CHƯƠNG HAI
Tiếng con Phèn sủa tưng bừng khiến Lam dội ngược liền kêu to:
-Dì Út ơi! Dì Út!
Thắm, dì Út, vừa chạy ra mở cổng vừa nói:
-Con chó nó sủa mừng đó! Không có cắn đâu đừng có sợ!
Đúng như lời dì nói. Cửa cổng vừa mở là con Phèn đã nhảy chồm lên liếm tay, liếm mặt…Thấy Lam né, dì Út bèn nạt:
-Phèn nằm xuống, nằm xuống…
Rồi rầy nó như nói với con nít:
-Đừng nhiệt tình quá làm ai cũng sợ, biết chưa?
Thắm trách Lam:
-Sao qua trễ dữ vậy?
Lam không dám kể với Thắm là do mình nấu cháo điện thoại cả tiếng đồng hồ nên mệt quá, ngủ quên rồi dậy không nổi.
Cô nói dối:
-Con đọc sách tới khuya. Ngủ trễ nên sáng bét mới dậy! Dì đi chợ chưa?
Thắm trề môi (cô có cái tật, trước khi chê ai, chê thứ gì là trề cái môi dưới ra cả tấc. Bị gán thêm cái chữ "trề" theo tên mà cũng không thèm ngán, không thèm sửa):
-Đi rồi! Ở đó mà chờ mầy chắc bà ngoại đói meo quá!
Bà ngoại của Thắm là bà cố của Lam. Hôm nay là ngày giỗ của bà. Những người thuộc lớp xưa thường giỗ đến ba đời, cha mẹ, ông bà nội ngoại, rồi ông bà cố nữa là hết. Nghe bà ngoại nói, vào thời của bà, phải giỗ đến ông sơ, bà sơ của mình. Đến đời Lam đã bỏ bớt, chỉ còn hai đời tính từ người có vai vế lớn nhứt. Đám giỗ cũng không còn làm hai ngày: Chiều hôm trước cúng tiên, trưa hôm sau cúng chánh nữa. Gom chung một lần vào ngày chánh mà thôi!
Lam thấy vắng teo chẳng có ai bèn hỏi:
-Bộ dì không mời bên bãi hả?
Thắm nói:
-Giỗ ông bà, con cháu nhớ thì tới, không thì thôi, tao hổng có mời ai hết!
Lam vặn lại:
-Vậy sao dì biểu con bữa nay phải qua?
Thắm chống chế:
-Mầy thì khác! Tại cái tánh mầy hay quên nên tao phải nhắc vậy thôi!
Thắm tuy mang chức dì nhưng lại bằng tuổi Lam. Má của Lam cứ nhắc hoài cái chuyện bà với má mình đập bầu một lượt. Thắm và Lam đều được bú cả hai người, có lẽ vì vậy mà hai dì cháu thương nhau như chị em.
Trên bộ ván sau bếp, mấy túi rau chưa lặt đang bày đầy ra đó.
Lam hỏi:
-Có hai dì cháu mà dì nấu chi cho nhiều vậy?
Thắm đáp:
-Bữa nay bà ngoại chắc chắn rủ ông ngoại, ba má tao với ba má mầy về ăn chung nên năm nay tao không theo ý mình. Hể ai thích món gì tao nấu món đó cúng.
Lam hỏi:
-Ông bà cố, ông bà ngoại thích món nào?
Thắm đáp:
-Nghe má tao nói bà ngoại hồi xưa thích nhứt là cái món cá rô mề thiệt bự nướng rưới mỡ hành, không chan nước mắm tỏi ớt mà giầm tương ta. Tao đi giáp chợ không có ai bán tương ta hết trơn, nên xài tương tàu thí mạng. Còn ông ngoại thì thích gà xé phai chấm nước ba khía. Má tao thích canh chua lươn, ba tao thích thịt kho tàu ăn với dưa cải. Chị hai cũng thích canh chua, anh Hai thì tao hổng biết nên làm mấy món đó thôi.
Lam hỏi:
-Tương ta ra sao hả dì?
Thắm hỏi lại:
-Bộ mầy chưa ăn tương ta lần nào sao?
Rồi cắt nghĩa:
-Nó cũng y như tương tàu nhưng có bỏ nếp vô, ăn trúng mấy hột nếp nghe bùi bùi, ngon ngon.
Lam lại hỏi:
-Chị Hai con có qua hông dì?
Thắm lại trề môi, còn dài hơn hồi nãy:
-Con nhỏ đó khôn tổ mẹ! Nó biết qua đây là cực nên né, đổ thừa mắc công chuyện nên không đi được. Nó nói sẽ làm sẵn bánh khoai mì nướng rồi đưa thằng chồng đem qua cúng.
Lam thở dài:
-Cái bánh đó làm cực thấy mồ! Nào là phải lột khoai mì ngâm qua một đêm, đem bào nhuyễn. Rồi còn phải thọc dừa khô xuống, lột vỏ, cạo sạch sẻ, bửa đôi, đem nạo vắt lấy nước cốt dừa chế vô bột. Rồi nhóm lửa quạt than cho đỏ để nướng nữa. Chỉ than bận mà làm chi cái món rắc rối đó!
Thắm xí một hơi dài thòn rồi mới nói:
-Nó đâu có tự nguyện. Tao biết nó lấy cớ để tránh mặt nên ghét. Nó nói để làm bánh gửi qua cúng nên tao biểu, nếu thật sự có lòng thì làm bánh đó đi vì bà ngoại hồi trước khoái bánh khoai mì nướng nhứt!
Lam hỏi:
-Bộ bà cố thích bánh đó thiệt hả dì?
Thắm cười hì hì:
-Tao đâu có biết! Tại tao thèm với biết bánh ấy tốn công nhứt nên sai làm cho bỏ ghét. Nó sợ cực hả? Tao cho nó cực thấy bà cố luôn!
Lam biết dì Út không ưa bà chị dâu của mình nên nói đỡ:
-Gần tết nên chỉ bận túi bụi dì ơi! Ông anh Hai của con năm nào cũng bắt chỉ làm đủ thứ nào là dưa kiệu, dưa cải, dưa hành. Mấy năm nay ổng nghe ai bày ăn tỏi ngâm tốt cho sức khỏe nên còn đòi thêm món đó nữa. Mấy lần con gọi điện thoại tính tâm sự với chỉ mà có được đâu. Nói hai ba câu là chỉ hối “cúp nghe! Chị bận lắm, mai mốt gọi lại”. Riết rồi con cũng hết dám gọi luôn!
Thắm xí một hơi dài:
-Tại nó hổng muốn nói chuyện với mầy đó thôi! Gặp mấy đứa em ruột của nó coi! Nói tới nổ máy luôn chớ ở đó mà...
Lam thở dài. Thành kiến của dì Út đối với chị Hai, dính khắn như mủ chuối bám trên cái áo sơ mi trắng của Lam ngày nào, cho dù Lam có tẩy cách mấy cũng không sạch nổi!
Thấy Lam tần ngần Thắm giục:
-Mầy xăn tay áo lên rồi lo lặt rửa mấy cái mớ nầy giùm tao. Tao phải nhổ lông con gà đem luộc liền để lấy nước nấu canh chua nữa.
Lam hỏi:
-Dì nhắm làm kịp hông đó?
Thắm gật đầu:
-Kịp chớ sao không! Ba khía tao trộn hôm qua rồi. Chỉ còn luộc gà, nấu canh chua rồi nướng cá là xong.
Rồi dặn tiếp:
-Mầy rửa rau xong rồi hãy xắc bắp chuối nghe!
Lam hỏi:
-Cây chanh có trái chưa dì?
Thắm hỏi lại:
-Chi vậy?
Lam đáp:
-Con ra hái đặng vắt vô thau nước cho bắp chuối trắng.
Thắm xua tay:
-Khỏi, khỏi. Bắp chuối hột không bị đen đâu, đừng có lo!
Lam hỏi:
-Bộ dì kho thịt rồi hả? Hồi nãy mới bước chưn tới cửa là con nghe liền mùi thịt kho thơm lừng, làm đói bụng quá trời, quá đất!
Thắm hỏi lại:
-Bộ mầy chưa ăn lót lòng hả?
Lam cười:
-Chưa! Cũng may lúc tới bến đò thì gặp con nhỏ học trò. Nó dắt xe xuống giùm còn lột mấy trái chuối nấu mời ăn cho bằng được nên cũng bớt cào ruột.
Thắm cười:
-Làm nghề giáo như tụi mình coi vậy mà sướng. Đi đâu cũng gặp học trò. Tao nhớ cái lần đi bệnh viện. Tao tới hơi trễ, nhìn thiên hạ ngồi chờ đông ken mà nản. Đang tính bỏ về thì gặp con nhỏ học trò. Thấy nó mặc áo bờ lu trắng, đeo ống nghe là mừng hết biết, kêu liền. Con nhỏ đó dễ thương ghê! Nó gặp tao là mừng rối rít, bỏ hết công chuyện, dắt đi một lèo từ khám, xét nghiệm cho tới mua thuốc. Bà con nhìn mình một cách ganh tị tới tao mắc ngại, nhưng cũng khoái khoái trong lòng.
Lam thở dài:
-Thì con cũng vậy nè! Lần nào đi qua tỉnh mà đón trúng xe của thằng Cơ là nó nhứt quyết không lấy tiền, ngại thấy mồ!
Thắm nói:
-Có một, hai chục ngàn nhầm nhò gì mà ngại! Con nhỏ học trò nó dắt tao đi khám bịnh, còn trả hết tiền thuốc luôn!
Lam cãi:
-Nó làm bác sĩ giàu thấy mồ, bao nhiêu mà nhầm nhò gì. Còn thằng Cơ, học trò của con, nó mướn xe của chủ để chạy nên con hổng đành lòng.
Lặt rau xong Lam đem ra sàn nước để rửa. Cô mang theo bọc vú sữa hái từ nhà qua, định rửa luôn thì Thắm liền ngăn lại:
-Đừng có rửa vú sữa!
Lam hỏi:
-Sao vậy?
Thắm cắt nghĩa:
-Ăn không hết để lâu là thúi. Tại nước nó ngấm từ cuống vô, lau thôi!
Rồi sai:
-Lấy khăn giấy trong cái túi lưới treo kế cái bếp mà lau.
Lam trêu:
- Lau vú sữa bằng khăn giấy? Sao dì xài sang quá vậy?
Thắm cười hì hì:
-Sang cái giống gì! Hôm bữa ngày nhà giáo, học trò cũ kéo tới thăm rần rần. Tụi nó còn mua đồ đem lại ăn. Mấy đứa con gái xài khăn giấy hoang phí quá! Chấm sơ sơ cái miệng rồi liệng. Miếng nào cũng còn trắng tinh nên tao bỏ không đành, bèn gom lại để dành chùi bếp.
Lam cười, nghĩ thầm trong bụng chắc cái gien "tiếc của" nầy di truyền từ thời bà sơ, bà cố, nên bà ngoại, má, dì Út và Lam đều có cùng một tật. Cái gì cũng không dám bỏ. Trong nhà ngoại vẫn còn giữ nào là cây kiếm sét sẹt nghe đâu có từ thời vua Gia Long mặc tả; Cây đờn kìm gãy cán còn mỗi cái vành cũng được bà ngoại tận dụng làm chảo vòng cản khói; Cái đồng hồ đã bị đứt dây thiều, nằm chết queo trong hộc tủ cũng chưa được cho đi đầu thai!
Lam ghẹo Thắm:
-Dì xài mót khăn giấy phải cẩn thận đó nghen!
Thắm ngạc nhiên:
-Tại sao phải cẩn thận?
Lam cắt nghĩa:
-Thời buổi kích cầu nầy mà dì xài kiểu đó chắc bị mấy nhà sản xuất đem ra xử bắn để làm gương quá!
Thắm khoái chí, cười hì hì.
Lam đang sắp trái cây bày lên bàn thờ thì nghe tiếng xe gắn máy dừng trước cổng. Con Phèn lại sủa inh ỏi. Tiếng sủa nghe có vẻ hăm dọa chớ không hiền như lúc nãy.
Lam nghe tiếng đàn ông kêu to:
-Cô giáo ơi!
Từ sàn nước, Thắm “ơi” một tiếng lớn rồi bảo Lam:
-Mở cửa cho khách đi Lam! Tay tao ướt nhẹp, dơ hầy hà!
Lam lật đật chạy ra, đứng án ngữ trước mũi con Phèn rồi nạt nó:
-Lui đi mầy!
Sợ người đàn ông trước mặt hiểu lầm, Lam vội nói:
-Mời anh vô nhà! Dì Út đang lỡ tay…
Người đàn ông trạc tuổi Lam cười với cô rồi cho xe chạy qua cánh cổng vừa mở. Con đường vào nhà dì Út được lót gạch tàu, hai bên lề trồng kín hẹ tây. Mấy cái bông màu hồng và những chiếc lá nhỏ, dài và xanh mướt như lá hẹ ấy hết sức yếu lòng. Chiếc xe lướt qua rất nhẹ, không hề chạm đến mà chúng cứ nghiêng theo như cố níu lại.
Người khách dựng xe dưới bóng mát của cây xoài. Lam đóng cổng trở vào, thấy trên tay ông ta là một giỏ trái cây, có trùm giấy kiếng và thắt nơ rất đẹp.
Thắm vừa chạy ra đón khách, vừa chùi tay vô quần, vừa hỏi:
-Kiếm nhà có dễ hông?
Người đàn ông cười:
-Cũng dễ. Qua bến đò hỏi thăm là người ta chỉ tới đây liền.
Thắm chỉ vô Lam rồi nói:
-Cháu của tui nè!
Ông ta lại cười với Lam thêm một lần nữa. Lần nầy còn tươi gấp đôi, rồi nói:
-Chắc cô là Lam! Tôi là Sơn, bạn của cô Thắm.
Thắm bổ sung:
-Anh Sơn là hiệu trưởng của dì lúc dì mới ra trường đó Lam!
Lam cúi đầu:
-Dạ chào thầy!
Thắm chỉnh lại:
-Con gọi là anh cho thân mật. Ảnh lớn hơn con có vài tuổi hà!
Lam đang nghĩ thầm, chắc ông nầy đang rắp ranh “bắn” cái bà dì của mình. Nghe Thắm bảo kêu bằng anh thì giựt mình rồi bắt đầu cảnh giác!
Thắm rầy ông khách:
-Tới đốt cây nhang là được rồi! Anh chở cái giỏ trái cây lùm xùm như vầy chắc xuống đò khó lắm hả?
Không chờ ổng trả lời, cô bảo Lam:
-Con đốt ba cây nhang cho ảnh giùm dì.
Rồi nói với khách:
-Anh ngồi ngói chuyện với cháu tui nghe. Tui đang lỡ tay…
Thắm lại quay sang Lam:
-Con tiếp chuyện anh Sơn giùm dì, dì phải…
Chưa nói hết câu là chạy cái ào vô bếp.
Lam quay lưng về phía ông khách để đốt nhang và để giấu nụ cười. Tâm hồn Thắm quá trong trắng nên hể tư tưởng nào xuất hiện trong đầu đều bị Lam soi thấu. Đây không biết là lần thứ mấy Thắm cố giới thiệu bạn bè, cố tìm chồng cho Lam.
Có lần Lam cự nự:
-Dì cũng “ống chề” như con, mắc cái gì không lo chia cho mình mà cứ “bán cái” qua con hoài vậy?
Thắm trả lời nửa đùa, nửa thật:
-Thì tao phải đem mầy ra thí nghiệm trước, nếu thành công thì mới…
Khi Lam đưa ba cây nhang cho Sơn thì thấy y đang mĩm cười. Cô tự hỏi không biết y cười vì cái bộ tịch quýnh quáng của Thắm hay là muốn tạo thiện cảm với mình.
Lam đi lại cái bàn dài ở giữa nhà để rót ly trà cho khách. Nước trong bình trà còn đầy nhóc và nóng hổi, mùi bông lài thơm ngát khiến Lam xúc động. Chắc Thắm đã dậy sớm để đi chợ, vừa về đến nhà là nấu nước châm trà liền để đón khách, bởi không dám nấu trước, sợ trà nguội rồi người ta đánh giá cháu mình. Cái hộp bánh Đa ni sa cũng được bày sẵn, còn mới tinh chưa tháo sợi băng keo trong quấn quanh cái nấp.
-Chắc của học trò tặng hôm lễ nhà giáo, không dám ăn để dành cúng tết đây mà!
Lam nghĩ thầm khi cố tìm cái mối để tháo hộp bánh.
Sơn thấy Lam loay hoay thì bảo:
-Cô đừng tháo. Tui kỵ món ngọt.
Lam nghe Sơn gọi mình bằng cô xưng tui thì cảm thấy nhẹ nhỏm. Cô kéo cái ghế ra mời:
-Mời thầy ngồi xuống uống hớp trà.
Sơn hỏi:
-Nghe Thắm nói cô Lam cũng đi dạy hả?
Lam đáp:
-Dạ!
Sơn hỏi tiếp:
-Chắc cô dạy ở tỉnh khác nên tui chưa gặp lần nào.
Lam chỉ tay về phía kia của bờ sông:
-Tui dạy bên đó!
Sơn gật gù:
-Hèn chi!
Rồi hỏi tiếp:
-Cô Thắm là dì ruột của cô hả?
Lam gật đầu:
-Dạ. Má với ngoại sanh một lượt nên hai dì cháu cùng năm cùng tháng, cách nhau có năm ngày thôi!
Rồi đùa:
-Tui giành ra trước nên dì Út ức lắm!
Sơn cười:
-Cô Thắm có tính cạnh tranh lớn lắm, không thích kém ai cho dù là tuổi. Lúc còn dạy ở trường tui, năm nào cổ cũng được xếp loại A. Đoạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi liên tục cho tới khi chuyển trường.
Lam lại đùa:
-Thầy có ăn hiếp dỉ hay không mà dỉ bỏ trường vậy?
Sơn lắc đầu:
-Cổ được cưng nhứt đó chớ! Tại tui lỡ lời có một câu thôi mà cổ nhứt quyết xin đổi cho bằng được.
Sau câu nói đó, gương mặt Sơn bỗng đượm buồn.
Trong đầu Lam chợt hình thành một câu hỏi:
-“Cha nội nầy tới đây vì dì Út hay là mình?”
Muốn hỏi liền coi ổng lỡ lời nói câu gì mà gây hậu quả trầm trọng đến vậy nhưng ngại.
Lam quyết tìm ra đáp án nên khai thác thêm:
-Dì Út tui tính tình đơn giản lắm! Thương hay ghét gì là lộ ra mặt liền. Bà ngoại tui khi còn sống hay nói là dỉ có cái tánh “bồng chanh”. Tới bây giờ tui cũng không biết cái tánh bồng chanh đó là như thế nào.
Sơn cười:
-Theo tui, nếu câu đó áp dụng lên cô Thắm thì nó ám chỉ một người con gái rất sôi nổi, rất dễ thương, rất nhiệt tình, rất bồng bột.
Lam lại hỏi:
-Theo thầy thấy thì cái tánh đó có đáng bị lên án hay không?
Sơn cười:
-Ông bà mình ngày trước thích con gái phải nhu mì, ít nói, ít cười. Đòi hỏi họ phải biết tự kềm chế, vui hay buồn mặt cũng không hề đổi sắc. Họ phải rập khuôn theo hình tượng trong “Gia huấn ca”, cho nên tính cách của cô Thắm chắc bị kỵ dữ lắm! Nếu thế gian nầy chỉ có một dạng người, thiên nhiên có mỗi một loại hoa thì đơn điệu, nghèo nàn quá! Những người như cô Thắm, giúp cuộc sống thêm sinh động, thêm phong phú, đáng quí lắm đó!
Rồi Sơn hỏi:
-Chắc ngày xưa cổ hay bị rầy lắm hả?
Lam lắc đầu:
-Bà ngoại rầy chớ ông ngoại thì chìu dỉ hết mức luôn. Dỉ là đứa con nít được uốn tóc đầu tiên, được mặc áo đầm đầu tiên, được chụp hình đầu tiên, được làm chủ chiếc xe đạp nhỏ xíu đầu tiên trong xóm. Khi ông ngoại mất dỉ bị bịnh rất nặng. Bà ngoại phải cho dỉ làm con nuôi của bà chúa Xứ mới còn sống tới bây giờ. Từ đó bà ngoại không dám la rầy, cho nên dỉ như cái bụi kiểng mọc tự nhiên không bị cắt tỉa uốn nắn gì hết.
Sơn gật gù:
-Hèn gì mà cái tánh của cổ vẫn giữ y nguyên nét hồn nhiên.
Lam thêm vô:
-Nhờ vậy mà dỉ trẻ lâu. Hai dì cháu đi chung mà ai cũng tưởng tui là chị của dỉ.
Sơn cười:
-Cô nhờ có bà dì như vậy nên cũng được cười hoài, cũng trẻ lây. Chắc cô mang ơn cô Thắm lắm hả?
Lời khen ý nhị đó khiến Lam đâm ra có cảm tình với Sơn. Câu chuyện trở nên không còn gò bó.
Lam nói như tâm sự:
-Tui có một đứa em gái kế mà không thương nó bằng dì Út. Hai dì cháu đi chơi, đi học chung với nhau từ nhỏ. Dì Út được ông ngoại dạy thứ gì là truyền lại cho tui liền: Quấn kèn, thắt cào cào bằng lá dừa… Thậm chí trốn học đi mót khoai cũng rủ nhau đi chung, rồi về nhà là nằm cúi chung trên bộ ván một lượt. Con ai nấy đánh. Tui bị ba mình quất thẳng tay còn ông ngoại thì đánh dì nhẹ hều như gãi ngứa. Vậy mà dỉ cũng khóc thảm thiết chẳng thua gì tui.
Sơn cười thích thú rồi hỏi tiếp:
-Chắc hồi đó cô bị đòn vì bà dì của mình nhiều lắm hả? Vậy mà cô không ghét, không sợ cổ sao?
Lam lắc đầu:
-Tui mê dỉ gần chết chớ ở đó mà sợ. Chơi với dỉ vui lắm! Chưa kịp chán cái nầy là bắt qua cái khác. Mà dỉ tài lắm nghe! Chơi món gì cũng “ăn” tui hết vốn, cũng hạ tui sát ván.
Sơn gật đầu, nói một cách tin tưởng:
-Thì tui đã nói với cô là cổ có tánh cạnh tranh hết sức cao mà!
Tiếng bầm xả rầm rầm từ nhà bếp vọng ra khiến Lam xót ruột. Cô biết Thắm đang bận túi bụi nhưng chẳng biết rút lui bằng cách nào. Lam làm thinh không bắt chuyện thêm rồi cứ liếc hoài vô bếp.
Sơn nâng ly trà lên uống rồi khen:
-Thơm mùi bông lài quá!
Lam muốn nói cho y biết là Thắm vốn thích mùi lài nên trồng mấy cụm để ướp trà, nhưng lại sợ câu chuyện cứ kéo dài thêm mãi. Nghĩ đến bà dì đang tối tăm mặt mũi còn mình thì ngồi chơi xơi nước Lam bức rức không yên. Cô tỏ vẻ nôn nóng, ngó vô bếp nhiều hơn, lâu hơn mà Sơn chẳng nhận ra. Cuối cùng đành phải nói toẹt móng heo:
-Thầy cảm phiền ngồi uống nước rồi đi xem vườn cho thong thả nghen. Tui phải vô bếp tiếp dì Út một tay.
Sơn hăng hái:
-Cho tui giúp với, để đói bụng đặng ăn cho ngon.
Lam chưa biết từ chối cách nào thì lại nghe tiếng con Phèn sủa inh ỏi.
Cô lật đật nhìn ra cổng rồi mừng húm, kêu to:
-Anh Hai con tới rồi nè, dì Út ơi!
Lam bỏ chưn chạy cái vù ra mở cửa cổng.
Cô vừa cười toe vừa hỏi người đàn ông:
-Sao anh Hai tới trễ quá vậy?
Chương, người đàn ông ốm nhom đi chiếc xe đòn giông có hai cái bánh to đùng, nhìn gương mặt với niềm vui phừng phừng của cô em gái, ngạc nhiên tự hỏi:
-“Hai anh em mới nói chuyện với nhau hôm kia, đâu có lâu lắc gì mà nó làm như mấy năm không gặp”.
Con Phèn nhảy chồm lên liếm mặt, liếm cổ. Chương bỗng dưng nghe xúc động dạt dào, đưa chiếc xe cho Lam dắt rồi cúi xuống ôm cái đầu con Phèn mà gãi tai, gãi cổ nó túi bụi.
Lam giục:
-Anh vô tiếp khách giùm em liền đi, để em vào bếp phụ dì Út.
Chương lật đật buông con phèn ra, phủi mấy sợi lông chó bám trên người rồi xâm xâm vào trước. Lam hạ cái chống xe xuống, dựng chiếc xe đạp cạnh chiếc xe gắn máy của Sơn, lấy cái túi ni lông chứa ổ bánh đang treo tòn teng ra khỏi ghi đông.
Cô nghe tiếng Chương kêu một cách ngạc nhiên:
-Ủa! Anh Sơn!
Lam nghĩ thầm họ đã biết nhau rồi, mình đâu cần phải giới thiệu, bèn không vào cửa chính mà đi vòng qua sân để ra cửa sau.
Thắm đang ở trong bếp, nghe tiếng chân biết là Lam chớ không ai khác nên sai:
-Rút một mớ lá dừa ôm vô đây giùm dì lẹ lẹ.
Vườn nhà ngoại rất rộng, trồng cả mấy chục cây dừa nên Thắm xài lá dừa, bẹ dừa làm củi. Lam đặt cái túi đựng bánh lên giàn củi rồi rút một ôm lá dừa to đùng, ôm bằng cả hai tay đem vào.
Nhà ngoại dùng bếp trấu, loại bếp dùng cho những chất đốt có thể tích nhỏ xíu như trấu, vỏ đậu, lá khô… Loại bếp nầy có miệng rộng và ống khói to cao nên khói bị hút rất mạnh, bay tuốt hết lên trời chớ không quẩn quanh trong bếp. Xài bếp trấu tuy không bị khói làm cay mắt nhưng rất tốn công, phải ôm miết cái bếp, liên tục gạt trấu để lửa cháy đều. Cái công đoạn nhúm lửa cũng khó hơn các loại bếp khác.
Lam bỏ ôm lá dừa vào cái cằn xé sát bên chưn Thắm rồi hỏi:
-Dì xài lá dừa rồi lấy than đâu mà nướng cá?
Thắm nói:
-Khỏi lo, dì có thảy vô mấy cái gáo dừa, than nhiều lắm tha hồ mà nướng.
Lam nghe dì Út xưng “dì” còn nói năng nhỏ nhẹ thì mắc cười, định ghẹo nhưng sợ dì quê rồi đổi dĩa, hư bột, hư đường hết ráo nên ráng nhịn.
Thắm hỏi:
-Thằng Chương có đem bánh qua không?
Lam vỗ tay lên trán một cái "chách" rồi nói:
-Í quên!
Cô lật đật chạy ra lấy cái bọc bánh còn nằm bí xị trên giàn củi. Lam mở bánh ra ngửi thử. Mùi đường, nước cốt dừa và va ni thơm lừng, khiến hai hàm răng cô chỉ muốn cắm phập vô cái mặt tròn vo của nó. Lam không gói lại mà xách chạy vào bếp, đưa bánh tận mũi của dì Út.
Cô hối:
-Ngửi coi! Ngửi coi! Thơm quá trời luôn! Màu vàng ươm! Chị Hai nướng bánh bánh khéo ghê! Hổng biết ăn ra sao nhưng mà nhìn là bắt thèm.
Thắm cũng hít một hơi rồi nói:
-Ngó cái màu, ngửi cái mùi là biết ngon rồi! Chị dâu mầy khéo có tiếng ai mà hổng biết!
Lam chắc lưỡi, xót xa:
-May mà dì nhắc chớ không thôi để ngoài nắng cả mấy tiếng đồng hồ chắc bánh thiu, chua lè. Đem bỏ chớ ăn sao nổi, uổng biết mấy!
Thắm kề tai Lam nói nhỏ:
-Vợ thằng Chương có hỏi bánh ngon không, thì mầy nói là “ăn cũng được” nghe! Đừng có khen rối rít, nhớ làm đúng như tao dặn đó!
Lam ngạc nhiên:
-Sao vậy? Tại sao không khen cho chỉ vui đặng mai mốt còn làm cho mình ăn nữa?
Thắm trề môi:
-Ngu sao mà khen, đặng nó lên mặt với mình hả? Con nhỏ đó “kiêu hãnh” lắm! Nó tự khen ênh hoài hà, khen thêm làm chi cho uổng. Để dành ba cái lời có cánh đó mà xài cho mấy người còn dỡ dỡ để họ lên tinh thần. Khen nó để nó khinh tụi mình thêm hả?
Lam cự lại:
-Lúc nầy con thấy dì thành kiến với chị Hai dữ lắm đó! Sao vậy?
Thắm đáp:
-Tại mầy không thấy đó thôi! Nó coi thường tao với mầy lắm! Chê tụi mình là gái già, không nên nết nên hổng ai thèm rớ. Nó làm như dòng họ mình được nó về làm dâu là có phước ba mươi đời.
Lam cãi:
-Chị Hai không có nghĩ như vậy đâu… Chỉ đối xử với con tốt lắm! Ai cũng nói anh Hai con có phước mới cưới được chỉ. Con cũng thấy y như vậy.
Thắm gạt ngang:
-Muốn biết con vợ tốt hay không thì nhìn thằng chồng là rõ. Mầy không thấy thằng Chương từ ngày có vợ là giảm phong độ rõ rệt sao? Người ốm nhom như cây tre miễu, ăn mặc lè phè. Vợ chồng đi chung mà ai cũng tưởng bà giám đốc đi với thằng gạt đờ co!
Lam cười:
-Thời buổi nầy mấy người gạt đờ co, vệ sĩ đó, họ ăn mặc lịch sự lắm dì ơi! Không có như anh Hai đâu. Tại ảnh không thích chưng diện chớ đâu phải tại chỉ. Chỉ làm thợ may chắc may đồ cho chồng, cho con cả đống. Cái tánh anh Hai thích giản dị nên không mặc đó thôi!
Rồi nói thêm:
-Ai cũng khen chỉ hết trơn có một mình dì là chê.
Thắm thở dài:
-Tại ai cũng khen nó nên thằng cháu tao mới khổ.
Rồi nói thêm
-Tao thấy cái nghề làm vợ thì chỉ cần chồng khen là đủ. Chị Hai mầy khéo mà không khôn, bỏ hình, bắt bóng. Nó lo lấy lòng thiên hạ mà không thèm o bế chồng. Tới chừng bị mất thì than trời trách đất, phân bua tùm lum với bà con là tui như vầy, như vầy mà còn bị ổng chê, đi theo mấy con ma cà bông.
Lam không nhịn được liền ghẹo:
-Nãy giờ con ngồi nói chuyện với thầy Sơn, nghe ổng khen dì không hà!
Thắm đỏ bừng mặt, không biết vì bếp nóng hay vì câu nói của Lam, bỏ nắm lá dừa đang cầm trong tay ra để phát nhẹ lên vai cô rồi nói nhỏ hết mức:
-Con quỷ, đừng có nói bậy! Tao rủ thằng chả tới để làm mai cho mầy đó!
Lam bắt chước Thắm, trề môi dài thòng rồi nói:
-Tui có rồi bà ơi! Lo cho bà đi!
Thắm trợn mắt nhìn Lam rồi hỏi:
-Mầy có rồi sao? Hồi nào?
Liền đổi vui thành giận:
-Vậy mà im ru không nói tiếng nào hết. Bộ sợ tao ganh tỵ hả?
Lam lật đật đính chánh:
-Mới tức thời hà! Có kịp nói cho dì biết đâu!
Rồi Lam kể vắn tắt chuyện của mình và Đông.
Thắm chú ý vào câu chuyện đến độ quên phức công việc trước mặt, cứ đút lá dừa vô miệng lò liên tục, chẳng thèm chú ý đến cái món đang nấu. Nồi canh sôi ùng ục, mấy giọt nước nhảy ra khỏi nồi, té xuống cái chảo vòng nóng hổi, trước khi bay mất còn kêu một tiếng “xèo” như trách móc.
Lam dừng lại, nhắc:
-Canh sôi dữ lắm rồi đó dì Út!
Thắm dừng nửa chừng cái bàn tay đang rút lá dừa, cầm cái vá lên hớt bớt túm bọt ít ỏi còn sót lại, múc một tí lên nếm rồi cho thêm vô nồi canh một chút muối, đường và một muỗng bột nêm.
Lam hỏi:
-Sao dì không xài bột ngọt mà dùng bột nêm?
Thắm đáp:
-Bí quyết đó mầy. Nấu canh chua là phải có một miếng khóm, nêm đường với thêm một chút bột nêm mới ngon. Nêm bột ngọt là có vị chát.
Thấy Lam bán tín bán nghi, bèn nói:
-Không tin nếm thử coi!
Liền lập tức nhúng cái vá vô nồi, múc chút xíu nước trong, thổi phù phù rồi kề miệng vá sát vô môi Lam.
Thắm hối:
-Nếm thử đi, coi tao nói có đúng hông.
Lam chu mỏ hút một cái ót, ngậm trong miệng một lát rồi mới nuốt. Cô bỗng rùng mình, vừa đưa ngón tay cái lên ngang trán, vừa nói:
-Ngon số dzách, ngon rùng rợn, ngon không nói nổi.
Thắm cười khoái trá, cho ngò gai, lá quế, ngò om, hành lá, ớt... xắc nhuyễn, đang nằm trên thớt vô nồi canh rồi nhấc xuống đặt lên cái rế để sẵn.
Rồi nói thêm:
-Còn nữa nè!
Cầm cái chén đựng tỏi, xả phi lên, Thắm trút vô nồi. Cho thêm một muỗng nước mắm vào sau cùng rồi khuấy nhẹ. Một mùi thơm ngào ngạt bốc lên.
Lam chắc lưỡi:
-Bể lỗ mũi rồi dì Út ơi!
Rồi cô hỏi:
-Bộ canh chua nào dì cũng phi tỏi với xả bỏ vô hả?
Thắm lắc đầu:
-Chỉ có canh chua lươn mới bỏ thêm xả thôi, mấy thứ khác phi tỏi đủ rồi.
Rồi hỏi:
-Biết nó thơm là nhờ thứ gì hông?
Lam hỏi lại:
-Nhờ thứ gì?
Thắm nhấn mạnh:
-Nhờ nước mắm đó! Bí quyết nằm ở cái chỗ mình phải cho nước mắm vô cuối cùng, ngay sau khi bỏ tỏi phi. Cho nước mắm trước là hư nồi canh liền.
Lam chấp tay xá một cái thật sâu rồi nói:
-Đa tạ sư phụ!
Thắm cười khanh khách, đặt cái vĩ nhôm lên miệng lò đang đỏ rực lửa than, ghim chiếc đũa có cái đầu nhọn hoắc xuyên qua giữa cục mỡ bằng ngón chưn cái rồi thoa đều lên vĩ.
Cho ba con cá rô lên xong là Thắm quay lại hối Lam liền:
-Rồi sao nữa mậy? Kể tiếp đi!
Lam lập lại những lời Đông tâm sự, bỏ bớt những tình tiết quá ướt át vậy mà Thắm cũng xúc động đến rơm rớm nước mắt. Nghe một cách chăm chú không hỏi đi, hỏi lại một tiếng nào.
Nghe xong cô cầm bàn tay của Lam, đặt lên ngực mình rồi hỏi:
-Có cảm nhận được cái gì không?
Lam đáp:
-Mềm!
Thắm cụt hứng trách:
-Vô duyên. Bộ không nghe tim tao đang thổn thức sao?
Lam hỏi:
-Sao vậy?
Thắm gắt:
-Thì xúc động quá, mừng quá chớ sao!
Lam kềm cái giọng thật thấp như muốn đè cái nhiệt tình đang phun trào của dì Út mình nằm sát rạt:
-Chưa biết ra sao mà mừng làm chi cho sớm. Coi chừng mai mốt giống cô Son thì khổ.
Cô Son là đồng nghiệp của Lam. Cổ bị người yêu bỏ đi vượt biên rồi biệt vô âm tín. Một ngày nọ y ta bỗng gọi điện rồi đòi nối lại tình xưa, hẹn sẽ về cưới cổ đem qua Mỹ. Cô Son hết nhăn nhó, bắt đầu yêu đời phơi phới, trở nên trẻ đẹp hẳn ra. Cô chờ mãi, chờ mãi…
Chừng hay tin y ta đã về, chẳng những không thèm gặp mặt mà còn âm thầm đi cưới một cô gái trẻ hơn cổ đến ba chục tuổi thì xỉu một cái rầm. Trái tim của cổ bật tung xém đứt cuống, cả gia đình lật đật đưa vô bệnh viện cấp cứu. Cổ phải nằm dưỡng thương gần một tháng.
Lam kề sát tai Thắm mà căn dặn một cách thống thiết:
-Cái chuyện nầy bà mà đem kể cho ai là tui không thèm dòm mặt đó nghe!
Thắm phật ý:
-Mầy khỏi cần dặn. Tao ăn cơm chớ đâu phải ăn… mà ngu đến cỡ đó!
Rồi nói như phân bì:
-Dạy lớp lớn như tụi bây sướng thiệt, được mấy đứa học trò suy tôn thành thần tượng. Mầy lại dạy văn nữa chớ. Mấy đứa học trò con trai hay mê cô giáo dạy văn lắm!
Lam ghẹo:
-Thôi đừng có chê người ta. Dì hồi đó cũng mê ông thầy dạy toán của mình vậy.
Thắm giựt mình hỏi:
-Sao mầy biết?
Lam trề môi:
-Thì khi thầy bị động viên, nghỉ dạy, dì khóc quá trời quá đất. Còn làm thơ, vẽ hình đầy nhóc cuốn tập nháp nữa. Ai mà hổng biết?
Thắm cười, thú nhận:
-Đó là mối tình đầu của tao đó mầy.
Rồi mắt dì ướt nhẹp, lần nầy chắc chắn không phải vì khói:
-Tội nghiệp thầy quá! Thầy đi học tập được có một năm là bỏ xương ngoài bắc luôn. Sao thiên hạ khoái trả thù quá vậy mậy? Người ta đã té rồi còn ví đập cho chết!
Lam thở dài:
-Đó là bản chất của con người và cũng do nền văn hóa của mình nữa. Mắc cái gì mà suy tôn mấy ông vua lên hàng đầu. Đâu có phải hể cứ "trung quân" là "ái quốc". Có nhiều ông học vấn uyên thâm, võ nghệ cao cường, vậy mà cứ mù quáng tôn thờ mấy thằng cha bạo chúa, nghe mà tức anh ách. Dì không xem mấy bộ phim kiếm hiệp sao? Cốt chuyện nào cũng xoay quanh ba cái chuyện đền ơn trả oán, coi đó như triết lý sâu xa nhứt. Cái câu “quân tử trả thù mười năm chưa muộn “ nghe mới thấy ghét làm sao!
Mùi cá cháy bốc lên, Thắm kêu to:
-Chết cha!
Không kịp cầm đũa Thắm thò tay bóc cá lật qua liền rồi chụp vội lên vành tai cho bớt nóng. Lam nhìn đăm đăm vào gương mặt bà dì của mình. Thắm cười tỉnh queo!
Lam nói bằng giọng khâm phục:
-Dì giỏi ghê! Cá nóng như vậy mà dám bóc vô không sợ phỏng.
Thắm trề môi:
-Tao mà nhầm nhò gì. Bà ngoại của mầy, má tao đó! Bả còn bóc than nóng đỏ rực nữa kìa.
Lam trợn mắt, hỏi:
-Thiệt hông dì?
Thắm hỏi lại:
-Tao nói dóc mầy để làm cái gì?
Lam thở dài, nói lầm bầm:
-Ai dám nói ba cái chuyện nội trợ, nấu nướng nầy nhẹ hều, không vào sanh ra tử? Ai dám gọi phụ nữ là phái yếu khi thấy bà dì của tui đang tung hoành trong bếp?
Thắm hỏi:
-Nói cái gì mà miệng lép nhép đó! Bộ chửi lén tao hả?
Lam đáp:
-Ai mà dám! Ca ngợi dì hổng đủ lời đây nè!
Thắm trề môi, nghi ngờ:
-Ca ngợi thì mắc gì phải nói nhỏ xíu. La to lên cho mọi người cùng nghe chớ!
Lam ghẹo:
-Tui cũng muốn la to cho thấu tai cái người ngồi ngoài kia, nhưng mà sợ cái mũi dọc dừa của dì nổ tung thì uổng lắm!
Thắm cằn nhằn:
-Tao mà biết mầy… thì đâu có mời thằng chả làm chi cho bị chọc.
Lam hỏi gắt:
-Bộ dì không ưa ổng thiệt hả? Con nói thiệt chớ hổng giỡn đâu nghe, coi bộ ổng khoái dì lắm đó. Ổng nói cái gì mà lỡ miệng buông một câu có lỗi với dì rồi ân hận tới bây giờ. Coi bộ giữa hai người có cả một thiên tình hận phải hông? Dì kể cho con nghe với!
Thắm đáp tỉnh rụi:
-Ai nói thì mầy hỏi người đó chớ tao có biết cái gì đâu!
Lam ngúng nguẩy:
-Bà không thèm nói hả? Vậy là từ đây về sau chuyện ai nấy biết nghen! Tui sẽ không thèm kể cho bà nghe chuyện của tui nữa đâu!
Thắm chắt lưỡi:
-Cái con nhỏ nầy… Mầy ngu lắm! Ham biết nhiều chi cho mệt vậy? Mấy cái chuyện không hay, không vui thì tao mới không nói cho mầy nghe. Tao đã coi nó như rác, đem chôn cho khuất mắt rồi! Khi không cái bắt tao bươi ra, lấy lên rồi đem cất vô bụng mầy nữa. Chi vậy?
Lam nói:
-Kệ… moi ra đi! Biết đâu còn tái chế được rồi làm ra cái món giá trị gấp mấy lần lúc trước.
Thắm đánh trống lãng, đưa chiếc đũa còn ghim cục mỡ cho Lam rồi biểu:
-Xắc ra cho tao thắng.
Lam xắc mỡ xong, dì liền sai tiếp:
-Ra giàn rau ngắt hết mấy cái lá hành bị gãy đem vô, đừng có rửa nghe!
Lam bước ra giàn rau, nghĩ bụng bây giờ nước đâu còn ngập nữa mà làm giàn trồng rau chi cho mắc công. Cô chợt nhận ra bà dì của mình có tính nệ cổ hết sức sâu sắc.
Cái giàn rau bị mấy cụm hành hương chiếm một phần tư diện tích. Ba phần tư còn lại được trồng đủ thứ: Vấp cá, húng cây, húng nhủi, ngò gai, lá quế, ớt, tần…
Lam ngắt những cái lá gãy thật nhẹ tay. Mùi hành rất mạnh xông thẳng vô mũi. Những chiếc lá nhỏ, ngắn chừng gang tay nầy tích trữ một lượng hương liệu hết sức dồi dào!
Lam lau mấy lá hành cho sạch bụi, xắc nhuyễn rồi để nguyên trên thớt.
Mùi cá nướng thơm lừng. Ba con cá rô ú nù, mỡ tươm khắp mình như rịn mồ hôi, nhỏ từng giọt xuống đám than nóng đỏ làm bùng lên những tia lửa nhỏ.
Lam hỏi:
-Dì mua cá nuôi hay cá thiên nhiên vậy?
Thắm thở dài:
-Cá nuôi chớ bây giờ làm gì còn cá thiên nhiên mà bự tới cỡ nầy. Mấy con cá rô thì còn thấy lai rai chớ cá trê vàng biệt tích giang hồ luôn. Tao thèm cái món cá trê vàng nướng chan mỡ hành với nước mắm gừng biết bao lâu rồi mà ăn chưa được.
Rồi than:
-Còn nhớ hồi đó tao với mầy tắm sông, bị cá lòng tong bu theo rỉa cẳng. Tụi mình cứ nơm nớp sợ bị cá nóc cắn... Bây giờ thì hởi ơi! Tìm đỏ con mắt không ra con cá nóc. Con sông của mình bây giờ ngày một ít cá. Hồi đó dọc theo bờ sông bà con chất chà, đặt bò, thả vó lềnh khênh bây giờ chỉ lèo tèo...
Lam cũng thở dài:
-Nói tới mới nhớ! Lâu rồi không được thấy mấy cái cảnh vỡ chà, kéo bò, chài cá nữa. Cũng chằng thấy ai đi giăng câu, thả lưới, đặt lộp như ngày xưa!
Thắm nói:
-Họ chích điện riết mà mấy con cá chết tiệt nọc hết trơn, hết trọi. Cái xứ làm mắm, ngày xưa xài đèn dầu cá mà bây giờ phải nuôi mới có mà ăn, thiệt chán hết nói nổi!
Thắm lấy cái dĩa lớn úp lên mấy con cá rồi lật ngược cái vĩ lại. Ba con cá nằm gọn hơ trong dĩa. Cô cào than ra bớt rồi đặt cái chảo lên, cho mỡ vào thắng.
Lam hỏi:
-Lửa ít quá thắng lâu lắm! Sao dì không chừa than lại mà dụi gần hết vậy?
Thắm giải thích:
-Muốn cái tép của nó ăn giòn thì phải để lửa riu riu.
Rồi sai:
-Mầy lau mâm, tô, chén, dĩa rồi múc cơm canh bưng ra trước giùm tao.
Lam răm rắp nhe theo. Cô bưng cái mâm ra đưa cho Chương. Chương tiếp lấy, nhìn những món trong mâm rồi trợn mắt, ngạc nhiên hỏi:
-Sao đám giỗ mà cúng đơn sơ quá vậy? Mấy món cà ri, chả giò, măng hầm truyền thống đâu rồi?
Lam đáp:
-Dì Út nói năm nay cúng kiểu mới, ông bà ưa cái gì cúng cái nấy!
Chương và Sơn bỗng nhìn nhau nháy mắt cười.
Lam hỏi:
-Anh cười chuyện gì vậy?
Chương đáp phắt:
-Có chuyện gì đâu!
Rồi hỏi:
-Còn món nào nữa không?
Lam nói:
-Còn cá nướng với bánh của chị Hai thôi hà!
Chương hỏi:
-Bộ không có bánh tét sao?
Lam lắc đầu:
-Hổng thấy!
Chương chép miệng:
-Chắc dì Út quên mua rồi. Đám giỗ thiếu bánh tét cũng như đám cưới thiếu trầu cau, coi không được!
Lam lật đật:
-Để em chạy ra chợ. Giờ nầy chắc bà Năm còn bán.
Sơn can:
-Để tui lấy Hon đa đi cho lẹ.
Lam hỏi:
-Thầy có biết chợ hông?
Sơn gật đầu rồi hỏi lại:
-Phải cái chợ nhỏ nhỏ, đối diện bến đò không?
Lam gật đầu:
-Nó đó!
Sơn đâm đầu chạy đi. Lam gọi giật ngược:
-Thầy Sơn!
Sơn quay lại nhìn, thấy Lam cho tay vào túi áo thì lắc đầu rồi nói:
-Cái cô nầy!
Rồi bỏ đi một mạch.
Lam hỏi:
-Cúng liền hay chờ đem bánh về?
Chương đáp:
-Cúng trước đi, còn khói ông bà mới hưởng. Bánh tét ăn tráng miệng, cúng sau cũng được.
Chương đốt ba cây nhang, chia bớt cho Lam một cây.
Lạy xong, Lam chạy vô bếp liền để rầy:
-Dì quên mua bánh tét phải hông?
Thắm vỗ tay lên trán một cái “chách” y như Lam lúc nãy.
Rồi than:
-Chết mồ!
Lam bỗng tự hỏi không biết cái cữ chỉ vỗ trán khi quên nầy là mình bắt chước dì Út hay dì Út bắt chước mình.
Thắm dợm cẳng chạy, Lam níu lại:
-Thôi, bạn của dì đi mua rồi!
Thắm cự:
-Sao hai anh em mầy hổng đi mà nạnh người ta?
Lam nói:
-Tại ổng giành chớ bộ! Chắc muốn dì đoái công xóa tội đó mà!
Dì Út nạt:
-Thôi đừng nói cà rỡn nữa, tới tai thằng chả hổng nên.
Rồi hỏi:
-Đem bình trà ra chưa? Cắt bánh chưa?
Lam đáp:
-Làm đây nè!
Thắm đẩy dĩa cá về phía Lam:
-Bưng dĩa cá ra luôn giùm đặng tao đi rửa mặt, chải đầu rồi ra cúng.
Lam không dừng được, lại buột miệng ghẹo:
-Dì muốn làm đẹp cho người ta ngắm thì nói đại đi, ở đó mà…
Bỗng dừng ngang rồi hét:
-Ái!
Thì ra bị Thắm nhéo thật mạnh vào eo. Đã vậy còn nghe nhiếc:
-Cho bỏ cái tật giỡn cù nhây, cù nhằng nè!