Lý Ông Trọng đánh giặc Hung Nô
Ở nước ta, vào cuối đời vua Hùng Vương có một người cao lớn, vạm vỡ khác thường, cao hơn hai trượng ba thước, tính tình hung hăng. Tên của dị nhân ấy là Lý Thân.
Vì phạm tội sát nhân, Lý Thân bị bắt nhưng vua Hùng Vương tiếc con người dị tướng ấy, ra lệnh đặc xá.
Qua đời nhà Thục, An Dương Vương trị vì nước ta. Bấy giờ vua Tàu là Tần Thủy Hoàng toan gây chiến. An Dương Vương bèn bắt Lý Thân cống hiến cho vua Tàu để cầu hòa. Nhìn hình dáng của Lý Thân, Tần Thủy Hoàng rất đắc ý:
- Lý Thân là người kỳ tướng, ắt có kỳ tài.
Rồi phong cho Lý Thân chức Ty Lệ Hiệu Úy.
Từ đó, Lý Thân được Tần Thủy Hoàng trọng dụng, trấn giữ vùng Lâm Thao, ngừa giặc Hung Nô khuấy nhiễu biên giới. Thấy hình thù quái đản của Lý Thân, bọn Hung Nô khiếp vía, chẳng dám lại gần.
Tần Thủy Hoàng phong cho Lý Thân tước Vạn Tín Hầu rồi cho phép về quê quán.
Về sau, bọn Hung Nô ỷ thế, đến biên giới nước Tàu toan quấy nhiễu, Tần Thủy Hoàng sai sứ qua nước ta, đòi Lý Thân trở lại dẹp giặc, Lý Thân không đồng ý, lén trốn lên núi mà ở ẩn, biệt tích...
Để khỏi phật lòng sứ Tàu, An Dương Vương bèn trả lời:
- Lý Thân đã chết vì bệnh thổ tả.
Sứ Tàu không tin. Vua An Dương Vương bèn cho nấu cháo, đổ xuống khe suối rồi chỉ cho sứ Tàu thấy:
- Đó, Lý Thân ăn xong, phải bệnh nên mửa ra tại đây.
Sứ Tàu tin nơi bằng cớ ấy, về nước. Nhưng Tần Thủy Hoàng sai người qua nước ta để yêu cầu:
- Nếu Lý Thân đã chết thì hãy ướp xác gởi qua bên Tàu.
Cực chẳng đã, An Dương Vương đành tìm kiếm cho kỳ được Lý Thân, Lý Thân buồn bã vô cùng, nhưng vì tuân lời nên đành tự vận mà chết.
Vua An Dương Vương dùng thủy ngân ướp xác Lý Thân, nạp cho Tần Thủy Hoàng, Tần Thủy Hoàng vô cùng thương tiếc, bèn truyền lệnh đúc tượng Lý Thân, ban cho hiệu là Lý Ông Trọng.
Tượng ấy bằng đồng, thật to lớn, trong ruột trống rỗng có thể chứa đến vài mươi người.
Đúc xong, Tần Thủy Hoàng truyền đem tượng Lý ông Trọng đặt tại cửa thành Hàm Dương. Bấy giờ, sứ giả Hung Nô thường qua nước Tần để thương thuyết. Khi sứ giả đi ngang qua, Tần Thủy Hoàng sai quân sĩ núp vào trong ruột của pho tượng, làm cử động tay chân.
Vì nhìn không rõ, các sứ giả ấy về đất Hung Nô thuật lại:
- Quả thật Hiệu úy Lý Thân còn sống, ta chẳng nên gây hấn với nước Tàu nữa.
Đời nhà Đường, nhân lúc Triệu Xương phụng mạng vua Tàu qua cai trị nước ta, Lý Thân lại hiện hồn về báo mộng. Khi thức dậy, Triệu Xương bèn cho điều tra quê quán của Lý Thân, tìm ngôi nhà cũ hồi xưa để lập đền thờ phượng.
Ngôi đền ấy rất linh hiển, về sau, Cao Biền khi cai trị nước ta cũng truyền lệnh khắc tượng của Lý Ông Trọng mà thờ, dân chúng hàng năm cử hành lễ tế rất trang nghiêm.