Phụ lục
Môi trường sống (có thể hiểu là nơi ở của động vật hay thực vật) là không gian sống của sinh vật, trong đó có những điều kiện thuận lợi và thích hợp (như thức ăn phù hợp, nhiệt độ, độ ẩm, lượng nước,…) cho sinh vật tồn tại, sinh sống và phát triển.
Có nhiều cách phân loại môi trường sống của sinh vật. Dựa trên từng đặc điểm của từng không gian sinh sống, chúng ta có thể phân loại môi trường sống thành các nhóm sau:
– Đại dương: cá voi, cá heo, sứa khổng lồ, mực ống, cá kiếm, sò huyết; tảo, rong,…
– Hoang mạc (như sa mạc, lãnh nguyên tuyết,…): bò cạp, linh dương sừng kiếm Ả Rập, chuột nhảy, bọ hung thân sẫm; xương rồng, cây lê gai,…
– Sông hồ: cá chép, ếch, cóc, cá sấu, hải ly; lau, sậy, bèo,…
– Các đồng cỏ: sư tử, linh cẩu, ngựa vằn, hươu cao cổ, báo ghê-pa; cây bụi, cây bao-báp,…
– Rừng rậm: hổ, báo đốm Nam Mỹ, hươu nai, chồn đen, bướm, gấu trúc; sồi, thông, bạch đàn,…
– Vùng cực: cú tuyết, cáo Bắc Cực, chim cánh cụt, hải cẩu, chim ưng phương Bắc,…
– Cao nguyên và vùng núi: bò xạ Tây Tạng, sơn dương lãnh nguyên,…
– …
Câu hỏi thứ nhất cho bé:
Bé hãy cho biết môi trường sống của từng loài động vật sau: cá kiếm, cá sấu, cóc, đà điểu, tê giác, hà mã.
___________
(*) Phụ huynh và các bé có thể tìm đọc đáp án ở cuối phần Phụ lục.
2. Hệ thống phân loại sinh vật
Câu hỏi thứ hai cho bé:
Trong câu chuyện, ngoài Ếch Xanh thì còn có các bạn Thỏ Trắng, bạn Rùa Cạn, Cá Tràu, Tép Riu và Chó Hoang Giỏi Giang. Bé hãy cho biết các bạn ấy thuộc các lớp nào, ngành động vật nào nhé!
3. Sự sinh trưởng và vòng đời của ếch
Mỗi nhóm động vật có một quá trình khác nhau, tương tự như sự trưởng thành dần dần ở con người vậy. Ở ếch (và các động vật lưỡng cư nói chung), quá trình sinh trưởng này gồm những giai đoạn cơ bản sau:
(1) Ếch mẹ đẻ ra trứng;
(2) Trứng nở thành nòng nọc, sống ở dưới nước;
(3) Nòng nọc phát triển tứ chi, rồi rụng đuôi và trở thành ếch con. Ếch con lên bờ sống;
(4) Ếch con dần trưởng thành, sau này sẽ kết đôi và sinh ra trứng ếch.
* Lưu ý: quá trình thay đổi từ nòng nọc sống dưới nước trở thành ếch trưởng thành sống trên cạn của động vật lưỡng cư còn được gọi là sự biến thái. Trong sơ đồ minh họa vòng đời của ếch ở dưới đây, các bé sẽ thấy rõ được sự thay đổi cụ thể một chú nòng nọc lớn dần lên và trở thành ếch con.
Câu hỏi thứ ba cho bé:
Các bé ơi, ở trang 15 có chú thích về nhóm các động vật lưỡng cư. Ngoài Ếch Xanh ra, trong truyện còn có một nhân vật rất quan trọng cũng là động vật lưỡng cư. Các bé có biết là bạn nào hay không?
4. Phân loại rác thải
Tại sao cần phải phân loại rác?
Các bé có biết rằng, rác thải từ con người là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng? Hầu hết các hoạt động sinh sống, sản xuất, thậm chí cả vui chơi của con người chúng ta đều thải vào môi trường một lượng rác khổng lồ. Ở các đô thị, việc xử lý rác thải là một vấn đề cấp bách, bằng không chính môi trường sống của con người (không khí, nước, đất trồng,…) cũng bị ô nhiễm nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của chúng ta, chứ chưa nói gì đến việc gây ảnh hưởng xấu đến môi trường sống của các sinh vật khác.
Phân loại rác thải tại gia đình là một hành động giúp bảo vệ môi trường, vì nó hỗ trợ rất nhiều cho việc xử lý rác thải tại các nhà máy xử lý rác, các bé ạ.
Thao tác phân loại rác thải sinh hoạt:
Trong khả năng của mình, các bé có thể giúp bảo vệ môi trường thông qua việc phân loại rác thải sinh hoạt ngay tại nhà mình đấy! Để làm được điều đó, các bé cần chú ý những gì?
Chúng ta có thể phân loại rác thành 3 nhóm sau:
(1) Rác hữu cơ: có thể phân hủy được (như xác/bã thực vật, chất thải động vật, giấy,…).
(2) Rác vô cơ: có thể tái chế được nhưng phải qua quá trình xử lý, vì hầu hết rác vô cơ không thể tự phân hủy (như bao ni-lông, thủy tinh vỡ, đồ sành sứ,…).
(3) Các chất độc hại, nguy hiểm: cần thu gom để xử lý riêng. Khi rác thải là chất độc hại có dịch lỏng thì lấy nút cao su nút lại để chất độc hại không chảy loang ra môi trường.
Với mỗi loại rác trên, bé hãy cho vào từng bao có màu sắc khác nhau để người thu gom rác dễ phân biệt:
• Rác nhóm (1) cho vào bao/thùng rác màu xanh lá
• Rác nhóm (2) cho vào bao/thùng rác màu đỏ
• Rác nhóm (3) cho vào bao/thùng rác màu vàng
• Và chúng ta có thêm một ô rác thứ tư, có màu đen/xanh dương cho những loại rác khó phân biệt.
Một số hoạt động khác giúp hạn chế rác thải, bảo vệ môi trường:
• Hạn chế dùng bao ni-lông;
• Xả rác vào thùng rác, không vứt rác bừa bãi;
• Các bé có thể lập chiến dịch vận động mọi người trong khu dân cư, trong trường học,… cùng phân loại rác;
• V.v…
Việc làm tuy nhỏ, nhưng nếu được thực hiện bền bỉ và thường xuyên thì có thể giúp tạo nên sự khác biệt lớn lao, tích cực trong cuộc sống của chính các bé, cho gia đình và mọi người đấy, các bé ạ. Ít nhất thì những hành động phân loại rác này có thể giúp không khí nơi các bé sống được trong lành hơn!
Đáp án câu hỏi cho bé:
*Câu hỏi 1:
– Cá kiếm – đại dương
– Cá sấu – sông, hồ
– Cóc – sông, hồ
– Đà điểu – ở hoang mạc (đà điểu châu Úc) hay đồng cỏ (đà điểu Nam Mỹ)
– Tê giác – đồng cỏ châu Phi hay các khu rừng ở châu Á
– Hà Mã – ở các hồ, đầm ở đồng cỏ châu Phi
*Câu hỏi 2:
– Thỏ Trắng: thuộc Lớp Thú, Ngành Động vật có xương sống
– Rùa Cạn: thuộc Lớp Lưỡng cư, Ngành Động vật có xương sống
– Cá Tràu: thuộc Lớp Cá, Ngành Động vật có xương sống
– Tép Riu: là động vật Giáp xác, Ngành Động vật không có xương sống
– Chó Hoang Giỏi Giang: thuộc Lớp Thú, Ngành Động vật có xương sống
*Câu hỏi 3:
- Đó là bạn Nhái Bè