Chương 11

dịch giả: trọng báu - thành châu

Chương 11

hỉ còn dăm phút nữa tàu chuyển bánh, cô gái vẫn đứng dưới sân ga khóc. Không thấy một ai tới tiễn cô và cũng chẳng có một người nào gặp gỡ cô. Nói chung, giờ này buổi sáng sân ga còn ít người. Ivanôpxki bước xuống bậc dưới và bông đùa ngay với cô gái:

- Này, người đẹp ơi, khóc làm gì nhỉ? Kiếm một đám khác thôi.

Câu bông đùa thốt ra từ sự tinh nghịch trẻ trung, không vì thế mà làm mất đi cái hồn nhiên, thoải mái giữa những bạn đồng hành xa lạ, ngẫu nhiên gặp nhau, và thoắt lại xa nhau để rồi chẳng bao giò gặp nhau nữa. Cô gái quàng chiếc khăn màu sặc sỡ, quệt vội nước mắt và liếc nhìn anh vẻ dò xét. Đứng chếch sau Ivanôpxki là Côlia Gômôncô đang nắm tay vịn bậc lên xuống toa tầu. Cả hai đều tươi vui lòng đầy phấn chấn, dường như mọi đau khổ trên thế gian này họ đều có thể bông đùa được cả.

- Cô bạn ơi, xin mời cùng đi với chúng tôi! Đến Bêlôxtốc!

Cô gái bất giác vân vê sửa lại khăn quàng trên cổ rồi lại đưa mắt nhìn hai chàng trai mặc bộ đồ lính mới tinh, môi cô tự nhiên nở nụ cười tươi tắn:

- Còn tôi lại đi Grốtnơ cơ anh ạ!

- Thật là một sự trùng hợp tuyệt diệu! Chúng tôi cũng đến Grốtnơ. Chưa biết có là đồng hương hay không nhưng đã đồng hương rồi. - Ivanôpxki ngạc nhiên kêu lên, giọng thật nhộn.

Như đã chuẩn bị sẵn, cô nhấc chiếc vali nhỏ đặt cạnh chân và khéo léo nắm lấy tay vịn ở bậc lên xuống toa của con tàu đang từ từ chuyển bánh. Ivanôpxki giúp cô gái, cô hành khách mới đã kịp đu người lên bậc toa sau phút ngỡ ngàng và vui sướng trước điều chuyển đổi không ngờ này.

- Vé đâu, đã có vé chưa, chị ơi! - Người phụ trách toa tay cầm lá cờ nhỏ, vội vã chạy tới bậc lên xuống toa xe, hối hả yêu cầu cho xem vé.

- Có vé rồi! Đâu vào đấy cả rồi! - Ivanôpxki vừa lách vào toa vừa nói bằng giọng chắc như đinh đóng cột.

Anh dẫn cô vào giữa ngăn số 3 và số 4 cùng chỗ với anh và Gômôncô tay vẫn xách chiếc vali của cô và anh có cảm giác sao nó nhẹ đến kỳ lạ, hình như vali chẳng chứa một thứ gì.

- Nào, xin mời. Chị có thể ở ngăn dưới của tôi, còn tôi sẽ lên trên. - Ivanôpxki niềm nở và nhẹ nhàng đặt chiếc vali nhỏ lên cái giá ở dưới. Cô ngoan ngoãn ngồi xuống cạnh cửa sổ và cố trấn tĩnh để nén bớt sự luống cuống đang lộ ra.

- Tôi không có vé đâu.

- Thế nào? Chật lắm à?

- Chúng nó đã lấy cắp của tôi rồi.

- Sao?

- Vào hồi đêm. Trong chuyến tàu khởi hành từ Minxcơ.

Điều này mói thật là rủi ro. Có lẽ họ đã nhận về mình một trách nhiệm không đúng lý, như thế họ sẽ vi phạm vào quy chế nghiêm ngặt của ngành đường sắt, nhưng nếu ngãng ra bây giờ thì chẳng ra làm sao cả. Thoáng nhìn vẻ mặt Nicôlai Gômôncô, Ivanôpxki đã đọc thấy trên nét mặt nghiêm nghị và luôn có vẻ cau có đó cái ý nghĩ cương quyết làm theo ý mình của bạn, và anh tự quyết định:

- Không sao cả! Rồi chúng ta sẽ giải quyết ổn thỏa với người phụ trách toa.

Nhưng đâu phải chỉ có thỏa thuận với người phụ trách toa, còn với người kiểm soát, và cả với trưởng tàu nữa chứ. Song rất may, câu chuyện đáng ngại đó đã kết thúc khi đoàn tàu tới một ga lớn ngay sau ga nó vừa khởi hành. Ivanôpxki chạy vội vào cửa bán vé của nhà ga và anh kịp lấy được chiếc vé cuối cùng cho đủ vào cái chỗ cô gái đang ngồi. Vé đi Grốtnơ đã có trong tay, cô gái lúc này mới thật yên tâm, và đã có thể vui cười với những rủi ro trước đó. Cô có vẻ cởi mở, và nhìn chung tỏ ra là một cô gái dễ thương, không kém cỏi trong đùa vui, những cái đó như báo trước cho họ rồi còn khối chuyện lạ trên đoạn đường hành trình này. Cô sống ở Grốtnơ, cô đến Minxcơ để thăm người bà con mà cô chưa hề gặp mặt, và thế là cô đã gặp một sự chẳng lành trên tàu. Kẻ cắp đã lấy tất tất cả các thứ có trong vali, ngoài ra còn áo khoác, áo vét và dĩ nhiên cả tiền nữa. Giờ đây cô phải nhờ cậy và chịu ơn cả hai anh vì sự giúp đỡ và lòng độ lượng.

- Ô, ơn huệ gì! - Ivanôpxki gạt đi và chuyển sang nói chuyện khác - Chị ở Grốtnơ lâu rồi à?

- Tôi sinh ra ở đó!

- À, thế có nghĩa chị là người Grốtnơ rồi!

- Có lẽ vậy.

- Chắc chị nói tiếng Nga thạo lắm nhỉ?

- Ở nhà tôi mọi người đều nói bằng tiếng Nga. Bố tôi là người Nga mà, bác tôi, cô tôi cũng đều là người Nga, chỉ có mẹ tôi là người Ba Lan.

- Chị học ở đâu?

- Tôi học ở trường trung học Ba Lan. Ở đó không có một người Nga nào.

- À, chị tên là gì nhỉ? - Ivanôpxki tỏ ra tò mò hơn.

- Ianinca. Còn các anh, nếu không phải là bí mật quân sự? - Đôi mắt cô long lanh nhìn sang phía Ivanôpxki cười tinh nghịch.

- Tôi là Igo, còn kia là Nicôlai.

- Tôi có một ông chú ở Minxcơ cũng tên là Igo - Igo Pêtrôvic. Các anh đến vùng chúng tôi công tác à?

Hai chàng trai trẻ đưa mắt nhìn nhau, dẫu sao điều này cũng dính dáng tới bí mật quân sự, và cô bạn đồng hành của họ đủ tinh nhạy để đoán ra được ngay. Quả thật họ vừa tốt nghiệp trường trung cấp quân sự được một tuần và được điều về một tập đoàn quân. Bộ tham mưu tập đoàn quân này đặt trong thành phố Grốtnơ, quê hương cô.

- Đại khái như vậy. - Ivanôpxki trả lời một cách không rõ ràng.

- Grốtnơ như thế nào nhỉ, không phải là thị trấn chứ?

- Một thành phố rất tốt. Các anh chắc không ân hận đâu.

- Chị nghĩ rằng người ta sẽ cho chúng tôi ở lại Grốtnơ à? - Gômôncô trả lời với vẻ ngờ vực phù hợp với cái tính đa nghi vốn có của anh ta. Có thể người ta sẽ điều tới một nơi nào đó, ở một đơn vị đồn trú miền rừng chẳng hạn.

- Ôi, rừng thì thật thích! Nơi chúng tôi cũng có rừng tuyệt lắm!...

Ivanôpxki vẫn im lặng. Tình cảm của anh với rừng, ngay cả đối với những khu rừng nổi tiếng nhất cũng ít giống với sự thích thú của Ianinca. Hồi còn ở trường trung học anh đã từng ở các trại hè nhiều tháng, rừng và cánh đồng, tất cả những cái đó cũng chẳng lấy gì thích thú lắm, vì họ phải xa nơi họ đang ở. Song dù sao ổn định được sinh hoạt lớp, trại viên cũng ở đến tận mùa thu, và lúc đó dù thiên nhiên trở nên đẹp lộng lẫy đi chăng nữa họ cũng cảm thấy không chịu đựng nổi, họ muốn trở về thành phố. Có người nào đó đã nói rất đúng rằng, những người lính chiến không để ý đến thiên nhiên đối với họ thời tiết quan trọng hơn.

Tuy thế, trong sự yêu thích và thán phục rất ngây thơ của Iaminca lộ rõ một ý nghĩ chân thành, khiến Ivanôpxki phải mỉm cười và sẵn sàng tỏ ý thích thú với bất kỳ một cánh rừng nào ở Grốtnơ. Và nói chung mỗi lúc anh càng ưa thích cái gì đó ở trong cô, ở người con gái có mớ tóc màu sáng lòa xòa một cách duyên dáng trước trán, một dáng vẻ đáng yêu trong bộ đồ hoa màu rực rỡ. Ivanôpxki cảm thấy ngượng ngùng trước những lời bông đùa thiếu tế nhị trên sân ga Baranôvic, và cả thái độ quấy quá của hai người vừa rồi. Và phải chăng, sự giúp đỡ cuối cùng của họ có thể chuộc lại những cái đó.

Ở các ga xép tàu thường dừng ít phút rồi lại đi tiếp về hướng tây. Thoáng qua cửa sổ những cánh đồng tháng Bảy xanh mơn mởn, những khu rừng nhỏ và những rừng thông hùng vĩ. Rồi những làng xóm, thôn trang tiếp nối lao vùn vụt lại phía sau. Ivanôpxki chưa hề đặt chân tới miền đất này của Biêlôrutxia, giò đây, anh thật sự chú ý tới hết thảy những gì có liên quan tới cuộc sống này - cuộc sống mà trước đấy anh chưa thấy.

Tàu dừng lại ở một ga nhỏ, cửa sổ toa tàu nhìn sang một cái chợ bé xíu cạnh ga. Ivanôpxki nhảy xuống mua ít món ăn thông thường: dưa chuột, củ cải, xúc xích. Anh mua cả một đĩa khoai tây bở tơi còn nóng hổi, mùi thơm ngào ngạt. Họ cùng ăn, vồn vã mời Iaminca, cô gái đã chiếm được hoàn toàn tình cảm của họ. Cô vừa cười đùa tự nhiên vừa nhai dưa chuột và khoai tây một cách ngon lành. Sau bữa ăn, Gômôncô nhận thấy một điều gì đó lộ ra trong cử chỉ Ivanôpxki, anh khéo léo thoái thác và trèo lên giá trên nằm nghỉ.

Cô gái và chàng trai còn lại ngồi đối diện nhau sau cái bàn nhỏ toa xe.

Ivanôpxki tiếp chuyện Iaminca cởi mở, mặc dù anh vẫn không sao khắc phục được sự vụng về bởi những dụng ý của mình, mà những điều này, ngay từ đầu anh không hề có. Còn Iaminca cảm thấy hoàn toàn thoải mái tự nhiên. Cô cũng không thấy phải giữ ý tứ, ngượng ngùng gì cả, Iaminca cởi đôi dép nhỏ màu trắng, buộc chiếc khăn ngắn trên đầu gối, rồi thu xếp quanh chỗ ngồi trên ghế cứng, đôi lúc cô nhìn anh với một vẻ tinh nghịch đáng yêu.

- À, anh biết không, thành phố tôi ở có con sông Niôman. - Từ “Niôman” cô phát âm đặc giọng nói của người Bạch Nga, làm Ivanôpxki vừa thầm buồn cười vừa nhớ lại thời ấu thơ của anh chưa xa gì lắm, nhớ tới mái trường phổ thông, bản trường ca nổi tiếng của Icacup Côlát và cái tên gọi bằng tiếng Bạch Nga này về một con sông mà anh chưa khi nào nhìn thấy. Cô kể tiếp: - Ngay dưới những ô cửa sổ là một sưòn bờ dốc đứng, có một chiếc mảng buộc vào hai cây liễu ngay cạnh bờ sông. Tôi thường ra tắm ở đấy, ngay trên chiếc mảng. Buổi sáng, khi còn sớm, tôi chạy tới chỗ bờ sông có hai cây liễu, trên mặt sông vẫn còn những đám mù mỏng manh nhẹ bay là là mặt nước. Nước ấm tựa như hơi sữa tươi, có lẽ không ở nơi nào, không một ai có được niềm thú vị như thế. Tôi có thể tắm như thế suốt cả ngày cũng được.

- Còn tôi thích tắm ở hồ hơn, nhất là hồ trong rừng, vào lúc êm ả. Thật là tuyệt vời! - Ivanôpxki nói.

- Anh nói thế, chứ sông vẫn thích hơn! Nước hồ tỏa ra mùi bùn còn nước sông có bao giờ tù đọng, nó luôn tuôn chảy. Mùa hè mà ở gần sông thì mới thú. Đúng như vậy đấy. Lúc nào chúng ta đi đến đấy tôi sẽ chỉ cho anh. Tôi chắc rằng anh sẽ thích cho mà xem.

Tất nhiên rồi sẽ phải thích. Anh cũng tin rằng, đấy là một điều gì khác thường: ngôi nhà nhỏ, hai cây liễu ngay ven bờ dốc đứng và chiếc mảng nhỏ buộc ven bờ sông, từ trên những chiếc mảng đó có thể lao xuống lặn hụp dưới dòng sông Niôman chảy xiết. Và anh phác ra hình ảnh đó trong trí tưởng tượng của mình, theo kinh nghiệm thì điều tưởng tượng phong phú nhất cũng chẳng bao giờ đáp ứng được hiện thực. Trong thực tế thường diễn ra khác hẳn - hoặc xấu hơn, hoặc tốt hơn - nhưng nhất định sẽ khác.

Iaminca nói chuyện với anh thật hồn nhiên và nhẹ nhàng, cứ như họ đã quen biết nhau lâu lắm. Riêng anh, anh vẫn cảm thấy có một sự gò bó nào đó không sao giải thích nổi, sự gò bó đó không những không giảm đi mà cứ tăng dần lên, tràn ngập trong anh. Sau cái lần gọi chớt nhả, suồng sã ở ga Baranôvic, Ivanôpxki thấy lo lo, bởi anh đã tự biểu lộ mình như một chàng trai thiếu đứng đắn, thích những trò đùa cỏn con nguy hiểm trên chặng đường đi, và anh băn khoăn không hiểu cô có nhận ra điều này không, ở đây anh chẳng hề tỏ ra thiếu đứng đắn, mà chẳng qua chỉ là sự vui đùa tươi trẻ, có thể đấy chỉ là sự vui nhộn của cậu học sinh hăm hai tuổi mới tốt nghiệp trường trung cấp quân sự đi nhận chức chỉ huy trung đội. Trên sân ga Baranôvic anh chưa quan sát cô đầy đủ, mà chỉ thoáng qua thôi. Giờ đây anh ngắm cô kỹ lưỡng bằng đôi mắt khám phá và anh thấy như kinh ngạc, dù anh có cố gắng đến bao nhiêu chăng nữa thì mắt anh vẫn không thể rời khỏi khuôn mặt đầy hấp dẫn, tràn đầy sức sống và niềm hân hoan của cô.

Sắp hết một ngày, và cũng sắp đến Grốtnơ. Anh biết anh sẽ không thể chia tay được với cô. Sự duyên dáng trẻ trung và một cái gì đó bí ẩn trong cô đang cuốn hút anh, làm anh say đắm, anh không dễ gì tìm ra được một tên gọi cho điều bí ẩn đó, nhưng anh lại cảm thấy cái đó từng phút, từng giây. Hai người không đả động đến điều không hay xảy ra trên đường đi của cô lúc trước, có lẽ chính cô gái cũng đã quên khuấy những điều rủi ro đó, chỉ có một lần khi phải sửa lại chiếc vali nhỏ trên giá đỡ, đôi lông mày cô hơi nhíu lại một cách lo lắng.

- Thậm chí chúng còn lấy cả thuốc màu trắng tôi mang về cho bố tôi. Bây giờ không đào đâu ra được thuốc màu trắng.

- Thế ông cụ làm nghề gì, thợ sơn à? - Ivanôpxki không hiểu và hỏi.

- Họa sĩ - Iaminca trả lời một cách bình thường - Còn thuốc sơn bây giờ quá kém. Trước kia chúng tôi đặt mua ở mãi Vacsava cơ đấy...

Đến chiều, tàu tới ga Grốtnơ. Cả hai thấy lòng xao xuyến, họ cùng đi ra khỏi sân ga, Iaminca đung đưa chiếc va li nhỏ trống rỗng trên tay, cô đưa tiễn họ đến Bộ tham mưu, trên đường đi của cô. Ngoài người trực ban ra, Bộ tham mưu chẳng thấy một ai ra tiếp cả, nên hai anh đành đợi đến sáng mai. Có thể xin trọ ngay đây hoặc tới nhà khách của doanh trại. Tuy vậy, hai trung úy trẻ không tìm ra được nhà khách và họ xách vali trở lại Bộ tham mưu, vào một phòng nhỏ có ba chiếc giường cá nhân kê sẵn cạnh tường. Gômôncô bắt tay ngay vào dọn dẹp một cái giường kê sát hốc tường, còn Ivanôpxki phủi bụi đôi ủng xong, anh vội chạy ra phố. Iaminca đang đợi anh ở dưới gốc cây dẻ, gần chỗ anh ở nhất. Cô vui sướng khi nhìn thấy anh, và điều còn vui hơn nhiều là anh được tự do cho đến ngày mai. Họ bước đi trên đường phố ban chiều.

Anh ở Bộ tham mưu mới chỉ có hai giờ, thế mà Iaminca đã có đủ thời gian kịp thay quần áo, và lúc này áo quần cô mặc đã khác hẳn: chiếc váy màu sẫm, chiếc áo cánh màu sáng, cổ có thêu ren, nhỏ xíu. Trong bộ quần áo trông Iaminca có vẻ già dặn hơn so với tuổi, vóc dáng cũng có vẻ cao hơn - gần đến vai anh. Họ đi trên đường phố ban chiều. Anh lấy làm hãnh diện vì ở đây nhiều người biết cô và chào hỏi. Đàn ông nắm chặt vành mũ với vẻ ý tứ, nghiêm trang, còn đàn bà gật đầu chào cô lịch thiệp với nụ cười thân ái trên khuôn mặt niềm nở. Cô cũng đáp lại một cách lịch thiệp, dáng vẻ trang trọng khó nhận thấy. Cô nhỏ nhẹ kể cho anh nghe về những thắng cảnh mà cô thấy ở cái thành phố đẹp tràn ngập bóng cây xanh này.

- Đấy, thành phố Rôxcôsơ của chúng tôi, gọi theo tiếng Ba Lan là như vậy. Kể ra cũng chẳng có gì đặc biệt, kia là nhà thờ được xây dựng để kỷ niệm những người đã ngã xuống trong cuộc chiến tranh Nga - Nhật năm chín trăm linh năm. Giáo đường có hơi thấp, nhưng bên trong rất gọn gàng. Tôi đã làm dấu thánh ở đó. Anh hãy nhìn xem, phía xa hơn là những ngôi nhà nhỏ, cả một dãy, trông rất ngộ nghĩnh, mặt trước trông có giống những cái lược không nào? Đó là những ngôi nhà của công nhân dệt ở Liông. Vào thế kỷ XVII nhà triệu phú Tidengausơ đã đặt mua vải từ Liông, và đã xây dựng những ngôi nhà để công nhân ở cũng hệt như những ngôi nhà ở nước Pháp. Đây là căn nhà nhỏ của nữ văn sĩ Ba Lan tên là Elida Ôgiétcôva, bà đã sống ở đây cho đến khi chết. Anh có biết không, bà đã để lại những cuốn sách rất hay.

Bây giờ thì cái thành phố nhỏ với các thứ tiện nghi bình thường nhưng ấm cúng, con đường lát đá vuông, hè phố lát gạch có trang trí hoa văn trên mặt và có đường viền, tất cả đã thật sự làm anh thích thú.

Trên bờ tường nhiều nhà rợp bóng nho xanh. Ở một vài ngôi nhà, nho leo quấn chặt quanh cành liễu lên đến tận tầng ba. Nhưng cái đợi chờ nhiều mong muốn hơn cả là dòng sông Niôman mà Iaminca đã ca ngợi, một con sông, theo cô kể, chảy qua chính nơi đây và chia thành phố ra làm hai phần không bằng nhau.

Bên cạnh ngôi nhà thờ đồ sộ xây kiểu gô tích, đường phố thu hẹp về một phía và rẽ sang hướng khác. Họ đi qua những dãy nhà bán hàng, qua tòa thị chính thành phố và tới một góc phố, ở đấy dưới gốc cây dẻ có người bán kem với chiếc xe đẩy tay. Iaminca đi sát bên anh, cô chạm nhẹ khuỷu tay vào người anh, hỏi:

- Anh Ivanôpxki, tôi có thể yêu cầu anh được không?

- Được chứ, xin cứ nói. - Anh trả lời với giọng của người đã chuẩn bị đầy đủ và sẵn sàng thực hiện những yêu cầu lớn nhất của cô.

- Anh có biết không, từ lâu tôi ước... chà, nói chung là tôi mơ ước... ví dụ như có một chàng trai mời tôi ăn kem.

- Ôi, ăn kem ấy à... - Ivanôpxki gần như hốt hoảng. Anh là một gã như thế nào nhỉ, đúng anh là một chàng quỉnh thực sự, có thế mà cũng không nghĩ ra nổi. Anh thật không ngờ nữ thần của anh lại có thể ước ao giản đơn đến như vậy.

- Xin cảm ơn chàng trai! Trời sẽ ban phúc cho cậu!

Bà bán kem cám ơn anh khi anh không lấy lại mấy côpếch thừa.

- Trời sẽ ban phúc cho bác, bác ạ! - Đến lượt Iaminca cám ơn lại bà bán kem đã luống tuổi và cầm lấy cốc kem trên tay bà.

Ở cuối cái phố ngắn ngủi này, nhìn qua ngọn cây da có thể thấy một khoảng trời rộng và quang đãng, và từ một ngọn đồi rất cao họ nhìn rõ một chiếc cầu bằng đá vắt ngang một con hào. Đó là lối vào pháo đài cổ với những bức tường đổ nát, từ pháo đài đi theo một con đường khác qua một bờ tường trang trí hoa văn vây quanh, sẽ nhìn thấy ở tít giữa công viên cổ kính nhô cao một cung điện tuyệt đẹp.

- Lâu đài của hoàng đế Ba Lan Batôni - Iaminca giải thích có vẻ trang trọng - Còn đây là lâu đài mới. Nhìn đi, anh có thấy không?

Ivanôpxki nhòm qua chiếc lan can đá cao bằng người và anh thầm kêu lên vì độ sâu đến chóng mặt, phía xa, tít dưới theo những bậc thang bằng đá là những hình người trải dài hai phía bờ xây uốn quanh bờ sông Niôman uyển chuyển, rồi mất hút ở một nơi nào đó dưới bóng những cây to rậm rạp.

- Thế nào, anh có nhìn thấy không? Thích như thế nào nào? - Cô nói thêm và siết chặt khuỷu tay anh.

Những bức tường đầy vẻ bí ẩn, cổ kính của các tòa lâu đài, những vòm cây xanh trên ngọn đồi và sườn dốc, chiếc cầu vững chắc bắc ngang trên các bậc đá, cao hơn tất cả là chiếc cột đá đặt tháp canh thành phố, tất nhiên những cái đó đã lôi cuốn anh, làm anh thích thú và anh sẵn sàng ngắm nghía tới tận chiều. Nhưng con sông Niôman với chiều sâu như vậy chưa làm cho trí tưởng tượng của anh phải kinh ngạc, đó chỉ là con sông bình thường với hai bờ được tôn cao thêm.

- Anh ngắm xem, ngắm xem nữa đi! Dòng nước chảy mới tuyệt làm sao! Anh thấy không, cái ghềnh kia kìa. Ở đó, dưới những gốc liễu ấy. Sao mà tuyệt diệu đến thế!

Họ lui lại phía sau vài bước rồi theo bậc thang đi xuống bờ xây. Không, phải nói là con sông đẹp thật, đứng trên cao anh chưa đánh giá được hết. Bờ bên phải con sông có những bậc đá tiện lợi, ven bờ đều trồng cây, sườn dốc rất rộng của nó cao về bên phải, bị chia cắt bởi những con đường mòn. Sông lượn khúc uyển chuyển giấu mình sau những chỗ ngoặt, đây đó san sát những bụi liễu um tùm kéo tới tận cuối thành phố, và ở đó có một cánh rừng lá kim xanh tươi che khuất mặt trời rực đỏ buổi hoàng hôn.

Họ bước thong thả dọc sông Niôman, Iaminca cứ say sưa, mê mải nói những chuyện chẳng liên quan gì lắm trong lúc trời chiều êm ả này, còn Ivanôpxki đang mải nghĩ tại sao mọi việc trong cuộc sống lại được sắp đặt một cách lạ lùng như vậy. Ngay trước buổi sáng nay anh không hề nghĩ về sự có mặt của Iaminca trên trái đất này. Còn lúc này đây cùng đi bên nhau mới một ngày mà anh đã cảm thấy, không biết cuộc sống sau này sẽ ra sao nếu thiếu Iaminca, và nếu thiếu cô mọi điều sung sướng đối với anh sẽ đều vô nghĩa.

Hai người bước đều mãi dọc theo sông Niôman, khi mặt trời đã khuất hẳn sau rừng họ mới quay về. Tiếng gót giày của Iaminca gõ đều đều làm anh cảm thấy bồn chồn, một cái gì đó trong cuộc sống của anh đang thay đổi kỳ lạ, nó làm anh chưa thể quen được nhưng lại rất có ý nghĩa. Nỗi sung sướng tràn ngập trong anh gần như là hạnh phúc. Mặt nước lóng lánh của dòng Niôman chảy lững lờ, bờ sông ban ngày khá đông người nhưng ban đêm vắng lặng. Những người câu cá sau một ngày vất vả đang quấn dây câu và trở về thành phố. Sóng vỗ nhẹ vào khe những tảng đá sẫm ven bờ, sóng đu đưa nhè nhẹ những chiếc thuyền đen thẫm còn thoảng mùi sơn mới quét. Những bụi liễu to rủ xuống bờ như nhấn chìm con sông vào bóng đêm đang loang ra dày đặc, và rồi không còn nhận rõ bóng người qua lại nữa. Khói bếp dễ chịu bay lên từ những căn nhà, đã nghe thấy hơi thở của thành phố sắp bước vào đêm. Thiên nhiên hào phóng của thành phố toát ra vẻ bình yên thanh cao với những nền nếp từ lâu đời của mình, dường như không bị lệ thuộc vào bất kỳ ai trên thế gian này.

Iaminca đi sát bên anh, ngón tay cô chạm vào khuỷu tay anh, dường như cô muốn biểu lộ những điều mà ban ngày đã làm họ bị ngăn cách. Ivanôpxki cũng chẳng rõ cô đã gọi anh bằng tiếng “anh” lúc nào, cũng như anh đã gọi Iaminca bằng “em” từ bao giờ. Cả hai đều thấy thoải mái, chẳng còn những vụng về của ban ngày nữa. Sự gượng gạo khó hiểu quấy rầy Ivanôpxki giờ đây cũng biến mất.

Chỉ đến khi hai người bước vào bóng đêm dày đặc ẩm ướt sương dưới hàng liễu trắng, Iaminca bỗng né sang bên và leo lên thảm cỏ phía trên làm anh chẳng còn hiểu ra sao. Ivanôpxki dừng lại và đang do dự vì đôi ủng bốt can, thì từ trong bóng tối tiếng cô vẳng đến thúc giục:

- Nào, đi thôi anh! - Và chính cô nhanh chóng luồn vào giữa những bụi cây gai, càng vào sâu thấy những cây gai cao dần lên và dựng đứng hơn. Chẳng thấy gì trên đó cả. Vòm trời bị vật gì đó che lấp tựa như một vòm cây lòa xòa lá, nhưng anh nghe trong giọng nói của Iaminca có một cái gì rất say mê, bí ẩn, và thế là anh cũng luồn theo vào bụi cây. Iaminca tháo giày khỏi chân, cô leo lên mỗi lúc một cao hơn, tiếng cô vẫn thì thầm qua bóng tối.

- Giờ thì anh đã nhìn thấy cái gì chưa... Giờ thì... đấy!

Một phút trôi qua, Ivanôpxki leo qua được chỗ dốc dựng đứng nhất, tay rớm máu. Anh bám được vào mép lưới chắn không rộng lắm bao quanh bậc thềm; những tảng đá của bậc thềm được đẽo gọt cẩn thận, còn hầm hập cái nóng ban ngày. Phía bên, che lấp nửa khoảng trời là một bức tường thẳng đứng của một tòa nhà nổi cao lên. Xung quanh tĩnh mịch và tối thẫm, tiếng sóng vỗ nhẹ của dòng sông Niôman nghe rõ qua các gốc liễu thoang thoảng mùi vôi tường và phảng phất mùi thìa là ở vườn rau đâu đây.

- Thế nào, anh có hiểu không? anh có hiểu đấy là cái gì không?

- Anh chưa hiểu gì cả.

- Nhà thờ của chúng em đấy. Nhà thờ Côlôgia... xây dựng từ thế kỷ XVII. Anh đã hiểu chưa nào?

- Hiểu rồi. Có thể ngắm đã chứ...

- Thì anh cứ ngắm đi. - Iaminca nói. - Phải nhanh nhanh lên đấy. Còn bây giờ... Nào lại đây anh...

Ianinca lại lao vào bóng đêm, bò nhẹ nhàng qua lưới chắn hàng rào rồi vượt qua một bức tường. Ivanôpxki chẳng còn nhìn thấy chiếc áo màu sắng của cô nữa. Không muốn bị tụt lại sau, anh cứ lần theo lối đi của Iaminca cho đến lúc tới một cái sân cỏ nhỏ. Ở đây cây cối che lấp hẳn vòm tròi. Trong bóng đêm khó khăn lắm mới nhận ra một bức tường xám ngay cạnh. Lắng nghe động tĩnh xung quanh, Ianinca đi chân không lách mình qua cái cửa thấp, cô ném đôi giày vào, trườn hẳn qua cánh cửa và nói vọng ra với anh, giọng thì thầm: “Bò vào đi anh!” Phải vất vả mới lách qua được khoảng hẹp, Ivanôpxki nắm lấy cánh cửa bên trong, còn cô đã ở giữa hai cánh cửa đó. Cánh cửa khép lại, họ như trong hũ nút, anh chẳng nhận ra gì nữa. Để khỏi lạc anh vịn hờ vào vai cô. Trong cảnh tĩnh mịch bỗng có tiếng vỗ đập ồn ào ngay trên cao. Ianinca giật mình, vội nói để anh yên tâm:

- Anh đừng sợ: chim bồ câu đấy!

- Anh sợ đâu nào, - Ivanôpxki khẽ đáp, anh vừa thấy thú vị vừa cảm thấy rờn rợn.

- Đây là tượng thánh, đây là giá để tượng và kinh thánh, còn đây là...

Trong bóng tối, Ianinca bước nhẹ trên nền đá âm âm và dẫn anh tới một bức tường. Cô ngồi xổm và khẽ kêu:

- Ô-ô!

- Ô - ô! Ô-ô! Ô-ô!... nhiều tiếng âm vang không to ở khắp phía dội lại. Ivanôpxki thấy ngại ngần vì những tiếng kêu đó.

- Ô-ô-ô! - Ianinca lại kêu to hơn.

- Ô-ô-ô! Ô-ô-ô! Ô-ô-ô! - Âm thanh đó vang xa tới những cánh cửa tò vò không nhìn rõ trong bóng đêm và thoát ra ở phía trên rồi tắt dần, có lẽ ở gác chuông.

- Các hốc vang đấy, anh hiểu không?

- Hốc vang nào?

- Anh không biết à? A, thế thì anh lại đây... lại đây đi!

Ianinca kéo Ivanôpxki đi trong bóng tối như người sáng mắt dắt người mù. Cô dừng lại ở một chỗ rồi khẽ hích nhẹ vào sườn anh:

- Hãy sờ tay vào đấy. Anh cao, có lẽ sẽ với tới nơi đấy!

Ivanôpxki sờ bức tường xù xì và chạm ngay phải một cái hốc nhẵn trên bức tường đó. Song anh vẫn chẳng hiểu gì cả, mặc dù anh không hỏi gì thêm và cũng chẳng ngạc nhiên cho lắm. Mới có một ngày anh đã phải làm quen với bao nhiêu bí ẩn, với những cảm xúc mà có lẽ cần phải có đủ thời gian mới hiểu ra được.

Một đêm ngắn nhất trong năm đã trôi qua nhanh, và trời sắp sáng. Khi họ ra khỏi nhà thờ, những ngôi sao trên bầu trời thành phố đã mờ dần, ánh hào quang của mặt trời đã hừng lên phía chân trời. Ianinca nói luôn miệng không kịp cho Ivanôpxki trấn tĩnh lại, tâm hồn cô lâng lâng, sảng khoái, bao nhiêu điều lý thú mà cô nhìn thấy, cô biết được, cô đều muốn san sẻ cùng anh. Tay xách giày, Ianinca bò qua những bụi kim anh gai góc ven bờ vách, Ivanôpxki cố theo kịp cô, chẳng còn chú ý gì đến đôi giày bốt can diện của mình mà đáng ra cần được giữ cẩn thận.

- Lại đây anh, lại đây! Sao mà anh lúng túng thế? Đừng sợ kẻo nhào xuống đấy. Em sẽ đỡ...

Đi qua bờ vách họ lại ra tới bờ sông, chỗ này hoàn toàn yên tĩnh, chỉ thấy hơi oi bức, Ianinca chạy theo những hòn đá nhẵn xuống tận nước.

- Xuống đi anh. Trong lúc bố còn ngủ, em chỉ cho anh xem vườn cảnh của em. Hoa matayca bắt đầu nở đấy. Anh biết hoa matayca không? Nó tỏa hương vào lúc rạng đông, rất ngào ngạt.

Anh trượt trên đôi giày da tụt xuống theo dốc đá đến đúng một cái thuyền, và vừa kịp nắm lấy mạn thuyền thì Ianinca đã quay mũi cho thuyền trôi theo dòng.

- Như thế sẽ gần hơn. Đi theo lối cầu thì biết đến bao giờ.

- Chà, em thật là một cô gái... - Ivanôpxki thốt lên khâm phụcệ

- Cô gái thế nào cơ? Không tốt phải không? Có đúng là không tốt không anh?

- Tuyệt vời!

- Ở đây đẹp biết bao! Này, chắc bố em tỉnh giấc rồi, bố sẽ dẫn chúng mình đi xem cảnh tuyệt mỹ này…

Nước giữa dòng chảy xiết đẩy thuyền trôi xuống, chỉ có một mái chèo nhưng Ianinca vẫn chưa đưa được thuyền vào sát bờ và bơi thuyền nhanh tới một bức tường, ở đó có những gốc liễu khá to.

- Anh nắm chặt lấy! Kẻo nước cuốn thuyền đi đấy!

Ivanôpxki vừa kịp nắm lấy một cái cọc mục trơn tuột lấp ló dưới nước thì Ianinca đã nhảy lên bờ. Hai người kéo thuyền lên thảm cỏ.

- Sáng, mọi người sẽ đi tìm em. Còn bây giờ... Chúng mình đi theo con đường hẻm này, băng qua vườn khoai tây, ở đó bên bờ sông, ngay cạnh nhà thờ là nhà em. Anh có mệt lắm không? - Bất giác Ianinca hỏi vồn vã và nhìn vào Ivanôpxki.

- Không, không thấy mệt…

Họ đi men theo con đường nhỏ mọc đầy cỏ hai bên lề. Tay Ianinca xách đôi giày, thỉnh thoảng vô tình hai người chạm vai vào nhau và Ivanôpxki cảm thấy rõ hơi ấm từ người cô thấm qua lần vải mỏng, tiếng thở nhẹ rất gần gũi và một mùi hương kỳ lạ, bí ẩn từ mái tóc Ianinca làm anh xao xuyến: sao hôm nay mình hạnh phúc đến thế! Anh thầm cảm ơn lối đùa hơi cợt nhả của anh ở sân ga Baranôvic, cảm ơn thành phố có nhiều di tích cổ kính này, cảm ơn cái đêm nay - Một đêm không giống với tất cả những đêm anh đã sống.

- Ianinca - Ivanôpxki khẽ gọi, giọng đầy hồi hộp và tiến sát sau Ianinca. Nhưng cô đã vội nhanh bước.

- Ianinca!...

- Chúng mình vòng qua ngôi nhà nhỏ này rồi rẽ sang con đường đá, đi qua vườn và...

- Ianinca!

- Đi nào, đi anh! Đừng dừng lại. Bố em sắp dậy rồi đấy, bố mà thấy thì...

Dọc theo con đường mòn có những cây ngưu bàng phủ đầy sương đêm, cả hai leo lên cao nữa và đi nhanh hơn. Trời đã bắt đầu rạng. Trong bóng đêm dày đặc của các khu vườn, vị thần ban đêm vẫn đang còn thiêm thiếp ngủ.

Men theo con đường đất nện kỹ, họ tới ven một cánh đồng khoai tây nở đầy hoa trắng, mùi đất mới và lá non xông lên sực nức. Ianinca vẫn đi nhanh phía trước; tuy giày bị vướng vào cành lá, anh cố chạy theo kịp cô. Nền trời sáng dần, họ đã nhìn thấy nhà thờ với những chóp nhọn rất gần, sau nhà thờ là những chiếc mảng của cô, nghe rõ tiếng sóng xô làn nước ấm nhè nhè. Chỉ độ trăm bước nữa là Ianinca sẽ đi ra khỏi hàng rào nhà thờ, bỗng nhiên vang lên một âm thanh lạ lùng, rất đanh, thoạt đầu kêu nhỏ. Âm thanh kỳ lạ rơi vào cảnh tĩnh mịch lúc sắp rạng đông của thành phố còn chưa tỉnh giấc. Ianinca dừng lại.

- Cái gì thế nhỉ? Cái gì cứ ù ù thế nhỉ? Tiếng máy bay hay sao?

Đúng là máy bay đang đến gần. Nhưng Ivanôpxki vẫn không tin được rằng điều rùng rợn nhất mà suốt những tuần qua anh đã linh cảm thấy một cách ghê sợ, gớm ghiếc, cái cảm giác đè trĩu lên lại bắt đầu một cách vô nghĩa và không đúng lúc như vậy. Cố bám vào một hy vọng yếu ớt, anh kìm sự lo ngại lại và chỉ mong điều rùng rợn đó sẽ không xảy ra, và sẽ qua đi...

Ianinca hốt hoảng, cô sợ hãi tìm chỗ che chở, bối rối chạy tới bên anh. Ivanôpxki vừa kịp ôm Ianinca trong cánh tay giá lạnh của mình thì những tiếng nổ dữ dội rất gần đã quăng họ lên trên những cọng khoai tây, hơi bom nóng rực như những làn sóng căng xô lên lưng, lấp đất đầy lên người họ.

Tiếng ầm ầm muốn vỡ màng nhĩ vừa qua đi Ivanôpxki đứng lên, Ianinca cũng bật dậy, tóc xoã trên vai, áo quần lem luốc, cô cố sức xỏ xôi giày đã bẩn vào chân không biết để làm gì.

Ivanôpxki ù đặc cả hai tai, anh không nghe rõ giọng nói yếu ớt đến mức xa lạ của cô.

- Chạy đến cầu đi anh! Nhanh lên, chạy đến cầu!!! Sau nhà thờ là cầu đấy...

Lẽ tất nhiên Ivanôpxki phải băng qua cầu, đến ngay Bộ tham mưu, anh hiểu sự việc gì đã xảy ra và anh không thể hành động khác được.

Ivanôpxki không thể ngoái nhìn lại phía sau nhiều nữa, tiếng nổ dữ dội quật ngã anh. Anh ngã xuống rồi lại đứng lên và phóng nhanh về phía cầu. Trong tâm trí anh vẫn mang theo hình ảnh Ianinca cùng ánh mắt sợ hãi của cô. Ianinca đứng đó, tạy cầm đôi giày, giữa luống khoai tây cành lá ướt dẫm sương đêm, hoa nở trắng xóa.

Đánh máy: hoi_ls
Nguồn: NHÀ XUẤT BẢN VĂN HÓA - THÔNG TIN Hà Nội - 2006
VNthuquan.net - Thư viện Online
Được bạn: Ct.ly đưa lên
vào ngày: 21 tháng 3 năm 2014