- 3 -

Cuộc chiến đấu tay đôi giữa tôi và Abakir bắt đầu ngay từ hôm đầu tiên.

- Hễ ngủ gật mà ngã xuống dưới lưỡi cày thì tao không chịu trách nhiệm đâu nhé! - hắn buông xằng độc một câu trước lúc bắt đầu cày.

Nhưng dĩ nhiên tôi đâu có ngủ gật được. Tôi đang tập trung hết sức chú ý, chuẩn bị làm việc cho thật chính xác không thể nào chê trách được. Chứ nếu còn nghĩ rằng có thể sảy chân ngã xuống dưới lưỡi cày thì thà cứ từ chối ngay đi còn hơn.

Đúng thế, bên dưới khung máy chỗ tôi ngồi dạng chân ra có một dãy lưỡi cày thép bắt vào các gióng ngang. Chúng lần lượt kéo đi thành một hàng nghiêng nghiêng, cày xuống và lật sang bên một lớp các vỉa đất hoang chằng chịt những rễ cỏ nghi ngút bụi. Chiếc máy kéo liên tục chạy đi, đè rạp những cây ngải xuống đất, rú lên nặng nề và khua các vòng xích kêu loảng xoảng.

Abakir không hề ngoái đầu lại lần nào, chẳng buồn để ý gì đến tôi. Tôi chỉ trông thấy cái gáy của hắn, gân guốc, căng lên một cách bướng bỉnh. Chỉ riêng điều đó thôi cũng đủ cho tôi hay rằng Abakir sẽ thử thách tôi cho đến khi nào hoặc tôi phải tự xin thôi hoặc hắn thấy rõ rằng tôi sẽ chịu đựng được. Và rất có thể là hắn đang cố tình lái máy đi không hề dừng lại nghỉ cốt để làm cho tôi kiệt sức, buộc tôi phải lùi bước. Ai chứ Abakir lại không thừa biết rằng ngồi trên chiếc ghế sắt không có lấy một bộ phận giảm xóc nào, ngạt thở vì bụi và hơi đốt tuôn ra cũng chẳng phải dễ chịu gì cho lắm. Nhưng tôi cũng không hề có ý định đầu hàng. Dây thần kinh căng thẳng đến tột độ, mắt, tai tay đổ dồn cả vào chỗ điều khiển gióng cày, tình trạng của tôi khi làm việc là như thế đấy. Suốt trong thời gian này tôi không hề thốt ra một lời nào, cả những khi hắn hung hăng lái máy vào nhưng chỗ có đá làm máy cày chốc lại bật ra khỏi luống, những lưỡi thép xiết vào đá cứng tóe lửa ra khét lẹt, và người tôi bị lắc lư chao đi chao lại trên ghế sắt, tôi cũng vẫn im lặng. Chiều đến, khi Abakir dừng máy lại, tôi mệt lả ra, một nỗi mệt nhọc khủng khiếp xưa nay tôi chưa nếm trải bao giờ. Mũi mồm, tai, mắt, chỗ nào cũng đầy những bụi và cát. Muốn lăn ngay ra đất mà ngủ luôn. Nhưng tôi vẫn không hề nhúc nhích tôi chờ xem Abakir bảo làm gì.

- Nâng lưỡi cày lên! - hắn ló đầu ra khỏi buồng lái gọi tôi. Đoạn hắn lái ra khỏi đường cày, tắt máy đi và bước lại gióng cày. Hắn cúi xuống các lưỡi cày, luồn tay sờ thử các mũi thép. - Phải thay đi, cùn mất rồi. Làm thế nào đến sáng mai cho xong! - hắn nói.

- Được rồi, - tôi đáp. - Để các lưỡi thay lại đây và đánh xe lui ra khỏi gióng cày đi.

Hắn làm theo đề nghị của tôi và lặng thinh bước về khu nhà lưu động. Tôi nhìn theo và bất chợt thấy mình không những chẳng căm tức Abakir, mà còn ghen tị hắn nữa. Hắn vẫn khệnh khạng bước đi như chẳng hề mệt mỏi chút nào hết. Tất nhiên là hắn đã quần cho tôi mệt lử, nhưng chính bản thân hắn cũng không nghỉ ngơi phút nào cả. Cái thằng cha khốn kiếp ấy thật biết cách làm việc!

Tôi thở dài và bắt đầu đi nhặt củi khô để thành từng ôm cạnh gióng cày. Tôi sẽ phải đốt lửa lên để đêm nay kịp thay xong các lưỡi thép. Sau khi dồn được một đống lớn, tôi đi về ăn tối.

Chị Alđây thật tốt bụng, đáng mến quá. Trong lúc tôi lặng lẽ ăn vội vàng món besbarmak* chị đã cẩn thận để phần lại cho tôi, chị nhìn tôi rầu rĩ biết bao nhiêu. Nhưng tôi cũng không có thì giờ ngồi nấn ná lại được nữa. Tôi hỏi mượn chị chiếc đèn chúng tôi vẫn giữ để phòng khi cần thiết.

- Chú lấy làm gì? - chị đưa chiếc đèn và hỏi.

- Cần lắm. Tôi phải đi thay lưỡi cày.

- Thế là nghĩa lý gì, sao lại như thế được! - Chị to tiếng lên với Abakir. - Tôi không cho phép làm như vậy! Tôi không để cho anh được hành hạ thằng bé!

- Thì cứ việc không cho phép, đây có cần đâu, - Abakir vừa sửa soạn đi ngủ vừa đáp cộc lốc.

- Mình đừng giây vào! - Xađabêk ngăn vợ. - Kêmen cũng biết tự suy xét lấy được chứ.

- Không hề gì, bọn mình sẽ giúp cậu, Kêmen ạ. Nào đi, Exirkep! - Kalipa đứng lên định đi với tôi.

- Không cần, - tôi nói. - Đừng lo, tôi làm lấy cũng được.

Nói đoạn tôi bước ra khỏi lều, vừa soi đèn vừa đi.

Bóng đêm yên tĩnh và vô tận đang trùm lên cảnh vật chung quanh. Tôi rẽ xuống suối uống nước. Con suối khẽ róc rách chỗ miệng ngòi, tỏa ra một cái gì thanh thản, mát rợi. Nước ánh lên lờ mờ từ dưới lòng suối sâu tối xẫm, tư lự. Đúng là giống con mắt lạc đà thật. Tôi bỗng nhớ lại cô gái chăn cừu. Khi ấy tôi cũng chưa kịp hỏi xem tên cô là gì nữa. Lúc này cô đang ở đâu, cô gái dễ thương có mớ tóc phủ trước trán ấy?

Ra đến chỗ máy cày, tôi bắt tay ngay vào việc. Tôi nâng cao các lưỡi cày đến hết cỡ và đốt lửa lên. Ngọn đèn tất nhiên là rất được việc. Tôi tháo các ê-cu ra rồi vặn ngay vào bù-loong và đặt lên chiếc mũ lưỡi trai cho khỏi thất lạc mất. Suốt đêm tôi bò lổm ngổm dưới máy cày. Lắp các ê-cu rất chật vật, và nhất là rất trái tay. Chúng vặn vào những khe hở hiểm hóc khó lòng thò tay vào được. Đống lửa lại cứ tắt luôn. Tôi phải bò từ dưới gióng cày ra và nằm toài dưới đất mà thổi lửa lên. Không biết là mất bao nhiêu lâu, nhưng mãi cho đến khi thay xong hết các lưỡi cày tôi mới yên lòng. Sau đó tôi lần đến chiếc máy kéo như đi trong sương mù và lăn vào buồng lái ngủ. Đôi bàn tay sây sát, ngay trong giấc ngủ vẫn còn nhức buốt.

*

Sáng sớm Kalipa đánh thức tôi dậy. Chị đã đánh xe chở nước đến đây.

- Tôi đã đổ nước vào két nước rồi đấy! Ra rửa mặt đi, Kêmen, - chị gọi tôi, - tôi dội nước cho mà rửa.

Chị không hỏi han gì tôi hết, và tôi rất biết ơn chị về điều đó. Không phải lúc nào người ta thương hại mình cũng đều thấy thích cả. Khi tôi rửa mặt xong, chị mang ở xe lại cho tôi gói thức ăn và một chai giarma*. Được uống thứ nước cơ-vát chua chua làm bằng gạo rang này, thật thích biết mấy! Đúng là Alđây đã chăm nom cho tôi đấy.

Abakir đến. Hắn không nói gì cả. Vả lại cũng chẳng có gì để sinh sự được. Hắn lặng lẽ lùi xe tới gần máy cày, tôi nối móc vào và chúng tôi lại chuyển đi trên cánh đồng.

Nhưng hôm nay tôi đã ngồi được vững vàng trên máy cày. Tôi đã tin ở mình. Một khi đã chịu được thử thách đầu tiên thì tôi sẽ giữ vững đến cùng!

Phía trước tôi, trong cửa sổ buồng lái, vẫn thấp thoáng cái gáy gân guốc, bướng bỉnh ấy. Chiếc máy kéo vẫn chuyển đi không hề có lúc nghỉ, nặng nhọc rú lên và khua động xích sắt. Và tôi vẫn ngồi, tay không rời bộ phận điều khiển.

Đến giữa trưa Abakir bỗng nhiên tắt máy.

- Xuống, - hắn nói, - nghỉ đã.

Chúng tôi yên lặng ngồi dưới đất trong bóng râm của chiếc máy kéo. Abakir hút thuốc một lúc, bực tức cắn nát đầu điếu thuốc rồi cởi chiếc quần yếm và sơ-mi ra rồi nằm sấp lên đống quần áo phơi nắng. Lưng hắn rộng, gân guốc và bóng nhoáng lên. Tôi cũng muốn phơi nắng một chút. Tôi cởi áo sơ-mi định trải ra nằm, nhưng giữa lúc đó Abakir ngẩng bộ mặt cau có, lừ đừ lên nhìn tôi.

- Gãi lưng cho tao! - hắn ra lệnh, rồi yên trí rằng tôi sẽ nhanh nhẩu chiều ý hắn, hắn lại gục đầu xuống đôi cánh tay.

Tôi nín lặng.

- Có nghe thấy không? - hắn hùng hổ cựa hai vai, đầu vẫn không ngẩng lên.

- Tôi không gãi!

- Tao bảo là mày phải gãi! - Hắn bật người lên chống tay chồm về phía tôi. - Thế nào, bắt tao chờ đến bao giờ nữa?

Tôi hơi nhích người ra xa hắn một chút.

- Lúc nào anh cũng vỗ ngực: tôi là công nhân, tôi nuôi nấng hết thảy mọi người... Nhưng anh chỉ là công nhân vì anh có việc làm, chứ xét tâm địa thì anh không phải là công nhân, giá anh là địa chủ thì phải hơn.

- Ừ đấy! Mà mày cũng đừng có đụng vào tâm địa tao! - Hắn thình lình búng vào mũi tôi một cái.

Tôi đứng bật dậy và vung hai quả đấm xông vào hắn. Abakir hình như chỉ chờ có thế. Hắn dồn hết mối hằn thù và căm ghét tích tụ lại trong những ngày vừa qua vào một đòn khủng khiếp quật tôi ngã quay lơ xuống đất. Khó khăn lắm tôi mới quỳ lên được, và căm giận không còn biết suy xét gì nữa, tôi cứ thế lao vào Abakir. Hầu như mỗi đòn hắn đánh đều làm tôi ngã nhào xuống.

- Tao sẽ cho mày biết mùi quả đấm của tao! Tao sẽ cho mày xem tâm địa của tao! - hắn day đi day lại, tay giáng xuống những quả đấm nặng trịch.

Nhưng tôi vẫn chồm dậy hết lần này đến lần khác, và lặng lẽ, uất ức xông vào đánh hắn. Tôi cứ nhằm vào mặt hắn, vào bộ mặt thú vật ấy mà nện, còn hắn toàn đánh những đòn chính xác, có tính toán, vào bụng, vào sườn, vào ngực tôi.

Lần này tôi lại đứng lên và chậm chạp bước tới gần hắn. Hắn giơ tay ra, thở hồng hộc như một lão đồ tể, thẳng cánh giáng quả đấm vào cổ tôi. Tôi khuỵu xuống đất, nằm cắn môi để đừng bật ra một tiếng rên nào.

- Cứ nằm đấy ông viện sĩ ạ! Thử ngửi xem đất có mùi gì! - hắn thở hổn hển nói và nhổ mãi chỗ máu chảy ở đôi môi bị toác ra. - Đối với mày thì đây không phải là chuyện lên lớp về các pho tượng đá đâu.

Hắn bước lại đống quần áo đã bị hai người dẫm bừa lên, rũ sạch và bắt đầu thong thả mặc vào, ung dung như vừa làm xong một nhiệm vụ. Nhưng dầu sao hắn cũng không thể ngờ rằng trong trận này kẻ đã chiến thắng là tôi. Đúng, tôi vẫn không bị bại trận, tuy phải nằm sóng soài trên mặt đất. Tôi đã thấy rõ rằng có thể dùng cả quả đấm mà đánh nhau để bảo vệ lẽ phải. Tôi đã hiểu được là có thể và cần thiết phải đánh lại kẻ nào đánh mình. Đối với tôi, đó là một thắng lợi...

Trong lúc Abakir mặc sơ-mi và xỏ quần yếm, tôi đứng dậy, nhanh chóng mặc áo và ngồi vào chỗ của mình trên máy cày.

Chiếc máy kéo rú lên và chuyển bánh dọc theo đám đất cày. Vẫn chiếc gáy bướng bỉnh, gân guốc thấp thoáng trong cửa sổ buồng lái, và tôi lại vẫn là người thợ phụ đang nắm chắc lấy tay điều khiển lưỡi cày.