Con Yêu Râu Xanh Nguyên tác: Barbe-Bleue

Ngày xưa có một người giầu có, cửa nhà nhiều lắm, kẻ chợ nhà quê đâu đâu cũng có, trong nhà dĩa bát ăn toàn bằng vàng bạc, tủ chạm diềm thêu ; xe ngựa sơn son thiếp vàng. Duy chỉ phải có bộ râu xanh, làm cho mặt mũi vừa xấu vừa dữ tợn, đàn bà con gái ai nom thấy cũng phải đâm đầu chạy.

Ở xóm giềng người ấy có một bà kia quí phái, sinh được hai cô con gái đẹp tuyệt trần đời.

Râu xanh đến hỏi một cô làm vợ, để tự cho bà kia chọn muốn gả cô nào cũng xin lấy.

Hai cô, cô nọ đùn cho cô kia, cô nào cũng sợ không muốn lấy anh chàng râu xanh. Hai cô lại còn ghét một nỗi không muốn lấy là vì người râu xanh đã có mấy đời vợ trước mà không hiểu biết những người vợ ấy đi đâu mất cả.

Râu xanh ta muốn làm quen thuộc bèn đưa hai cô, cùng với bà mẹ và ba bốn chị em thân, mấy cậu trai ở quanh miền, đi xem một cái nhà nghỉ mát của hắn ở chốn nhà quê. Cả bọn đến đó chơi trong tám ngày ròng rã. Hết nhảy đầm, đặt tiệc cả đêm không ai ngủ, chỉ khúc khích đùa bỡn với nhau. Về sau cuộc vui đã chán ai nấy thỏa thích, cô bé lúc bấy giờ nom cái bộ râu ông chủ nhà nó cũng bớt xanh, mà người bỗng hóa ra người tử tế phạm. Khi bà cùng các cô về đến nhà thì cuộc hôn nhân sớm định ngày.

Lấy nhau được nửa tháng, bữa kia, Râu xanh mới bảo vợ có việc cần phải đi vắng tỉnh xa, ước chừng sáu tuần lễ mới về, trong khi đi vắng thì vợ ở nhà chơi bời cho thỏa thích; mời cả các chị em bạn đến, đem chị em về nhà quê mà chơi; dầu ở đâu cũng cứ khoản đãi chị em cho tươm tất: ‘‘ Đây là chìa khóa hai cái phòng chứa đồ đạc; đây là chìa khóa tủ đựng bát đĩa vàng bạc, ngày nào có yến tiệc mới đem ra dùng; đây nữa là chìa khóa tủ sắt đựng của cải nhà tôi, đây là chìa khóa tủ đựng châu ngọc, cái chìa khóa này là chìa khóa mở cửa nào cũng được; cô muốn vào đâu xem thì vào, duy có cái phòng nhỏ ấy tôi cấm không được vào. Hễ cô mở phòng ấy ra tôi nổi giận lên thì xin cô chớ trách’’.

Người vợ nghe chồng dặn, tình nguyện xin vâng ý chồng. Râu xanh ta hôn vợ rổi nhảy lên xe đi.

Các bà hàng xóm cùng bạn bè thân thích chẳng đợi phải mời, kéo đến lũ lượt. Bà nào cô nào cũng nóng đến xem những của cải nhà ấy, nhưng người chồng có nhà thì ai cũng sợ bộ râu anh mà không dám đến. Bấy giờ, bọn này bọn kia vào thăm, chạy hết phòng này sang phòng khác, phòng ngủ, phòng ăn, phòng khách, phòng để áo, phòng nào cũng đẹp cũng sang. Sau rồi các bà kéo nhau vào hai phòng chứa đồ đạc, những thảm cùng đệm, không biết bao nhiêu mà kể, nào giường, nào tràng kỷ, nào phòng con, nào ghế, nào bàn xoay ; nào án thư, nào bàn đọc, nào gương soi từ đầu đến chân, cái khung bằng vàng, cái khung bằng ngọc, chưa ai bao giờ được thấy những đồ quí báu như thế. Các bà tấm tắc khen vợ ông Râu xanh sung sướng. Có một thì các bà tâng bốc lên hai, bà nào cô nào cũng khen cũng thèm cái số phận cô may. Hay đâu chỉ có cô là đi xem những đồ quý báu chẳng thích chút nào, vì chỉ những nóng ruột muốn vào xem cái phòng chồng cấm. Vội vàng quá, đến nỗi chẳng quản bỏ khách đi là vô lễ, đi tắt ngay một cái thang kín mà bon xuống, tất cả chạy nhanh tới cửa phòng con, còn ngừng lại một lát, sực nhớ đến lời chồng căn dặn, thì lại e rằng trái lời có lẽ sinh vạ về sau. Nhưng cái bụng muốn xem chỗ cấm nó mạnh hơn cái trí suy- xét phải chăng. Nàng bèn giở cái chìa khóa con ra, tay run bây bẩy mà mở cửa phòng.

Trước hết chẳng nom thấy gì cả vì cửa sổ đều đóng. Nhưng nhìn kỹ một lát, thì dưới ván lát, be bét những máu đã đông lại, mà trên đám máu thì thấy một những thây người, buộc cả quanh tường. Thì là thây những vợ trước của Râu xanh, Nó đã mỗ họng dần mà đem buộc vào đó. Cô này sợ hãi tưởng chết, tay vừa rút cái khóa ở cánh cửa ra thì cái chìa khóa rơi xuống ván.

Khi nàng đã tỉnh hồn lại đôi chút, thì nàng cúi nhặt cái chìa khóa; thấy chìa khóa vấy máu, đã lau đi đôi ba lần mà không sạch. Sau đem rửa, đem cọ, đem lấy cát cùng mảnh sành vụn mà đánh đi, máu cũng vẫn còn. Thì ra cái chìa khóa ấy, đã thành yêu cho nên rửa sao cũng không sạch ; cứ gột được máu ở phía này nó lại chạy sang phía kia.

Tối hôm ấy, Râu xanh trở về, nói đi dọc đường thì bắt được cái tin rằng, cái việc đáng lẽ phải đi ấy may đã xong rồi. Vợ cố hết sức để tỏ ra cho chồng biết rằng thấy chồng về sớm thì mừng rỡ vô cùng…

Đến hôm sau, Râu xanh đòi lại chìa khóa. Nàng đem chùm chìa khóa đưa trả thì tay run run đây đẩy, chồng đoán ngay ra hết cả sự tình. Râu xanh hỏi: ‘‘ Sao cái chìa khóa phòng nhỏ, lại không để chung với chìa khóa khác’’? Nàng thưa: ‘‘ Có thễ tôi bỏ quên trên bàn.’’ Chàng bảo: ‘‘ Lát nữa thế nào cô cũng phải đem trả tôi.’’

Nàng ta khất đi khất lại đôi ba lần, rồi cũng đến phải đưa chìa khóa ra. Râu xanh nhìn chìa khóa rồi hỏi: ‘‘ Sao chìa khóa này lại vấy máu?’’. Chị ta như gà cắt tiết mà rằng: ‘‘ Tôi không biết.’’ Chồng rằng: ‘‘ Cô không biết à? Tôi biết. Cô muốn vào cái phòng nhỏ đó. Ừ. Cô muốn vào, thì rồi cô được vào yên chỗ với mấy cô kia’’

Người vợ vội vàng thụp xuống lạy chồng, vừa khóc vừa xin lỗi một cách rất thảm thiết. Tưởng dẫu hòn đá cũng phải siêu lòng. Nhưng Râu xanh là một người ruột rắn hơn đá, gan cứng hơn lim, cứ trân trân ra mà bảo rằng: ‘‘ Thôi cô, thế nào cô cũng phải chết, mà chết ngay bây giờ.’’ Nàng bèn tràn nước mắt nhìn chồng mà rằng: ‘‘ Nếu vậy, thiếp xin chàng để cho thiếp đọc kinh đã.’’ Râu xanh rằng: ‘‘ Ta cho một nửa khắc đồng hồ, nhưng không được nài phút nào.’’.

Khi nàng khuất mặt chồng gọi chị tên là An mà bảo rằng: ‘‘Chị An ơi! Xin chị trèo lên trên ngọn tháp, nom xem hai anh có đến hay chăng? Hai anh có hẹn với em hôm nay thế nào cũng đến. Nếu chị nom thấy thì vẫy hai anh đến cho mau’’.

Chị An trèo lên gác thượng; Chốc chốc cô em lại ngửa cổ lên hỏi: ‘‘ Chị An ơi! Chị An ơi! Thế nào chị đã thấy gì chưa?’’ Chị An trả lời rằng: ‘‘ Chị chẳng thấy gì, chỉ thấy mặt trời lùm bụi, bãi cỏ xanh rì mà thôi’’.

Giữa lúc ấy thì Râu xanh cầm con dao to tướng trỏ vợ mà thét rằng: ‘‘ Mày xuống ngay không thì tao lên.’’ Vợ rằng: ‘‘ Chàng để thiếp xin xuống.’’ Rồi lại hỏi: ‘‘ Chị An ơi! Chị An ơi! Chị thấy gì chưa?’’ Chị An rằng: ‘‘ Chị thấy một đám bụi mù ở phía đàng kia…’’ – ‘‘Có phải hai anh ta đấy chăng?’’ – ‘‘ Khốn nạn không phải em ạ, đàn cừu đấy…’’ Râu xanh lại thét: ‘‘ Mày có xuống không?’’ – ‘‘ Xin chàng một lát nữa mà thôi’’. Rồi lại hỏi: ‘‘Chị An ơi! Chị An ơi! Đã thấy gì chưa?’’ – ‘‘ Chị thấy hai người cỡi ngựa ở phía đàng này mà lại, nhưng còn xa lắm’’. Được một lát thì chị An lại reo lên rằng: ‘‘ Phúc đức chính phải hai anh ta rồi. Để chị ra hiệu dục anh lại cho mau’’.

Râu xanh gầm thét quát tháo, rung cả cửa nhà. Vợ bước xuống, rũ tóc thảm thiết mà phủ phục xuống lạy chồng. Râu xanh rằng: ‘‘ Van lạy làm chi cho uổng, thế nào mi cũng phải chết’’. Nói rồi, một tay nắm lấy tóc vợ một tay dơ dao nhọn lên, sắp cắt đầu nàng. Thương hại chị vợ chàng, mắt đã lừ đừ như chết, ngảnh lại nhìn chàng mà xin khoan cho một lát nữa, để thiếp tĩnh tâm. Chồng rằng: ‘‘Thôi thôi, mi khấn Chúa trời phù hộ cho linh hồn mi đi’’. Nói đoạn, Râu xanh dang thẳng cánh tay … Giữa lúc ấy thì ngoài cửa thấy động đánh thình. Râu xanh giật mình, dừng tay lại. Người nhà ra mở cửa, thì thấy hai người vừa xuống ngựa, chạy sổ vào, tuốt gươm trần mà chạy thẳng vào đâm gã Râu xanh.

Râu xanh nhận ra là hai anh vợ, một người làm lính Đầu -rồng, môt người làm lính Ngự-Lâm. Biết vậy gã quay lưng chạy. Hai người đuổi rấn, trước khi gã ra đến sân thì bắt được, đâm cho một mũi gươm suốt từ sau lưng ra trước ngực, chết thẳng cẳng. Chị vợ cũng sợ chết khiếp, không nhỏm được dậy mà ra hôn hai anh.

Râu xanh không có ai kế tự, bao nhiêu của cải về tay người vợ đó cả. Ả ta cho chị ít nhiều để lấy một nhà quý phái kia có lòng yêu dấu đã lâu. Lại cho hai anh ít nhiều để mua lấy chức Trung-Úy, còn bao nhiêu thì để làm của riêng. Khi cải giá lấy được một người tử tế, chẳng bao lâu khuây được cái buổi nguy nan với gã Râu xanh.