CHƯƠNG 11 (3) 4. Xây một hàng rào chung quanh bạn khi tập trung-

Như bạn biết, có nhiều mức độ tập trung. Chỉ khi ngủ bạn mới không tập trung, còn lúc thức tỉnh được phần nào thì bạn lại nhận thức được thực tại phần ấy. Khi ta xây một hàng rào quanh khả năng tinh thần của ta rồi đóng cửa rào lại thì nó có thể không cho những cái bên ngoài xâm nhập vào.

A. Cách xây hàng rào trong lúc giải quyết vấn đề, học hay đọc

Tiếng máy bay gầm rú, tiếng trẻ con la hét, tiếng ồn vang ra từ tivi và những tiếng động khác có thể chi phối sự nhận thức lúc bạn đang tập trung, những tiếng động nhỏ nhất cũng thường làm bạn sao nhãng. Song chúng ta có thể tự hòa hợp để tập trung sự chú ý mà không cần theo một kế hoạch nghiên cứu đặc biệt hay một phương pháp tư duy hệ thống hóa nào. Tuy nhiên, sự cố gắng tập trung của ta có thể bị phá vỡ vì ta không thực hành một thủ tục tập trung rõ ràng. Bản chất của sự tập trung là chú ý và bản chất của sự chú ý là nhìn. Khi bạn gắn sự chú ý vào một vật, ý nghĩ hay vấn đề và nhận thức được chúng chính là lúc bạn đang tập trung ở một mức độ nào đó. Nếu não của bạn quá tải do thiếu ngủ thì bạn không thể tập trung hết mức được. Do đó, quy tắc đầu tiên cần nhớ là, không nên để não của bạn phải làm việc quá lâu mà không ngơi nghỉ.

Điều thứ hai là, có thể tách sự chú ý của bạn ra. Thí dụ, bạn có thể vừa lái xe vừa nói chuyện hoặc nghe radio. Bạn có thể chơi nhạc cụ nào đó và cười đùa với bạn bè trong cùng một lúc. Nhưng đối với sự tập trung thì không phải vậy, tôi lập lại, bởi vì tập trung có nghĩa là bạn không phân chia sự chú ý ra nhiều hướng. Như vậy, bạn cần nhớ quy tắc thứ hai: Muốn tập trung tâm trí cho vấn đề nào đó, thì bạn hoàn toàn không nên phân tán sự chú ý.

Để thực hiện điều này bạn cần phát triển một thủ tục buộc bạn phải hết sức tập trung. Thủ tục đó nằm trong phương pháp mà tôi đã áp dụng thành công. Nhờ nó tôi có thể suy tư một cách sâu thẳm nhất, không còn bị chi phối dù đang làm một việc dễ bị phân tâm bởi ngoại cảnh.

B. Hàng rào sức mạnh trí nhớ của Hersey và cách sử dụng nó để tập trung sâu sắc

Theo bạn, hàng rào sức mạnh trí nhớ giống như cái gì? Có thể, bằng khả năng tưởng tượng bạn hình dung nó là một sợi dây điện cao thế hoặc một cái hàng rào cho bạn ảo giác sâu thẳm của cái gọi là luật phối cảnh xa gần. Nhìn chung, tưởng tượng thế nào là tùy bạn, song nó phải trải qua năm bước thủ tục.

Nếu tập trung được sự chú ý vào từng bước trong năm thủ tục, thì dù có tiếng động nhỏ hay lớn cũng không làm bạn phân tâm. Theo nhà nghiên cứu Hersey, ta nên lần lượt theo quy trình sau:

Bắt đầu bằng thủ tục thứ nhất: "những sự kiện”. Thủ tục này có năm từ tạo ra công thức. Bạn sẽ đi dần xuống càng lúc càng sâu hơn để hình thành sự suy nghĩ và tiến đến cận cảnh, đó là nơi bạn sẽ ra quyết định hay giải quyết vẩn đề của bạn.

Dưới đây là hình ảnh mà bạn cần liên kết với 5 từ “hàng rào”:

1. Những sự kiện = Hãy tưởng tượng bạn đang ở trong một phòng của ngân hàng ký ức của bạn. Bạn ngồi trên cái bàn thư viện dài và bóng. Chung quanh là những chiếc kệ mà chỉ cần với tay thì bạn có thể chạm được. Những kệ ấy chứa đầy sách nói về những sự kiện. Mời bạn quan sát những dòng sau:

○ Những sự kiện

Tất cả các sự kiện

Tập trung

Suy nghĩ

Tóm tắt

2. Đánh giá = Trước khi ngồi lên cái bàn khổng lồ bạn sẽ sắp xếp lại các sự kiện. Bạn tập trung vào chúng, suy nghĩ rổi tóm tắt chúng. Kế tiếp bạn đánh giá phần tóm tắt. Bạn đang tập trung từng bước, từng cọc hàng rào quanh bạn. Bây giờ mời bạn ghi ra giấy:

○ Đánh giá

Xem kỹ tất cả các điểm

Chỉ chấp nhận cái lôgic

Tìm kiếm những sơ hở

Làm trọng tài cho những cái hợp lý và không hợp lý

Làm phù hợp khía cạnh đúng

Kiểm những lợi ích

Hỏi: “Nó có đáng giá không?”

Bạn chọn xong một số điều rổi trả lời: nó đáng giá hoặc không.

3. Những cái cần thiết = Công nhận từng điểm trong quá trình đánh giá.

○ Những cái cần thiết

Nghiên cứu cái gì

Rút ra lợi ích

Vượt qua những khó khăn

An toàn trong tương lai

4. Chọn lựa = Công nhận từng cái cần thiết kế tiếp, rồi xem xét lại 3 bước đầu tiên, kiểm tra tỉ mỉ từng điểm mà bạn đã gắn vào những cọc hàng rào quanh bạn. Làm những việc sau:

○ Chọn lựa

Chọn được một điều gỉ đó

Nhiệm vụ đối với bản thân

Điều tốt nhất?

So sánh lần nữa

Quyết định một lựa chọn

5. Thực hiện = Lúc này bạn đã xem xét kỹ từng bước rồi và đã đưa ra quyết định cuối cùng, hãy biến kế hoạch của bạn thành hành động bằng cách theo đuổi công thức dưới đây:

○ Thực hiện

Nếu là ẩn số không chắc chắn hãy loại bỏ việc đó

Chuyển hành động sang điều khác

Khai thác tiềm năng của bạn

Hoạt động mạnh

Tăng thêm sự nỗ lực

Thành công hoặc thất bại

Không bao giờ bỏ cuộc

Ngạc nhiên đến không ngờ phải không bạn? Công thức này đơn giản và có thể chứng minh là một trong những phương tiện trợ giúp trí nhớ hữu hiệu nhất. Một khi đã thông thạo, áp dụng nó bằng hành động thì bạn sẽ thành công.

Sau đây là một thí dụ sống động về công cụ này:

Ted Marsh là người đã theo học khóa huấn luyện về trí nhớ của Hersey, tuy nhiên anh ta vẫn không an tâm lắm sau khi học công thức hàng rào này. Anh không chắc là mình còn nhớ lâu dài về hệ thống ký ức và không tin là đã học đúng để đưa ra được quyết định chính xác.

Đây là vấn đề chính của Ted Marsh. Anh không chắc mình là một người đã thật sự trưởng thành, kể từ lần đầu tiên anh rời khỏi trường học, lao vào kinh doanh với nghề sửa tivi. Một thời gian ngắn sau đó anh phạm sai lầm khi mở rộng phạm vi làm ăn, quảng cáo ầm ĩ và thuê người giúp việc. Cuối cùng anh vỡ nợ. Năm đó Ted Marsh 25 tuổi.

Mười năm sau anh miễn cưỡng làm thợ sửa tivi cho vài người khác. Mặc dù không chấp nhận công việc buồn tẻ này song anh vẫn phải làm việc và hầu như chẳng dám mơ có ngày được làm chủ, kinh doanh trở lại. Vợ của Ted tình cờ làm việc trong một công ty, nơi mà nhà nghiên cứu Hersey đang mở một lớp huấn luyện. Sau khóa học cô cảm thấy tự tin và có thêm nhiều niềm vui mới về những người chung quanh. Cô đề nghị Hersey nhận chồng cô vào lớp học kế tiếp của ông ta. Rồi cô ta giải thích tại sao, “Ông xã nhà em quá lo sợ chuyện phạm lỗi lần nữa nên không dám quyết định bất kỳ chuyện gì. Em mong rằng có người nào đó giúp anh ấy, như thầy chẳng hạn. Khóa huấn luyện trí nhớ của thầy sẽ giúp anh ấy nhớ những lý do tại sao Anh ấy bị vỡ nợ. Rồi có lẽ anh ấy sẽ không còn tự trách mắng bản thân và trở thành một người đàn ông mà em sẽ rất tự hào”.

Đúng là một đòi hỏi quá cao, quá nhiều kỳ vọng, song mọi chuyện tốt đẹp. Hersey đề nghị anh ấy kiên nhẫn áp dụng công thức hàng rào trí nhớ vì nó sẽ giúp anh ta quyết định được công việc.

“Nếu tin vào bản thân và khả năng của mình anh hãy áp dụng công thức đi!”. Hersey nói.

Ted về nhà, khiêng một cái ghế đến bàn nhà bếp rồi tập trung vào mảnh giấy tưởng tượng. Lúc đầu anh không thể thấy những sự kiện trong đó. Anh cố gắng song vẫn không thể diễn đạt rõ suy nghĩ của mình. Sự chú ý của anh vẫn bị phân tán.

Sau đó anh nghĩ về cụm từ “tất cả các sự kiện”. Suy nghĩ về chuyện kinh doanh của một lão già ư? Không, trước hết tôi phải bắt đầu bằng chính bản thân. Những sự kiện về bản thân tôi là gì? Tôi vỡ nợ vì tôi không phải là người tích cực với những ý tưởng vĩ đại. Tôi thất bại vì triển khai công việc quá nhanh và quá mức. Tôi thua cuộc vì còn quá trẻ và quá thiếu kinh nghiệm. Tôi đã “ngộ” nhiều hơn rồi đấy. Lúc này, tôi có thể hình dung rõ những gì xảy ra cho tôi. Cơ hội chăng? Tốt. Thật sự tốt đẹp. Cơ hội có thể đến mỗi ngày. Tôi không thể mua được bất động sản, dụng cụ, kho bãi và những vật dụng linh tinh, song tôi có thể tiếp tục thuê theo hợp đồng.

Bây giờ tôi thật sự tập trung. Tôi nghĩ về bản thân trong lúc này. Ted tập trung càng lúc càng sâu hơn, chìm đắm suy tư. Anh tiếp tục nghĩ về từng điểm riêng trong việc kinh doanh, tóm tắt những điều hiện ra. Anh nghĩ về cách kinh doanh trong tương lai.

Ted xếp hạng tất cả các sự kiện rồi hệ thống hóa hoàn toàn suy nghĩ của mình. Sau đó anh bắt đầu nhận ra một trong những lý do tại sao khiến anh quá lưỡng lự, thiếu khả năng trong công việc kinh doanh của mình. Điều đó là: anh không nhớ hoặc không suy nghĩ về những nguyên nhân đã làm anh khánh kiệt. Anh có thể nhận ra những điều này rõ ràng thật lâu. Bằng sức mạnh của trí nhớ anh đã thấy sự việc ngay trong đầu, những điều mà trước đây chưa bao giờ anh dám công nhận.

Rồi anh bắt đầu đánh giá, trước tiên là khảo sát tất cả những điểm nhìn. Anh cân nhắc ở góc độ của anh rồi ở góc độ của khách hàng. Và trong lần đầu theo công thức Ted khám phá ra câu hỏi: Tại sao người ta không tiếp tục gọi điện nhờ công ty anh sửa chữa?

Anh bắt đầu tự tin dần, nhìn sự việc một cách lôgic và ý thức rõ hơn. Anh biết công việc kinh doanh ở cả hai mặt, hành động và lý thuyết.

Kế tiếp anh quan tâm tới những chỗ sơ hở. Chúng có đang cải thiện mạnh không? Có những khe hở tiềm ẩn nào mà công nhân của anh không khám phá ra? Rồi Ted bắt đầu phán xét những lý lẽ thuận và chống. Trước hết anh phải làm trọng tài cho chúng, vì những điều thuận và chống đang xung đột mạnh với nhau. Sau một thời gian suy xét khá lâu anh bắt đầu áp dụng những mặt đúng của lý lẽ. Nó đúng cho anh nhưng điều gì kế tiếp mà anh phải suy nghĩ?

Hãy tính những lợi ích. Anh nhận ra rằng anh có mọi thứ để đạt được và chỉ cần cầm cố căn nhà của anh rồi trả nợ sau. Anh có thể trả từ tiền lãi của mình. Song có đáng như thế không? Anh nghĩ về điểm này, dĩ nhiên là đáng rồi. Anh đã làm việc quá lâu, đã đủ thời gian để hiểu rằng công việc kinh doanh sẽ sinh lợi.

Kế tiếp anh nghĩ về điều mà anh có thể lựa chọn. Nếu tiếp tục làm việc như đã từng trả lời điện thoại giúp vợ anh thì anh sẽ không thuê ngay một người giúp việc. Anh có thể nghe và trả lời mọi cuộc điện thoại rồi sửa chữa tivi muộn cũng được. Thay vì sống ở nơi quá xa cửa hàng vợ chồng anh có thể chuyển đến khu lận cận, nơi mà vợ anh không phải đi quá xa để chuẩn bị bữa ăn tối và ở nhà khi lũ trẻ đã đến trường.

Cũng còn những điều khác để chọn nữa! Anh có thể quyết định tăng thêm hay giảm bớt để phù hợp với điều kiện thực tế. Anh có thể bỏ một số quảng cáo không hiệu quả để tiết kiệm tiền.

Vâng. Chắc chắn sẽ thu hồi tiền của và công sức. Nhìn chung, việc kinh doanh có đáp ứng được những điều mà anh ấy mong muốn không? Có. Nó có thể trả lời cho nhu cầu độc lập mà anh ta luôn tìm kiếm không? Có. Anh ấy có thể kiếm đủ tiền cho nhu cầu gia đình của mình không? Có. Anh ấy có khả năng đáp ứng nhu cầu giáo dục của gia đình không? Và anh ấy có rút được kinh nghiệm hữu ích từ chuyện vỡ nợ trước đây không? Anh ấy có vượt qua được những khó khăn để trở thành nhà kinh doanh hay chỉ là một công nhân cho đến hết đời? Anh ấy có thể kiếm nhiều tiền lãi cổ phần không? Anh biết rằng anh có thể đầu tư một phần tiền lãi để mua hàng tồn kho và mua một số cái tivi để bán chơi. Còn phần tiền lãi khác thì dùng để chi tiêu cho hạnh phúc cá nhân và gia đình anh. Ted cảm thấy mình giống như một người mới hoàn toàn vậy.

Ngoài ra, việc kinh doanh sẽ mang lại một tương lai an toàn cho anh. Nếu theo đúng kế hoạch thì đến giai đoạn về hưu, anh có thể sống trong một tổ ấm đầy đủ tiện nghi. Ted tập trung sâu thẳm, anh nghĩ về từng nhu cầu của mình rồi tiếp tục quyết định chọn cái gì mà anh sẽ thực hiện. Anh có quyền chọn cái này và bỏ cái kia. Nếu bỏ thì không nói gì, còn chọn thì anh chấp nhận một thách thức mới trong cuộc sống. Song nó có phải là điều tốt đẹp nhất đối với anh không? Có thực tế không? Anh suy nghĩ về điều đó rồi dứt khoát trả lời “quyết định chọn”. Tuy vẫn theo công thức hàng rào song anh chia tất cả những sự kiện ra lần nữa, suy nghĩ, cân nhắc và bổ sung thêm rồi cuối cùng kết thúc. Anh quyết định chọn một điều và thực hiện nó!

Vâng, bây giờ Anh ấy sẽ thực hiện kế hoạch của mình. Anh ấy nghĩ về điều này hồi lâu và tin rằng nó không phải là ẩn số. Lúc này mọi chuyện đã trở nên rõ ràng, anh có kế hoạch thực hiện từng phần việc cụ thể, biết từng bước kế tiếp nhau là gì. Song trước hết, anh nhìn và suy ngẫm trọn vẹn hình ảnh một cách trầm tĩnh. “Tôi có hy vọng hão huyền không? Tôi có nhiệt tình đến mức mù quáng không? Chắc chắn là không rồi”.

"Tốt lắm. Bây giờ tôi giải phóng sinh lực của mình”. Anh ấy đã lập ra kế hoạch, điều này có nghĩa Anh ấy biết mình sẽ làm gì và không còn bị lúng túng nữa. Càng cố gắng thì càng tăng hiệu quả kinh doanh. Kể từ bây giờ, anh quyết định đi tiếp hoặc là “chết”. Dĩ nhiên anh không muốn nghĩ đến chuyện vỡ nợ nữa, thay vào đó là viễn cảnh lạc quan. Sáng mai, việc đầu tiên anh làm là bàn thảo với chủ anh. Còn ngay bây giờ, anh sẽ gọi diện và báo cho ông ấy biết là anh đã chấp thuận lời đề nghị.

“Ted!”, vợ anh hỏi, “Anh bị gì thế?”.

Ted chớp mắt nhìn lên. Người vợ đang ngồi đối diện với anh, cầm tách cà phê nhâm nhi. Anh mải chìm đắm trong suy tưởng nên không nhận ra sự xuất hiện của vợ mình. Anh cười, nắm tay vợ và nói với cô ấy những điều tốt lành.

Ted Marsh đã thành công. Trong vòng hai năm sau khi lao vào kinh doanh, sau khi đã ra thận trọng quyết định, anh đã mở rộng phạm vi hoạt động của mình, mở thêm hai chi nhánh ở trung tâm buôn bán lân cận. Và dĩ nhiên càng ngày anh càng phất to lên.

Một năm sau, nhà nghiên cứu Hersey gặp lại Ted. Anh ấy chào Hersey như một người bạn thân lâu ngày gặp lại. “ông biết không”, anh ấy nói, “Tôi sẽ không bao giờ dám quyết định kinh doanh trở lại nếu không có công thức hàng rào sức mạnh trí nhớ của ông. Tôi không thể nghĩ ra tất cả những điểm cần thực hiện. Như ông biết đấy, trên thế giới này không ai ra quyết định thay cho mình cả, mình phải tự quyết định thôi. Tôi nhớ những lỗi lầm mà tôi đã mắc phải và nhìn rõ chúng. Tôi muốn ông biết rằng tôi vô cùng cám ơn ông, cám ơn hàng triệu lần".

Bạn nghĩ gì về câu chuyện trên. Không có sức mạnh trí nhớ giúp bạn nắm bắt những quyết định, rút kinh nghiệm từ những lỗi lầm đầu tiên, học những cách mới để thực hiện chúng thì bạn khó mà thành công được. Bạn làm nghề gì để sống không thành vấn đề, bạn sẽ thu lợi khi học được cách tập trung sâu thẳm và cân đo cẩn thận tất cả các yếu tố trước khi quyết định, đánh giá tất cả các sự kiện trước khi hành động. Dù bạn là sinh viên, nội trợ, bác sĩ, thương gia, bán hàng hay lao động chân tay thì cũng chẳng sao, khi áp dụng từng bước của kỹ thuật công thức “hàng rào”, bạn sẽ có những quyết định đúng cho bạn!

Bạn có thể áp dụng kỹ thuật này bất kỳ nơi đâu bạn muốn sử dụng thời gian để tập trung suy nghĩ cẩn trọng. Người phát triển được thói quen tư duy là người có thể sống được bất kỳ nơi đâu trên thế giới này!

Bạn hãy là người đó ngay từ bây giờ!

CÂU HỎI ÔN TẬP

1. Có bao nhiêu cách để bạn sử dụng sức mạnh trí nhớ đánh bại sự đãng trí?

………

Thực hiện cách nào tốt nhất khi tâm trí bạn tạm thời “trống rỗng”?

Bạn hãy ngồi xuống và nhận xét xem bạn có thể hình dung toàn bộ công thức Hàng Rào Sức Mạnh Trí Nhớ không. Nếu không bạn hãy đọc lại và nghiền ngẫm về nó, rồi sử dụng thời gian để tạo ra từng hình ảnh rõ ràng và rực rỡ.

Công thức nào giúp bạn ra quyết định, tập trung và học từ những điều bạn đã đọc?