làm dấu hiệu an ủi, rồi ôn tồn nói:
- Vừa rồi có lệnh xuống cho bãi học vì chánh phủ đã ra lệnh cho dân chúng tản cư ra khỏi đô thị. Vậy hôm nay là buổi học cuối cùng và giờ phút này là lần họp mặt chót của thầy trò chúng ta. Các em hãy can đảm! Đừng khóc lóc, đừng ủy mị, chiến tranh sẽ thay học đường mà rèn luyện tâm hồn các em từ đây.
Mặc dầu có lời thầy an ủi, tiếng khóc vì sợ hãi, vì khủng khiếp, cơ hồ chan hòa cả lớp học. Thầy phải lớn tiếng để che lấp những tiếng nghẹn ngào:
- Không! Các em không nên khóc! Khóc lóc không ích gì. Rồi đây bao nhiêu cảnh ác nghiệt xảy ra sẽ làm cho các em không còn nước mắt đâu mà khóc nữa. Khác với học đường là nơi thấm nhuần tình nhân loại, chiến tranh sẽ tàn nhẫn, sẽ san bằng tình thương bằng máu lửa. Thôi, các em hãy sửa soạn ra về. Thầy cầu chúc các em sẽ lĩnh hội được những bài học hay trong cơn khói lửa.
Học trò bịn rịn, quyến luyến trước khi từ giã nhau lần lượt ra về. Ngọc Thành, Trung Vĩnh, Vị Liên từ nãy ngồi im lặng nghe lời thầy nói, chúng không khóc nhưng tim chúng đập rộn ràng, có cái gì uất nghẹn đưa lên cổ. Cho đến khi các bạn đồng lớp đều ra về, chúng mới bước lên chào thầy:
- Xin vĩnh biệt thầy.
- Vĩnh biệt các em.
Đàn chim non hôm nay ra trường không còn líu lo như mọi bữa. Chúng đi từng tốp, ủ rũ như vừa trải qua một cơn giông tố bão bùng.
Vừa đi, Vị Liên vừa nói:
- Thầy nói đúng, chiến tranh sẽ tàn nhẫn vô cùng... Những ngày êm đẹp của chúng ta sẽ không còn tìm đâu thấy nữa...
Trung Vĩnh chắc lưỡi:
- Rất tiếc rằng tôi còn nhỏ, chưa làm được Đại tướng...
Ngọc Thành lặng lẽ đếm từng bước đi. Nó chợt ngẩng lên, bắt gặp đôi mắt bạn long lanh đến dễ sợ. Trung Vĩnh chợt hỏi bạn:
- Anh Thành định tản cư về đâu?
- Việc đó tùy nơi cha mẹ tôi, nhưng chắc là về miền Nam. Còn anh và Liên, các bạn về đâu? Hay các bạn cùng tản cư với chúng tôi cho có bạn?
Liên đưa mắt nhìn Vĩnh, trong lúc Vĩnh buồn bã lắc đầu.
- Chúng tôi bao giờ cũng muốn được luôn luôn gần bên anh, nhưng trận gió này có lẽ chia rẽ chúng ta mất rồi.
Thành trìu mến nói:
- Thế nào trước khi đi, tôi cũng đến thăm hai bạn. Và dầu có phải chia rẽ, chúng ta vẫn không bao giờ quên nhau.
Thành siết tay hai bạn rồi hối hả chạy về nhà. Một luồng gió nặng nề đã đè nặng trên ba tâm hồn xanh trẻ.
Y lời hẹn, đêm ấy Thành tìm đến hai bạn. Gia đình Liên và Vĩnh đã lo xong đồ đạc, định sáng sớm là khởi hành.
Ba đứa trẻ dắt tay nhau ra sân, im lặng nhiều hơn là nói. Đáng lẽ chúng phải nói với nhau thật nhiều, thật nhiều, nhưng chúng thấy lòng rộn lên những cảm xúc, và chúng đành giữ kín sự cảm xúc ấy tận đáy lòng.
Ánh trăng đã lên khỏi ngọn cây và gió làm lao xao cành lá. Tơ trăng vời vợi một u buồn. Tiếng lá reo dường cũng chan chứa nỗi niềm.
Cho đến khuya, Thành mới từ giã hai bạn:
- Thôi, chúc hai bạn ngày mai lên đường bình yên. Rất mong một ngày gần đây, chúng ta sẽ được gặp lại nhau.
Vĩnh cầm tay bạn:
- Không có sông núi nào ngăn nổi những tấm lòng. Tôi cũng rất mong như bạn.
Vị Liên là cô bé hay xúc cảm, nên nó không ngăn được dòng lệ đang lăn tròn xuống má:
- Em vĩnh biệt anh Thành.
Thành bước đi được vài bước, rồi ngoảnh lại nói với về phía Liên:
- Sao lại vĩnh biệt? Chúng ta chỉ tạm biệt thôi chứ?
Rồi bóng nó khuất dần qua rặng cây sầm uất...