Chương 3

Cửa hàng Smile Mart trước ga Hiirocho khai trương vào ngày mồng Một tháng 5 năm 1998, khi tôi đang là sinh viên năm thứ nhất.

Tôi vẫn nhớ rõ hôm tìm được cửa hàng này trước khi nó khai trương. Hồi đó mới vào đại học, tôi đi xem kịch Nō nằm trong chương trình của trường, lúc về chỉ có một mình không có bạn đi cùng nên tôi bị nhầm đường, đi lạc vào khu phố văn phòng xa lạ từ lúc nào không hay.

Lúc nhận ra thì xung quanh không một bóng người. Con phố chỉ toàn những tòa nhà cao tầng màu trắng lấp lánh hệt như mô hình giả làm bằng giấy vậy.

Một thế giới chỉ có những tòa nhà, giống hệt một thành phố ma. Giữa trưa Chủ nhật mà con phố không một bóng người ngoài tôi.

Bị cảm giác đi lạc vào thế giới lạ xâm chiếm, tôi nhanh chân tìm ga tàu điện ngầm. Cuối cùng cũng tìm thấy biển ga tàu, thở phào chạy tới thì quang cảnh một tòa nhà màu trắng muốt có tầng trệt trông giống như một bể cá trong suốt đập vào mắt tôi.

Chẳng có gì ngoài tấm áp phích dán trên cửa kính nhìn xuyên thấu “Khai trương cửa hàng Smile Mart trước ga Hiirocho! Cần tuyển nhân viên!”. Nhòm vào bên trong cửa kính cũng chẳng có ai, chắc đang trong quá trình hoàn thiện nên tường còn phủ nylon và chỉ có những kệ hàng màu trắng trống trơn. Không thể tin nổi ở nơi vắng vẻ thế này lại mọc ra một cửa hàng tiện ích.

Tiền gia đình chu cấp hằng tháng đủ sống nhưng tôi vẫn muốn làm thêm. Tôi ghi lại số điện thoại trên tấm áp phích để hôm sau gọi thử. Sau màn phỏng vấn đơn giản tôi được nhận vào làm ngay.

Họ bảo tôi tuần tiếp theo sẽ bắt đầu thực tập, và khi tôi đến vào giờ quy định, trông tiệm đã giống một cửa hàng tiện ích hơn so với lần trước. Kệ đồ tạp hóa hoàn thiện với văn phòng phẩm và khăn tay được xếp gọn gàng.

Những người làm thêm mới được tuyển giống tôi tập trung bên trong cửa hàng. Một cô gái cỡ sinh viên như tôi, một cậu thanh niên chắc đang làm nghề tự do, một chị lớn hơn tôi một chút trông giống bà nội trợ, tất cả khoảng 15 người với độ tuổi và trang phục khác nhau, đi đi lại lại thiếu tự nhiên trong cửa hàng.

Cuối cùng thì nhân viên đào tạo của công ty cũng xuất hiện, phát đồng phục cho mọi người. Tôi mặc đồng phục, chỉnh trang lại theo đúng như tấm poster ảnh mẫu. Con gái tóc dài cần buộc lại, đồng hồ và đồ trang sức phải tháo ra, chúng tôi khi nãy trông còn lộn xộn, thoắt cái đã xếp thành một hàng trông rất ra dáng “nhân viên cửa hàng”.

Bài học đầu tiên là nét mặt và chào hỏi. Chúng tôi vừa nhìn tấm poster người mẫu cười vừa phải nâng khóe miệng lên hệt như thế, đứng thẳng lưng, xếp thành hàng và lần lượt nói: “Kính chào quý khách!”. Nam nhân viên đào tạo của công ty đi đến từng người để kiểm tra, ai giọng lí nhí hay nét mặt không tươi tỉnh sẽ nhận ngay chỉ thị: “Làm lại!”

“Chị Okamoto, tươi nữa lên, không phải ngại! Cậu Aizaki, nói to nữa nào! Nào làm lại đi! Furukura, tốt tốt! Đứng rồi, giọng phải khỏe khoắn như thế!”

Bắt chước video mẫu xem trong phòng nghỉ và mẫu của huấn luyện viên dễ ợt với tôi. Trước tới giờ nào có ai chỉ cho tôi biết: “Đây mới là nét mặt, giọng nói bình thường đấy!” đâu cơ chứ.

Còn hai tuần nữa là đến ngày khai trương, nhân viên công ty đóng làm khách, chúng tôi ghép thành cặp rồi miệt mài tập cùng vị khách giả tưởng ấy. Nào là mỉm cười nhìn vào mắt “quý khách” sau đó cúi đầu chào, đồ vệ sinh phụ nữ phải cho vào túi giấy, chia đồ lạnh và đồ nóng ra túi riêng, rồi thì khử trùng tay khi có khách gọi đồ ăn nhanh. Tiền thật được cho vào máy tính tiền cho quen nhưng hóa đơn thì cộp chữ “đào tạo” to đùng, khách cũng là đồng nghiệp mặc đồng phục giống hệt nên cảm giác như đang chơi đồ hàng vậy.

Điều thú vị là mỗi người một kiểu từ sinh viên, thành viên ban nhạc, làm tự do, đến nội trợ, học sinh lớp bổ túc khi cùng khoác lên người bộ đồng phục liền đồng loạt bị tái tạo thành sinh vật có tên “nhân viên cửa hàng”. Mỗi ngày, sau khi việc đào tạo kết thúc, trút bỏ bộ đồng phục ra thì tất cả lại trở về nguyên trạng. Điều này khiến tôi cảm thấy việc thay áo như để biến thành một sinh vật khác vậy.

Sau hai tuần đào tạo cũng đến ngày khai trương cửa hàng. Hôm đó tôi đến từ sáng. Những chiếc kệ trống trơn giờ đã ăm ắp hàng hóa. Hàng được nhân viên công ty xếp san sát tạo cảm giác không thật cho lắm.

Tới giờ khai trương, vào khoảnh khắc cánh cửa mở ra, tôi chợt nghĩ “khách thật là đây”. Không phải khách hàng giả tưởng như khi đào tạo mà là “những vị khách thật sự”. Có rất đông người. Bởi cửa hàng nằm trong phố văn phòng nên tôi hình dung chắc sẽ chỉ toàn khách đóng bộ vest hay đồng phục, nhưng những người đầu tiên bước vào lại trông giống cư dân quanh đây, trên tay họ là tờ giảm giá mới được phát. Vị khách đầu tiên là một bà lão. Tôi chỉ biết đơ ra nhìn quang cảnh bà lão chống gậy bước vào đầu tiên rồi nhiều khách cầm phiếu giảm giá cơm nắm và cơm hộp cứ thế tràn vào cửa hàng.

“Furukura, nói gì đi chứ!”

Bị nhân viên công ty nhắc tôi sực tỉnh.

“Kính chào quý khách! Hôm nay có giảm giá nhân dịp khai trương! Mời quý khách mua hàng!”

Tiếng chào mời vọng lên trong tiệm có “khách” nghe khác hẳn.

Không ngờ “khách” lại là sinh vật tạo ra những âm thanh như thế này. Tiếng bước chân âm vang, tiếng nói chuyện, tiếng cho gói bánh vào giỏ, tiếng mở tủ chứa đồ uống ướp lạnh. Chới với giữa vô vàn âm thanh được khách hàng tạo ra tôi vẫn liên tục cất cao giọng “Kính chào quý khách!”

Núi đồ ăn và bánh kẹo được xếp đẹp mắt đến mức tôi có cảm giác không thật kia bị sụp xuống trong nháy mắt dưới bàn tay “khách hàng”. Cửa tiệm từng như đồ hàng giờ đã lột xác thật sinh động nhờ những bàn tay ấy.

Người đầu tiên đến quầy tính tiền chính là người bước chân đầu tiên vào cửa hàng, một bà lão cao tuổi quý phái.

Tôi đứng sau quầy tính tiền miệng lẩm nhẩm lại quy trình. Bà lão đặt giỏ hàng lên quầy, bên trong có bánh su kem, bánh sandwich và vài miếng cơm nắm.

Vị khách đầu tiên tới tính tiền khiến nhân viên trong quầy đứng ngay ngắn hơn. Tôi cúi chào khách đúng như được đào tạo trong sự quan sát của nhân viên công ty.

“Kính chào quý khách!!”

Tôi cất giọng bằng tông giống hệt cô người mẫu trong video đào tạo. Đón lấy giỏ hàng và bắt đầu quét mã hàng như đã được học. Nhân viên công ty đứng bên cạnh tôi nhanh tay cho đồ vào túi.

“Ở đây sáng mở từ mấy giờ vậy cháu?”

Bà lão hỏi.

“Dạ, hôm nay mở từ 10 giờ ạ! Còn từ giờ thì mở cửa suốt thưa quý khách!”

Nhân viên công ty nhanh nhảu tiếp lời khi tôi không trả lời được suôn sẻ câu hỏi không có trong chương trình đào tạo.

“Cửa hàng sẽ mở cửa 24 giờ từ hôm nay. Cả năm không nghỉ. Nên kính mời quý khách tới bất kể lúc nào ạ!”

“Ồ, đêm cũng bán sao? Sáng cũng vậy hả?”

“Dạ vâng.”

Tôi gật đầu, bà lão cười tủm tỉm: “Thật tiện quá! Bác còng thế này đi lại khó khăn lắm. Siêu thị thì lại xa.”

“Vâng, từ hôm nay cửa hàng sẽ mở 24 giờ. Mời quý khách tới bất kể lúc nào ạ!”

Tôi lặp lại đúng lời nhân viên công ty đang đứng bên cạnh.

“Tuyệt quá! Thế thì nhân viên cửa hàng mệt lắm đây!”

“Xin cảm ơn quý khách!”

Bắt chước nhân viên công ty tôi gập người chào, bà lão cười: “cảm ơn cháu. Lần sau bác lại ghé nhé!” rồi rời khỏi quầy.

Nhân viên công ty đứng bên hỗ trợ cho hàng vào túi khen: “Furukura, được đó! Quá chuẩn luôn! Tính tiền lần đầu mà rất bình tĩnh! Cứ thế phát huy nhé! Nào, khách tiếp theo đấy!”

Tôi ngoảnh ra theo lời nhắc thì một vị khách xách giỏ với rất nhiều cơm nắm giảm giá đang tiến lại gần.

“Kính chào quý khách!”

Tôi cúi chào cùng tông giọng giống khi nãy và đỡ lấy giỏ hàng.

Lần đầu tiên tôi được trở thành một bộ phận của thế giới. Giây phút này, tôi thấy mình như vừa được sinh ra. Chính xác ngày hôm nay tôi đã được sinh ra là một bộ phận bình thường của thế giới.