Chương 13

Tôi cảm thấy tôi sẽ mất trí nếu như không tiếp tục điều tra, không tìm cho kỳ ra thủ phạm và trừng phạt chúng. Đã không có chúa trời, không tìm được công lý ở nhà đương cục thì tôi sẽ vừa là thượng đế, vừa là quan tòa.

Và tôi xin thề rằng địa ngục cũng sẽ phải rùng mình nếu chúng sa vào tay tôi: tôi sẽ rút gân, lột da chúng.

Rưgôrơ nói rằng bạn bè anh đang tiến hành điều tra trong rừng cấm, bản thân anh đã xem xét kỹ nơi xảy ra vụ ám sát và tìm được ở đó một mẩu thuốc lá. Anh cũng xác định được là kẻ rình giết Xvetilôvich và đã hút điếu thuốc dưới gốc thông là một tên gày, cao. Ngoài ra, trong bụi rậm, anh đã tìm thấy bùi nhùi bằng giấy từ súng tên sát nhân bắn ra, thấy cả viên đạn đã giết chết người bạn tôi. Xem xét kỹ giấy bùi nhùi tôi thấy mẩu giấy đó cứng hơn giấy báo, có lẽ là một mảnh xé từ một trang tạp chí nào đó.

Tôi còn đọc được:

“Mỗi tên trong bọn chúng đều có một tội, nên đều bị đưa đi hành hình. Trình điện hạ quang minh, ngài đã quên đi người bị đóng đinh câu rút trên thánh giá... cúi xin người ta tội cho, chúa đã tước mất trí khôn của tôi rồi...”

Có gì đó quen thuộc phảng phất từ những dòng chữ ấy. Tôi đã bắt gặp chúng ở đâu nhỉ? Lát sau, tôi sực nhớ ra là đã đọc được những dòng chữ ấy ở tạp chí “Tây Bắc cổ thư”. Khi tôi hỏi Nađêia: những ai quanh vùng đây đặt mua tạp chí này thì nàng thờ ơ đáp: ngoài nhà nàng ra, chẳng ai đặt cả. Thế rồi tôi bị một đòn choáng váng: ở thư viện tôi đã xác định được trong một số tạp chí đó bị xé mất mấy trang, kể cả trang tôi đang quan tâm.

Tôi lạnh toát người: sự việc thành ra cực kỳ nghiêm trọng, bởi vì té ra kẻ chủ mưu trò đội săn lại ở ngay đây, trong tòa lâu đài này! Ai vậy? Không phải tôi, không phải Nađêia, cũng không thể là mụ quản gia ngu ngốc, giờ đây mỗi lần giáp mặt nữ chủ nhân, lại khóc lóc, rõ ràng vô cùng hối hận về hành vi bội bạc. Vậy thì chỉ còn lại Bécman Gaxêvich.

Điều này rất logich: y là một tên tội phạm đang lẩn trốn, lại là một kẻ biết đầy đủ mọi chuyện trong nhà này. Rất có thể, chính y đã bắn vào tôi, đã xé trang giấy trong tạp chí làm bùi nhùi, đã giết Xvetilôvich. Chỉ có một điều khó hiểu là tại sao y lại cố thuyết phục tôi rằng mỗi nguy hiểm lớn nhất là đội săn chứ không phải Người Lùn? Hơn nữa, Bécman không thể giết Rôman, bởi lẽ không phải y mời Nađêia đến Kunsa và khi xảy ra vụ hạ sát Rôman, y ngồi nhà. Tuy nhiên, Xvetilôvich, trong ngày cuối đời, đã chẳng nói rằng đấy là một người quen thân, từng có mặt trong dạ hội mừng Nađêia đó sao? Chính y đã chẳng vội vã tuyên bố rằng không thể có một ý nghi ngờ nào về y cả đó sao? Cái anh chàng Bécman ấy lại đã hốt hoảng kinh khủng khi tôi đến thăm y! Vạn nhất, chẳng phải y không thể là một kẻ bày mưu tính kế cho cái lũ đê tiện nọ? Tuy nhiên, trong trường hợp ấy phải giải thích ra sao sự tồn tại của Thiếu phụ Áo xanh? Chính đây là hiện tượng mờ ám nhất trong toàn bộ câu chuyện này. Và điều chủ yếu là: không hiểu Bécman được lợi lộc gì trong vụ này?

Tuy nhiên, con quỷ địa ngục ấy có thể bày ra bất cứ trò ma quái nào.

Tôi bảo Nađêia đưa cho xem thư từ giấy tờ những ngày cuối đời của riêng cha nàng. Chẳng có gì đáng chú ý trừ dòng ghi chép là ông cụ thôi không ưa thích Bécman nữa vì lý do y hay biến khỏi nhà đi đâu đó và tỏ ra quá quan tâm đến phả hệ Janốpxki, đến các sơ đồ thiết kế tòa lâu đâì từ xa xưa. Riêng điều đó cũng là một bằng cớ đáng lưu ý lắm! Sao lại không thể giả thiết rằng chính Bécman là kẻ dính dáng đến sự xuất hiện của Người Lùn, nói chính xác hơn là những tiếng chân của nó đêm đêm? Y hoàn toàn có thể tìm được những sơ đồ cổ xưa rồi lợi dụng một bí quyết nào đó của tòa lâu đài để đêm đêm tạo ra tiếng chân dọa nạt mọi người.

Tôi trình bày những suy nghĩ ấy với Rưgôrơ. Anh bảo: có thể lắm, thậm chí hứa sẽ giúp tìm hiểu vấn đề bởi vì ông nội và bác anh từng làm thợ đá cho nhà Janốpxki từ thời chế độ nông nô.

– Cái con nhện độc ấy hắn ẩn nấp đâu đó thôi, nhưng nó là ai, đường đi lối lại ngầm trong tường ra sao, nó chui vào đó bằng cách nào – đều không rõ cả. – Rưgôrơ thở dài. – Không sao, sẽ tìm ra. Nhưng cậu phải cẩn thận. Cả đời, tôi mới được gặp có hai pan ra hồn người, thế mà một đã không còn nữa. Xảy ra chuyện gì với cậu thì thật đáng ân hận. Khi ấy, cả cái nòi pan các cậu không còn lý gì được phép nhá bánh và làm vẩn đục bầu trời nữa.

Chúng tôi quyết định chưa sờ đến Bécman vội để khỏi đánh động quá sớm.

Sau đó, tôi quay ra nghiên cữu kỹ lưỡng bức thư kẻ bí ẩn gửi cho Xvetilôvich. Tôi gạch xóa hàng chục tờ giấy, rút cục cũng chỉ khôi phục được có như sau:

“Anđruxơ! Tôi biết anh đang quan tâm đội săn của Quốc vương Xtác. Một mối nguy hiểm đang đe dọa Nađêia Rômanốpna (đến đây thì đành chịu)... Tôi (lại mất một đoạn dài). Hôm nay tôi vừa nói chuyện với pan Bêlôrétxki. Anh ta đồng ý với tôi và đã ra huyện lỵ... Đrứctăng là một chứ... trọng. Nhận được thư này, anh đến ngay... anh... chỗ ba cây thông mọc thành cụm. Tôi và Bêlôrétxki sẽ đợi... ân... tiết... Những chuyện thực kinh khủng đang xẩy ra trên trái đất này! Anh nhất định đến nhé. Đọc xong thư, đốt ngay vì nó rất nguy hại cho tôi. Các bạn anh... Mối nguy hiểm kinh khủng cũng đang đe dọa họ, mà chỉ có anh mới cứu vãn nổi... (lại cháy mất một đoạn dài)... Đến ngay đấy.

Người luôn mang điều tốt lành cho anh, Likôl...”

Có mà quỷ sứ hiểu ra sao nữa! Tôi chẳng biết được gì thêm nhờ cái trò giải mật mã ấy. Có chăng, thêm vững tin là âm mưu tội lỗi đã được sắp đặt kỹ lưỡng. Cái tên “Likôl...” bí ẩn ấy tận dụng khá ranh ma quan hệ vè bạn của hai chúng tôi mà hắn chỉ có thể phỏng đoán ra. Ngoài ra, chẳng biết thêm được tí gì! Vậy mà hòn đá tảng màu xám đã đè nặng lên nấm mồ một con người có thể trở nên hữu ích cho tổ quốc gấp trăm lần so với tôi. Rồi chẳng nay thì mai một tảng đá như vậy có thể cũng sẽ đè nặng lên ngực tôi. Đến khi ấy, Nađêia sẽ ra sao?

Ngày hôm ấy đem đến cho tôi một điều mới: tôi nhận được trát đòi. Trên một tờ giấy tồi kinh khủng, bằng một giọng văn đến là trịnh trọng, người ta mời tôi ra huyện lỵ, đến hầu tòa. Phải đi thôi. Tôi thảo luận với Rưgôrơ mượn ngựa, trao đổi với anh những suy nghĩ về bức thư. Anh báo cho tôi biết là ngôi nhà Garabuôcđa đang bị theo dõi sát, nhưng vẫn chưa phát hiện điều gì khả nghi.

Dòng suy nghĩ của tôi trở lại với Bécman.

Trong buổi chiều êm ả, yên tĩnh, không giống mùa thu ấy, tôi nghĩ ngợi mãi xem điều gì đang chờ đón ở huyện lỵ. Tôi đi đến quyết định sẽ không lưu lại ở huyện lỵ quá lâu, bất luận thế nào. Tôi định đi chợp mắt vài tiếng trước khi lên đường, nhưng vừa rẽ ngoặt trong hàng cây, thì bỗng thấy Nađêia ngồi trên một chiếc ghế dài đã cũ kỹ. Qua tầng lá tùng ngàn năm, một luồng tia sáng xanh thẫm hắt những ánh sáng mờ ảo xuống tà áo thanh thiên, xuống cánh tay, xuống cặp mắt đăm đăm xa vắng thường thấy ở người mải theo đuổi những ý nghĩ tầm kín.

Lời tôi đã tự răn mình vẫn vững chắc, kỷ niệm về người bạn đã hy sinh càng củng cố lời răn mình đó, vậy mà có đến mấy phút tôi đã ngây ngất sung sướng, nghĩ rằng tôi có thể ôm lấy thân hình mảnh dẻ kia, ghì chặt vào ngực mình. Và trái tim tôi bỗng đau nhói vì tôi biết: điều đó sẽ không bao giờ thành hiện thực.

Tuy nhiên, lúc rời bụi cây bước lại cạnh nàng, tôi hoàn toàn bình thản.

Nàng ngẩng lên, trông thấy tôi, và lập tức cặp mắt long lanh lên đáng yêu xiết bao, ấm áp xiết bao!

– Pan Bêlôrétxki đấy ư? Mời ngài ngồi xuống đây.

Lặng yên giây lát, rồi nàng cất lời, giọng kiên nghị kỳ lạ.

– Tôi sẽ không hỏi ngài vì lý do gì ngài đánh người. Tôi biết: nếu ngài đã hành động như vậy tức là không thể làm khác được. Nhưng tôi rất lo cho ngài. Ngài nên biết rằng: ở đây làm gì có tòa án. Cái lũ sâu mọt chuyên đục khoét, gian dối, bán rẻ lương tâm ấy có thể kết tội ngài lắm. Nên dù đối với một quý tộc, việc đánh đập viên cảnh sát không phải là tội lỗi to lớn gì, họ vẫn có thể trục xuất ngài khỏi đây. Bọn họ cũng là lũ tội phạm đã kết thành một bè đảng lớn. Cầu xin công lý ở họ là chuyện vô ích. Còn lâu lắm, cũng có thể là không bao giờ, nhân dân bất hạnh và cao thượng này được thấy công lý. Lý do gì đã khiến ngài mất tự chủ như vậy?

– Tôi bênh vực một người phụ nữ, thưa tiểu thư. Tiểu thư biết đấy: phong tục xứ sở ta đòi hỏi như vậy.

Nàng bỗng ngước nhìn thấu tận đáy lòng tôi, khiến tôi lạnh cả người. Làm sao mà đứa con nít ấy đã học được cách nhìn thấu tâm can như vậy, do bởi đâu nó có sức mạnh như vậy?

– Xin ngài hãy tin tôi, người phụ nữ ấy hoàn toàn có thể nhịn nhục được. Còn nếu như ngài bị trục xuất khỏi đây, thì người phụ nữ ấy sẽ phải trả một giá quá ư đắt cho sự thỏa mãn ngài đã nhận được khi quất vào mặt một tên ngu xuẩn thô bỉ.

– Xin tiểu thư đừng lo ngại. Tôi sẽ trở lại đây. Trong thời gian tôi đi vắng, Rưgôrơ sẽ bảo vệ an toàn của tiểu thư.

Nàng lặng thinh nhắm mắt lại. Lát sau nàng nói:

– Ôi, nàng chẳng hiểu gì cả... Diều quan trọng đâu phải tôi cần được bảo vệ! Ngài không nên ra huyện. Cứ ở lại đây một hai ngày nữa rồi vĩnh viễn rời khỏi Rừng Tùng Đầm Lầy.

Bàn tay nàng với những ngón run rẩy đặt lên cánh tay tôi.

– Ngài nghe rõ chứ? Tôi tha thiết van ngài...

Tôi đang mải mê theo đuổi những suy nghĩ của mình nên không hiểu thấu những lời nàng nói. Tôi đáp:

– Cuối lá thư gửi Xvetilôvich có ký tên “Likôl...”. Quanh vùng đây có sliăctich nào tên họ bắt đầu như vậy không nhỉ?

Gương mặt nàng lập tức sa sầm tựa một ngày ảm đạm khi mà trời vụ biến mất.

– Không, - giọng run run, như thể bị xúc phạm. Nàng đáp. – Hay là Likôlôvich... Đấy là phần sau trong họ của ngài Kunsa đã quá cố.

– Không, chả chắc, - tôi đáp, giọng thờ ơ.

Nhưng rồi, nhìn nàng chăm chú hơn, tôi bỗng hiểu ra: tôi chỉ là một sinh vật thô bỉ. Tôi thấy từ dưới bàn tay nàng ôm mặt hiện ra và từ từ lăn xuống một giọt nước mắt nặng nề, cô đơn quá sức chịu đựng của con người – giọt nước mắt của một người đàn ông đang mòn mỏi vì tuyệt vọng thì đúng hơn là của một cô gái, hầu như còn là một đứa trẻ thơ.

Tôi bao giờ cũng đâm ra lúng túng và trở nên nhũn như chi chi trước nước mắt đàn bà và con trẻ, vậy mà giọt nước mắt này nó kinh khủng quá, cầu chúa cho đừng một ai nữa phải chứng kiến trong đời. Hơn nữa, đây lại là giọt nước mắt của người con gái mà vì nàng tôi sẵn sàng biến thành cát bụi, sẵn sàng tan xương nát thịt, miễn sao nàng đừng phải buồn khổ.

– Tiểu thư Nađêia, tiểu thư làm sao thế? – Tôi lắp bắp, môi tôi bất giác nở một nụ cười đại loại kiểu như nụ cười thường thấy trên bộ mặt ngây ngô của thằng đần đi tham dự lễ an tàng.

– Không sao cả, - nàng đáp, giọng gần như thản nhiên. – Có điều, tôi sẽ không còn bao giờ nên... người được. Tôi khóc về Xvetilôvich, về ngài, về bản thân mình. Tôi khóc, nói đúng hơn, về tuổi thanh xuân bị vùi dập quá sớm của anh ấy – tôi hiểu rõ điều này lắm! Tôi khóc về niềm hạnh phúc mà chúng ta không được quyền hưởng, về lòng chân thành mà chúng ta không có. Những người ưu tú, những người xứng đáng nhất thì bị tiêu diệt. Ngài nhớ không, người xưa từng nói: “Không quốc vương, không thủ lĩnh, không cả nhà tiên tri, và lũ ta như một đám lá mùa thu, chỉ còn biết lăn lộn lang thang trên trái đất tội lỗi này”. Không thể hy vọng những điều tốt lành, hồn ta cô quạnh, không còn ai đáp lại tiếng gọi của trái tim ta. Đời đang tàn dần.

Nàng đứng dậy, run run bẻ gãy nhành lá cầm trong tay.

– Xin vĩnh biệt pan Bêlôrétxki quý mến. Có lẽ hai ta không bao giờ gặp nhau nữa. Nhưng dù sao tôi sẽ cùng mang ơn ngài đến trọn đời... Có vậy thôi. Thế là hết.

Tôi không chịu nổi nữa. Không ngờ là đang lặp lại lời Xvetilôvich, tôi thốt lên:

– Dẫu có bị giết thì chết rồi, tôi cũng sẽ lết về đây!...

Nàng không nói gì, chỉ khẽ chạm bàn tay vào cánh tay tôi, lẳng lặng ngước nhìn vào mắt tôi và bỏ đi.