- 46 - SỰ BÍ ẨN CỦA SALINGER
.
D.Salinger [Sinh 1919]
Kể từ năm 1953, D.Salinger [Sinh 1919] tác giả cuốn tiểu thuyết nổi tiếng L’Attrape-coeurs (Cạm bẫy trái tim - tạm dịch) đã rút lui về sống ẩn dật tại New Hampshire và người Mỹ thường gọi ông là “Bóng ma vùng Cornish”. Đã 24 năm nay, ông không cho xuất bản thêm một tác phẩm nào, và sống cô độc và xa lánh.
Để viết một cuốn tiểu sử về một con người như vậy, Ian Hamilton, cây bút phê bình văn học của tờ Sunday Times(London) sau này mới thật thấm thía rằng đấy không phải là một việc dễ làm. Hơn nữa kể từ năm 1983 bản thân ông Salinger cũng đã từ chối cộng tác với những ai muốn viết về ông. Tuy vậy, những cuốn tiểu sử “không được phép” thì đầy rẫy ở Mỹ và Hamilton cứ việc bắt tay vào, không ngờ rằng ông đã phải viết đi viết lại đến ba lần mới có thể xuất bản nổi, mà cũng chỉ vì đã đâm lao thì phải theo lao.
Trong bản thảo đầu tiên, Hamilton đã sử dụng rất nhiều thư tín của Salinger chưa từng được công bố viết vào thời kỳ từ năm 1939 đến 1961 mà ông tìm thấy ở trong các thư viện của trường đại học Princeton và Austin. Tất cả có đến một trăm lá thư gửi cho ông Whit Burnett, giám đốc tạp chí Story Magazine, một người bạn gái, một ông quan tòa láng giềng và một ông chủ bút người Anh.
Nhưng tiếc thay Con ma vùng Cornish lại nhất định cự tuyệt việc công bố cuốn tiểu sử này được viết ra dưới cái tên: J.D.Salinger, cuộc đời một nhà văn.
Không chịu bỏ cuộc, Hamilton sau đấy bắt tay làm lại nhờ có được trong tay những thư tín mà Salinger đã để lộ ra sự ghen tuông khi đám cưới của O’Neil với Charlie Chaplin được công bố. Salinger vốn theo đuổi người phụ nữ này nhưng cô ta lại đi lấy một ông chồng già hơn cô đến 30 tuổi. Những thư tín này đưa lại niềm hứng thú nhất định về mặt văn chương cũng như những giai thoại về họ. Được sự đồng ý của chủ nhân các lá thư, Hamilton, vốn là tác giả của một cuốn tiểu sử nổi tiếng về nhà thơ Robert Lowell, lại bắt tay vào viết bản thảo thứ hai bằng thủ đoạn sử dụng gián tiếp những tài liệu hấp dẫn trong tập thư tín mà không trích nguyên văn như trước. Nhưng lần này nữa, việc xuất bản cuốn sách cũng bị nhà văn ẩn dật chống lại thông qua những luật sư của mình. Phiên tòa đầu tiên kết luận là Hamilton đã “sử dụng tư liệu một cách trung thực”. Nhưng phiên tòa thứ hai lại phủ quyết nghị án này với lý do là “Hamilton đã lợi dụng sự sáng tạo và những văn phẩm của Salinger”.
Nhà xuất bản Random House, kháng án lên tòa thượng thẩm Hoa Kỳ, viện lẽ rằng cần phải tôn trọng quyền tự do ngôn luận và phải ngăn chặn việc can thiệp vào những công trình nghiên cứu lịch sử và tiểu sử nói chung. Nhưng rút cục, tòa án tối cao Mỹ vẫn đứng về phía ông Salinger.
Hamilton sau đó lại tìm cách viết lại lần thứ ba. Cuốn sách có tên Tìm hiểu về J.D.Salinger vừa rồi đã xuất hiện tại các thư viện ở Mỹ. Nhưng người ta cảm thấy tác giả đã không còn nhiệt tình của mình vào đấy nữa. Đây là một cuốn sách mang tính chất thỏa hiệp, và không nói lên được nhiều điều về “bóng ma vùng Cornish” này. Ông cho độc giả biết rằng Salinger đã hoàn thành hai tác phẩm dày cộp đang nhét vào ngăn kéo, rằng ông ta thức dậy lúc 6 - 7 giờ sáng, ngồi vào bàn làm việc sau chiếc máy chữ khoảng 15 giờ một ngày, đi dạo trong khu vườn rộng 35 hécta và xem những cuốn phim của những năm 40 trên màn ảnh vidéo cassette…
Hamilton cũng kể lại rằng Salinger chỉ sống khoảng tám tháng với người vợ đầu, một phụ nữ Pháp có những nét bí ẩn của phương Đông. Và chính là do đọc những lời giáo huấn của Ramakrishna mà ông ta nẩy ra tư tưởng yếm thế và muốn sống ẩn dật. Vậy ai đã thực sự biết rõ về nhà văn bí ẩn này? Người ta biết ông sinh tại New York năm 1919, con của một người cha gốc Do Thái, làm nghề nhập khẩu phó mát, còn mẹ là dân Xcốt-len. 17 tuổi, ông theo học Học viện quân sự, nơi mà sau này chính là ngôi trường mà ông miêu tả trong tác phẩm nổi tiếng L’Attrape-coeurs. Năm 1940, ông xuất bản một truyện ngắn đầu tay. Năm 1942, bị động viên và ngày 6-6-1944 ông cùng với binh đoàn thứ 12 đổ bộ xuống bãi biển Normandie (Bắc nước Pháp).
Sau cuộc hôn nhân lần đầu với cô gái Pháp vào năm 1945, ông trở lại Mỹ và tiếp tục cho ra đời nhiều truyện ngắn. Năm 1948, tờ New Yorker đăng hai truyện: Một ngày mơ ước của con cá chuối và Bác Wiggly của Connecticut. Ba năm sau đó tác phẩm L’Attrape-coeurs ra đời, và được lần lượt tái bản cho đến nay, mỗi năm in tới 25 vạn bản. Những tác phẩm khác của ông là: Franny và Zooey (1961), Nâng cao chiếc rầm đỡ mái nhà (1963). Trong thời gian này, ông lấy một phụ nữ Mỹ, bà Claire Douglas, và sinh được hai người con: Matthew, con trai, và Magaret-Ann, con gái. Nhưng 2 người lại ly hôn vào năm 1967, hai năm sau khi ông ngừng xuất bản tác phẩm và 14 năm sau khi rút lui về cuộc sống ẩn dật tại ngôi nhà ở Cornish, nơi chứng kiến tuổi thượng thọ 70 của nhà văn.
70 tuổi ư? Liệu người ta có thể hình dung rằng tác giả của thiên truyện Con người hay cười cợt hay Miệng tôi đẹp và mắt tôi xanh đã 70 tuổi rồi chăng? Salinger, người đã miêu tả một cách tuyệt vời những nỗi kinh hoàng của tuổi trẻ, phải chăng sinh ra để chịu sự già nua? Có lẽ đây chính là sự bí ẩn của việc rút lui tự nguyện vào cuộc sống ẩn dật của ông. Vào cuối thập kỷ 50, nhà văn Norman Mailer đã nói về ông: “Salinger là một trí tuệ lớn lao nhất nằm ở tuổi trung học. Những gì ông biết làm, ông làm rất tuyệt. Nhưng tôi thấy ông đã tham dự tồi vào trận chiến cho một tác phẩm người lớn thực sự”. Tác giả L’Attrape-coeurs có thể vẫn còn khoác bộ áo của một vị thành niên, và không thể để mình tự già đi trong cặp mắt của người khác.