Chương 43

người dịch: huỳnh phan anh

Chương 43

ằm dài sau một gốc cây thông, bên sườn núi phía trên con đường và cây cầu, Robert Jordan nhìn ánh bình minh ló dạng ở chân trời. Chàng vẫn thích giờ phút này và giờ đây, chàng được tận hưởng nó. Chàng có cảm giác như màu xám nhạt của nó đang thâm nhập vào người chàng như thể chàng là một phần tử của cái thứ ánh sáng chậm rãi xuất hiện trước khi mặt trời mọc, khi những vạt rắn chắc mờ dần, khi không gian chợt sáng lên và ánh sáng của ban đêm chợt ngã sang màu vàng trước khi biến mất nhường chỗ cho bình minh xuất hiện. Sau chàng, những thân cây tùng giờ đây đã trở nên sáng rõ, cứng chắc và xậm nâu. Con đường lờ mờ sáng dưới màn sương. Trời còn ẩm ướt hơi sương, đất rừng mềm dịu, và chàng cảm nhận những xác lá mục dưới khuỷu tay chàng. Xa xa phía dưới, qua màn sương mỏng từ lòng suối dâng lên, chàng trông thấy cây cầu thẳng tắp và rắn chắc ở phía trên khe núi, với những chòi canh ở mỗi đầu cầu. Chàng nhìn chăm chú, nhận ra lối kiến trúc tinh vi như mạng nhện của cây cầu trong màn sương là đà trên dòng nước lũ.

Bây giờ thì chàng có thể trông thấy tên lính đứng trong chòi canh đang quay lưng lại, một tấm mền phủ trên vai, đầu đội nón, đang sưởi ấm đôi bàn tay trên bình nước chọc thủng lỗ dùng làm lò sưởi. Robert Jordan nghe thấy tiếng suối chảy ở dưới thấp, đàng xa, trong những kè đá, và chàng trông thấy một làn khói nhạt, mỏng, nhẹ nhàng bốc lên từ túp lều của tên lính canh.

Chàng nhìn đồng hồ và nghĩ, không biết Andrès có gặp Golz không đây? Nếu phải phá cầu, tôi muốn thở thật chậm, cho thời gian chậm lại và nghe nó đi qua. Hắn có tới đó không? Andrès? Và trong trường hợp này, liệu họ có chịu từ bỏ việc đó không? Qué va. Đừng ngại. Hoặc họ từ bỏ hoặc không. Mày không có gì để quyết định nữa và rồi mày sẽ biết ngay mà. Cứ tưởng tượng rằng cuộc tấn công sẽ thành tựu đi, Golz đã nói là có thể thành tựu lắm, có thể lắm. Với những xe thiết giáp của ta đến từ con đường này, những binh đội đến từ phía mặt, ở bên kia La Granja, và tất cả cánh trái của ngọn núi quay lại. Tại sao mày không nghĩ là sự việc phải xảy ra như vậy, để thắng trận? Mãi ở trong thế thủ nên mày không thể nào tưởng tượng ra điều đó. Chắc hẳn thế. Nhưng trước khi quân giới ngược con đường này tới. Trước khi máy bay tới. Đừng quá ngây thơ. Nhưng mày phải nhớ là khi ta còn trấn giữ nơi này thì bọn phát xít vẫn còn án binh bất động. Chúng không thể tấn công xứ nào khác trước khi kết thúc với chúng ta, và chúng không thể kết thúc với chúng ta được. Không bao giờ, nếu mà chúng ta nhận được bất cứ cái gì. Dân tộc này sẽ chiến đấu đến cùng, nếu được võ trang đầy đủ.

Không, người ta không thể tin tưởng ở cuộc chiến thắng tại đây, có thể là không thể có trước nhiều năm. Đây chỉ là một cuộc tấn công theo lối dương đông kích tây, không còn lầm lẫn gì nữa. Và nếu hôm nay ta chọc thủng được phòng tuyến thì sao? Thì đó là một cuộc tấn công lớn nhất của ta. Hãy dè dặt và chừng mực. Và nếu người ta vẫn có thể thực hiện được thì sao? Chàng tự nhủ, không nên mất bình tĩnh. Hãy nhớ tới những gì đã đi lên trên con đường. Mày đã làm những gì mày có thể làm. Đúng lúc. Nhưng cần phải có máy thu thanh xách tay có làn sóng ngắn. Với thời gian ta sẽ có. Giờ thì mày chỉ việc đợi và làm những gì mày phải làm.

Hôm nay chỉ là một ngày trong bao nhiêu ngày khác. Những gì sẽ xảy ra trong những ngày sắp tới đây có thể tùy thuộc vào những gì mày làm hôm nay. Có thể là suốt cả năm nay. Thường thường là như vậy. Trong cuộc chiến này tất cả đều như vậy. Chàng tự nhủ, sáng nay mày có vẻ long trọng, kiểu cách quá. Hãy nhìn xem cái gì dưới kia. Chàng trông thấy hai người khoác mền và đội nón hiện ra từ khúc quanh của con đường và đang đi về phía cầu, súng đeo vai. Một tên dừng lại ở đầu cầu bên kia và biến mất vào chòi canh. Tên kia đi qua cầu, bước chậm và nặng nề. Hắn dừng lại để nhổ nước bọt xuống dòng suối, rồi bước chầm chậm về phía đầu cầu gần với Robert Jordan, trao đối một vài tiếng với tên lính canh, rồi tên này lại đi về phía bên kia cầu. Tên lính vừa mới hết phiên gác đi nhanh hơn tên kia (Robert Jordan nghĩ, chắc để đi uống cà phê), nhưng hắn cũng có thời giờ để nhổ nước bọt xuống dòng suối.

Không biết đó có phải là một điều mê tín không? Robert Jordan nghĩ. Tôi cũng vậy, tôi phải nhổ nước bọt xuống cái khe này. Nếu tôi có thể nhổ nước bọt vào lúc này. Không đó không phải là một liều thuốc mạnh lắm. Cái đó không đi tới đâu. Tôi phải chứng tỏ là nó không ích lợi gì trước khi tôi ra khỏi chỗ này.

Tên lính canh mới đã vào trong chòi canh và ngồi xuống khẩu súng của hắn có cắm lưỡi lê để dựa vào tường. Robert Jordan lấy ống dòm ra khỏi túi áo và điều chỉnh cho đến khi đầu cầu hiện ra sáng rõ, với những thanh sắt sơn màu xám. Rồi chàng huống ống dòm về phía chòi canh.

Tên lính đang ngồi dựa vào vách. Nón của hắn treo trên móc, và khuôn mặt hắn hiện ra rõ ràng. Robert Jordan nhận ra tên lính gác hai ngày trước trong phiên gác buổi xế trưa. Hắn vẫn đội một cái nón đan giống như một chiếc vớ. Và hắn không cạo râu. Đôi má của hắn hõm xuống và gò má nhô lên, đôi lông mày dầy giao nhau ở chính giữa. Hắn có vẻ buồn ngủ, và trong khi Robert nhìn hắn thì hắn đang ngáp. Rồi hắn lấy ra từ trong túi một hộp thuốc và giấy, rồi cuốn một điếu. Rồi hắn lại gần lò sưởi, nghiêng người xuống, đưa bàn tay ra lấy một cục than, vừa tung lên trong bàn tay vừa thổi, đoạn mồi điếu thuốc và liệng cục than vào lò sưởi.

Nhìn qua cặp kính Leiss 8, Robert Jordan quan sát khuôn mặt tên lính đang dựa lưng vào vách hút thuốc. Rồi chàng hạ ống dòm xuống, gấp nó lại và bỏ túi.

Chàng tự nhủ, thôi tôi không nhìn hắn nữa.

Chàng nằm dài ở đó và nhìn ra đường. Chàng cố không suy nghĩ. Một con sóc thốt ra những tiếng kêu nho nhỏ trong một cây thông đằng sau chàng và Robert Jordan nhìn thấy nó bò xuống dọc theo thân cây, dừng lại trên mặt đường rồi quay đầu lại và nhìn người đang ngắm nó. Chàng nhìn đôi mắt con sóc, bé nhỏ và lấp lánh, cùng cái đuôi nó ngoe nguẩy. Rồi con sóc đi về phía một thân cây khác, tiến trên mặt đất bằng những bước nhảy dài với cái thân hình nhỏ bé có đôi chân ngắn, với cái đuôi không cân đối. Đến gốc cây, nó quay lại phía Robert Jordan, trèo lên thân cây và biến mất. Một vài phút sau, Robert Jordan nghe thấy con sóc thốt ra những tiếng kêu nho nhỏ trong một cành thông ở trên cao và chàng nhìn thấy nó nằm ép bụng trên cành cây, cái đuôi ngoe nguẩy trong không khí.

Robert Jordan lại hướng cặp mắt từ cây thông về phía tên lính. Chàng thích mang con sóc nhỏ bỏ vào túi. Chàng thích ve vuốt bất cứ thứ gì. Chàng lướt khuỷu tay trên những xác lá thông. Nhưng không phải cùng một thứ như vậy. Không ai biết làm sao người ta có thể ở một mình, khi người ta làm như thế. Nhưng tôi, tôi biết. Tôi hy vọng dê con sẽ thoát ra yên ổn. Đủ rồi. Phải. Chắc chắn thế. Nhưng tôi có quyền hy vọng và tôi hy vọng điều đó. Tôi có thể làm nó nổ tung và nàng sẽ thoát ra êm đẹp hoàn toàn. Tốt, không có gì hơn. Đó là tất cả điều gì tôi đòi hỏi bây giờ đây.

Chàng vẫn nằm dài, nhìn về phía bên kia con đường và tên lính, hướng về những rặng núi xa. Chàng tự nhủ, đừng nghĩ gì hết. Chàng vẫn nằm dài ở đó, bất động và chàng ngắm nhìn buổi bình minh ló dạng. Đó là một buổi sáng đẹp trời vào đầu mùa hạ và bình minh xuất hiện mau lẹ, vào lúc này ở cuối tháng năm. Một người cưỡi mô-tô bận đồ xanh và nón da với một khẩu súng tiểu liên trong bao súng bên đùi trái, đang tiến về phía bên kia cầu và leo lên con đường. Một xe cứu thương chạy qua cầu, ngay phía dưới chàng và leo lên con đường. Nhưng chỉ có thế, chàng ngửi thấy mùi thông, chàng nghe tiếng suối, và giờ đây cây cầu hiện ra rõ ràng, rất đẹp trong ánh sáng ban mai. Chàng vẫn nằm dài ở đó, đằng sau cây thông với khẩu tiểu liên đặt ngang cánh tay trái; chàng không nhìn chòi canh cho đến khi, giữa lúc dường như không có gì hứa hẹn xảy ra bao giờ nữa, không có gì có thể ra vào một buổi sáng đẹp trời ở cuối tháng năm, thình lình chàng nghe thấy tiếng nổ ì ầm của những trái bom.

Nghe thấy tiếng bom, bắt đầu là những tiếng nổ rồi đến những tiếng vọng vang dội trong núi, Robert Jordan thốt ra một tiếng thở dài và nâng khẩu tiểu liên lên. Cánh tay trái của chàng bị tê cóng bởi sức nặng và những ngón tay chàng nghe rã rời, ê ẩm.

Tên lính trong chòi canh vụt đứng lên khi nghe thấy tiếng bom. Robert Jordan nhìn thấy hắn cầm khẩu súng và bước ra khỏi chòi canh, nghe ngóng. Hắn đứng trên mặt đường sáng lên dưới ánh nắng. Chiếc nón đan lệch đi, và ánh nắng lóng lánh trên khuôn mặt không cạo gọt của hắn trong khi hắn nhìn trời theo hướng bom nổ.

Bây giờ thì không còn sương mù trên đường nữa, và Robert Jordan trông thấy hắn rõ ràng, đang đứng trên đường, nhìn trời. Mặt trời chiếu rõ mặt hắn qua những tàn cây.

Robert Jordan cảm thấy hơi thở mình nặng nề như thể ngực chang bị những sợi dây sắt siết chặt lại. Nhón người trên khuỷu tay, chàng nghe cò súng cộm ở đầu ngón tay, chàng hướng đường nhắm vào giữa thân thể người đàn ông và nhẹ nhàng bóp cò.

Chàng cảm thấy sự chuyển động nhanh, loãng, co giật của khẩu súng đặt sát vào vai. Trên đường, người đàn ông đang ngơ ngác trúng phải đạn, ngã quỵ trên đầu gối, trán chúi về phía trước. Khẩu súng của hắn rơi xuống bên cạnh nằm trên mặt đường, lưỡi lê phía trước, một ngón tay của hắn co quắp trên vòng giữ cò súng, cổ tay gấp lại. Robert Jordan rời mắt khỏi tên lính đang nằm dài bất động, thân thể gấp làm hai, chàng nhìn con đường về phía cầu và tên lính ở đầu cầu đối diện. Chàng không thể nhìn thấy tên lính khác và chàng nhìn lui xuống phía dưới bên mặt. Chỗ chàng biết là Angustin đang nấp. Rồi chàng nghe tiếng Anselmo bắn; tiếng súng vang dội trong khe. Rồi chàng nghe lão bắn lần nữa.

Cùng lúc với tiếng súng thứ hai, chàng nghe tiếng lựu đạn nổ phía dưới cầu. Đoạn, có tiếng lựu đạn nổ phía trên đường về bên trái. Rồi chàng nghe tiếng súng nổ trên đường, tiếng tiểu liên của đội kỵ binh của Pablo vang lên trắc-trắc-trắc trong tiếng lựu đạn nổ. Và chàng lăn xuống sườn dốc ở đầu cầu bên kia, chàng khoác khẩu tiểu liên lên vai, xách lên hai cái ba lô nặng sau cây thông, mỗi tay xách một cái, sức nặng kéo cánh tay mạnh đến nỗi chàng nghĩ là những dây gân sắp sửa đứt trên vai chàng, chàng đi xuống, chàng chạy, chàng trườn trên đường dốc thẳng dẫn tới con đường.

Trong khi chạy chàng nghe thấy tiếng Angustin kêu: Bueno caza! Inglés! Bueno caza! Chàng nghĩ: Săn gặp may! Mày tưởng thế à, săn gặp may! Vào lúc đó, chàng nghe thấy tiếng Anselmo bắn ở đầu cầu bên kia, tiếng súng làm vang dội những thanh thép. Chàng đi qua chỗ xác tên lính và chạy về phía cầu vừa đong đưa hai cái ba lô.

Lão già chạy ngược lại phía chàng, khẩu các bin trong tay. “Sin novedad” lão ta kêu lên. Không tệ chút nào! Tuve que rema trarlo. Tôi cần phải thanh toán nó.

Robert Jordan đang quỳ xuống ở giữa cầu, mở những cái ba lô, và chàng chợt thấy nước mắt chảy trên gò má Anselmo, qua chòm râu xám.

“Yomate uno tambien”, Chàng nói với Anselmo - Tôi cũng đã giết một tên - Và chàng ngẩng đầu về phía tên lính nằm co quắp trên con đường ở đầu cầu.

- Phải, tôi biết - Anselmo nói - Cần phải giết và ta đang giết chúng.

Robert Jordan sửa soạn đi xuống gầm cầu. Những thanh sắt lạnh và ẩm ướt hơi sương dưới bàn tay chàng, và chàng thận trọng leo xuống, chàng cảm thấy hơi nóng của mặt trời trên lưng. Chàng ngồi trên một thanh ngang, chàng nghe thấy tiếng nước tóe bên dưới, và tiếng súng, khá nhiều tiếng súng trên con đường ở chòi canh trên kia. Chàng toát mồ hôi hột và trời thì lạnh dưới cầu. Chàng tròng một cuộn dây sắt vào cánh tay và cột một cây kềm lủng lẳng ở cổ tay chàng.

- Đưa cho tôi từng gói một, viejo. - Chàng gọi Anselmo.

Lão già cúi xuống thành cầu, đưa những gói chất nổ thuôn dài và Robert Jordan vươn người lên để cầm lấy, đặt chúng vào chỗ thích hợp và siết chặt lại, “Đồ chêm, viejo. Đưa tôi đồ chêm!”. Chàng ngửi thấy mùi gỗ thơm của những đồ chêm vừa đẽo xong, chàng chêm chúng vào đúng chỗ để giữ chặt những gói chất nổ giữa những thanh ngang.

Trong khi làm công việc lắp đặt, điều chỉnh, chêm, quấn chặt bằng dây sắt, chỉ nghĩ đến việc phá hoại, cố làm mau lẹ và khéo léo như một y sĩ giải phẫu, chàng nghe thấy một loạt tiếng súng nổ phía dưới con đường. Rồi có tiếng lựu đạn nổ, rồi một trái lựu đạn khác nổ trong tiếng nước cuồn cuộn chảy. Rồi im lặng trở lại trong hướng đó.

Mẹ kiếp, chàng nghĩ. Không biết chuyện gì đang xảy ra cho họ.

Người ta tiếp tục bắn ở đồn canh trên kia. Người ta bắn quá nhiều, và chàng vẫn còn đang gắn hai trái lựu đạn ở đầu những gói chất nổ, cuốn vòng dây sắt chung quanh những khấc của chúng để siết chặt lại, và dùng kềm cắt dây. Chàng sờ thử tất cả, rồi để giữ cho chắc hơn, chàng chêm một mảnh gỗ nữa trên những trái lựu đạn, để giữ tất cả chất nổ sát vào thanh ngang.

- Bây giờ, tới lượt đầu kia, viejo. - Chàng kêu Anselmo, và chàng băng nhanh qua sườn cầu, như một tên Tarzan giả hiệu trong một rừng thép, chàng nghĩ, đoạn bò khỏi gầm cầu tối, dòng nước cuốn xoáy dưới chân chàng, chàng ngẩng đầu lên và nhìn thấy khuôn mặt của Anselmo, lão đang đưa cho chàng những gói chất nổ. Bộ mặt thánh thiện, hiền lành làm sao, chàng nghĩ thế. Lão không khóc nữa. Càng tốt. Và còn phía này phải làm. Còn phía này nữa và thế là xong. Phải làm nó nổ tung như bất cứ cái gì. Nào, đừng mất bình tĩnh. Hãy làm đi. Đường hoàng và mau lẹ, như phía bên kia. Đừng rắc rối. Phải biết quý thì giờ. Không nên cố làm mau quá sức mày. Bây giờ thì mày không thể làm hỏng được. Bây giờ không ai có thể ngăn mày làm nổ tung một bên được. Hãy làm cho đúng cách. Ở đây mát quá. Trời, giống như ở trong hầm quá. Đây là một cây cầu trong mộng. Một cây cầu khốn kiếp trong mộng. Lão già ở trên kia mới vất vả. Không nên cố làm mau quá sức mày. Tôi muốn tiếng súng bên kia ngừng lại. “Đưa tôi đồ chêm, viejo”, tiếng súng nổ không làm tôi hài lòng chút nào. Hẳn Pilar đang gặp khó khăn. Hẳn một số tên trong đồn canh đã ra ngoài. Ở ngoài và đằng sau, hay ở phía trại cưa. Người ta còn bắn, điều đó chứng tỏ có một người nào ở trong trại cưa. Và cả cái trại cưa khốn kiếp ấy. Những đống vỏ bào tổ bố. Mạt cưa chất thành đống để lâu ngày là một chỗ ẩn núp tốt để chiến đấu. Nhưng chúng phải nhiều nữa. Phía dưới, chỗ Pablo có vẻ yên tĩnh. Không biết trận đụng độ thứ hai mang ý nghĩa gì? Hẳn đó là một chiếc xe hay một người cưỡi mô-tô. Phải chi chúng đừng đem xe bọc sắt hay xe tăng đến đó. Hãy tiếp tục đi. Hãy làm nhanh hết sức mày, hãy chêm thật tốt và quấn cho chặt. Mày đang run lên như một con mẹ đàn bà. Không, nhưng cái gì xui khiến mày thế? Mày muốn làm quá mau. Tao cá là mụ đàn bà thánh thiện trên kia không run. Mụ Pilar đó. Có lẽ mụ cũng run. Người ta nói mụ đang gặp khó khăn. Chắc mụ cũng run vậy. Như bất cứ người nào.

Chàng nhô ra khỏi gầm cầu, ngẩng đầu trong nắng và đưa bàn tay ra để nắm lấy những thứ do Anselmo đưa; bây giờ đầu chàng ở phía trên tiếng nước chảy, tiếng súng nổ rền mỗi lúc một dữ dội trên đường, rồi những trái lựu đạn lại bắt đầu nổ. Rồi những trái lựu đạn khác nữa.

- Bây giờ họ tấn công trại cưa đó!

Cũng may là tôi đã bọc những thứ này thành từng gói. Thay vì từng que. Liệu có hơn gì? Như vậy gọn ghẽ hơn, có thế thôi. Nhưng một cái túi vải dơ bẩn đầy chất nghiền nát sẽ làm cho công việc mau lẹ hơn. Hai túi. Không, một cái đủ rồi. Và phải chi ta có những kíp nổ và ngòi nổ. Tên khốn nạn đã liệng ngòi nổ của tôi xuống dòng sông. Chiếc hộp cũ đó và những nơi chốn nó đã tới. Chính hắn đã liệng xuống dòng sông này. Tên Pablo bất lương. Hắn làm khổ mọi người. “Đưa thêm nữa đi, viejo”.

Lão già làm đúng theo lời dặn. Lão đang ở một góc chết tiệt trong lúc này. Lão đã ghê sợ khi giết tên lính canh nọ. Tôi cũng thế, nhưng tôi không nghĩ đến. Và nhất là tôi cũng không nghĩ đến trong lúc này. Phải làm vậy. Phải. Nhưng Anselmo đã làm hắn bị thương. Tôi biết. Tôi tin là giết người với một võ khí tự động thì dễ dàng hơn. Nhất định rồi, với kẻ giết người. Nó khác đi. Chỉ cần ấn một cái sau đó chính võ khí bắn chớ không phải mày. Tốt, mày sẽ suy nghĩ về điều đó sau này. Mày với cái đầu của mày. Mày có cái đầu của con nhà tư tưởng đó, Jordan ạ. Lăn đi, Jordan lăn đi! Người ta đã kêu thế, ở cầu trường, khi mày có trái banh. Mày biết là thực tế con sông Jourdain cũng không lớn hơn dòng sông này là bao, ở dưới kia. Ở trong nguồn, hắn mày muốn nói thế. Thật đúng với bất cứ cái gì, ở trong nguồn. Mày khá an toàn ở dưới cây cầu này. Mày như đang ở nhà. Nào, Jordan cố lên. Nghiêm trọng đấy, Jordan. Mày không hiểu à? Nghiêm trọng. Càng ngày càng ít đi. Hãy nhìn về phía kia. Para que? Bây giờ tôi được yên tâm rồi, dầu sao đi nữa. Dòng sông Main như thế, quốc gia cũng thế. Jordan, dòng sông Jourdain như thế, những tên Do Thái quỷ quái đó cũng thế. Tôi muốn nói cây cầu. Jordan như thế, cây cầu khốn kiếp này cũng thế và ngược lại cũng đúng. “Đưa tôi thêm chút nữa, Anselmo, ông bạn già ơi”, chàng nói. Lão già gật đầu. “Gần xong rồi”, Robert Jordan nói. Lão già lại gật đầu.

Cột xong những trái lựu đạn, chàng không còn nghe tiếng súng trên con đường nữa. Thốt nhiên chàng chỉ làm việc trong tiếng ồn ào của dòng suối. Chàng nhìn xuống phía dưới và thấy nước trắng xóa chảy róc rách trong những tảng đá, đoạn chảy dồn về một cái vũng sáng rãi đầy những viên sỏi, nơi một mảnh gỗ chêm chàng đánh rơi đã bị nước cuốn trôi đi. Trong khi chàng mải ngắm nhìn, một con cá hương nhô khỏi mặt nước để bắt côn trùng và nhào một vòng trên không, gần nơi mảnh gỗ chêm đang xoáy tròn.

Khi dùng kềm xoắn dây sắt buộc hai trái lựu đạn, chàng trông thấy, qua khung cầu sắt, mặt trời le lói trên dốc núi xanh. Chàng nghĩ, dốc núi có màu nâu ba ngày trước đây.

Chàng nghiêng người ra khỏi bóng tối tươi mát của cây cầu, trong ánh mặt trời sáng rực, và nói với Anselmo đang cúi mặt xuống: “Đưa tôi cuộn dây sắt lớn”.

Lão già làm theo lời chàng.

Cầu trời, đừng có tuột. Sợi dây này sẽ kéo chúng. Tôi muốn cột chúng thật chặt. Nhưng với chiều dài của sợi dây mày dùng thì thật là hoàn toàn, Robert Jordan nghĩ thế trong lúc chàng sờ thử vào những chốt lựu đạn. Chàng tin chắc là những trái lựu đạn cột bên nhau có đủ chỗ để khóa cùi dìa bật lên khi người ta kéo chốt (sợi dây nối chúng chạy dưới cùi dìa), rồi chàng cột một đoạn dây sắt vào một cái vòng, nối nó với sợi dây chính chạy luồn qua vòng của trái lựu đạn ngoài, tháo vài vòng và quấn sợi dây quanh một thanh ngang, đoạn đưa cuộn dây lại cho Anselmo. “Nắm chắc lấy”, chàng nói.

Chàng leo lên cầu, lấy lại cuộn dây trong tay lão già và quay thật nhanh về phía tên lính nằm trên đường, đầu gục về phía cạnh cầu; chàng vừa thả sợi dây vừa bước đi.

- Hãy mang ba lô theo. - Chàng gọi Anselmo trong khi vẫn bước. Chàng cúi xuống để lượm khẩu tiếu liên đeo lên vai.

Lúc bấy giờ, vừa rời mắt khỏi sợi dây mà chàng đang tháo ra, chàng chợt trông thấy ở phía trên con đường, nhiều người đang đi xuống từ đồn canh phía trên.

Chàng thấy có bốn người. Sau đó chàng phải lo giữ sợi dây để nó không bị rối chung quanh một trong những thanh ngoài của cây cầu. Eladio không có mặt trong đám.

Robert Jordan kéo sợi dây xa đầu cầu, quấn một vòng quanh trụ cầu cuối cùng, rồi chạy trên con đường, đến một cột đá và dừng lại. Chàng cắt sợi dây và đưa cho Anselmo.

- Cầm lấy cái này, viejo. Bây giờ thì hãy trở lại cầu với tôi. Vừa đi vừa cuốn nó. Thôi. Để tôi làm cho.

Tại cầu, chàng kéo sợi dây giờ đây không bị một gút thắt nào qua những vòng lựu đạn, và chàng lại đưa một đầu cho Anselmo vừa kéo nó chạy suốt dọc cây cầu.

- Kéo nó đến hòn đá kia - Chàng nói - Cầm nhẹ nhàng thôi nhưng cầm cho chắc. Đừng dùng sức. Khi đồng chí kéo mạnh, cây cầu nổ tung lên. Comprendes? [1]

- Hiểu.

- Đi nhẹ nhàng, nhưng đừng để nó kéo lê và rối. Cầm nhẹ nhàng và chắc, và không được bắn cho đến khi nào ăn chắc thì bắn. Comprendes?

- Hiểu.

- Khi đồng chí bắn thì hãy bắn cho chắc ăn. Không được bắn đột phát.

Trong khi nói, Robert Jordan nhìn lên con đường phía những người còn lại trong toán của Pilar. Bây giờ họ ở rất gần, chàng trông thấy Primitivo và Rafael, đang dìu Fernando. Dường như hắn bị thương ở dưới bụng, vì hắn đang dùng hai bàn tay ôm bụng, trong khi người đàn ông và người thanh niên dìu hắn ở mỗi bên. Chân bên mặt của hắn kéo lê, cạnh giày cào sát mặt đường trong khi người ta dìu hắn đi tới. Pilar đi theo bờ dốc con đường dưới những rặng cây mang theo ba khẩu súng. Robert Jordan không thể nhìn thấy mặt bà ta, nhưng bà ta đã ngẩng đầu lên và tiến bước thật nhanh.

- Sao, tốt đẹp không? - Primitivo kêu lên.

- Tốt. Gần xong rồi. - Robert Jordan trả lời.

Thật vô ích mà hỏi xem họ ra sao. Trong lúc chàng thôi không nhìn bọn họ thì cả ba đã ở bên vệ đường và Fernando đang gục đầu xuống khi họ cố gắng xốc hắn lên.

Robert Jordan nghe hắn thều thào. “Để tôi ở lại đây với một khẩu súng”.

- Không, hombre. Người ta sẽ đem đồng chí tới chỗ có ngựa.

- Tôi làm gì được với một con ngựa? - Fernando nói - Tôi ở lại đây tốt hơn.

Robert Jordan không nghe tiếp vì chàng nói với Anselmo

- Nếu xe tăng đến, hãy giựt nổ tung cầu - Chàng nói - Nhưng chỉ khi nào chúng đã lên trên cầu. Khi xe bọc sắt đến cũng giựt tung luôn nếu chúng chạy lên cầu. Bọn còn lại, Pablo sẽ thanh toán.

- Tôi sẽ không giụt cầu khi đồng chí còn ở dưới.

- Đừng lo cho tôi. Lúc cần thì phải giựt sập. Tôi đi cột sợi dây khác đây và tôi sẽ trở lại. Khi đó ta cùng giựt một lúc.

Anselmo nhìn Robert Jordan chạy trên cầu với, cuộn dây trên cánh tay, cây kềm treo ở cổ tay và khẩu tiểu liên đeo trên lưng. Lão ta nhìn chàng leo xuống dưới cầu và biến mất. Anselmo cầm sợi dây trong bàn tay, bàn tay mặt của lão, và lão ngồi xổm xuống đằng sau cột đá, đưa mắt nhìn dọc theo con đường và cây cầu, ở khoảng giữa từ lão tới cây cầu là tên lính bây giờ nằm sát hơn trên mặt đường, dán chặt hơn trên mặt đường phẳng lì trong khi ánh nắng chói chang trên lưng hắn. Khẩu súng hắn vất trên mặt đường, lưỡi lê ở nòng súng chĩa thẳng về phía Anselmo. Lão già nhìn xa hơn ở bên kia cây cầu in bóng những cột cầu nơi con đường rẽ sang phía trái, chạy vòng theo khe núi trước khi biến mất sau vách núi. Lão nhìn chòi canh xa nhất, nơi mặt trời lấp lánh chiếu, sau đó sực nhớ tới sợi dây trong bàn tay, lão quay đầu về phía Fernando đang nói chuyện với Primitivo và tên du mục:

- Để tôi ở đây - Fernando nói - Đau quá máu chảy nhiều ở bên trong. Tôi cảm thấy như vậy trong mỗi lần cử động.

- Để bọn này đưa đồng chí lên - Primitivo nói - Hãy quàng tay quanh vai tụi tôi và tụi tôi sẽ giữ hai chân đồng chí.

- Vô ích - Fernando nói - Để tôi ở chỗ kia, đằng sau một cái cột đá. Ở đây tôi cũng có ích như ở trên kia vậy.

- Nhưng khi bọn này bỏ đi thì sao? - Primitivo nói.

- Cứ để tôi ở đây - Fernando nói - Với tôi không phải là vấn đề đi dạo chơi, với cái này. Như vậy thì các đồng chí có thêm một con ngựa. Tôi ở đây được lắm rồi. Bây giờ thì chúng sắp tới, chắc chắn rồi.

- Chúng tôi có thể đưa đồng chí lên. - Tên du mục nói - Dễ ợt mà.

Dĩ nhiên là như Primitivo, hắn cần phải bỏ đi vội vã. Nhưng họ đã mang hắn đi được một đỗi khá xa.

- Không - Fernando nói - Tôi ở đây được lắm rồi. Chuyện gì đã xảy ra cho Eladio?

Tên du mục đưa một ngón tay lên đầu để chỉ vết thương.

- Ở đây - Hắn nói - Sau đồng chí. Khi chúng ta tấn công.

- Để tôi ở đây - Fernando nói. Anselmo trông thấy hắn đau đớn nhiều. Hắn đưa hai tay ôm bụng dưới và ngoẻo đầu vào bờ dốc, hai chân duỗi về phía trước. Mặt hắn xám ngắt và đầm đìa mồ hôi.

- Bây giờ thì hãy để tôi ở đây, xin các đồng chí làm

ơn để tôi ở lại đây. - Hắn nói. Đôi mắt hắn nhắm nghiền lại vì đau đớn, bờ môi hắn run run. Tôi ở đây được rồi.

- Đây là một khẩu súng và đạn. - Primitivo nói.

- Của tôi hả? - Fernando hỏi, đôi mắt nhắm nghiền.

- Không, Pilar giữ khẩu súng của đồng chí - Primitivo nói - Đây là khẩu của tôi.

- Tôi thích khẩu súng của tôi hơn - Fernando nói - Quen rồi.

- Tôi sẽ mang nó lại cho đồng chí - Tên du mục nói dối - Hãy giữ khẩu này trong khi chờ đợi.

- Tôi ở đây đúng chỗ lắm rồi - Fernando nói - Cũng tốt như ở trên đường hay trên cầu. - Hắn mở mắt, quay đầu nhìn về phía bên kia cầu, rồi nhắm mắt lại, đau đớn.

Tên du mục tự vỗ vào đầu và dùng ngón tay cái ra

dấu cho Primitivo cùng đi.

- Tụi tôi sẽ trở xuống kiếm đồng chí. - Primitivo nói. Và hắn bắt đầu leo lên dốc; đằng sau tên du mục đã thoăn thoắt leo lên.

Fernando ngả lưng vào bờ dốc. Đằng trước hắn, có một tảng đá trắng đánh dấu lề đường. Đầu hắn ở trong bóng mát nhưng ánh nắng chiếu trên vết thương đã băng bó và trên bàn tay hắn đang bụm lại để che lấy vết thương. Chân và bàn chân hắn ở ngoài nắng, cạnh hắn là khẩu súng và ba gắp đạn ánh lên dưới ánh nắng ở gần bên khẩu súng. Một con muỗi đậu trên bàn tay nhưng sự nhột nhạt li ti này không làm giảm sự đau đớn của hắn.

- Fernando! - Anselmo gọi từ chỗ lão ta đang ngồi xổm, tay cầm sợi dây. Lão ta làm một cái vòng nơi đầu dây và quấn thành một cái nút để giữ chặt nó trong nắm tay.

- Fernando! - Lão lại gọi lớn nữa.

- Sao khá chớ? - Fernando hỏi.

- Khá lắm - Anselmo nói - Trong một phút sẽ giựt sập nó.

- Được lắm, nếu cần đến tôi bất cứ chuyện gì, hãy cho tôi hay. - Fernando nói. Hắn lại nhắm mắt và sự đau đớn lại vọt tăng trong người hắn.

Anselmo quay mặt đi và nhìn về phía cây cầu.

Lão chờ đợi lúc cuộn dây được liệng lên cầu, với cái

đầu rám nắng của chàng Inglés lúc chàng leo lên. Đồng thời, lão nhìn qua bên kia cầu để xem có gì xuất hiện ở khúc đường quanh không. Bây giờ lão không sợ gì hết, ngày hôm nay lão chưa sợ. Sự việc xảy ra mau chóng và bình thường, lão nghĩ như thế. Tôi ghê rợn đã giết tên lính và tôi đã bị xúc động, nhưng bây giờ chuyện đó qua rồi. Làm thế nào chàng Inglés lại có thể nói bắn vào một người thì cũng như bắn vào một con vật? Trong mọi cuộc săn, tôi đều vui sướng và không có cảm tưởng mình làm gì xấu cả. Nhưng giết một người, ta cũng có cảm tưởng như đánh chính anh em ruột của mình khi người ta không còn là con nít nữa. Và bắn nhiều phát để giết nó. Không, đừng nghĩ đến điều đó. Nó đã làm cho mày quá xúc cảm, và mày đã khóc như một con mẹ đàn bà lúc mày chạy trên cầu.

Xong rồi, lão tự nhủ, và mày có thể nghĩ đến việc chuộc tội đó như mọi tội khác. Nhưng bây giờ mày có được cái gì mày đòi hỏi chiều hôm qua, khi trở về. Mày ở trong trận chiến này và không có vấn đề gì đặt ra hết. Nếu tôi chết sáng nay thì mọi việc cũng xong.

Rồi lão ta nhìn Fernando đang nằm dựa bên vệ đường, hai bàn tay bụm lại trên chỗ lõm nơi bụng, môi nhợt nhạt, mắt nhắm nghiền, hơi thở nặng nề chậm chạp. Và lão nghĩ: Nếu tôi chết thì mong được chết mau lẹ. Không, tôi đã nói là tôi không đòi hỏi gì hết nếu tôi hôm nay có mệnh hệ nào. Như vậy tôi không đòi hỏi gì. Hiểu chưa? Tôi không đòi hỏi gì hết. Không đòi hỏi gì hết, bất cứ cách nào. Hãy cho tôi cái mà tôi đòi hỏi, và tôi bỏ mặc mọi cái còn lại theo ý Ngài.

Lão nghe thấy tiếng súng xa xa từ trận đánh trên đèo và lão nghĩ: Thật vậy, đây là một ngày trọng đại. Tôi phải nghĩ và tôi phải biết đây là ngày gì.

Nhưng trong tim lão không có gì dồn dập hay hối thúc. Mọi sự đều đã qua, chỉ còn lại sự yên tĩnh. Và, bây giờ lão ngồi đằng sau cột đá với một vòng dây sắt trong bàn tay và một vòng khác quanh cổ tay và với đá sỏi bên bờ đường dưới đầu gối lão, lão không cảm thấy cô độc, lão không cảm thấy một mình. Lão gắn liền với sợi dây sắt đang cầm trong tay, với cây cầu, với những gói thuốc nổ mà chàng Inglés đang đặt dưới cầu, lão gắn liền với chàng Inglés đang làm việc dưới cầu, lão gắn liền với cuộc chiến và với nền Cộng Hòa.

Nhưng không có sự kích động nào. Mọi sự đều êm ả giờ đây khi nắng rọi trên ót và vai lão, và khi lão ngước mắt lên, lão nhìn thấy bầu trời không một đám mây và sườn núi hiện lên sau lũng, lão không sung sướng nhưng lão cũng không cảm thấy cô đơn hay sợ hãi.

Trên sườn đồi, Pilar đang nằm dài sau một gốc cây và quan sát con đường dẫn xuống đèo. Bà ta có ba khẩu súng đã nạp đạn ở bên cạnh và bà ta đưa một khẩu cho Primitivo khi hắn đến ngồi bên cạnh.

- Xuống dưới đi - Bà ta nói - Đằng sau gốc cây kia. Đồng chí du mục hãy xuống dưới kia. - Bà ta chỉ một cây khác thấp hơn - Hắn chết rồi hả?

- Không, chưa. - Primitivo nói.

- Xui quá - Pilar nói - Nếu ta có thêm hai người nữa, thì không có gì xảy ra. Đáng lẽ hắn phải nấp đằng sau đống mạt cưa. Ở dưới đó hắn khá không?

Primitivo gật đầu.

- Khi ông Inglés giựt sập cây cầu, những mảnh có bay tới chỗ này không? - Tên du mục ở đằng sau gốc cây lên tiếng hỏi.

- Tôi không biết - Pilar nói - Nhưng Angustin với khẩu súng máy ở gần hơn đồng chí nữa. Ông Inglés không để hắn ở chỗ nào quá gần đâu.

- Nhưng tôi nhớ chuyến xe lửa mà mình giựt nổ tung, đèn đầu máy đã vỡ trên đầu tôi và những mảnh thép bay lên như én.

- Đồng chí có nhiều kỷ niệm nên thơ - Pilar nói - Như én. Joder! Này, chàng du mục, hôm nay đồng chí khá đấy. Bây giờ, hãy coi chừng kẻo đồng chí lại sợ.

- Sao, tôi chỉ hỏi là liệu có nổ tới đây không để biết xem tôi có cần núp ở đằng sau thân cây không chớ. - Tên du mục nói.

- Ở yên đó - Pilar trả lời - Ta giết được bao nhiêu tên rồi?

- Puès, tụi tôi năm. Hai ở đây. Đồng chí không thấy tên ở đầu kia sao? Hãy nhìn dưới cầu. Đồng chí thấy chòi canh chớ? Nhìn đi! Thấy chớ? - Hắn chìa ngón tay - Rồi, có tám mạng dưới kia của Pablo. Còn tôi lo trông chừng đồn canh kia cho ông Inglés.

Pilar càu nhàu. Rồi bà ta giận dữ. Tên Inglés đang làm gì? Hắn làm cái khỉ gì dưới cầu kia? Mèn đét ơi! Hắn xây cầu hay giựt đổ nó vậy kìa!

Bà ta ngẩng đầu và nhìn Anselmo đang ngồi xổm sau cái cột đá.

- Ê, viejo! - Bà ta kêu to - Tên Inglés phải gió của lão làm sao đó?

- Kiên nhẫn chớ, mụ - Anselmo kêu lên vừa cầm sợi dây sắt một cách nhẹ nhàng nhưng chắc chắn - Lão ta đang hoàn tất công việc.

- Nhưng mẹ nội ơi, sao làm lâu thế?

- Hắn làm có lương tâm lắm! - Anselmo kêu - Đó là công việc khoa học mà.

- Tôi đ. cần biết khoa học của hắn - Pilar kêu lên giận dữ vừa quay sang gã du mục - Mong cái thằng ranh đó làm nổ cầu và miễn bàn tới chuyện đó nữa. Lạy mẹ! - Mụ kêu với giọng trầm về phía dốc cao - Ông Inglés của lão... - Và bà ta thốt ra một trang tiếng tục tĩu về những hành động tưởng tượng của Jordan dưới cầu.

- Hãy bình tĩnh đi mụ - Anselmo nói lớn với bà ta từ phía con đường - Hắn đang làm một công việc vĩ đại. Xong ngay trong chốc lát mà.

- Mẹ kiếp - Pilar gầm lên - Chỉ cần mau lẹ thôi.

Lúc bấy giờ, tất cả bọn họ đều nghe thấy tiếng súng bắt đầu nổ ở phía dưới trên con đường, nơi Pablo đang giữ cái đồn canh chiếm được, Pilar ngừng chửi rủa và lắng tai nghe.

- À - Bà ta nói - À, à. Được rồi.

Robert Jordan cũng nghe trong khi chàng liệng cuộn dây sắt lên cầu và rút người lên. Đầu gối tựa trên thành cầu, hai bàn tay đặt trên mặt cầu, chàng nghe thấy tiếng súng máy đang bắn ở khúc quanh phía dưới. Âm thanh không phải là tiếng súng tự động của Pablo. Chàng đứng lên, cúi xuống, thả cuộn dây sắt và bắt đầu vừa đi vừa kéo dọc theo cây cầu.

Chàng nghe tiếng súng, và trong khi đi, chàng cảm thấy tiếng súng ở tận trong bao tử chàng như thể nó dội lại trong chính hoành cách mô của chàng. Tiếng súng càng gần hơn theo từng bước chân chàng, và chàng nhìn về phía khúc quanh của con đường. Nhưng vẫn không có bóng xe tăng hay người. Nó hãy còn trống khi chàng đứng ở nửa đường tới đầu cầu. Nó vẫn còn trống khi chàng đã đi hết ba phần tư con đường này vừa phăng sợi dây ra, và con đường vẫn còn trống khi chàng vừa leo lên vừa đi vòng ra sau chòi canh vừa lách sợi dây để nó không mắc vào những thanh sắt. Chàng đã đứng trên mặt đường, con đường vẫn trống rồi chàng vừa bước lùi dọc cái hố ở vệ đường vừa căng sợi dây và bây giờ chàng gần như đối diện cột đá của Anselmo, và con đường vẫn luôn luôn trông phía dưới cây cầu.

Rồi chàng nghe thấy tiếng xe cam nhông chạy xuống, chàng trông thấy nó qua bờ vai chàng, nó đang chạy tới bờ dốc dài; chàng cuốn một lần dây chung quanh cổ tay và nói to với Anselmo: “Giật nổ đi!” Chàng ấn gót chân xuống đất chàng nghiêng về phía sau để kéo sợi dây cuốn theo cổ tay, tiếng cam nhông vang rền đằng sau chàng, và đằng trước chàng là con đường với tên lính chết, cây cầu dài và khoảng đường đổ xuống vẫn luôn luôn trống; rồi một tiếng nổ vang rền, đoạn giữa cây cầu tung lên trên không như một ngọn sóng vỡ tung tóe, chàng cảm thấy sự đảo lộn bầu không khí do tiếng nổ gây ra trong khi chàng nhào xuống đất, nằm sấp trong hố sỏi, hai bàn tay ôm lấy đầu. Mặt chàng đập vào sỏi trong khi chiếc cầu rơi xuống, và mùi vị quen thuộc bao bọc lấy chàng trong một đám khói hăng và vàng rồi trận mưa thép bắt đầu.

Khi những mảnh vụn thép đã ngừng rơi, chàng nhận ra mình hãy còn sống. Chàng ngẩng đầu lên nhìn cây cầu. Đoạn giữa đã biến mất, những mảnh thép rải rác trên cầu với những mảnh tróc vỡ sáng loáng rải khắp mặt đường. Chiếc cam nhông ngừng lại khoảng một trăm thước phía trên. Tên tài xế và hai tên đồng bọn vụt chạy vào một lùm cây.

Fernando vẫn nằm dựa vào bờ dốc và vẫn còn thở hai cánh tay buông dọc hái bên sườn, hai bàn tay duỗi dài ra.

Anselmo nằm sấp sau cột đá trắng. Cánh tay trái lão gập lại dưới đầu và cánh tay mặt lão duỗi ra. Vòng dây sắt vẫn quấn quanh nắm tay mặt lão. Robert Jordan đứng dậy, băng ngang con đường, quỳ xuống bên lão và chàng biết là lão đã chết. Chàng không lật lão lại để xem mẩu thép đã làm gì. Lão đã chết, và thế là hết.

Khi chết rồi, lão có vẻ quá nhỏ thó, Robert Jordan nghĩ thế. Lão có vẻ nhỏ thó với mái đầu hoa râm, và Robert Jordan nghĩ, tôi tự hỏi làm thế nào lão có thể mang nhiều vật nặng thế, nếu quả thực đó là tầm vóc của lão. Rồi chàng thấy hình dạng những bắp chân, bắp đùi trong chiếc quần xà lỏn chật màu xám kiểu mục đồng, những gót giày vải đế gai đã mòn của lão, chàng lượm khẩu các bin của Anselmo và hai cái ba lô giờ đây gần như trống rỗng, rồi chàng chạy qua lượm khẩu súng ở bên cạnh Fernando. Chàng đá một mẩu thép ra giữa đường. Chàng vác hai khẩu súng lên vai vừa nắm lấy nòng súng và bắt đầu leo lên dốc giữa những rặng cây. Chàng không nhìn lại phía sau cũng không nhìn về phía bên kia cây cầu hướng về con đường. Người ta tiếp tục bắn ở dưới ấy, nhưng lúc này chàng không quan tâm đến nữa.

Chàng ho lên sặc sụa vì hơi TNT và chàng cảm thấy đờ đẫn, rã rời.

Chàng đặt một khẩu súng cạnh chỗ Pilar đang nằm dài, sau một thân cây. Bà ta nhìn lại và thấy bây giờ có tới ba khẩu các bin.

- Các đồng chí ở chỗ này cao quá - Chàng nói - Có một chiếc cam nhông trên đường. Đồng chí không trông thấy nó đâu. Bọn họ lại tưởng là một chiếc máy bay cũng nên. Tốt hơn các đồng chí nên xuống đóng ở dưới kia. Còn tôi, tôi xuống với Angustin để yểm trợ Pablo.

- Còn lão già? - Bà ta hỏi vừa nhìn vào mặt chàng.

- Chết rồi.

Chàng lại cất tiếng ho và gảy lên cổ họng, đoạn khạc xuống đất.

- Cây cầu của đồng chí nổ tung rồi đó, Inglés. - Pilar nói vừa nhìn chàng - Đừng quên điều đó nghe!

- Tôi không quên gì hết - Chàng nói - Đồng chí có giọng nói lớn lắm - Chàng tiếp lời - Tôi nghe tiếng đồng chí la lối. Hãy kêu lên cho Maria biết là tôi bình yên đi!

- Ta thiệt mất hai người ở trại cưa. - Pilar nói.

- Tôi thấy rồi - Robert Jordan nói - Đồng chí đã làm điều gì bậy bạ à?

- Tên Inglés phải gió này - Pilar nói - Fernando và Eladio, họ cũng là đàn ông vậy.

- Tại sao đồng chí không lên gần mấy con ngựa? - Robert Jordan nói - Tôi ở đây yểm trợ tốt hơn là đồng chí.

- Phần đồng chí, đồng chí phải yểm trợ Pablo.

- Mặc xác Pablo, hắn tự lo lấy.

- Không, Inglés ạ. Hắn đã trở lại. Hắn đã chống trả nhiều ở dưới đó. Đồng chí nghe rõ không? Hắn đang chiến đấu chống lại những cái gì xấu xa. Đồng chí không biết sao?

- Tôi đi yểm trợ hắn đây. Nhưng tôi mặc xác các người. Cả đồng chí và Pablo.

- Inglés, - Pilar nói - hãy bình tĩnh. Tôi theo đồng chí trong suốt chuyện này như mọi người. Pablo đã lầm lỗi với đồng chí nhưng hắn đã trở lại.

- Nếu tôi có ngòi nổ, lão già đã không chết. Tôi có thể giựt sập cầu từ chỗ này.

- Nếu, nếu, nếu... - Pilar nói.

Sự giận dữ, sự trống rỗng, lòng thù hận đã chiếm trọn lấy chàng một khi cây cầu đã bị giựt sập, và khi chàng ngẩng đầu lên trông thấy Anselmo thì những tình cảm đó vẫn còn chất chứa trong lòng chàng. Ở chàng còn có sự tuyệt vọng, sự buồn chán mà những người chiến sĩ đã biến thành thù hận, để có thể tiếp tục là người chiến sĩ. Bây giờ thế là xong. Chàng cảm thấy cô đơn, lạnh lùng, chàng không vui chút nào, chàng thù ghét những ai đến với chàng.

- Nếu trời không có tuyết - Pilar nói. Và lúc đó không phải là bất ngờ giống như một cơn buông xả của thân thể (chẳng hạn, người đàn bà choàng tay qua vai chàng), nhưng dần dà, chàng bắt đầu chấp nhận sự việc xảy ra và để cho lòng thù hận trôi qua. Đúng vậy, tuyết. Chính tuyết đã gây nên điều đó. Tuyết. Tuyết đã gây nên cơ sự cho mọi người. Khi nhìn thấy những sự việc như vậy xảy ra cho người khác, khi tự mình thoát khỏi chính bản thân mình, chính cái bản thân cần được khử trừ trong chiến tranh. Chiến tranh. Trong chiến tranh, không có vấn đề bản thân. Trong chiến tranh, người ta phải đánh mất bản thân mình. Thế rồi, trong cơn mơ tưởng của mình, chàng nghe Pilar nói: Sordo....

- Cái gì? - Chàng hỏi.

- Sordo...

- Ừ. - Robert Jordan đáp. Chàng mỉm cười với bà ta, một nụ cười nhăn nhó, đờ đẫn, với những đường gân căng ra trên mặt chàng - Thôi, quên chuyện đó đi. Tôi ân hận lăm, mụ à. Ta hãy cùng hành động và hành động cho có hiệu quả. Và cây cầu đã sập, như đồng chí vừa nói đó.

- Đúng vậy. Phải đặt mọi sự vào đúng chỗ.

- Tôi đi kiếm Angustin đây. Hãy cắt tên du mục của đồng chí xuống tuốt dưới kia để hắn trông rõ con đường. Đưa mấy khẩu súng kia cho Primitivo và cầm lấy khẩu maquina này, để tôi chỉ cho đồng chí.

- Hãy giữ lấy khẩu maquina của đồng chí - Pilar nói - Ta không ở đây mãi được. Pablo hẳn sắp đến bây giờ và chúng ta sẽ đi.

- Rafael, - Robert Jordan nói - hãy lại gần tôi đây. Đây nè. Được rồi. Đồng chí có thấy bọn chúng đang ra khỏi lùm cây kia không? Đó, phía trên chiếc cam nhông đó. Đang đến gần xe cam nhông đó. Hãy hạ cho tôi một tên. Nào ngồi xuống đi. Đừng nóng nảy.

Tên du mục nhắm cẩn thận và bắn. Viên đạn bay đi. Robert Jordan nói:

- Cao quá, đồng chí đã bắn vào tảng đá. Có thấy bụi trên tảng đá không? Nhắm thấp hơn, thấp hơn một chút nữa. Bây giờ thì coi chừng. Chúng đang chạy kìa. Được lắm. Sigue tirando [2].

- Tôi hạ được một tên rồi. - Tên du mục nói. Xác người đàn ông nằm trên đường, giữa bụi rậm và chiếc cam nhông. Hai tên khác không dừng lại để mang hắn đi. Chúng chạy vào lùm cây và lẩn trốn trong đó.

- Đừng bắn vào chúng. - Robert Jordan nói - Hãy nhắm phía trên bánh trước. Nếu có trượt, đồng chí cũng bắn được vào máy. Tốt - Chàng nhìn bằng ống dòm - Thấp xuống một chút. Tốt, đồng chí bắn rất khá. Mucho! Mucho! Bắn lên phía trên bộ tản nhiệt. Bất cứ chỗ nào trong bộ tản nhiệt. Đồng chí là tay thiện xạ mà. Nhìn kìa! Đừng để ai qua giới hạn đó. Đồng chí thấy không?

- Coi tôi hạ cái kính chắn gió đây. - Tên du mục sung sướng nói.

- Không. Chiếc cam nhông đã trúng đạn rồi - Robert Jordan nói - Giữ đạn chờ xem có cái gì trên đường xuống không. Hãy bắt đầu bắn khi chúng đến trước lùm cây. Hãy hạ cho được tên tài xế. Lúc bấy giờ, tất cả các đồng chí cứ bắn - Chàng nói với Pilar đang xuống triền dốc với Primitivo - Các đồng chí đóng ở chỗ này thật tuyệt. Đồng chí có nhìn thấy cái dốc này nó che chở cho cạnh sườn của đồng chí chớ?

- Đi làm công chuyện của đồng chí với Angustin đi - Pilar nói - Đừng ở đây mà diễn thuyết. Tôi đã thấy địa thế khá rõ rồi.

- Đặt Primitivo trên cao hơn - Robert Jordan nói - Chỗ đó, thấy không? Chỗ dốc đứng kìa.

- Kệ chúng tôi - Pilar nói - Đi đi, Inglés, cả đồng chí và sự hoàn hảo của đồng chí. Ở đây không phức tạp lắm đâu.

Vào lúc đó, họ nghe có tiếng máy bay.

Từ lâu rồi, Maria ở cạnh mấy con ngựa, nhưng chúng không là niềm an ủi cho nàng cũng như nàng không là niềm an ủi cho chúng. Từ khoảng rừng nơi nàng đang đứng, nàng không thấy được cây cầu, và khi tiếng súng bắt đầu nổ, nàng choàng tay quanh cổ con ngựa hồng, với cái trán trắng, con ngựa mà nàng vẫn vuốt ve và thường cho ăn ngon, lúc đám ngựa còn bị giữ trong vuông đất giữa rừng cây ở phía dưới trại. Nhưng sự nóng nảy của nàng đã làm cho con ngựa bồn chồn kích động, và nó lắc lắc đầu, hai mũi nở ra trong tiếng súng và lựu đạn nổ vang. Maria không thể đứng nguyên chỗ và nàng đi vòng quanh đám ngựa, vỗ về chúng, vuốt ve chúng, và nàng đã chỉ làm cho chúng thêm kích động và bồn chồn mà thôi.

Nàng lắng tai nghe tiếng súng nổ, không phải vì có điều gì khủng khiếp xảy ra, nhưng chỉ để đồng thời mường tượng ra Pablo đang ở dưới kia với những người mới tới và Pilar đang ở trên kia với một đám người khác; và nàng không được lo ngại hay cuống cuồng, mà phải tin tưởng nơi Roberto. Nhưng nàng không thể yên tâm với tất cả tiếng súng ở trên và ở dưới cầu cùng âm vang của trận đánh đâu đây nghe như một cơn bão xa với những tiếng tạch tạch, đùng đùng. Tất cả gần như làm nàng ngộp thở trong cơn khiếp đảm.

Tiếp theo đó, nàng nghe giọng nói oang oang của Pilar ở dưới kia bên sườn núi, bà ta hét lên hàng tràng những tiếng tục tĩu mà nàng không hiểu, và nàng nghĩ: Ôi! Chúa ơi. Không. Không. Không. Đừng nói như thế trong lúc đang nguy biến. Không nên xúc phạm ai, không nên liều lĩnh vô ích, không khiêu khích làm gì.

Rồi nàng bắt đầu cầu nguyện cho Roberto, nhanh nhẩu và máy móc như hồi còn ở trường, nàng đọc kinh thật mau và đếm trên những ngón bàn tay trái, nàng đọc lại hàng chục lần hai bài kinh của nàng. Rồi cây cầu nổ tung. Một con ngựa bứt đút dây cương đang buộc, chạy băng vào những rặng cây. Sau cùng Maria đã bắt được nó và dẫn trở lại, nó rùng mình, run rẩy, ngực nó tẩm đẫm mồ hôi, cái yên rơi xuống, và khi trở lại giữa những rặng cây, nàng nghe tiếng súng nổ ở phía dưới và nàng nghĩ: Tôi không thể chịu đựng lâu hơn. Hơn nữa tôi không thể sống mà không biết gì. Tôi không thể thở và miệng tôi khô làm sao. Và tôi sợ. Tôi chẳng ích lợi gì cho ai, và tôi đã làm cho những con ngựa hoảng sợ, và tôi chỉ bắt được con ngựa này vì may mắn, bởi vì nó đã làm rớt cái yên khi va vào một gốc cây và nó đã bị bàn đạp giữ lại, và bây giờ khi tôi phải cột lại yên thì Chúa ơi, tôi không biết gì cả. Tôi không thể chịu đựng được. Ôi, con xin Ngài cho mọi việc yên ổn với chàng, bởi vì cả tâm can con và chính con nữa đều gởi ở cây cầu. Nền Cộng Hoa là một việc, còn việc chúng ta phải thắng là một việc khác. Nhưng, xin Đức Mẹ hằng cứu giúp, hãy dẫn con lại bên cây cầu và con sẽ làm tất cả điều gì Đức Mẹ muốn. Bởi vì không có con ở đó. Không có con ở bên chàng. Xin che chở chàng giùm cho con, và đó chính là che chở cho con, sau đó con sẽ làm tất cả cho Đức Mẹ. Điều đó không chống lại nền Cộng Hòa. Ôi! Con xin Đức Mẹ tha thứ cho con, bởi vì hiện con rất bối rối. Nhưng nếu Đức Mẹ phù hộ cho con, con sẽ làm mọi điều tốt lành. Con sẽ làm điều gì chàng muốn và điều gì Đức Mẹ muốn. Với cả hai bản thân này của con, con sẽ làm, nhung lúc này con không biết gì, con không thể chịu đựng nổi.

Rồi, khi đã buộc lại ngựa, kê lại yên, sửa lại tấm chăn, nàng nghe giọng nói oang oang trầm trầm vang lên giữa những rặng cây. “Maria! Maria! Chàng Inglés của em vẫn mạnh giỏi. Em nghe chị nói không? Rất mạnh giỏi. Sin novedad [3]”.

Maria đặt hai bàn tay trên yên ngựa, gục đầu vào đó và khóc. Nàng nghe giọng nói trầm trầm lại bắt đầu vang lên, nàng ngoảnh đầu khỏi yên ngựa và kêu lên trong tiếng thổn thức: “Dạ nghe. Cám ơn”. Rồi nàng tiếp tục núc nở. “Cám ơn! Cám ơn nhiều!”.

Khi nghe tiếng máy bay, tất cả bọn họ ngẩng đều đầu; những chiếc máy bay từ Ségovie bay đến, bay rất cao trên nền trời, màu xám bạc, tiếng động cơ gầm vang lấn át mọi tiếng động khác.

- Kìa! - Pilar nói - Chỉ còn thiếu có chúng thôi!

Robert Jordan quàng cánh tay lên vai người đàn bà

vừa quan sát chúng. “Không - Chàng nói - Chúng không đến đây vì ta. Chúng không mất thì giờ với chúng ta. Hãy bình tĩnh đi”.

- Tôi ghét chúng.

- Tôi cũng thế. Nhưng bây giờ tôi phải đi kiếm Angustin đây.

Chàng đi xuống giữa những rặng thông trong tiếng máy bay gầm thét vang rền trong khi ở phía bên kia cây cầu đã sập, dưới con đường, ở khúc quẹo, tiếng nổ đứt quãng của một khẩu súng máy vang lên. Robert Jordan ngồi xuống đất, chỗ Angustin đang nằm giữa một khóm cây thông nhỏ sau khẩu súng máy, và trong lúc đó, những chiếc phi cơ khác tiếp tục bay đến gần.

- Cái gì xảy ra dưới kia? - Angustin hỏi - Pablo làm gì thế? Hắn không biết là vụ cây cầu đã xong à?

- Có lẽ hắn không bỏ đi đưọc.

- Vậy chúng ta đi, mặc kệ hắn.

- Hắn sẽ đến lập tức nếu hắn đến được. - Robert Jordan nói - Hắn đến ngay bây giờ mà.

- Tôi không nghe thấy tiếng hắn nữa - Angustin nói - Không nghe thấy từ năm phút rồi. Không. Kìa! Nghe kìa. Chính hắn.

Người ta nghe có tiếng tiểu liên của bọn kỵ binh. Một tràng. Một tràng khác. Rồi một tràng khác nữa.

- Chính tên khốn kiếp ấy. - Robert Jordan nói.

Chàng nhìn những chiếc phi cơ mới tiến đến trong bầu trời xanh cao không một gợn mây và chàng nhìn khuôn mặt Angustin ngẩng lên nhìn máy bay. Rồi chàng nhìn xuống phía cây cầu sập và bên kia, về phía đầu đường vẫn trống. Chàng ho và khạc xuống đất, chàng ngóng tai về phía khẩu súng máy lại bắt đầu bắn ở góc, vẫn ở cùng một chỗ, dường như vậy.

- Cái gì vậy? - Angustin hỏi - Cái khốn kiếp gì thế?

- Nó bắt đầu trước khi tôi giựt sập cầu. - Robert Jordan nói. Chàng nhìn cây cầu bây giờ và nhận ra dòng suối qua khoảng hổng của cây cầu, ở chỗ đoạn giữa sụp đổ như một tấm tạp dề thép xoắn lại. Chàng nghe thấy những chiếc máy bay đầu tiên đang dội bom xuống đèo và những chiếc khác tiếp tục bay tới. Tiếng động cơ nổ rền trời và khi ngẩng đầu lên, chàng trông thấy những chiếc khu trục, nhỏ và xinh xắn bay kèm theo chúng, lượn vòng tròn rất cao ở phía trên chúng.

- Tôi không tin là chúng đã vượt phòng tuyến vào sáng nọ - Angustin nói - Hẳn chúng nó đã rẽ về phía tây và trở lại. Ta đã không tấn công nếu trông thấy chúng.

- Phần lớn là máy bay mới. - Robert Jordan nói.

Chàng có cảm tưởng một sự gì đã bắt đầu bình thường rồi bất ngờ tạo nên những đảo lộn lớn lao, khác thường. Giống như khi người ta liệng một hòn đá xuống nước, hòn đá làm thành vòng tròn và vòng tròn này dội trở lại vừa gầm thét vừa trào dâng như sóng dữ. Hay giống như lúc người ta cất tiếng gọi và tiếng vang vọng lại thành những tiếng sấm rền vang chết người. Hay giống như khi người ta đánh một người, hắn ngã xuống và từ xa thật xa, những người khác đứng lên sừng sững với vũ khí và binh giáp đầy đủ. Chàng bằng lòng là đã không có mặt ở đèo với Golz.

Nằm đây, gần Augustin, nhìn những chiếc phi cơ bay ngang qua, nghe tiếng súng, canh chừng con đường phía dưới, chờ đợi một vài điều, nhưng không biết ất giáp gì, chàng còn cảm thấy lạ lùng vì đã không chết tại cây cầu. Chàng chấp nhận cái chết, và chấp nhận hoàn toàn đến độ tưởng như tất cả điều đó là không có thực. Chàng tự nhủ, hãy trút đi. Hãy vứt bỏ những cái ấy đi. Còn nhiều, nhiều, rất nhiều điều phải làm hôm nay nhưng cơn mê ám này không buông tha chàng, và chàng cảm thấy một cách sáng suốt là mọi việc đã diễn ra như một giấc mơ.

Mày đã nuốt quá nhiều thứ khói này, chàng tự nhủ. Nhưng chàng biết là không phải vậy. Chàng cảm thấy rất rõ là sự việc đã có vẻ phi thực tới đâu xuyên qua chính thực tại tuyệt đối. Chàng nhìn cây cầu, rồi nhìn xác tên lính nằm trên mặt đường, không xa lắm với chỗ Anselmo nằm, rồi nhìn Fernando đang dựa vào bờ dốc của con đường, rồi lại nhìn con đường phẳng bóng, nâu sẫm, tới chiếc xe cam nhông nằm ụ và tất cả lúc nào dường như cũng có vẻ phi thực.

Tốt hơn là mày bán quách cái phần của mày, chàng tự nhủ, mày như một con gà chọi, khi không ai thấy vết thương của nó thì nó không lộ vẻ gì nhưng kỳ thật là nó đã toi mạng rồi.

Đồ cầy luộc, chàng tự nhủ. Mày hơi bị xúc động, có vậy thôi, và mày thấy chán nản sau quá nhiều trách nhiệm, có vậy thôi. Bình tĩnh đi.

Angustin nắm cánh tay chàng và chỉ cho chàng thấy, phía bên kia đèo, Pablo đang xuất hiện.

Họ thấy Pablo hiện ra vừa chạy đến khúc quanh của con đường. Tới góc núi đá trần trụi nơi con đường biến mất họ thấy hắn dừng lại, dựa lưng vào vách đá và bắn với khẩu tiểu liên kỵ binh của hắn, họ có thể trông thấy những vỏ đồng sáng lóe dưới ánh nắng. Họ thấy Pablo ngồi xuống và lại bắn. Rồi, không nhìn lại đằng sau, hắn bỏ chạy - người nhỏ thó, chân chữ bát, đầu cúi xuống - hắn chạy thẳng về phía cầu.

Robert Jordan đã đẩy Angustin ra, chàng ghì lấy khẩu súng máy vào vai và nhắm vào khúc quanh. Khẩu tiểu liên của chàng ở dưới đất, bên trái, nó không đủ chính xác ở quãng xa này.

Trong khi Pablo chạy về phía họ, Robert Jordan nhắm khúc quanh, nhưng không có gì xảy ra. Pablo đã chạy tới cầu nhìn qua vai hắn, rồi liếc mắt nhìn cầu, rồi rẽ sang trái xuống khe và biến mất. Robert Jordan luôn luôn theo dõi khúc quanh và không thấy có chuyện gì xảy ra. Angustin nhổm dậy trên một đầu gối. Hắn nhìn Pablo chạy bổ xuống khe như một con dê. Không có tiếng súng nổ phía dưới từ khi Pablo xuất hiện.

- Đồng chí có thấy cái gì ở phía trên không? Trên những tảng đá kia kìa? - Robert Jordan hỏi.

- Không thấy gì hết.

Robert Jordan canh chừng góc đường. Chàng biết là vách đá ngay bên dưới thì quá dốc để người ta có thể leo lên trên, nhưng ở chỗ thấp hơn, mặt