Chương 9 Mệnh Lệnh Cao Hơn Tất Cả-(trích nhật ký của Amédée Florence)

VẪN NGÀY HÔM ĐÓ. Vậy là chúng tôi nhìn thấy căn lều trống không. Moriliré biến mất. Đại úy Marcenay vô cùng bực tức, anh tra hỏi mấy người lính gác. Nhưng các chàng trai đáng thương đó cũng chỉ ngạc nhiên như anh. Họ nói rằng họ không hề bỏ gác và không nghe thấy bất cứ một tiếng động khả nghi nào.

Chúng tôi trở lại lều giam và bấy giờ mới phát hiện ra một lỗ thủng trên nóc. Phía trên lỗ thủng là một cành cây to. Sự việc trở nên dễ hiểu. Moriliré đã tháo được dây, do trói không kỹ rồi leo lên trụ chống giữa lều và bỏ trốn.

Đuổi theo hắn chăng? Vô nghĩa! Hắn tẩu đã được một giờ rồi, vả lại trong rừng rậm làm sao kiếm ra người?

Gần một giờ sau, tất cả chúng tôi đều tập trung ở lều của Barsac. Đại úy trao lại cho chúng tôi mảnh giấy bí ẩn có ghi mấy dòng chữ sau đây:

Mansa a man grigni toubaboul Mémou nimbé mando kafa batak manaéta sofa A okata. Batou i a kafolo. Mansa a bé

Thực tình tôi chẳng thể nào hiểu được những câu rối rắm này!

Mảnh giấy được chuyển từ tay người này sang người khác. Hình như cô Mornas và Saint-Bérain có hiểu chút ít gì đó. Tôi ngạc nhiên trước sự uyên bác của họ. Barsac và Poncin cũng chỉ biết như tôi mà thôi.

— Các chữ cuối của dòng thứ nhất và dòng thứ hai không đầy đủ, – đại úy Marcenay giải thích cho chúng tôi. – Phải đọc chữ cuối dòng đầu là toubaboulengo tức là “mấy người Âu”, còn chữ cuối dòng thứ hai là kafama, có nghĩa “còn”. Nếu bổ sung như vậy, ta có bản dịch:

“Ông chủ (hoặc quốc vương) không muốn những người Âu...bởi vì chúng còn đi...Thư sẽ do một sĩ quan mang đến...Người đó sẽ ra lệnh. Phải nghe lời...mày đã bắt đầu. Ông chủ (hay quốc vương)...”.

Không rõ lắm. Tuy nhiên, đại úy Marcenay giải thích thêm:

— Đoạn đầu của mệnh đề thì dễ hiểu thôi. Có một ông chủ hay một quốc vương không muốn chúng ta làm điều gì đó. Đoạn thứ hai nói về việc ấy. Hắn không muốn chúng ta tiến sâu vào xứ sở của người da đen. Rõ ràng là đoạn hai bắt đầu trình bày cái kế hoạch mà chúng ta không được biết. Hai dòng tiếp theo khó hiểu hơn “Một sĩ quan sẽ mang thư đến”. – câu này không mách bảo cho chúng ta điều gì, dòng thứ tư là mệnh lệnh gửi cho Moriliré, nhưng chúng ta không biết “người đó”, cái người sẽ ra lệnh, là ai. Còn mấy chữ cuối cùng thì không có nghĩa gì đối với chúng ta.

Chúng tôi nhìn nhau thất vọng. Barsac kết luận:

— Từ những vụ việc mà chúng ta đã chứng kiến cho tới giờ phút này, kể cả những việc mới xảy ra hôm nay, có thể rút ra những kết luận sau đây: thứ nhất, tên dẫn đường đã phản bội chúng ta và làm việc cho một kẻ thù thứ ba nào đó, không rõ vì lý do gì, kẻ này đang tìm cách cản phá cuộc hành trình của chúng ta; thứ hai, kẻ giấu mặt có những quyền lực nhất định bởi vì hắn có thể bố trí cho chúng ta một tên dẫn đường theo ý của hắn ở Conakry; thứ ba, quyền lực ấy không lớn lắm vì cho tới nay, để đạt được mục đích hắn chỉ nghĩ ra toàn là những trò trẻ con.

Tôi nhận xét:

— Xin lỗi ngài dân biểu! Kẻ giấu mặt đó có ý đồ khác kia!

Và tôi kể cho đám thính giả khả kính nghe những suy nghĩ của mình về thuốc độc doung-kono và về mấy lời tiên đoán của Kéniélala.

— Nhưng nhận xét tinh tế của ông Florence – Barsac tiếp luôn, – chỉ càng khẳng định ý kiến của tôi. Tôi vẫn nghĩ kẻ thù của chúng ta, cho dù hắn có là gì đi nữa, cũng không đáng sợ lắm đâu, nếu không hắn đã dùng những biện pháp nghiêm trọng hơn để chống lại chúng ta rồi.

Thái độ bảo thủ của Barsac làm tôi ngạc nhiên. Tại sao ông không lợi dụng cơ hội để hủy bỏ chuyến đi chắc chắn là rất nguy hiểm này?!

Dù gì đi nữa, chúng tôi cũng cần có người dẫn đường. Cô Mornas đề nghị lấy người của cô vì họ biết đường. Để quyết định vấn đề này, cần phải so sánh giữa Tchoumouki và Tongané.

Tôi không ưa điệu bộ của Tchoumouki. Hắn quả quyết với chúng tôi rằng có thể trông cậy vào hắn, song hắn có vẻ lúng túng và khi hắn nói, tôi không thể nắm bắt cái nhìn giảo hoạt của hắn. Theo tôi, hắn chẳng hơn gì Moriliré.

Trái lại, Tongané rất thật thà. Anh nắm vững đường đi lối lại và có thể dẫn chúng tôi đi đâu tùy thích. Chàng trai này gây được ấn tượng tốt. Anh có giọng nói cởi mở, cái nhìn thẳng thắn. Từ giờ phút này tôi bắt đầu tin Tongané và không tin Tchoumouki nữa.

Hai người dẫn đường mới đang nói chuyện với phu khuân vác. Họ thông báo chính thức rằng Moriliré đã bị cá sấu ăn thịt và họ sẽ thay Moriliré chỉ huy đám phu khuân vác. Sau thời gian nghỉ ngơi, chúng tôi lên đường.

NGÀY 3 THÁNG HAI. Không có Moriliré nhưng mọi việc vẫn y như cũ. Có Tchoumouki và Tongané dẫn đường, chúng tôi vẫn không đi nhanh hơn. Hai ngày rưỡi mới đi được có ba mươi km. Quá tệ. Chúng tôi đang đi trong thung lũng được bắt đầu từ làng Kokoro. Thung lũng trải rộng, chỉ ở bên phải chúng tôi, hướng Nam là núi.

NGÀY 12 THÁNG HAI. Nó bắt đầu làm tôi bực mình. Buổi chiều, lúc sáu giờ, bỗng nhiên chúng tôi nghe thấy tiếng ù ù ấy. Hôm nay, nó lại vọng đến từ hướng Đông. Rất nhỏ nhưng đủ để không thể bị nhầm. Mọi người đều ngẩng mặt lên nhìn. Bầu trời quang đãng, nhưng chúng tôi không thấy được gì. Thật ra, có một ngọn đồi cao che khuất đúng hướng Đông. Tôi đi vội lên đỉnh đồi.

Trong lúc tôi đang trèo lên đồi thì tiếng động gia tăng một chút rồi tắt đi đột ngột và khi tôi lên tới đỉnh thì không còn gì làm xáo động bầu không khí yên tĩnh nữa. Trước mắt tôi là bình nguyên phủ đầy những bụi cây rậm rạp. Tôi phí công đưa mắt nhìn về phía chân trời: bình nguyên hoang vắng.

Tôi ở lại đỉnh đồi cho tới khuya. Bóng đêm sâu thẳm bao trùm lên cánh đồng. Có lưu lại nữa cũng vô ích, tôi xuống đồi.

Tôi đi chưa được nửa đồi thì tiếng động lại nổi lên. Quả thật, có thể phát điên lên vì chuyện đó. Tiếng động phát ra cũng đột ngột như khi nó tắt, sau đó nhỏ dần như thể chuyển xa về hướng Đông. Mấy phút sau lại yên tĩnh.

NGÀY 13 THÁNG HAI. Hôm nay được nghỉ. Mọi người đều làm việc riêng của mình. Tôi dành phần lớn thời gian để viết nốt bài báo, dựa vào những điều ghi chép được trong mấy ngày qua.

Viết xong, tôi cho gọi Tchoumouki phụ trách thư báo lại chỗ tôi. Tchoumouki không đến. Tôi phái một người lính đi tìm. Nửa giờ sau, anh ta trở về và nói là không tìm thấy hắn. Tôi thân chinh đi tìm và cũng không kết quả. Tchoumouki đã biến mất nên tôi phải từ bỏ ý định gửi bài báo đi.

NGÀY 14 THÁNG HAI. Sáng nay có chuyện bất ngờ.

Gần tám giờ, sau khi đã mất đi một phần buổi sáng vào việc tìm kiếm vô hiệu quả Tchoumouki, chúng tôi quyết định lên đường, thì ở phía Tây xuất hiện một toán đông kỵ sĩ, đang tiến về chỗ chúng tôi.

Trong nháy mắt, đội hộ tống của chúng tôi đã triển khai đội hình chiến đấu. Song mọi hành động đề phòng đều thừa. Chúng tôi nhận ra quân phục của Pháp. Toán quân lạ đến gần. Tôi thấy có hai mươi kỵ sĩ da đen và ba người Âu – hai trung sĩ và một trung úy.

Một trung sĩ của chúng tôi được phái ra đón những người mới đến. Viên trung úy đi đến bên đại úy Marcenay. Vẳng đến tai tôi những lời trò chuyện của họ:

— Ông là đại úy Marcenay?

— Vâng, tôi đây, ông trung úy...

— Trung úy Lacour, Trung đoàn bộ binh 72, hiện là chỉ huy đội kỵ binh tình nguyện Soudan. Tôi từ Bamako đến, thưa đại úy, và đuổi theo các ông từ Sikasso, tôi không gặp các ông ở đó và vì bị trễ mất mấy ngày.

— Để làm gì?

— Phong thư này sẽ giải thích điều đó, thưa đại úy.

Đại úy Marcenay cầm lấy bức thư. Lúc anh đọc, tôi thấy mặt anh lộ vẻ ngạc nhiên và thất vọng.

— Thôi được, ông trung úy, – anh nói, – để tôi báo cho ngài Barsac và những người đồng hành của ông ấy biết về việc này.

Viên trung úy gật đầu... Đại úy ra lệnh cho binh lính của anh và đi lại chỗ chúng tôi.

— Tôi xin báo cho ngài một tin rất bất ngờ, ngài dân biểu ạ, – anh nói với Barsac. – Tôi phải chia tay với ngài.

— Thế nghĩa là sao, hả ông đại úy? – Barsac hỏi.

— Thưa ngài dân biểu, nghĩa là tôi được lệnh phải đến Tombouctou.

— Không thể như thế được; – Barsac bực mình thốt lên.

— Nhưng đúng như vậy đấy ạ, – đại úy trả lời. – Xin ngài hãy đọc.

Anh trao phong thư cho ngài Barsac. Trưởng đoàn thị sát đưa mắt lướt nhanh, vẻ rất tức giận, rồi đưa cho chúng tôi xem, ông muốn chúng tôi chứng kiến sự việc láo xược đối với ông.

Tôi tìm cách đọc sau cùng để có điều kiện chép lại.

Lá thư thế này:

Cộng hòa Pháp

Tư lệnh – toàn quyền Sénégal Quân khu Bamako

Lệnh cho đại úy Marcenay và binh sĩ hành quân cấp tốc đến Ségou-Sikoro, từ đó đi bằng đường sông Niger tới Tombouctou và thuộc quyền chỉ huy của tư lệnh thành phố này. Bỏ ngựa lại ở Ségou-Sikoro để nuôi dưỡng. Trung úy Lacour trung đoàn bộ binh thuộc địa 72, chỉ huy đội kỵ binh gồm hai mươi lính tình nguyện Soudan, sẽ thuộc quyền điều khiển của ngài dân biểu Barsac – trưởng đoàn thị sát của Viện dân biểu ở vùng “Thòng lọng Niger” (nhóm thứ nhất). Trung úy sẽ hộ tống ngài dân biểu đến điểm tập kết.

Đại tá, tư lệnh quân khu Bamako Saint-Auban

Trong khi tôi chép lấy chép để thì Barsac vẫn tiếp tục trút cơn thịnh nộ:

— Thật chưa từng thấy! Họ cho chúng ta có hai mươi người bảo vệ! Mà lại đúng vào lúc chúng ta ngày càng gặp nhiều khó khăn. Không, việc này không xong như vậy đâu! Khi nào về tới Paris, chúng ta sẽ biết Viện Dân biểu có tán thành cách đối xử đối với đại biểu của Viện như thế hay không.

— Còn bây giờ thì đành phải tuân lệnh, – Đại úy Marcenay nói, anh không giấu được nỗi buồn rầu.

Barsac kéo đại úy ra xa, nhưng đôi tai phóng viên của tôi vẫn nghe rõ:

— Ngộ nhỡ đây là lệnh giả thì sao, đại úy? – Barsac thì thầm với anh.

— Lệnh giả! – Anh nhắc lại. – Ngài đã nghĩ quá sâu, thưa ngài dân biểu. Rất tiếc là không có gì để nghi ngờ cả. Thư được bảo đảm bằng con dấu chính thức, hơn nữa, tôi đã từng nghe phục vụ dưới quyền chỉ huy của đại tá Saint-Auban nên tôi biết rất rõ chữ ký của ông ta.

Buồn bực nên thường lắm chuyện. Song dù sao tôi vẫn thấy ngài Barsac đã nghĩ quá xa. May mà trung úy Lacour không nghe thấy.

Barsac không tìm ra lời đáp nên im lặng.

— Xin phép ngài dân biểu cho tôi được giới thiệu ông trung úy với ngài, – đại úy nói, – và chia tay với các ngài.

Barsac đồng ý và việc giới thiệu đã diễn ra.

— Chắc ông trung úy có biết, – lúc ấy Barsac hỏi, – nguyên nhân dẫn đến cái lệnh ông mang tới cho chúng tôi?

— Dĩ nhiên rồi, thưa ngài dân biểu, – viên trung úy trả lời. – Dân xứ Aouelimmiden bất bình, đe dọa các tuyến giao thông của ta. Cần phải tăng cường cho đồn binh Tombouctou. Đại tá điều động những đơn vị thuộc quyền của ông ấy.

— Thế còn chúng tôi? – ông trưởng đoàn phản đối. – Cắt giảm đội hộ tống chúng tôi như thế có khôn ngoan lắm không?

Trung úy Lacour mỉm cười:

— Chẳng có gì bất tiện cả. Khu vực này tuyệt đối yên ổn.

— Bộ trưởng Bộ thuộc địa đã nói tại Viện dân biểu và ông toàn quyền Conakry cũng đã xác nhận, là hai bên bờ sông Niger rất bất an.

— Đó là trước đây, – trung úy Lacour vừa cười vừa trả lời.

Đại úy Marcenay bước đến.

— Xin phép ngài dân biểu cho tôi được chia tay với ngài, – anh nói.

— Sao? Nhanh vậy ư?! – Barsac thốt lên.

— Vâng ạ, – đại úy trả lời. – Tôi phải đi Ségou-Sikoro và Tombouctou ngay, không được chậm trễ giờ nào.

— Ông đại úy hãy thi hành mệnh lệnh, – Barsac nhượng bộ, chìa tay ra bắt, nỗi xúc động của ông đã dặn chặt cơn tức giận, – và ông hãy tin rằng ông mang theo mình những lời cầu chúc tốt đẹp nhất. Không ai trong chúng ta có thể quên được những ngày đã sống bên nhau và tôi tin rằng tôi đang thay mặt cho tất cả mọi người bày tỏ lòng biết ơn đối với ông vì ông đã cảnh giác bảo vệ và trung thành tuyệt đối với chúng tôi.

— Xin cám ơn ngài dân biểu, – đại úy đáp lại, anh cảm động thật sự.

Anh lần lượt từ biệt với từng người trong bọn chúng tôi và tất nhiên sau cùng là với cô Mornas. Tôi lén nhìn họ.

Nhưng mọi việc diễn ra hết sức bình thường.

— Tạm biệt tiểu thư, – đại úy nói.

— Tạm biệt đại úy, – cô Mornas đáp lại.

Không còn gì hơn nữa. Song đối với chúng tôi, những người trong cuộc thì những lời nói đơn giản ấy lại có cái ý mà chúng thường không có. Chúng tôi hiểu rằng những lời nói ấy chẳng khác gì một lời hẹn ước chính thức của đôi bên.

Đại úy cũng hiểu như thế vì gương mặt của anh rạng rỡ hẳn lên. Anh cầm lấy tay cô Mornas, kính cẩn hôn rồi bước đi, anh nhảy lên lưng ngựa và đứng vào đầu hàng quân của mình. Anh vẫy chào chúng tôi lần cuối, sau đó giơ gươm lên và đoàn quân xuất phát, đi nước kiệu nhanh. Chúng tôi vô cùng lo lắng đưa mắt tiễn họ. Vài phút sau họ đã khuất dạng.

Thế là chúng tôi phải ở lại với trung úy Lacour, với hai viên hạ sĩ và hai mươi lính tình nguyện của anh ta mà một giờ trước đây chúng tôi không hề ngờ đến sự tồn sinh của họ. Tôi liếc mắt nhìn đội hộ tống mới và rợn cả người: họ có cái dáng dấp của những người tôi không muốn gặp trong góc tối chút nào.