Ngô Quyền Đánh Quân Nam Hán (897-944)

Một trong những bộ tướng của Dương Đình Nghệ là Ngô Quyền. Ông sinh ngày 12 tháng 3 năm Đinh Tỵ(897) ở Đường Lâm nay là Ba Vì, Hà Nộị Cha của ông là Ngô Mân, là một hào trưởng đa tàị Ngô Quyền sinh ra và lớn lên trong một đất nước tuy bị thống trị bởi giặc ngoại xâm nhưng có luôn có truyền thống bất khuất kiên cường để giành độc lập cho quê hương. Mặc khác ông đã được chí khí của Phùng Hưng nuôi dưỡng ý chí, nên Ngô Quyền sớm tỏ rõ ý chí phi thường hiếm có. Ông có thân thể cường tráng, thông minh và thường xuyên luyện tập võ nghệ nên tiếng tăm của ông đã lan rộng khắc vùng. Dương Đình Nghệ đã trao cho ông cai quản đất Ái Châu và đã gả con gái của mình cho ông. Nhờ tài đức của ông, trong năm năm ông đã đem lại yên vui cho đất Ái Châụ Khi Dương Đình Nghệ bị Kiều Công Tiễn giết hại, và vua Nam Hán là Lưu Cung cho con là Vạn Vương Hoàng Thao đem quân sang xâm lược nước ta, Ngô Quyền đã tập hợp lực lượng để trừ nội phản, diệt ngoại xâm. Hâm mộ tài đức của Ngô Quyền, hào trưởng từ nhiều nơi đem binh về gia nhập với Ngô Quyền. Vào đầu mùa đông năm Mậu Tuất (938), Ngô Quyền đem quân vượt qua đèo Ba Dội, tiến như vũ bão vào Đại La, bắt giết tên nội phản Kiều Công Tiễn.

Vì khinh thường nước ta nhỏ bé không chống cự nổi, và tin chắc con mình sẽ thắng khi xâm lược nước ta nên Lưu Cung đã vội phong cho con tước Giao Vương (tước làm Vương nước Giao Chỉ). Lưu Cung còn đích thân đốc quân ra đóng ở trấn Hải Môn để sẵn sàng chi viện. Binh lực giặc ngoại xâm lớn, quân lính ta lại ít hơn nhiều nên Ngô Quyền đã đưa ra kế, bố trí một trận địa cọc nhọn bịt sắt cắm xuống lòng sông Bặch Đằng. Khi nước triều lên ông cho dử thuyền giặc vào bên trong hàng cọc, đợi khi thủy triều xuống sẽ dốc toàn binh diệt giặc một trận quyết chiến nhanh gọn. Tháng 12 năm Mậu Tuất (938) các chiến thuyền của giặc đã hùng hổ vượt biển tiến vào sông Bạch Đằng. Vì quá khinh thường quân ta, giặc đã nghênh ngang tràn vào trận địa mai phục của Ngô Quyền. Bị đánh bất ngờ cho nên chỉ trong một thời gian ngắn thuyền giặc bị đắm gần hết, quân giặc chết quá nửa, máu chảy đầy sông. Hoàng Thao cũn bị giết tại giận. Tin thất trận của Hoàng Thao khiến vua Nam Hán kinh hoàng. Sau chiến thắng, Ngô Quyền xưng vương, bãi bỏ chức Tiết độ sứ, đóng đô ở Cổ Loa (Hà Nội). Để củng cố trật tự triều chính, Ngô Quyền đặt ra các chức quan văn võ, quy định nghi lễ trong triềụ Điều đáng tiếc là thời cai trị của Ngô Quyền quá ngắn ngủi, chỉ được 6 năm (939-944). Ông đã mất khi thọ 47 tuổị