Thần núi Tản Viên
Tục truyền thần núi Tản Viên thuộc dòng dõi Lạc Long, nhà nghèo thường vào rừng kiếm củi làm kế sinh nhai. Một hôm vừa đốn ngã cây chò, bỗng nghe tiếng sấm, kế bên Thái Bạch Kim Tinh hiện ra bảo rằng:
- Nhà ngưởi có căn tu, vậy hãy lãnh vật này mà cứu độ nhân thế.
Nói rồi Thái Bạch Kim Tinh trao cho Thần một cây gậy, đoạn biến mất. Từ đó, Thần vào ở luôn trong núi chuyên trị bệnh giúp người làm phước. Hôm nọ Thần đi dạo ở chân núi thấy bọn trẻ đập chết một con rắn lớn, nhìn kỹ nơi đầu rắn có một chữ “Vương”. Thần liền cầm cây gậy gõ vào đầu rắn và niệm phù. Tức thì rắn sống lại bò xuống sông đi mất.
Cách đó ít lâu, một hôm Thần gặp một kẻ đàn ông mặt xanh nanh nhọn, đón đường bái vọng và nói rằng:
- Tôi là Tiểu Long Hầu Thái Tử, con của Nam Hải Long Vương, năm trước lên trần bị bọn trẻ hành hung đánh chết may nhờ cứu mạng. Tôi về thuật chuyện, phụ thân tôi rất là ngưỡng vọng nên sai tôi đi rước ngài xuống dạo Long cung.
Nói rồi, Tiểu Long Hầu đưa thần tới bờ biển, làm phép rẽ nước cùng xuống tới Long cung. Long Vương đón rước Thần ân cần niềm nở, truyền cho Thần muốn lấy vật gì quý giá thì Long Vương sẽ tặng. Thần đều từ chối tất cả. Sau cùng Long Vương trao tặng Thần một quyển sách ước, bất đắc dỹ Thần phải nhận và ngỏ lời cảm tạ.
Sau ba ngày du ngoạn thủy cung, Thần trở về núi Tản Viên tiếp tục trừ tà ma quỷ quái giúp đời. Thường khi Thần cũng đi du ngoạn ở miền đồng bằng. Dân làng mỗi khi biết Thần ngự ở đâu, liền lập đền thờ ở đó.
Lúc nước Nam nội thuộc nhà Đường bên Tần, Thái thú Cao Biền là tay giỏi về phù phép, lại sợ Thần ám trợ dân Nam phá hoại việc đô hộ nên định dùng mưu để trừ Thần. Cao Biền mới bắt những người con gái 17, 18 tuổi, buộc tắm gội sạch sẽ, rồi ăn hoa quả và mặc xiêm áo lịch sự, đoạn đặt ngồi lên ngai, giết trâu bò bày cuộc lễ để cho Thần nhập vào người con gái ấy, rồi thốt nhiên chém chết. Cao Biền thường làm vậy để trấn yểm các thần.
Khi Cao Biền dùng mưu đó để đánh lừa Thần thì Thần cưỡi ngựa trắng, bay trên mây, nhổ nước miếng vào cỗ tế mà bỏ đi. Thấy thế, Cao Biền vô cùng thất vọng cho rằng linh khí nước Nam còn vượng lắm nên không thể trừ được Thần. Do đó, dân Nam càng sùng kính Thần hơn, lập miếu ở nhiều nơi để thờ Thần.