9

Tôi ngồi trước gương, ngồi rất lâu và lặng lẽ, để chiêm ngưỡng dung nhan của mình một cách thiên vị, ngắm đôi mắt cái miệng quen thuộc của mình một cách thiết tha. Có lẽ người đàn bà nào cũng thích làm như tôi, tự ngắm mình hàng tiếng đồng hồ mà không biết chán. Người đàn bà nhìn tôi trân trân, gương mặt thanh thoát, đôi mắt vẫn đen láy, nước da hơi sẫm nhưng vẫn mịn màng, cái miệng luôn luôn tươi như cười nụ, như đang có điều gì đang vui. Tôi nhìn chăm chú vào gương mặt ấy, rà soát đến từng xăng ti mét vuông, kiểm tra nghiêm ngặt trên từng trạng thái một. Không, phải thật khách quan, phải có tinh thần thực sự cầu thị như chúng ta thường nói với nhau trong các cuộc họp, xem có cái gì không ổn chăng?

Quả là có cái gì đó không ổn.

Thực ra gương mặt tôi chưa phải thanh thoát lắm mà hơi tròn nhưng lại rất phụ nữ. Cái mũi không cao nhưng thon và thẳng. Cái miệng, đúng như thế, không cười nhưng vẫn tươi tắn. Đôi mắt tròn ấm và trung thực, vẫn giữ được sự long lanh để đàn ông say mê. Đôi lông mày nguyên thủy trời cho vẫn để thế, nó đủ dài và mảnh. Có lẽ nó cũng không gây nên ác cảm gì cho ai cả, tôi tin là vậy.

Còn mái tóc? Tôi vẫn để nó tự do, không uốn cong, không cắt ngắn. Một thời nó rụng nhiều, nguyên nhân cũng từ Nguyên, và đỏ quạch, nay nhiều hơn lại óng cả, dài đến giữa lưng.

Bạn bè chê tôi tự nhiên chủ nghĩa, tôi bảo trường phái của tao là tự nhiên, thuận theo lẽ trời cho dễ sống. Son phấn tôi dùng hết sức hạn chế, không dùng cũng được, bởi vì làn da của tôi không cần đến son phấn thì nó vốn đã hồng rực.

Có cái gì không ổn ở đây nhỉ? Nó là cái gì chứ?

Tôi muốn đi ra đường, được lê từng bước mệt mỏi qua các vỉa hè nhộn nhạo, ngắm hàng quán, ngắm những thứ Hà Nội đang tràn ngập, ngắm những gương mặt người. Nhất là ngắm thời tiết. Đừng nghĩ những chiếc lá non trên những hàng cây bằng lăng, những chùm rễ trăng trắng đang rủ xuống quanh gốc si không nói được điều gì đâu. Nó rất nhạy cảm, nó có thể run lên bất chợt vì một buổi chiều thu rất vàng, vì mặt nước hồ loang loáng màu vàng tươi, đồng thời nó cũng chân thật và sâu thẳm như tấm lòng của người dân cày. Tôi rất thích ngắm những phút chốc hoang mang ấy của thời tiết.

Có ai đang gõ cửa nhà tôi, tôi không muốn một con khỉ nào vào quấy nhiễu tôi lúc này, không có những con khỉ hay con ngợm thì tôi cũng đã điên đảo, trời đất cũng đã lộn xộn lắm rồi. Tiếng gõ cửa lần thứ hai, mặc kệ, tôi cũng không cần phải giấu diếm là mình đang có nhà, thậm chí tôi còn làm cho mấy cái chén va vào nhau lanh canh. Tiếng gõ cửa im bặt, chắc đã nản rồi hoặc đã hiểu ra cái điều đơn giản là tôi không muốn tiếp khách.

Dù sao thì tôi không phải là chúa tể, hoặc đang sống một mình giữa rừng, hoặc tôi đang sống cô độc trên hoang đảo. Mà tôi đang hít thở không khí của Hà Nội dù không khí ấy đầy bụi và khói xe máy cộng thêm bao nhiêu mùi vị rất dễ làm dị ứng con người. Tôi cũng đang bị ràng buộc bởi bao nhiêu mối quan hệ mà sự giả dối được đưa lên như một phương cách tối ưu sống. Tôi chợt thấy mình đã làm một việc dại dột, đã lấy tay mình mà đấm vào đá rồi sẽ bị chảy máu vào một thời điểm nào đó mà mình chưa biết được nhưng tôi không ân hận, sự chạy đòn là việc xưa nay tôi không hề muốn.

Tôi quyết định nghỉ làm buổi hôm nay, viện cớ đi khám bệnh, cái cách xin nghỉ ấy dường như cũng rất tối ưu mà các mẹ ranh ở cơ quan tôi không ai là không làm. Bệnh ư, thiếu gì ở cái thời buổi này, viêm mũi, viêm xoang, viêm túi, đàn ông thì viêm túi, đàn bà thì viêm mông, quan chức thì viêm lưỡi, không thiếu, chẳng cần phải nói dối. Khu tập thể dường như đã vợi đi cách đây nửa tiếng đồng hồ. Trẻ con sợ muộn giờ, sợ bị phạt, sợ lớp không được tiên tiến đã thốc tháo chạy rất sớm. Sau đó là các ông chồng dắt xe máy ra với bộ mặt hăm hở giống như vào giường cưới, giày bóng lộn, cà vạt đỏ như miếng tiết lợn treo lủng lẳng trước ngực, tất bật trang trọng trước mặt vợ con để rồi sau đó tha thiết với bát phở sáng và tiêu mỡ bằng một ly cà phê đen. Lúc này các đức ông chồng trút bỏ vai diễn của mình, trở lại bụi bặm hơn và hưng phấn hơn, ngôn ngữ của họ, những phần trăm, cưa, chặt, hoa hồng thù lao, A, B… xuất hiện tràn ngập thừa mứa với tần số cao. Các bà vợ đi sau một chút vì phải son phấn và cân nhắc đắn đo bởi váy áo và giầy dép, các mợ xăm xoe ở cơ quan từ bấy cho đến bảy tám giờ tối, giặt giũ tắm táp đến ba bốn lần, kho cá rang tôm hoàn chỉnh một bữa cơm tối rồi xách về, bếp ga ở nhà không phải bật lên một phút. Dù sao các mợ ấy vẫn đáng yêu, có tấn công vào tiền chùa nhưng chỉ đáng là cái chân muỗi, cái cách trả đũa vẫn là đàn bà, cách la lối vẫn là đàn bà.

Tôi sang nhà Loan để nhờ Loan báo cáo với giám đốc tôi xin nghỉ một ngày đi khám bệnh, Loan vẻ mặt mày ỉu xìu nghe rất thờ ơ. Loan là loại phụ nữ được đàn ông ưa chuộng, những ánh mắt họ nhìn Loan hồ dễ đốt cháy cả Niết Bàn. Hơi béo, cao một mét sáu mươi, đôi mắt bao giờ cũng long lanh, mặt hồng rực như đang say. Loan đi đánh mông làm cho đàn ông chao đảo theo. Bọn họ giở đủ giọng điệu, em làm rầu lòng anh quá, hôm nay sao em xinh thế, anh sẵn sàng bỏ nhà bỏ cửa bỏ vợ bỏ con đi theo em liền. Loan không thấy tởm cái giọng cải lương ba xu của bọn họ, em Loan lại ngúng nguẩy, liếc tình bĩu môi, em ngoe nguẩy, toe toét, đong đưa trong cái mớ ngọt ngào nịnh bợ nhàm chán đến mốc meo lên kia. Em chỉ lạnh lùng với ông cựu trung tá mà thôi.

Không thể chịu được nữa nhá, em bảo. Bây giờ lại giở thói ghen bóng ghen gió ra nữa, hủi không chịu được. Đi đâu một tý thì tra hỏi, đi với ai, đi bao giờ về, đứa nào chờ phải không. Ăn mặc cho tử tế một tý thì à à dạo này ăn diện quá nhỉ, áo thụng, áo lửng chưa đủ tốn tiền hay sao mà lại thêm quần bò, váy ngắn, mặc vào trông mông đùi cứ nần nẫn ra, thích cho bọn đàn ông nó chảy nước dãi ra à. Mình không thể chịu nổi nữa, không ngờ lão bây giờ lại thêm thói tục tĩu như thế nữa. Hôm nọ mình chỉ đi chơi biển với tay Phú hai ngày mà về mặt mày lão sưng như cái mâm, rồi chảy xị ra, bỏ cơm, hỏi gì không thèm trả lời. Đã thế tớ cho lão ấy nghỉ hẳn. Lên mặt. Trông như rau muống luộc rồi mà còn làm bộ…

Con mẹ đàn bà trong tôi cứ muốn cười lên thật to, con mẹ đanh đá và bất cần ấy, bởi vì gần mười năm nay tôi đã phải nghe một câu chào của ông cựu trung tá, cô đã cơm nước gì chưa, cô đã cơm nước gì chưa, cô đã cơm nước gì chưa, dù đã thiu chảy những một ngày hay vài ngày mới phải nghe câu chào ấy một lần, tôi cũng sợ em Loan cũng thiu chảy ra như thế. Hoặc là cô em cũng phải từa tựa như một bãi cơm nát, nếu không em làm sao mà chịu được, sống được, ngủ được chứ chưa nói đến em Loan đỏm dáng, đôi má luôn luôn hồng rực lên, bốn ngày trong một tuần mặc váy ngắn đến cơ quan. Nhưng tôi đã nhầm to, tôi tưởng con bé của đồng muối Thái Bình không phải cầm gầu tưới nước chạt giữa trưa nắng nay được ngồi phởn phơ ở thư viện cơ quan Hà Nội mà cười tình và ngắm vuốt thì dù có làm vợ ông cựu trung tá hơi nhiều tuổi đi nữa cũng đã là một bước lên tiên rồi. Hóa ra cuộc sống bao giờ cũng có những hương sắc bất ngờ, cô bé Loan đã bắt đầu nổi khùng, khi nó đã biết tốc váy lên mà xỉa xói thì nhất định lịch sử sẽ được đẩy lên một bước về mặt giải phóng phụ nữ.

Dĩ nhiên tôi đứng chết lặng trước màn độc thoại rất chi là hùng hồn và đầy bản sắc phụ nữ của Loan, em ơi, chị biết nói gì với nỗi căm phẫn của em đây khi người con gái của muối mặn và nắng trời đã ý thức được mình không khéo rồi cũng bốc mùi chua như đám mốc xung quanh niềm vui và nỗi buồn. Chắc chắn là tôi không thể cổ súy cho sự nổi loạn non nớt của Loan và cũng không thể đưa đạo lý chính thống ra rao giảng cho đôi mắt long lanh đang cháy lên vì yêu như thế. Ai không biết chứ tôi, lạy trời tha tội, tôi không muốn làm mất vẻ long lanh của đôi mắt đang yêu, quả là nó rất đẹp, nó có thần thái tuyệt mỹ của bông hoa dại.

10

Loan đã đi làm, sau khi nhận lời xin cho tôi nghỉ một ngày đi khám bệnh, sau khi nguýt yêu tôi đến năm bảy cái, uốn éo mãi trước gương, hỏi đi hỏi lại: "Nom em thế nào, được đấy chứ, thằng cha Phú, hắn bảo em mặn mà, đằm thắm đầy nữ tính. Em thì em không tin miệng lưỡi thằng cha ấy, đồ bán trời không văn tự. Nhưng chị có thấy dạo này em tươi thắm không, đấy là em mới đi hiệu thẩm mỹ có hai lượt thôi đấy. Hay lắm chị ạ, xong một lần em thấy nhan sắc của mình tăng lên ba mươi phần trăm. Hôm nào em đưa chị đi, chị mà cấy thêm ít lông mi nữa thì mắt chị sẽ mơ màng đến mê ly. Tôi cứ ừ đại đi cho em Loan vui lòng mà thực ra không phải cho em vui lòng, em đẹp thực sự đấy chứ. Em vốn đã có cái tươi thắm của bông hoa dại, đã không bị sự phụ phàng của nắng mưa nữa, lại thêm một chút xanh đỏ càng làm cho bọn đàn ông chợt nhìn thấy phải giật nẩy mình, bọn đàn bà càng ngắm càng ngấm nguýt em. Dắt xe máy ra đến cổng em còn thắc mắc chị nghỉ ở nhà làm gì, có khách hả? Tôi muốn phát cáu với con nỡm này quá nhưng cô nàng đã lại bảo: "Sao trông chị buồn thế?" Cũng không có gì mà phải buồn, thế gian mênh mông buồn đau là đủ rồi. Trông chị ngơ ngơ ngẩn ngẩn thế nào. Loan lại nói, chị đang lo cái gì à? Hay chị đang yêu? Mà thôi, đừng yêu nữa, đừng lo nữa, hôm nào em đưa chị đi chùa để tâm tư nó tĩnh lặng lại. À không, đi chùa buồn, để em bảo thằng Phú bao cho chị em mình đi chơi Tam Đảo một chuyến. Tam Đảo tuyệt vời chị ạ, ở đó có núi có non, có hồ, có thác, lâu đài cũ lâu đài mới, thâm u phồn hoa đủ cả".

Gió xao xác trên ngọn cây cơm nguội, Hà Nội có cây cơm nguội cũng nổi tiếng như cây sữa với mùi hoa ban đêm nồng nàn. Cây cơm nguội đẹp một cách khí phách, tao nhã và lặng im đầy minh triết, trong khi đó cây sữa thả hương quyến rũ đôi trai gái đang dắt tay nhau đi trên hè phố, chợt gặp hương hoa sữa liền ôm riết lấy nhau mà hôn cho đến nghít thở. Dường như gặp mùi hoa sữa không ai nén nổi rạo rực, hương của nó lan vào khắp cơ thể, tan vào trong từng tế bào, lay động từng sợi dây thần kinh nhỏ nhất, làm cho người ta ngất ngây, nhịp đập của trái tim rộn ràng hơn, ánh mắt con gái ướt át hơn, long lanh hơn. Và lúc ấy người ta không thể không hôn nhau.

Mùi hoa sữa. Để trả thù Nguyên tối nào tôi cũng đi dạo phố, tôi nhất định không đi với ai, cũng không đi với Quỳnh Giao, tôi phải đi một mình. Đôi giày cao gót với đế thật cứng. Chiếc quần jin bạc màu, ống đứng, thật trẻ. Cái áo pull dài quá cỡ, xộc xệch một tý cho thật bụi. Một chút nước hoa, một chút son môi… Tôi gõ từng bước rất nhịp nhàng và rất giòn trên mặt gạch đỏ au của vỉa hè. Khoan thai như đang tỷ tê với bạn tình, cặp môi hé mở như đang cười và tâm hồn tấp tểnh, gập ghềnh hệt như cánh buồm đang chao trên mặt nước, với một nét mặt của cô dâu sắp bước vào giường cưới nhưng lại ấp ủ một niềm suy tư quá đầy những ẩn ức giao thoa với những hoang mang thời cuộc.

Tôi thích đi dạo từ ngã năm phố Bà Triệu và phố Nguyễn Du. Giá như có Nguyên, nhưng lại không có Nguyên. Tôi nói, em bảo này… Nguyên liền quay sang tôi, tôi chỉ chờ có thế thôi liền ôm lấy anh và hôn lên môi anh một cái hôn thật dài. Anh cũng rất muốn bởi vì thật ra anh đã đón nhận cái hôn của tôi rất nồng nàn nhưng đồng thời anh cũng cuống quýt lên bảo, chết, chết, người ta cười cho bây giờ. Quả thật anh ngượng đến đỏ mặt và luống cuống đi vượt lên trông rất buồn cười. Tôi muốn chứng tỏ tình yêu say đắm của mình như con hổ chứng tỏ sức mạnh của nó bằng tiếng gầm thét, như tôn giáo chứng tỏ sự mê hoặc của nó bằng đám đông tín đồ. Mùi hương hoa sữa nâng tôi lên thành Thiên thần và cái hôn say đắm kia có thể đưa vào sách giáo khoa dạy về tình yêu. Nhưng tôi không có Nguyên, đúng vào cây hoa sữa tôi gặp đầu tiên trên phố Nguyễn Du, buổi chiều ấy cuối hè không nóng và cũng không lạnh, Nguyên không có ở đây.

Tôi căm hận Nguyên vì Nguyên không trở về, tôi yêu thương Nguyên da diết vì Nguyên xa cách. Trong sâu thẳm cõi mung lung của riêng mình nhiều lần tôi đã tự hỏi liệu Nguyên có trở về với tôi không. Tôi không biết Nguyên sống hay chết, tôi không cần biết, tôi chỉ biết anh phải trở về với tôi. Nếu Nguyên không trở về thì anh là kẻ phản trắc, kẻ tàn nhẫn, giống như kẻ nấp ở đâu đó và giương súng lên ám sát tình yêu của tôi.

Nhiều năm ấy anh đâu biết tôi sống nhưng uất hận với chính mình. Không hiểu sao lời đầu tiên trong lá thư anh gửi cho tôi lại là câu: anh đã làm khổ anh nhiều, bây giờ đến lượt làm khổ em đây và nó cứ ám ảnh tôi như một định mệnh và anh đã làm khổ tôi thật. Tôi đã yêu thương Nguyên ào ạt như sóng thần và luôn phải dằn vặt vì Nguyên luôn luôn bảo tình yêu càng say đắm càng dễ tàn. Tôi thì không muốn cả Nguyên và cả tôi không được tàn lụi, tôi đã chăm chút, tưới tắm bằng tất cả những gì mà tôi làm được. Nghi ngờ và khẳng định, khẳng định rồi nghi ngờ, cứ thế tình yêu của tôi và Nguyên cứ như con lắc, biên độ ngày càng lớn và tần số cũng ngày càng cao. Nguyên xô đẩy tôi bằng hai con sóng, chiều chuộng và oán hận. Chiều chuộng tôi hết lòng mà oán hận cũng sâu thẳm. Tôi sợ anh xa tôi. Khi Nguyên mang ba lô lên vai là tôi bắt đầu cảm nhận nỗi hoang vắng, một nỗi hoang vắng không cùng. Tôi thường không kìm được nỗi buồn, vì tôi rất nhớ Nguyên. Có lúc tôi hình dung nỗi nhớ của tôi đang lang thang như gió, vẩn vơ trên chín tầng mây và cũng có lúc chết rũ trong bụi cây nhỏ ven một con đường mòn nào đó mà rất ít người qua lại. Oái oăm thay là nó không chết hẳn, nó thoi thóp, lặng lẽ, vật vờ nhưng lại rất ngạo nghễ, dù trong lùm cây nhỏ và không biết ngạo nghễ với ai. Tôi sợ một cậu bé, một cô bé vị thành niên, vai mang cặp sách, cổ quàng khăn đỏ, nhởn nhơ và vô tư trên các ngõ mòn, đầu đang đầy ắp những mộng mơ và những điều không tưởng vương vào nỗi buồn vô gia cư của tôi. Lúc ấy cái gì sẽ xảy ra nhỉ? Chắc là giáo chủ tôn giáo tình yêu vô vọng của tôi sẽ không thiếu gì tín đồ.

Tôi nhớ nhiều nhất những buổi chiều thi nhau chạy dọc bờ đê sông Đuống. Tôi biết nước sông Đuống có những hôm rất xanh mà cũng có những hôm rất vàng, tôi không cắt nghĩa được vì sao. Thường thì tôi rủ Nguyên, chứ Nguyên rất ú ớ về những chỗ mà trai gái thường đến. Còn tôi thì không giấu gì Nguyên cả, tôi vốn như là con ngựa hoang từ khi còn là mười một mười hai tuổi. Cha mẹ tôi không bao giờ phải lo cho tôi một tý gì, từ lớp một cho đến hết phổ thông tôi bao giờ cũng đứng đầu lớp, lên phổ thông trung học tôi mấy lần còn được đi thi học sinh giỏi cả toán cả văn. Tôi không mất nhiều thì giờ vào việc học bài và làm bài, có nhiều thời gian tôi nghĩ ra đủ trò chơi. Đầu tiên là tôi cắp cặp đi học vẽ với một anh họa sĩ vườn, khá đẹp trai, cố ý lập dị, cố ý thiên tài. Anh mời tôi vào phòng vẽ của anh, căn phòng độ hai mươi mét vuông treo kín tranh chân dung và sàn nhà thì không có chỗ len chân vì ấm chén, gạt tàn, lọ hoa, đôn sứ, bát gốm bình sứt sẹo giống như bát người ta bốc mả đem lên. Sau một hồi cho tôi thỉnh giáo, người thầy họa sĩ của tôi đòi tiền công khá cao đến nỗi tôi suýt ngắt lời thầy mà bảo "cho em ra ngoài gửi cái xe đã" để rồi chạy một mạch nhưng cũng may tôi chưa kịp nói như vậy. Đã vài lần tiếp xúc với những thiên tài loại này, tôi biết trong bụng họ đầy cao ngạo, đầy tưởng bở, đầy thiên tài và đầy sứ mạng, họ luôn luôn muốn được bọn tôi coi họ là cô đơn, là rong chơi nơi trần thế. Thôi thì hỡi các vị ễnh ương, cho các vị phồng mang trợn mắt luôn một thể. Tôi nói: "Tranh của anh đẹp, em không hiểu được nhưng cảm được cái vị minh triết phương Đông". Không ngờ câu bốc thơm của tôi lại được trả giá đắt, làm cho tôi nghi ngờ trên đời này không có Bá Nha cũng không có Tử Kỳ. Trời ơi, anh ta kêu lên, em là người khán giả vĩ đại, là nhà phê bình có một không hai, đã gọi ra cái phần hồn của những tác phẩm này. Đôi mắt anh ta sáng bừng lên, nét mặt chới với trong niềm hứng khởi, thấy thế tôi bắt đầu hơi sợ và tự trách mình bày ra trò chơi độc ác. Từ nay, anh ta nói tiếp, mỗi tuần hai buổi chiều, em đến đây. Em đáng được dạy dỗ thành tài. Không cần gì cả em cứ đến đây, thuốc màu, sơn dầu, bút vẽ, kể cả toan anh sẽ tặng em. Kể cả tiền công như khi nãy anh nói, anh cũng không lấy. Em không tin ư, anh nói hoàn toàn thực lòng. Tôi có dám nghi ngờ anh đâu, tôi chỉ có hơi ngạc nhiên, thêm chút ân hận là mình hơi độc ác, hơi quá đà.

Từ đấy tôi đành ngày hai buổi phóng xe máy đến chỗ anh ta, cố gắng học được gì thì học, không phải cho tôi mà là cho anh ta, người thầy giàu lòng vị tha và mắc bệnh sứ mệnh. Được độ dăm buổi, vừa đủ thời lượng mà người thầy vung vãi nhiệt tình và cũng đến lúc tôi bớt được phần nào sự áy náy là mình đã bạo mồm thổi cho những con ễnh ương phồng bụng lên quá cỡ, tôi biến hẳn.

Sau này, trong tâm trí tôi nhiều mung lung hơn thời bím tóc, tôi chỉ nhớ mỗi ánh mắt dài dại của anh ta mỗi khi nhìn tôi và phát hoảng khi biết anh ta có thể tỏ tình bất cứ lúc nào, còn những kiến thức hội họa cũng như nhiệt tình sư phạm thơm lừng cả căn phòng thì tôi quên tiệt.

Chỉ mỗi lần tôi và Nguyên ăn bánh chưng rán, hôm ấy hơi rét mà mùi bánh chưng rán thật là quyến rũ, trong cái quán bán thập cẩm, lợp lá dừa, ngay sát mép nước ở bến đò Khuyến Lương. Bà chủ quán tưởng khách sộp đã rán đi rán lại mấy cái bánh chưng cho thật ròn hy vọng bán hết cả chục cái, nhưng tôi chỉ mua có một, Nguyên thấy nét mặt bà ỉu xìu liền lấy thêm bốn cái nữa và bảo tôi: "Thôi, chia đôi, một nửa hy vọng ngang giá với một nửa thất vọng".

Mỗi đứa một cái bánh chưng cầm trên tay, tay và mồm đứa nào mỡ cũng láng bóng, hấp ta hấp tấp như đi lội ruộng, quần xắn đến đầu gối, giày dép vất ở trên bờ xa, hai đứa ào xuống dẫm bôm bốp trên cái lớp phù sa khô cong và nứt thành từng tấm hình lục lăng hoặc bát giác. Từ những cái khe nứt của lớp phù sa, mọc lên một loại cỏ tím mượt mà, trông ngon đến nỗi muốn ăn. Có những chỗ tưởng như cứng lắm nhưng thực sự là rất mềm, tôi vừa bước được hai bước thì bùn đã ngập đến quá đầu gối. Nguyên đã ôm lấy cái eo tôi, kéo mãi kéo mãi tôi mới thoát ra được vũng lầy. Nguyên vã mồ hôi và thở, tôi đã hôn anh một cái bên má với vẻ biết ơn.