Hồn Trương Ba da hàng thịt

Ngày xưa, có người đánh cờ tướng rất cao tay tên là Trương Ba. Khắp trong vùng chẳng có tay cờ nào đương cự nổi với anh ta. Ngày nọ, có người đánh cờ với Trương Ba bị anh ta dồn vào thế bí, người này cứ nghĩ mãi không gỡ được. Trương Ba mới nói:

- Nước cờ này chỉ có tiên cờ là Đế Thích họa may mới gỡ được, còn người trần thì mong gì.

Vào lúc đó, có một ông lão ăn mày ghé lại trước nhà Trương Ba để xin ăn. Ông lão thấy hai người ngồi đánh cờ thì bước lại xem. Biết người kia đang lâm vào nước bí, ông lão liền xin đi thử để giải bí cho người kia.

Trương Ba liền nói với ông lão:

- Cờ này chỉ có Đế Thích hiện xuống họa may mới gỡ được, còn ông tài cán đến bực nào mà mong thử.

Ông lão ăn mày vẫn điềm đạm nói:

- Thì ông cứ để tôi thử một nước xem sao.

Trương Ba thấy nói mãi, ông lão cũng cứ xin thử, bất đắc dĩ phải nhận lời. Tức thì ông lão ngồi vào bàn cờ đi một nước chẳng những gỡ bí mà còn lần lượt dồn Trương Ba vào thế thua.

Trương Ba vừa giận vừa kinh ngạc nhìn sững ông lão một hồi lâu, đoạn bước xuống đất mời ông lão ngồi lên cao, sụp lạy mà rằng:

- Tôi có mắt mà không tròng, lỡ phạm vào bực vĩ nhân mà không hay, vậy xin thứ lỗi cho.

Trương Ba lại tiếp:

- Tôi chắc chắn ngài là tiên cờ Đế Thích chớ không ai. Vì người thường không cao cờ đến thế đâu.

Ông lão từ chối mãi, nhưng sau cùng cũng phải nhận mình là Đế Thích vì nghe Trương Ba nhắc mãi đến tên mình, nên phải hiện xuống xem tài Trương Ba đánh cờ cao đến bực nào. Rồi ông lão khen Trương Ba:

- Quả thật anh là tay cao cờ, đáng khen. Cùng một làng cờ với nhau tôi muốn giúp anh một việc.

Trương Ba rất vui mừng nghe lời ông lão nói:

- Số anh không thọ, ngày chết của anh đã gần kề, vậy anh hãy dặn vợ anh khi nào anh chết thì hãy thắp hương lên mà khấn vái tên tôi, tôi sẽ hiện xuống cứu cho anh sống lại. Anh hãy nhớ lời tôi, đừng sơ sẩy mà vợ chồng không còn gặp nhau nữa.

Nói đoạn, tiên cờ Đế Thích biến mất.

Vài hôm sau, Trương Ba nhớ lời Đế Thích, kêu vợ dặn dò thật cặn kẽ, rồi lâm bệnh mà chết.

Rủi ro là vợ Trương Ba mải lo khóc chồng nên chẳng còn nhớ đến lời chồng dặn dò.

Tống táng xong xuôi, gần một tháng sau, một hôm vợ Trương Ba quét dọn trong nhà thấy bàn cờ tướng của chồng mới sực nhớ lại lời chồng dặn dò. Chị ta bèn thắp hương quỳ lạy van vái tiên cờ Đế Thích. Chỉ trong chốc lát, Đế Thích hiện ra, chị ta khóc lóc kể lể sự tình. Đế Thích liền nói:

- Bây giờ trễ rồi, chồng chị chết đã lâu, da thịt tan rã rồi còn làm sao mà cứu được nữa. Lỗi này tại chị mà ra cả, ta còn biết làm sao.

Thấy Đế Thích muốn bỏ đi, vợ Trương Ba khóc lóc khẩn cầu, kêu ca xin cứu chồng mình. Đế Thích còn đang phân vân chưa biết phải làm sao, xảy nghe nói ở bên hàng xóm có anh hàng thịt vừa từ trần, Đế Thích liền bảo với vợ Trương Ba:

- Ta chỉ còn có cách cho hồn của chồng chị nhập vào xác của gã hàng thịt vừa chết kia, chị có bằng lòng không?

Vợ của Trương Ba nghĩ không còn cách nào hơn đành phải bằng lòng.

Tiên Đế Thích bèn làm phép đem hồn của Trương Ba nhập vào xác của anh hàng thịt.

Lúc đó, vợ của anh bán thịt mừng rỡ vì thấy chồng sống lại, song người hàng thịt lại không nhận ra vợ của mình, và xem người xung quanh đều xa lạ. Vừa khi ấy, vợ Trương Ba đi đến, người bán thịt mừng rỡ chạy ra ôm lấy nhận là vợ của mình. Vợ Trương Ba đã hiểu việc làm của Đế Thích nên cũng nhận người bán thịt là chồng mình, cùng dắt nhau về nhà.

Vợ người bán thịt không chịu, chạy ra níu kéo đòi chồng. Hai bên cãi lẫy to tiếng với nhau, sau đó cùng kéo nhau lên quan để nhờ phân xử.

Quan hỏi người bán thịt nhận ai là vợ thì anh ta chỉ vào vợ của Trương Ba và bảo không biết vợ của anh hàng thịt. Quan liền hỏi cách làm heo bán thịt thế nào, thì anh ta trả lời không xuôi, đến lúc hỏi việc đánh cờ tướng thì anh ta trả lời xuôi rót.

Vị quan xử kiện lấy làm khó nghĩ vì hồn người này, mà xác người kia, muốn làm vừa lòng cả hai người vợ thì phải chia hồn và xác ra, một việc không làm được.

Sau cùng, vị quan đành gọi riêng vợ Trương Ba mà hỏi:

- Trong khi chồng chị còn sống, có làm điều gì đặc biệt không?

Vợ Trương Ba thật tình kể lại chuyện tiên Đế Thích hiện xuống đánh cờ và hứa sẽ cứu Trương Ba khi chết và hứa đem hồn Trương Ba nhập vào xác anh hàng thịt thế nào thuật rõ đầu đuôi. Vị quan lại gọi anh hàng thịt vào hỏi, anh ta thuật đúng lời của vợ Trương Ba.

Chuyện đã rõ ràng nên quan xử cho vợ chồng Trương Ba đoàn tụ. Người ta bảo “Hồn Trương Ba da hàng thịt” là do chuyện này.