- 2 - BỮA TIỆC ĐẦU LÂU THẾT NGUYỄN-BIỂU
Sáng hôm nay cụ Nguyễn Biểu vâng lịnh vua Trần Trung Quang đến dinh Nguyên soái Trương Phụ để xin nước Tàu phong cho vua.
Trương Phụ được lịnh đem binh sang nước Nam để trừng phạt Hồ Qúy Ly bị tố cáo là phản nghịch vì đã chiếm đoạt ngôi vua. Lấy danh nghĩa giúp nhà Trần khôi phục ngai vàng, Trương Phụ muốn trấn tĩnh nhân tâm để lo tính mưu kế xâm lăng nước Nam. Thật sự y đến đâu cũng áp bức dân chúng, cướp đoạt tiền tài, tổ chức quận huyện đặt quan cai trị của y. Trong khi ấy cha con ông Hồ Qúy Ly đã bị bắt, vua Trần Trung Quang đã lên ngôi mà Trương Phụ không chịu biết đến. Y làm thinh xúc tiến việc củng cố vị trí đóng quân khắp các nơi hiểm yếu.
Dòng dõi nhà Trần còn có hai người tôn thất là Qúy Khoáng và Giản Định thì Qúi Khoáng bị quân Tàu bắt mất, Giản Định thoát tay chúng, được một số người cũ còn trung thành bảo vệ, mới lên ngôi vua.
Theo tục lệ thì mỗi khi có một vua mới là lại xin nước Tàu sắc phong. Nhưng sau khi nhà Hồ thất bại, nước Nam lâm vào cảnh bị xâm lăng thật sự. Về quân lực, nhà vua không có bao nhiêu, chỉ tự vệ chống với kẻ thù trong nước, đâu có sức đánh đuổi quân ngoại xâm.
Nước ta lúc này sống những giờ bi thảm, nhân dân đau khổ. Vận nước như treo trên sợi chỉ mành.
Bởi vậy cụ Nguyễn Biểu lãnh sứ mạng của vua, đến dinh Trương-Phụ, thật là đã làm một điều quá sức. Vào tới dinh của Nguyên soái nước Tàu, cụ cố giữ gìn quốc thể, không để cho bị nhục. Bận y phục Điện tiền ngự sử, mũ áo cân đai uy nghi, cụ trình với Trương-Phụ bức quốc thư của vua Trần.
Trương-Phụ muốn làm nhục bắt cụ phải quỳ để thi lễ như kẻ dưới đối với người trên. Cụ nhất định không quỳ, nhìn thẳng vào Trương Phụ mà dõng dạc nói:
- Tôi thay mặt vua nước tôi, không thể nào làm ô danh quốc thể mà quỳ lạy một vị nguyên soái của Trung quốc. Dù có mất đầu tôi cũng không quỳ, tánh mạng tôi hiện nay ở trong tay tướng quân, vậy tướng quân muốn làm sao thì làm.
Thấy lời lẽ khẳng khái của người khâm mạng triều đình nước Nam, tên tướng Tàu không dám giết vì y cho rằng sẽ thất nhân tâm. Vả lại, thế lực của y chưa xây dựng vững vàng cho lắm, y cần phải tạm ra vẻ thân dân trong lúc nầy.
Y bèn mời cụ Nguyễn-Biểu ngồi, rồi sau đó mở tiệc khoản đãi.
Khi tiệc dọn lên thì trên mâm rượu có đúng một cái đầu lâu người mới bị chém, máu me còn lai láng, hai mắt trơn trừng rất là ghê sợ. Đó là món ăn duy nhất để đãi khách với một nậm rượu cùng để trên mâm. Trương Phụ giơ tay mời: « Thỉnh tiên sinh ».
Y để ý xem cụ Nguyễn Biểu có sợ hãi chăng trước cái đầu lâu cảnh cáo cụ hãy coi chừng mất đầu lúc nào không biết.
Cụ Điền tiền ngự sử cảm thấy lúc này cụ lãnh môt sứ mạng quan trọng lắm ; ở con người bé nhỏ, gầy còm của cụ không những có sự đại diện cho nhà vua mà còn cả một cái gì cao cả, vô giá hơn nữa: cái đó là sự đại diện cho Quốc-gia, Dân-tộc. Nghĩ vậy, cụ điềm đạm không hề biến sắc mặt trước mâm tiệc đầu lâu ấy ; cụ ngồi vào bàn tiệc với thái độ thản nhiên. Nguyên soái Trương Phụ để ý nhận xét từng cử chỉ cùng nét mặt của cụ.
Vị đại diện nhà vua rót rượu, cầm đũa, rồi nói với viên tướng xâm lăng:
- Chẳng mấy khi một kẻ tì tiện ở nước Nam như tôi được ăn đầu lâu của người Trung quốc. Tướng quân đã có lòng khoản đãi, tôi đâu dám từ chối.
Nói xong, cụ móc hai mắt của cái đầu lâu rồi nuốt trửng ; cụ nhâm nhi uống rượu như trong các tiệc yến lớn. Trương Phụ nghe thông ngôn dịch lại câu nói của cụ Nguyễn Biểu, biết dụng ý sâu sắc của vị quan đại triều muốn xỏ xiên mình, nói đá động đến « cái đầu Trung quốc ». Y căm tức nhưng thấy khí phách hiên ngang của cụ Nguyễn Biểu, y cho rằng cụ không phải người thường. Các tướng tá của y thấy cụ can đảm quá, cũng rùng rợn cho rằng dân nước Nam không phải là tầm thường, dám ăn gan uống mật quân thù lắm. Chúng ngấm ngầm khen phục.
Sau bữa tiệc đầu lâu, – bữa rượu độc ẩm này, – cụ Nguyễn Biểu đứng lên ra về. Trương Phụ không cầm giữ.
Cụ vừa ra khỏi dinh, thì dưới trướng của nguyên soái Trung quốc, có ba bốn người đứng ra, tranh nhau nói tiếng Việt Nam cho thông ngôn dịch lại để Trương Phụ nghe:
- Dạ dạ! Kính bẩm Tướng quân tha cho Nguyễn Biểu về thì chẳng khác nào thả cọp về rừng. Nó là một kẻ có thế lực lắm. Nó âm mưu xúi giục nhà vua không thần phục quí quốc, đi cổ võ nhân dân nổi lên giết hại quân sĩ của Tướng quân đó. Nếu Tướng quân không bắt giam nó thì hậu họa không biết sẽ lớn chừng nào.
Trương Phụ nói:
- Nhưng ta sợ chém nó thì thất nhân tâm.
- Không sao, Tướng quân cứ đem trầm hà, rồi phao tin rằng nó chết đuối là êm chuyện.
Trương Phụ cả cười khen là diệu kế, y liền sai quân chạy theo cụ Nguyễn Biểu « mời trở lại để nói chuyện ».
Chẳng cần nói rõ, chắc bạn đọc cũng hiểu ba bốn người Việt bàn mưu lập kế cho Trương Phụ là hạng người nào rồi.
Nguyễn Biểu được mời trở lại nói chuyện, cụ vô tình tưởng là Trương Phụ muốn hỏi thêm điều gì, nên không để ý.
Cụ vào dinh Trương Phụ thì bị quân sĩ bắt trói lại, Trương Phụ cười ha hả nói lớn:
- Nhà ngươi đã can đảm ăn đầu lâu người Trung quốc thì nhà người thử can đảm đi thăm vua Thủy xem sao.
Lúc này đã xế chiều, bọn quân Tàu bàn tính đem cụ Nguyễn Biểu ra cột chân cầu Rú Thành (thuộc tỉnh Thanh Hóa tại Châu Hoan là nơi Trương Phụ đóng quân). Nước Thủy triều đang dâng lên rất mau, cụ Nguyễn Biểu sẽ chết ngộp, còn hơn là thả cụ xuống sông, nước sẽ trôi cụ đi nơi khác cụ có thể được người ta vớt lên, giúp thoát chết.
Mưu kế quyết định rồi chúng thi hành.
Biết mình sắp chết, cụ Nguyễn Biểu điềm nhiên cho kẻ thù thấy rõ can trường của dân tộc, cụ ung dung chịu đi theo quân sĩ Tàu dẫn ra dưới chân cầu Rú Thành.
Nước dâng lên, tràn ngập đến đầu gối, đến bụng, đến ngực, đến cổ, đến mồm, đến mũi. Cụ Nguyễn Biểu chờ từng phút đến cái chết lạnh lùng đến với cụ. Cụ mỉm cười lần cuối cùng rồi nhắm mắt vì biết rằng cụ được chết vì quốc gia, dân tộc.