Tìm người

Từ nhỏ thằng Lít hiền như khoai. Đi học ai đánh thì chớ, nhất quyết nó không chỏ cùi trả đòn lại như trẻ nít vùng này. Tới năm mười ba tuổi, thằng Lít lần đầu tiên đánh người. Mà đánh ai cơ chứ. Lít đánh chú Kiền, cha nó.

Buổi chiều chú Kiền đi nhậu về, say say mè nhè vô cớ quạt cô Sen mẹ Lít một đá vào chân. Lít đứng thềm hiên ngó ra chịu không nổi, kiềm lòng không đành. Nó xông tới thụi một cú đấm vào bụng ông.

Chú Kiền đứng lặng chút xíu, không nói không rằng, rồi ngoảy đi ra ngõ. Cô Sen đứng khóc ròng. Không biết khóc vì đau cái chân bị ông chồng quạt đá, hay khóc thương thằng Lít còn nhỏ đã phải gánh một cái nghiệp bất hiếu. Lít quay lại bảo: “Mẹ nín đi. Khóc chi tốn nước mắt. Ông đi rồi lại về đó thôi. Mà có đi thẳng cẳng càng hay”.

Lời Lít phán như thánh. Cha nó đi thật.

Hàng xóm qua về chơi không thấy chú Kiền, chỉ hỏi ậm ờ ba câu rồi thôi. Ai chẳng rõ cái tính ham rượu chè của cha thằng Lít. Ông lè nhè bù khú suốt mấy năm rồi. Ngày nào cũng có rượu. Rượu xong say nhừ nằm khoèo ở đâu đó. Người ta chạy về nhà kêu cô Sen đi rước. Cô Sen mướn chiếc xe cải tiến, đặt ông chồng lên trên mà kéo. Mấy người nói kệ ông, hết rượu tự biết đường đứng dậy mà về. Cô Sen nói thương: “Lỡ ông nằm đó trúng gió chết tội, mà phiền nhà người ta”. Những lần cô đi đìu về kiểu đó còn may hơn mấy bữa chú Kiền chưa say nhè, tự đi được về nhà thể nào cũng mắng mỏ cô Sen.

Chuyện thằng Lít đánh cha nó diễn ra chưa đầy một phút nên hàng xóm tịnh không biết. Cô Sen cũng chẳng kể cho ai. Hay ho gì vạch áo cho người xem lưng. Nhưng sau lần ấy cô Sen biết thằng cu con mình đã lớn. Lớn như thế cô cũng chả mong, chỉ thấy sợ. Nhỡ nó sống lạnh lùng thì nghiệt lắm. Nhà chỉ được một thằng con trai.

Ba hôm không thấy chú Kiền về, cô Sen ra vào ngong ngóng. “Trời. Đi chi lâu dữ”. Thằng Lít không đót thêm lời nào, cũng không vì câu nói bâng quơ của cô Sen mà nó nguýt lườm hay giật mình. Cô thấy xốn xang, chạnh nghĩ, cái thằng, nó không xót không thương chút nào sao.

Xóm nghèo im ắng nằm cuối làng. Vắng đi một người như chú Kiền càng thấy tẻ. Như mấy bữa, thể nào cuối chiều tụi trẻ nít cũng chạy theo chú Kiền say để huơ huơ. Kể ra cũng rộn lên được đôi chút trước khi tắt mặt trời.

Một tháng không thấy chú Kiền về, cô Sen đã thấy nhớ. Chồng vợ có cau trầu lễ lạt đàng hoàng chớ có phải người dưng đâu mà lạnh lùng cho được. Vợ chồng xích mích là chuyện thường tình. Cái đá chồng phang vào chân cô qua một đêm là hết đau liền. Hết đau thì cô cũng nguôi giận. Thế mà chồng cô đi không về từ bữa đến giờ. Cô cứ nghĩ bụng, hay vì thằng Lít thụi cha nó, ông tức mà bỏ đi lâu vậy.

Cô Tằm hàng xóm sang chơi, hỏi ông Kiền đi chi hoài không thấy về. Cô Sen ừ à, nói chắc ông giận chi tui đó.

“Giận chi được, chị hiền như đất còn đòi chi nữa”.

“Có khi nào vì bữa đó tui không có tiền cho ông mua rượu, nên ông đi miết” - cô Sen cười vu vơ.

Cô Tằm bảo: “Đàn bà như chị em mình thật khổ, cứ nhận hết lỗi cho mình”.

Cô Sen thở dài: “Ờ thì không nhận, người ta cũng đổ vấy cho mình”. Cô Sen nói câu đó cứ như dành cho cả cô Tằm nữa. Trước đây chú Cẩn chồng cô Tằm cũng nát rượu. Sau một trận đau chú Cẩn hết uống, người đờ đẫn ra như mất hồn. Xóm chộn rộn đồn do chú Cẩn nghiện rượu quá cô Tằm không chịu nổi nên cô pha thuốc kích thiểu năng cho chú lụy đó chớ. Đồn như thế nghe cũng kinh. Chưa biết thật giả nhưng trai tráng cả vùng bỏ bớt rượu chè khá nhiều. “Đàn bà ai cũng dại” - cô Tằm kết luận chắc như đinh đóng cột.

Thỉnh thoảng cô Sen nghĩ như cô Tằm cũng may. Chú Cẩn có dớ dẩn ngẩn ngơ nhưng vẫn chồng cô, vẫn là người còn ở đấy. Chứ chồng mình đi biệt một năm trời chưa thấy mặt mũi. Có chồng mà cứ như không. Còn thằng cu Lít nữa. Chắc nó chưa quên cú thụi vào bụng cha năm ngoái. Nó cũng bỏ học luôn rồi. Cô khuyên nó gắng đi học cho xong cái lớp mười hai mà nó không chịu. Bảo ở nhà kiếm việc làm phụ mẹ. Mẹ cực rồi, gánh được cho mẹ sớm chừng nào hay chừng đó. Chứ cha nó, không trông mong chi.

Mười lăm tuổi, Lít có vẻ đàn ông lên nhiều so với bữa mười ba. Cái nắm tay vâm vồ chắc chắn, nếu như ngày đó, cái nắm tay này thụi vào thì cha nó chắc chắn ôm bụng sụp xuống chứ chẳng đi được đâu. Ngó cái nắm tay cứng cáp của thằng Lít, cô Sen lại nghĩ dại nghĩ khôn kiểu ấy.

Một hôm cô Sen tự dưng lại buột miệng: “Trời. Đi chi lâu dữ”. Lít biết mẹ nó trông cha. Chính Lít nhiều khi cũng thấy nhơ nhớ ông quá. Bạn bè giận nhau dăm bữa đã làm lành. Huống chi đằng này cha con máu mủ ruột rà, bỏ chi đành. Nghĩ, rồi Lít thấy nhói lên một chút giận, ổng cũng thù dai khiếp. Xong Lít đứng bật dậy, tuyên luôn với mẹ: “Con đi làm lơ xe”. Cô Sen bảo theo chi cái nghề nay đây mai đó dọc đường dọc sá cho cực. Nhưng Lít nhất quyết: “Đi mới có cơ may tìm cha về”.

Đi lơ xe, nửa tháng Lít ghé về nhà một lần. Thấy thằng con mới về ngoài ngõ, cô Sen đã xúi bầy gà vào chuồng để lát mổ thịt bồi dưỡng. Cô cắt tiết, con gà kêu rộn lên, cô vẫn cố dỏng tai nghe coi Lít có nhắc chuyện gì về cha nó không, có nhìn thấy cha nó chưa. Thịt hết bầy gà vẫn chưa nghe thằng Lít hở ra tin gì hay hay.

Thêm một bầy gà nữa lần lượt từng con vào nồi, Lít vẫn chưa gặp được cha nó. Xứ này nhiều đường lắm nẻo, dân đông nhung nhúc dễ chi kiếm ra được một người đã cố tình bỏ đi. Lít lại tuyên: “Con không đi nữa. Mỏi chân quá rồi. Ở nhà lấy vợ”. Bắn không xong phải đền đạn, tìm không được người thì lấy một người khác bù vào cái gia đình ít ỏi này.

Lít lấy cô gái bán chè ngoài chợ làng. Đi cho lắm rồi cũng về quê. Người thương gần đây chứ kiếm chi xa xôi cho nhọc. Hôm Lít nói với cô người yêu bán chè như vậy, nghe cũng mùi mẫn. Cô người yêu cười đỏ má kể lại với cô Sen hôm về thăm nhà. “Chỉ chừng đó thôi là đủ thương rồi bác ơi”. Cô Sen cũng cười, nghĩ thầm, giá cha nó cũng biết được như vậy. Người thương của ông đây ông Kiền này, đi xa xôi chi lâu dữ không về.

Đám cưới anh cu Lít nhỏ nhỏ chừng chục mâm nhưng cũng vui. Cô dâu mồ côi cha từ nhỏ, chú rể thì cha bỏ đi biệt sáu năm rồi. Thành ra hai nhà cũng khéo cân xứng. Đứng trên sân khấu lúc ra mắt tiệc tùng, cô Sen ngó mắt ra ngoài đường trông. Biết đâu trời xui đất khiến ông ấy về đúng hôm nay cũng nên. Phim truyền hình hay có cảnh đó lắm. Cô xem nhiều phim rồi, toàn thấy cảnh đoàn viên bất ngờ. Nhưng chịu, đời không có dàn dựng dễ như phim.

Nhà tự dưng thêm người cũng vui. Trước có ba người ăn hết lựng một con gà. Rồi chú Kiền bỏ đi, hai mẹ con cô Sen phải ăn gắng mới hết. Giờ nhà lại ba người, thịt một con gà khỏi lo chật bụng khó ngủ. Chỉ cô Sen vẫn hay thao thức. Cái phòng vợ chồng son đầu kia đem so với giường hẻo một đàn bà gần năm chục tuổi đầu này, nó cứ khập khiễng chênh vênh. Vợ Lít bảo chồng: “Có làm gì cũng khéo khéo một tí, không mẹ tủi”.

Xem ra có thêm dâu rồi cô Sen vẫn còn buồn, còn nhớ chú Kiền nhiều, thậm chí nhiều hơn. Vợ chồng Lít tính chắc phải sanh con sớm. Thêm cháu, bà nội dành thời gian chăm nó thì đỡ nhớ cha Lít.

Chưa đầy một năm sau cưới vợ Lít đã sinh một thằng cu. Bà Sen nựng cháu, thỉnh thoảng ngóng ra đường nói trổng huơ: “Về coi mặt cháu tui dễ ghét chưa này”.

Đêm. Hai vợ chồng Lít nằm hồi lâu vẫn còn căng mắt. Thằng cu kháu khỉnh nằm giữa ngủ ngon. Lít quay qua hôn con, nói thương quá ghét quá. Vợ mỉm cười: “Đúng là có nuôi con mới biết lòng mẹ, anh nhỉ”. Lít ậm ừ cho qua chuyện, anh không thích vợ nhắc tới mấy cái chuyện kiểu báo hiếu. Vợ lại bảo: “Mình thương con như thế, có khi nào lớn lên nó không thương mình không nhỉ”. Lít sững sờ, tự hỏi chẳng biết hồi nhỏ cha mình có thương mình cỡ này không, chắc là cũng có.

Lít thức trắng đêm kể cho vợ nghe chuyện hồi bé xíu được cha mua cho bong bóng, mua pháo tết đốt, rồi chuyện Lít té mương được cha đem vào tắm rửa gội dầu thơm. Tới tờ mờ sáng anh mới kể cái chuyện buồn, chắc là buồn nhất đời anh, cái lần khiến cha bỏ đi mãi chưa thấy về. Cái thụi tay bất đắc dĩ lâu quá rồi mà kể lại vẫn thấy đau. Đây là lần đầu tiên anh kể cho người khác nghe. Vợ Lít bất ngờ, ôm lấy anh thủ thỉ: “Em cũng áy náy quá. Hay anh thử đi tìm cha lần nữa”.

Hôm sau Lít xách túi áo quần đi. Anh theo nhà xe vừa làm lơ vừa phụ lái. Bụng nghĩ phải kiếm cho ra. Ông còn sống hay chết ở đâu cũng phải tìm được chút dấu vết. Máy bay rơi mấy chục năm người ta còn tìm ra mảnh xác sắt, huống chi đây là da thịt người, dửng dưng chi tàn nhẫn.

Lít ngồi bên tài xế làm lơ xe, bắt khách dọc đường, thu tiền cước. Xe chạy, mắt anh láo liếc nhìn qua bên đường nhòm ngó. Lúc xe dừng đổ xăng hay nghỉ ăn bữa, anh đều dò hỏi thông tin. Kiểu như quanh đây có ông nào người miền Trung cao cao, ôm ốm, đen đen không nhỉ. Người như vậy nhiều lắm, hỏi kiểu đó bố ai mà chỉ cho được. Cho biết thêm chút đặc điểm nữa đi. Ờ, ông có tật thích rượu chè. Người được hỏi bật cười, dân đây đàn ông ai chả uống rượu. Ổng là gì với anh mà anh hỏi kỹ vậy, nếu bà con thân thích của anh thì để đó tui dò la cho. Lít cũng chả giấu diếm nữa: “Ông là cha của tui. Gắng hỏi giúp nghe. Nói có thằng con tên Lít hồi trước bất hiếu thụi ông một đấm”.

Dọc đường dọc sá ghé đâu gặp ai Lít cũng nhờ. Thỉnh thoảng quay lại quán có nhờ người ta hỏi dùm hôm trước chỉ nhận được một cái lắc đầu không biết. Có lần được một người mách nước, bảo trong rẫy cao su có một ông người miền Trung, đen đen, ốm ốm, cao cao giống anh mô tả. Lít mừng húm thuê xe ôm chở vào tận rẫy. Nhưng trật lất.

Hôm xe chạy qua một chợ xép bên đường, đoạn tỉnh Bình Thuận, Lít nhìn qua cửa kính thoáng thấy ngờ ngợ. Tim anh rộn lên. Xe chạy qua khỏi chợ rồi anh thò đầu ra ngoái về sau. Từ xa, anh nhìn thấy đúng là cha mình. Định bảo xe dừng lại nhưng thôi, chỉ lát nữa xe tới bến rồi. Trông cái chỗ ông ngồi thì biết ông làm ăn ở chợ này, chẳng đi đâu mà lo.

Buổi trưa anh chạy đi mua một bồ đồ mới tinh đem về chỗ nhà xe mặc vào. Anh phải ăn mặc thật đẹp xuất hiện trước mặt cha mình. Để cho ông biết thằng con không có cha giờ cũng nên người đây rồi, cũng ăn mặc tử tế chứ không lếch thếch đâu. Trước chưa kiếm được thì thấy thương, giờ sắp gặp nhau lại thích lạnh lùng kiểu đó. Người ta thật lạ, cứ muốn làm xót xa nhau thêm.

Đầu giờ chiều Lít về tới chợ xép. Từ đầu chợ, anh đã nhìn thấy cha. Ông đó chứ ai, chắc chắn trăm phần trăm. Ngó từ xa thấy tóc cha đã muối tiêu, lưng có còng xuống chút ít. Ông cúi chăm chú xuống cái mặt hộp tủ nhỏ. Phía trước hộp tủ đóng một tấm ván đề: Cắt chìa sửa khóa. Trời, ông làm nghề này sao. Mười mấy năm ông sống với mẹ con anh không nghề ngỗng. Giờ vào đây lại kiếm đâu ra cái nghề chịu khó tỉ mẩn vậy. Ông cắt chìa khóa mở được cổng nhà người ta, thế mà nhà mình ông không tìm về lại được một lần.

Lít vào quán nước bên này đường, đối diện bên kia đường là quầy sửa khóa lẹp xẹp của cha. Ngồi đây nghỉ ngơi tí, ngắm ông chút xíu rồi tìm ra câu nào hay hay khéo khéo lát gặp lại mà nói chớ. “Tui là thằng Lít đây này ông. Cảm ơn ông đã đặt cho tui cái tên Lít. Ông mê rượu, uống cả lít mới say nên đặt tên tui ám xí đó. Nhưng tui không uống rượu, một giọt cũng không.” Nói kiểu đó được chưa. Nghe bạc bẽo quá. Hay là thế này: “Tui đi tìm ông chục năm chẳng qua là vì mẹ tui đó. Ông có tình nghĩa thì ghé về một lần. Tui trả tiền xe cho”. Vẫn chưa ổn. Ráo hoảnh quá không được. Bùi ngùi quá càng không. Phải nói câu gì để cho ông thấy rưng rưng ân hận mới đành.

Thấy Lít nhòm chăm chăm bên kia, bà chủ quán sinh nghi, hỏi chú có quen hay sao ngó người ta dữ vậy. Lít cười, bảo không, cháu là nhà báo, thấy ông thợ miệt mài quá, định viết một bài chơi vui. Chủ quán rối rít: “Ờ, chú viết đi, ổng tốt lắm đó”.

Nhói tai quá, lần đầu tiên anh nghe có người khen cha mình là người tốt. Mà là tốt lắm nữa mới ghê chứ.

Chủ quán bảo: “Ông người ngoài miền Trung vô đây. Chà, người miền Trung ai cũng chịu khó ghê nghe”. Lít nghĩ bụng, chịu khó quá đi chứ, như tui đây gần chục năm rồi đi kiếm ông đó.

Chủ quán kể: “Ông vào đây lấy vợ, sinh được hai đứa con. Giờ vợ đau nằm một chỗ. Ông phải kiếm tiền nuôi sắp nhỏ. Mà ông có mạnh khỏe gì cho cam. Coi bộ đó, chứ ông cụt cả hai chân. Hồi trước ông đi đào sắt trúng phải mìn. Thấy tội”.

Lít bàng hoàng, rơm rớm nước mắt. Nhìn kĩ lại, thấy ông đang ngồi trên xe lăn bên kia. Mấy cái câu hằn học anh chuẩn bị định nói với cha giờ bay vèo cả. Anh bỏ đi khỏi chợ, thấy người cần tìm đây rồi mà không tới nói một lời nào được. Biết nói chi nữa đây. Đằng nào ông cũng không rời được chốn này rồi. Giá như chưa gặp lại cha thì hay hơn nhiều, để cái cảm xúc trong mình nó chai lì như bấy lâu nay, để cái trắc ẩn trong mình khỏi trỗi dậy.

Lít trở về nhà. Nói nhẹ hều từ nay không theo nghề đường sá nữa, ở quê mở cái quầy sửa xe cho lành. Vợ bảo: “Thế không đi tìm nữa à”. Anh đáp gỏn lọn: “Không”. Vợ nói tỉnh bơ: “Ờ, tìm làm chi. Đi được thì về được. Có chân thì hẵng tìm về”. Anh cũng nói bâng quơ: “Ờ, có chân thì đã tìm về”.