PHẦN IV - Chương 8

Trong hơn nửa tháng trời đó Vân không thể biết rằng Long bức bối buồn bực như thế nào. Nhìn bề ngòai chẳng mấy ai biết được những sự lấn bấn đang diễn ra trong lòng anh. Long vẫn đều đặn, sáng sáng đến trụ sở hợp tác xã. Ngồi vào bàn làm việc, tay hết mở sổ công điểm lại mở sang sổ ghi số lượng tiền nong, vật tư và cả những gì thuộc về công nợ. Mắt anh mở to nhìn chăm chú vào các trang giấy nhưng thực ra anh không hiểu rõ những gì in trên dòng chữ ghi rành rành trên giấy. Chính vì thế nên có buổi lưng lửng sáng, ông Viện chủ nhiệm hợp tác xã bất ngờ hỏi anh số vật tư còn lại của một khách hàng quen thuộc mà Long trả lời sai làm ông Viện trố mắt ra kinh ngạc.

Cậu làm sao thế?

- Có chuyện gì đâu., à đúng rồi. Tôi dở nhầm sang trang ghi vật tư mới mua về tuần trước. Thành thử… Đây, đây. Đây mới là con số chính xác.

- Cẩn thận đấy. Những gì dính dáng đến tiền nong, sắt thép, nguyên liệu là không đùa được đâu. Lỗ lãi của hợp tác cũng từ đấy mà ra chứ không bỡn được. Cậu nhầm thì chả cứ cậu chết mà hàng mấy trăm người của hợp tác này cũng treo niêu.

Tôi hiểu, tôi hiểu.

Miệng nói như vậy nhưng Long cảm thấy vui vui vì anh tính đến buổi trưa này anh sẽ nghĩ ra cách báo cáo chủ nhiệm Viện để chiều nay anh không phải đến hợp tác xã nữa. Còn hơn tiếng nữa sẽ đến giờ nghỉ trưa. Anh sẽ đến chỗ Linh, một cậu bạn học cùng với anh từ hồi nhỏ. Tình cờ cuối tuần trước trong lần xếp hàng mua bia ở đầu phố Tôn đản Long gặp anh ta. Anh chàng Linh hình như kém anh một, hai tuổi. Vậy mà anh ta vẫn chưa lấy vợ thì phải. Đúng rồi. Long nhớ ra. Hồi đi học, Linh nổi tiếng chẳng cứ ở lớp của Long mà cả trường vì sự hâm hâm, ngang ngang mà bạn bè đều gọi là nghệ sĩ. Ngay cả bây giờ, mặc dù vóc dáng hơi thấp nhưng mái tóc dường như lâu lắm quên mọi việc dính dáng đến dao kéo. Nó bù xù, xoăn tít y hệt như tóc một người phụ nữ trễ nải, chán chường trong chải, vuốt. Một chiếc xe đạp có vóc dáng trung bình dị thường hình như của một hàng binh Pháp nào đó từ lâu lắm bị quên lãng nơi xứ sở này. Trông Linh ngổn nghển đạp xe trên đường, mái tóc dài, rậm rạp lắc lư theo guồng chân đạp và tiếng cót két của loại xích khô dầu khiến anh chàng như một biểu tượng của một cuộc đời khốn khó đang ì ạch đi qua nhân thế. ấy vâỵ mà sau lần uống rượu đó, khi nghe thấy tiếng kêu khốn khổ này Long có hỏi thì Linh nhún vai yểu điệu, đôi môi mỏng nở ra mấp máy bảo "hôm nay còn có ông đi cùng, chứ nhiều lúc không có ai, tiếng cót két ấy làm mình đỡ cô đơn, vì tiếng động đó khiến cho mình cảm thẩy dường như có kẻ chuyện trò bên cạnh. Xe của ông trơn tru thế kia chắc không bao giờ có được tiếng ấy đâu". Đang đi trên đường, nghĩ đến câu nói của ngưòi bạn học cũ, tự nhiên Long thấy có vẻ đúng. Nhà anh ta ngay phố Đường Thành, chỗ ngã ba nối với Lý nam đế. Thấy bảo Linh cũng là dân chạy vật tư cho nhà máy dệt 8/3. Theo cách nhìn của Long thì bất kì một người chạy vật tư nào cũng có cuộc sống dư dật bởi nhiều nhẽ mà sau nhiều năm tháng làm việc ở hợp tác xã cơ khí Hùng Tráng này Long nhận ra. Như tay Lân vật tư ở hợp tác xã của Long đấy. Anh chàng này ở bộ đội về, học hành cũng tay ngang. Đâu như đang dang dở cấp ba, một chút kiến thức về vật tư không có vậy mà… Nếu không phải anh em thúc bá với chủ nhiệm Viện thì chắc gì anh chàng được vào uỷ viên hội đồng ban chủ nhiệm giữ chân tốt nhất và có khả năng kiếm chác đồng ra đồng vào nhất là trưởng ban vật tư của hợp tác. Mới chưa đầy một chục năm ở vị trí ấy vóc dáng và cả cuộc đời của anh chàng khác hẳn. Khi về hom hem, cọc cạch trên chiếc xe đạp trâu trung quốc, vậy mà ba bốn năm nay, anh chàng phục phịch nghễu nghện trên chiếc véc pa Stăng đa màu ghi. Vừa rồi nghe phong thanh anh em lâu năm và ít nhiều có vai vế trong hợp tác xã kháo nhau. Chỉ nguyên vụ mua các thứ máy móc tồn đọng và các loại vật tư phế liệu cho hợp tác xã về sản xuất may ơ xe đạp ghép đồng anh ta cũng kiếm được ít nhất hàng trăm nghìn. Đấy là chưa kể Lân còn khai thác được bạn bè trong thời gian cùng quân ngũ với anh ta trong chuyện mua bán xe, máy hỏng trong quân đội nữa chứ. Làm ăn phát đạt như thế thảo nào. Vài năm nay anh ta béo trắng ra, mồm lúc nào cũng cắm điều thuốc có cán lệch bên môi. Giọng nói oang oang toàn một mầu nói về những điều của một cuộc sống trên tiền. Đại để "ối dào cần cái quái gì. Các ông cứ kêu cha ấy khó. Cứ để tay ấy cho tôi. Giỏi lắm quẳng ra ba chục nghìn thì rắn đến mấy cũng mềm nhũn chi chi, bảo gì chả nghe". "Tưởng thế nào. Thằng ấy quen ăn rồi. Chai rượu tây lùn căng lắm là hai, ba chục, lót tay thêm cái phong bì cũng xêm xêm là ổn, chứ quái gì:… Riêng tiếng cười mới lạ. Gần chục năm trước dù vui đến đâu cũng chỉ thấy anh chàng nhếch mép, cùng lắm là mở hé miệng để lọt ra vài tiếng"hì, hì "đứt đoạn. Còn vài năm nay chuyện chẳng có gì có thể gây ra sự vui vẻ thì anh chàng vẫn mở hoác miệng, để phát ra từng chuỗi cười hô hố ra điều thoải mái, bất cần. Ông chủ nhiệm Viện thì luôn mồm khen sự tháo vát của Lân. Kẻ làm vật tư một hợp tác nhỏ còn như thế, huống hồ đây là anh chàng Linh chạy vật tư lại làm ở xí nghiệp quốc doanh hẳn hoi thì chắc cũng không thể xem thường được. Nhìn bề ngoài anh ta khi ở trên đường, ngưòi ta dễ nghĩ đến một tay có máu nghệ sĩ. Mà cái giống nghệ sĩ thì có mấy khi để ý đến hình thức của mình. Mấy lần gặp Linh, thì Long lại cho rằng, anh chàng này mới là kẻ thông minh, lõi đời muốn dấu mọi sự thành đạt, có của của mình dưới vỏ bề ngòai xuềnh xòang, chất nghệ để tránh mọi điều tiếng, dị nghị của thiên hạ và cả sự ghen tuông, tức tối của đồng nghiệp, những ngưòi xung quanh. Vậy mà khi đến nhà anh chàng này, Long hoàn toàn ngỡ ngàng. Đó là một căn phòng nhỏ nằm ở góc một khoảng sân của gia đình. Bố mẹ và cả những cặp vợ chồng anh em của Linh ở tản mát trong các căn phòng bố trí ở gác hai và tầng trệt. Căn phòng của anh chàng Linh là chỗ gẩy ra, làm thêm ở một góc sân, nơi kề ngay cạnh hố tiểu chung. Trên nóc chỗ gẩy thêm đó lợp bằng tôn, có phủ lộn xộn vài mảnh tải rách, mấy chiếc lốp cũ. Cảm giác đầu tiên của bất kì ai bước vào cũng dễ thấy một sự nhếch nhác, tạm bợ, nhỏ bé. ở đó có điều gì giống như một nhà kho bị bỏ quên lâu ngày. Những giá vẽ còn nguyên những bức tranh dang dở, bên cạnh những giá ghim những tờ giấy cũ kĩ đã ngả mầu, quăn queo ghi loằng ngoằng những bản nhạc. Vài ba chiếc đàn ghi ta, măng đô lin để ngổn ngang trên chiếc giường một, chiếc bàn và cả chiếc ghế tựa có một chân được nối bằng một đoạn sắt hình như nguyên thuỷ là một đoạn khung xe đạp cũ. Khi Long đến thì thấy một cô bé mặt tròn xoe rất khó đoán tuổi đang rầu rĩ ngồi ôm cây đàn ghi ta chốc chốc buông ra một hợp âm lẻ rè bởi chiếc hộp đàn đã được khâu khá tỉ mỉ và kĩ lưỡng bằng sợi dây thép chắc bởi tay của một người cẩn thận và nhiều thời gian. Còn chính Linh mặc quần đùi cháo lòng, hai chân đầy lông vắt chéo vào nhau đang khe khẽ đập theo nhịp đàn của cô bé mặc dù đang quay mặt vào trong bức tường dán đầy chân dung thiếu nữ và chàng trai cắt từ hoạ báo Liên xô. Vừa thấy Long vào cô bé giật mình, mồm nhuệch ra như hơi mếu nhưng ngay lập tức đôi môi mỏng nhuềnh oọng để phát ra cầu chào khiến Long chỉ thiếu một chút là bật cười "cháu chào ông". Sau lời chào chiếu lệ cô bé lại lập tức cúi đầu xuống chăm chú nhìn vào cần đàn dường như không có chuyện gì xẩy ra. Tiếng chào của cô bé làm Linh choàng dậy. Anh chàng ngẩng đầu lên, đôi mắt lá răm nheo nheo. Khi nhận ra Long, Linh "à "to một tiếng, bật dậy. Bàn tay có hai móng tay út và ngón tay chỏ dài, cong vắt chìa ra:

- Chà chà. Đại ca đến tệ xá của đệ mà không báo trước thành thử thất lễ thất lễ quá.

Không sao, không sao.

Long miệng đáp, mắt đảo quanh lúng túng tìm chỗ ngồi. Lúc đó Linh đã đứng dậy, tay với chiếc quần dài quăn queo vắt chỗ tựa ghế, tay xua xua bảo cô học trò:

- Hôm nay thế là được rồi. Về đi, ngày kia đến. Sáng ngày kia nhớ không đừng để bố cháu phải nhắc. Muốn thành nghệ sĩ thì phải chăm chỉ mới thành tài được.

Cô bé vâng lí nhí trong cổ họng, rồi nhanh nhẹn ôm đàn lủi thật nhanh ra khỏi cửa. Linh vừa nhìn theo, vừa đưa tay nói như giải thích.

- Con cậu bạn rất thân từ hồi học phổ thông. Đệ nhận ra năng khiếu của con bé nên bảo bố nó đưa đến dậy vào những giờ rỗi. Con bé sáng dạ lắm. Mới chưa đầy hai tháng đã chơi được têlêmônô. Ngay nghệ sĩ chuyên ghi ta mà để chơi được ngón ấy bét nhất cũng phải một năm là ít. Đại ca ngồi đi. Ghế đấy, hay ngồi đại lên giường này. Chờ đệ hai phút, sẽ có bất ngờ, thực sự đột ngột đấy.

Long chưa kịp hiểu người bạn học cũ nói gì thì loáng một cái Linh đã vụt ra cửa, rồi chỉ độ thời gian cho đứa trẻ ăn hết nửa que kem thì đã thấy anh ta đi vào tay xách chai rượu nút lá chuối, tay xách bọc lá chuối loáng mỡ. Bằng một động tác thành thạo, gọn gàng có lẽ đã được làm hàng trăm lần, Linh dùng khuỷ tay gạt thật nhanh những thứ không rõ tên bừa bộn, lộn xộn trên giường, rồi đặt hai thứ xuống. Một mảnh báo Lao động cũ và rách lỡm xờm đặt lên mặt chiếu. Đầu Linh ngoẹo đi, hai mắt nhìn sói xuống rồi ngẩng lên thật nhanh nháy Long, đôi môi mỏng bĩu lậi cong lên, để xì ra câu tự khen:

- Được chưa đại ca?. Thế là ta có thể uống rượu đến mai. Phải nói lòng của thằng cha này nhất Hà nội. Đệ đã đi uống cả ba mươi sáu phố phường và năm cửa ô nhưng chưa thấy lòng ở đâu ngon như ở quán lão gù này. Xin mời. Xin mời đại ca an toạ cho. ở chỗ đại ca còn có vợ con xách nhiễu chứ chỗ đệ thì tự do muôn năm. Muốn làm gì cứ việc. Chả ai cấm đoán dòm dỏ bình luận gì hết. Nào nào

Long vừa định ngồi xuống theo tay Linh chỉ thì anh chàng lại quay ngoắt ra, mồm liu ríu giống như một sự ân hận khá kiểu cách:

- Thôi chết, thôi chết còn món quan trọng nữa. Thiếu nó thì đến lòng thiên nga cũng không thể bằng lòng giun. Đại ca ạ

Lại như lần trước. Linh quay đi thật nhanh rồi cũng bằng quãng thời gian như trước anh ta ào vào như gió. Vạt áo phấp phới. Trên hai tay bung bênh bên thì một bọc lá chuối khô buộc lạt, bên thì để hở ra những những cọng lá húng xanh mướt.

- Bây giờ thì ổn rồi. Đại ca yên vị để em hầu thật chu đáo.

Thế là sau mấy tiếng lạch xạch hình như ở góc nhà, ba chiếc bát, hai đôi đũa hiện ra cùng hai cái chén tống đặt trên giường. Chai rượu nhanh chóng nghiêng nghiêng. Lập tức Linh cầm nhanh một chén đưa cho Long, rồi tự tay anh ta cũng nâng lên một chén:

- Chúc mừng đại ca. Chúc đại ca luôn luôn vui vẻ, trẻ trung. Nào nào, đại ca cứ chạm môi xem đệ đảm bảo đại ca mê món quốc lủi này ngay. Tửu này đệ nhất Hà thành đấy.

Vị rượu tê tê đầu môi và toả ra thứ mùi thơm nồng của thứ nước uống quyến rũ, nhất là đối đám đàn ông rỗi rãi, đang có nhiều nỗi băn khoăn nào đó trước cuộc đời. Long bất giác gật gật, buột miệng"được được"

Ngay lập tức tiếng khen của anh như động lực khơi mào khiến Linh đang cúi xuống gắp miếng dạ dầy ngẩng phắt đầu lên:

- Đại ca thấy chưa? Cái gì thì không dám nói. Cao sang đâu thì chịu chứ riêng cái món này có kinh nghiệm lắm. Nên có khách đến có phải cầu kì đi xa gì đâu. Đại ca mục kích đấy. Chưa đầy mười lăm phút mọi thứ đã đầy đủ. Ngay những chỗ hàng quán sang trọng, đầy đủ như dẫy hàng lòng ở đầu cửa Nam chỗ có đường ray xe lửa cũng không bằng. Đây đại ca thử cầm cành lá húng này, xem thật cẩn thận rồi ăn đi. Húng thơm của chính làng Láng. Thứ húng chỉ hợp với ăn lòng thôi. Còn húng chó lại hoàn toàn khác. Hôm nào em đưa đại ca đến hàng thịt chó siêu đẳng còn trên tài cả hàng Lược. Đại ca sẽ dứt khoát phải công nhận

Đúng đúng. Long gật gù, chén rượu vơi đi một chút.

- Nào mời đại ca. Rượu thì không thiếu nhưng đã uống để đạt lấy sự khoái thì phải một là có bạn tri cốt, nói nửa câu ngưòi nghe đã hiểu, hai là bạn phải am tường nghệ thuật ẩm thực. Ăn uống thế nó mới sướng. Mời đại ca cạn chén mừng sự tái ngộ của của huynh đệ chúng ta

Hai chén sau khi chạm vào nhau để bật ra tiếng "cạch"nhẹ, khô liền dốc tuột vào miệng hai gã đàn ông để rồi hai đít chén dốc ngược thật thà. Đến lần chạm hình như thứ năm hay thứ sáu không biết thì Long đã cảm thấy một nỗi buồn tự nhiên từ đâu dâng đến. Mái tóc vừa rủ xuống thì bàn tay cầm chén rượu đã cạn lại phẩy lên. Anh đang mường tượng đến cảnh Vân đang ngồi sau xe của gã giám đốc hình như tên là Thành đâu như ở trên Bắc ninh thì phải. Chẳng biết đối với tay Thành giám đốc ấy lòng dạ Vân thế nào nhưng xem ra từ cậu Vũ cho đến bà hai Tuy đều có vẻ trọng vọng, yêu chiều hắn ta và muốn vun vào cho Vân lắm. Nếu đúng thế thì…

Cậu thế mà sướng.

- Đại ca cứ nói thế. Số của đệ cứ phải là khươm năm cũng không thể bén gót được đàn anh. Đại ca có gia đình, vợ con đề huề. Với đệ thì tất cả đều dang dở.

Nhưng bù lại ông lại được cái tự do chả phải lo nghĩ, dầy vò gì

- ấy ấy. Khoản tự do thì đệ công nhận nhưng bảo đệ không bị dầy vò, lo nghĩ, băn khoăn thì… kể cả đau khổ thì đại ca hơi nhầm rồi đấy. Chính đệ chính thằng em đây này. Ai cũng nghĩ tưởng như không gia đình, không vợ con thì thanh thản lòng dạ, tim gan. Ai ngờ đệ thế này mà mệt mỏi lắm, sầu não lắm. Thôi uống đi. Hết cái gì đệ lại mua thêm cái ấy. Mấy khi đệ và huynh hội ngộ. Nào xin mời xin mời. Nẫu ruột lắm đại ca ơi.

Cái chén giơ ra thẳng băng trước mặt Linh nhưng có lẽ bởi những lời ca thán mềm nhũn đầy chất cải lương của Linh nên Long giơ chén rượu đã cạn của mình ra chạm khẽ vào chén của bạn ẩm thực.

- Nhưng ông làm sao? Ai làm ông sầu não như vậy. Hay là tại cái món này. Long chỉ tay vò cái chai rượu gần cạn đáy.

- Không. Không. Thế là đại ca chưa hiểu em rồi. Sự đau khổ của em có lẽ cả Hà thành này chưa có ai mắc phải đâu. Nó lạ lùng mà cũng quen thuộc lắm. Những người đã yên ổn bề gia thất như đại ca không thể hiểu được đâu.

Thế kia à. Nhưng vì món gì cơ chứ. Liệu tôi có giúp được không?

- Không không. Đệ đau khổ. Đệ buồn bực. Nhiều đêm đệ mất ngủ chỉ vì cái món ấy. Nào, ta cạn đã rồi em sẽ kể cho huynh nghe. Chung qui cũng chỉ bởi món tình ái.

- Tình ái.

Long vừa đưa chén ra để cụng vào chén của Linh vừa nhắc lại như một cái máy.

- Chứ còn sao nữa. Huynh cứ thử ngẫm xem trên đời này có cái gì làm cho con ngưòi ta bị day dứt, bị dày vò, bị khốn nạn như cái món ấy. Vâng vâng. Nó vô hình nhưng lại luôn luôn nặng nề như đá đeo vào lòng vào dạ. Nó vô hình mà lúc nào cũng hiển hiện ra khiến thằng mù cũng không thể không trông thấy. Huống hồ hai mắt đệ thô lố như thế này

Linh vừa nói vừa gật gù. Đôi môi nhợt đi vì rượu run run, cả khuôn mặt xạm đi.

- Huynh cứ uống, cứ ăn thoải mái, không phải lo lắng gì cả. Hết rượu có rượu, hết mồi có mồi. Làm ăn hợp tác, hợp tếc như huynh thế mà sướng đấy. Hơn hẳn em đấy. Quốc doanh, quốc diệc. Toàn thứ có danh mà chẳng có cái thực chi chi hết. Nhưng thôi mặc mẹ hai thứ đó. Huynh cứ cạn, cạn rồi em kể cho huynh nghe. Nàng đã làm đời đệ dang dở, vất vả như thế nào huynh có biết không. Gừ, gừ…

Chương chín

Mấy lần Long liếc sang nhưng vẫn thấy ngưòi bạn đối ẩm với mình lặng lẽ với khuôn mặt u sầu cố tạo. Những chuỗi thở dài chốc chốc lại vang lên đứt đoạn. Trên gò má sần sùi của anh chàng lặng lẽ hai giọt nước mắt chảy từ từ. Anh chàng Linh kéo vạt áo sơ mi lên chùi nhanh rồi rên rỉ

- Huynh chưa biết hết đời em đâu. Đời đệ khổ lắm, cực lắm. Nhiều khi đệ chỉ muốn thời gian quay lại vào cái thời anh em mình học với nhau ở trường phổ thông ba A. Lúc ấy chả phải lo nghĩ gì cả. Cơm ăn, áo mặc đã có bố mẹ lo. Bài vở thì chả biết chỗ huynh thế nào chứ chỗ đệ thì cứ phân công nhau thằng nào thạo môn nào thì làm bài tập môn ý, rồi cả nhóm cùng chép. Còn bây giờ…

- Thời nào chả có cái khổ riêng.

Long nóng ruột bởi cái giọng say lê thê của Linh.

- Không. Không. Bây giờ đệ mới thực sự thấy thế nào là khổ, thế nào là thằng con trai yêu mà không được tự do yêu. Giá như hồi ấy. Đệ gật đầu lấy con người bạn của ông già ở Pháp về thì có lẽ bây giờ đệ đã đang uống rượu ở bên bờ sông Sen rồi chứ không phải đang khốn khổ như thế này. Thế mà đầu óc, quỉ thần run rủi thế nào đệ lại từ chối, không ưng ý. Je vous de merci.

Ông vẫn nhớ tiếng Pháp đấy à?

ối giời. Nó nằm sâu trong dạ, thỉnh thoảng lại bật ra thôi

Linh giơ cao chén tống hua hua trên đâu, giọng thấp và dè hẳn

Đúng là số phận huynh ạ. Mà đã là số phận thì ai mà tránh được

Nhưng còn cái cô làm cậu đau khổ như thế giờ ở đâu?

- ở ngay đầu đường Yên phụ chứ có xa xôi gì. Chỉ cần chưa đầy mười phút đạp xe là có thể nhìn thấy nàng. Vậy mà vẫn bị ngăn cách, vẫn phải len lén gặp thầm, không dám công khai mặc dù tôi và nàng đều là những người chẳng có tội lỗi gì trước pháp luật mà chỉ là hai người yêu nhau.

Thế cô ấy có chồng rồi hay sao? Long bắt đầu thấy tò mò

Không. Mới bước vào tuổi mười tám được ba hôm nay.

- Mười tám tuổi. Vậy thì so với ông thì tuổi tác chênh lệch quá còn gì `Long cầm lên một cọng rau húng nhìn chăm chú vào mầu xanh của hành, có pha một chút mỡ bóng loáng.

- Huynh trông thế mà cổ lỗ quá. Tình yêu trai gái là không có qui luật, giới hạn nào hết. Thế mới là tình yêu chân chính.

Thế cô ấy có yêu ông không?

- Quá yêu. Huynh có tin là bây giờ hai anh em mình lên Yên Phụ, đệ chỉ cần đi lướt qua nhà, rồi huýt sáo một cái là nàng sẽ ra ngay không

Mê say nhau đến thế mà sao lại khốn khổ thế?

- Huynh cạn ly này đi rồi thằng em này sẽ kể đầu đuôi cho huynh nghe

Sau tiếng "cạch"khô xác. Linh rót liền hai cốc rượu khá đầy rồi đặt xuống chiếu. Một chuỗi thở dài lại bật ra từ đôi môi nhờn mỡ, tái xám run run

Duyên do là thế này. Nàng tên là Mận.

Chà chà tên nghe đã thấy sự ngọt ngào rồi. Long gật gù

- Mẹ nàng làm cùng trong ca thợ dệt với chị đệ mà đệ thì cũng ở trong nhà máy ấy nên khi chị đệ có quan hệ với mẹ nàng thì dần dần chả cứ anh chị đệ mà cả nhà đệ rất thân thiết với gia đình nàng. Đến độ thỉnh thoảng nhà nàng còn đưa cho nhà đệ vài ba ô tem phiếu, khi thì ô đậu khi thì ô thịt. Bởi vì mẹ của nàng là một công nhân lành nghề nên tiêu chuẩn bồi dưỡng thực phẩm hàng tháng khá nhiều, nhà nàng ăn không hết. Mới đầu thì nàng gọi đệ bằng chú nghiêm chỉnh còn đệ cũng gọi nàng là cháu vô tư. Dạo đấy đệ không lầm, hồi đó nàng mới hơn mười sáu tuổi.

Hai năm trước đây.

- Đúng đúng. Hai năm trước đây. Nhưng rồi có lẽ do cái duyên cái tình và cả số phận run rủi nên dần dần đệ và nàng phát sinh tình cảm với nhau.

Nó phaỉ có duyên cớ gì chứ? Long đặt nhẹ chén rượu xuống.

- Huynh nói lại càng đúng. Huynh quả là ngưòi tài trong thiên hạ. Có thể do một hôm đệ xuống vẽ một mẫu hoa cho phân xưởng của chị đệ để chuẩn bị cho ra một mặt hàng mới.

Tôi tưởng ông chỉ làm vật tư.

- Vẽ là nghề tay trái của đệ, mà xem ra nghề này còn kiếm được hơn nghề chính. Sau hôm phân xưởng chị đệ công nhận mẫu của đệ thì tổ chức liên hoan. Đệ còn nhớ buổi tối hôm ấy đệ cũng được phân xưởng mời dự. Khi đã có vài ba chén rồi thì đệ hứng lên cầm ghi ta vừa đệm vừa hát. Ai ngờ khuya hôm ấy nàng đến sớm để đèo mẹ về. Bố nàng đi đâu cũng tạt qua để cùng đón. Có lẽ vì nghe được tiếng đàn tiếng hát của đệ nên nàng cảm động. Trên đường về nàng liên tục đạp xe bên cạnh để khen ngợi đệ.

Thế còn gì hơn nữa. Con gái ham tài mà lại.

- Có lúc bố mẹ nàng đạp cách xa thì nàng lại bảo, chân nàng mỏi quá mất rồi. Thế là đệ bảo nàng sang ngồi vào khung xe đệ để đệ vừa lai nàng vừa dắt xe cho nàng. Khi thấy đệ làm được như thế nàng lại càng cảm phục đệ hơn. Sau này mỗi lần trốn nhà đi chơi đệ toàn lai nàng như thế

Kể ra thì cũng không thuận lắm nhưng…

Long chạnh nhớ đến quan hệ với Vân anh bỏ dở câu nói khiến Linh chồm lên. Chén rượu hơi sóng sánh:

- Nước ta là phong kiến lạc hậu chứ huynh xem phim huynh biết ở tây chuyện ấy là sự thường. Như trong tiểu thuyết của ông Ban Dắc đấy. Từ anh em con chú con bác, thúc bá hẳn hoi, thậm chí cả chú cháu họ còn lấy được nhau. Huống hồ đây chỉ là người quen biết, xưng hô kiểu ấy thì có hệ trọng gì Thành ra khi biết đệ dính dáng với nàng thế là từ anh chị đệ đến bố mẹ nàng bằng mọi cách ra sức ngăn cản

- Thế mình mới khác tây.

- Huynh có thể tưởng tượng. Nhiều lần đệ gặp nàng mà không cầm được nước mắt. Trên mình nàng chỗ nào cũng có những vết thâm tím do roi vọt, quần áo xơ xác. Hai cổ tay còn lằn rõ vết xích trói. Gặp đệ nàng chỉ gục đầu vào vai đệ để khóc. Còn đệ chỉ biết an ủi nàng bằng cách cho nàng đi ăn đi xem phim rồi mua quần áo cho nàng.

- Mua cả quần áo?

- Chứ sao nữa. Huynh ngạc nhiên là phải thôi vì việc quần aó ở huynh và nói chung cả xã hội đều khó vì mỗi người chỉ cả năm hai, ba mét vải nhưng với đệ đó là sự thường vì vải đệ được thưởng khi vẽ mẫu, thưởng khi bình bầu quí, tháng của đệ của bạn bè. Thích may vải nào thì mang mẫu đến cửa hàng nào đấy đổi lấy. Liên xô, Trung quốc thoải mái. Muốn thứ gì chả có.

- Hiểu rồi. Hiểu rồi

- Chính vì đệ lo toan cho nàng như thế nên nàng càng quyến luyến em. Chả dấu gì huynh, đệ đã phải hai lần đưa nàng đi nạo.

- Nạo thai?

- Chứ sao nữa. Huynh mà dính với nàng nào thì cứ báo cho em một tiếng. Chuy ô nạo của em chỗ này hay lắm. Vừa kín đáo vừa rẻ tiền. Công xá không đáng kể. Cao nhất là bữa bia hơi Cổ tân là cùng.

- Ông cứ làm ai cũng hào hoa như ông ấy.

- ấy chết. Nhưng mà ông anh nhìn thấy ông em là có cốt cách đúng không? Thế cho nên gái nó mới mê. Huynh là chỗ thân thiết nên đệ không dấu. Ngoài nàng này đệ còn vài ba em nữa xin chết. Em thì dửng dưng, bởi lẽ là quân tử thì từ yêu đương cho đến làm bất kì thứ gì cũng phải quang minh chính đại. Nhưng khổ nỗi không biết đứa nào bắn tin cho nàng. Thế là nàng nhẩy xếch lên, làm tình làm tội đệ. Nàng vò đầu bứt tóc, mấy lần doạ ra đê Xù, Gạ nhẩy xuống tự tử.

- Tình yêu mãnh liệt quá. Thế thì khó dứt lắm.

- Chứ sao nữa. Gia đình càng cấm thì đệ và nàng càng gắn bó với nhau, càng tìm cách gặp nhau. Bố nàng có lần đi rình rồi báo công an nhưng may là mấy chú công an ấy lại quen đệ nên lại thông tin cho đệ. Hay thế đấy.

Linh nhặt lấy ngọn húng bé xíu đưa lên miệng nhấm nháp từng tí một rồi đột ngột kêu lên:

à này. Em có việc này nhờ huynh một tí có được không?

Ông cứ nói. Nếu có điều kiện thì tôi tiếc gì. Bạn bè cũ với nhau mà...

Xin cám ơn huynh trước.

Linh làm động tác như trên sân khấu cải lương vái dài Long một cái ròi vẫn cái điệu bộ đó Linh hạ giọng:

Nhà ông anh có rộng không?

Cũng bình thường thôi.

Mấy buồng?

Đại khái nếu chia thành buồng thì cũng cứ cho là ba đi.

- Thế bà chị thì sao?. Có đi làm quốc doanh hay hợp tếch gì không không?

- Tổ hợp tác của bà ấy thì kim nhật kim thì mới có việc. Mà có việc thì có thể đưa về nhà làm thoải mái.

Thế thì hỏng rồi.

Những có chuyện gì cần không.

- À cũng bình thường thôi. Đệ hỏi thế để thỉnh thoảng đệ đưa nàng đến thăm gia đình huynh, mua cái gì liên hoan sau đó nếu bà chị dễ dãi thì cho hai chúng em nghỉ lại một hai tiếng ở cái buồng xép nào đấy

- ấy, ấy. Tôi tưởng việc gì chứ việc ấy thì không được rồi. Không chỉ nhà tôi mà ngay cả những đứa trẻ nhà tôi…

- Thôi, thôi. Đệ biết rồi. Chấm dứt chuyện ấy nhé. Ông anh không phải bận tâm, day dứt làm gì. Anh em thì vẫn là anh em. Đúng không. Nào mời ông anh cạn ly đã mọi việc tính sau

Hai chiếc cốc đang sáp kề nhau thì Linh bỗng đặt cốc xuống, ôm mặt rên rỉ.

- Khổ cho nàng qúa. Đúng là đệ đã làm khổ nàng. Đáng ra nàng đang sung sướng, được bố mẹ anh em cưng chiều, thế mà vì đệ nàng mất tất cả mọi thứ của gia đình để đi theo một lão già dở hơi như em. Thật là, thật là…

Không việc gì phải ân hận thế. Mọi sự do số phận mà nên thôi.

Long bắt đầu thấy chán cuộc trò chuyện và tưởng tượng đến Vân Không biết bây giờ Vân đang ở đâu và cái anh chàng bộ đội tên Thành người Bắc ninh, Bắc Giang gì đấy có ở bên cô ấy không. Long đang lãng đãng chìm trong tưởng tượng thì Linh bỗng vươn người tay giơ cao chén rượu vừa rót đầy sóng sánh

- Huynh nói rất đúng. Mọi sự trên đời này đều được quyết định do số phận. Ngay như ở cơ quan em. Thằng cha trưởng phòng ngu như con lợn. Nhìn mầu không biết thuộc gam nào, đưa mảnh vải không hiểu xử lý ra sao. Chẳng qua chỉ vì gã ta đi bộ đội về có tí sẹo ở trán ra điều thương binh, vào cấp uỷ ăn tiêu chuẩn tem phiếu độc hại hai cân bẩy, trong khi đó gã ta có phải động rạng gì đâu. Huynh bảo như thế có mất công bằng không cơ chứ. Nhưng mà thôi đời gã như thế cũng chỉ là thằng đàn ông rúc váy vợ. Cái gì cũng cúc cung mang về cho vợ bán. Từ bao thuốc lá tiêu chuẩn đến tem phiếu thừa. Còn đệ này ý à… Cứ gọi là thà chết, thà…

Linh đang hùng hồn thì từ ngòai cửa có tiếng e hèm rồi cánh cửa gỗ lỏng lẻo hé mở, một ông gìa đẹp lão với mái tóc bạc đến quá hai phần ba ghé đầu vào:

- Thế mày không lên trên Hàng Đường xem anh mày giải quyết công việc thế nào à. Mà chưa chiều đã bầy trò rượu chè thế này. Thật là…

- Bố. Con đang có khách. Lúc khác nội bộ bố muốn nói gì thì nói

- Thế hả? Thế hả?. Xin lỗi anh nhé. Tôi, tôi quả là chưa nhìn thấy anh. Đừng giận, đừng nghĩ ngợi gì nhé. Khổ quá. Gìa rồi, mắt mũi đúng là có vấn đề thật. Thôi, hai anh em cứ tiếp tục đi. Việc kia cứ từ từ cũng được con ạ Nhưng nếu xong thì liệu mà đi con ạ. Chào anh nhé.

- Vâng. Chào ông ạ. Long trố mắt ra đáp lại

Cánh cửa lỏng lẻo khép lại. Linh laị giơ cốc chạm vào chiếc cốc Long đang cầm trên tay, giọng cao hẳn lên:

- Ông cụ là giận đệ lắm rồi đấy. Nhưng bố đệ là người Hà nội gốc nên thấy con có khách là cụ mềm lại, lịch sự ngay. Cám ơn huynh rất nhiều chứ không chiều nay ít là em cũng bị cụ giảng cho vài tiếng về sự lập thân của cánh mày râu. Nghe cụ nói như nghe hát ấy mà có lúc ớn lắm nhưng cứ lơ đi là được. Chỉ bực một nỗi là hai ông anh, rồi hai bà chị dâu, bà chị gái cứ như được cụ lĩnh xướng cho câu mở đầu thế là cứ thế tuôn trào.

- Cũng vì ông thôi.

Long chưa hết ngỡ ngàng và ngượng ngập vì bố của Linh xuất hiện anh đang định đứng lên ra về nên nói xuôi chiều.

- Mà có cái cái gì mới đâu. Vẫn những bài ca cũ về sự muộn màng của đệ, về sự bừa bãi và sự chi tiêu không tính toán. Ôi dào. Thôi thì huynh tính phận làm em trong nhà thì cứ phải chịu đựng, cứ phải nghe thôi. Một bài hát dở người ta còn nghe hết năm này sang năm khác nữa là những lời dậy dỗ tâm huyết của bố của mẹ, của anh của chị. Xét đi, xét lại họ cũng chỉ muốn đời mình đi lên, hoàn chỉnh. Phải không đại huynh?

- Đúng rồi.

Long giơ tay che cái ngáp bất thần xuất hiện trong khi đó Linh chợt nhận ra điều gì, giơ tay ra sôi nổi:

- Nhưng cũng tuỳ. Bố, anh trai, hay chị gái nói thì không nói làm gì. Còn mấy bà chị dâu thì chỉ muốn mình nhanh nhanh kết thúc sự cô đơn này, có một con vợ để bố tống đi ở riêng. Chẳng dấu gì huynh bố mẹ đệ còn một căn nhà nhỏ ở trên phố Hàng đường. Hơn mười mét thôi, mà lại ở gác hai, bà nào cũng muốn tống đệ lên đấy cho rảnh nợ.

Đang cao giọng Linh bỗng tự nhiên chùng xuống khi bất chợt ngoài cổng có tiếng đàn bà léo xéo:

- Làm gì thì làm nhớ. Cứ để bừa bãi ra như thế này thì đừng có mà trách Cái gì cũng thế, cứ ăn rồi lại ị ngay ra đấy, không ai chịu nổi.

- Thôi nhé. Chuyện cũ đệ chỉ nói thế thôi nhé. Bà chị dâu cả đã về rồi đấy. May bà không nghe được những lời vừa rồi của đệ

Linh vừa bịt mồm vừa nói, đôi mắt nhỏ hấp hay nhìn nghếch ra phía ngoài cửa. Một chân co, chân ruỗi cùng hai bàn tay liên tục ngoe nguẩy những ngón tay dài nguêu như đang bấm vào phím đàn vô hình nào đó.

Chương mười

Sau cuộc gặp gỡ đó, mặc dù lúc bình thường Long cảm thấy không mấy khoái sự trò chuyện của Linh, nhưng hễ cứ thấy buồn buồn là y như rằng Long lại như vô tình gặp lại anh chàng tuy đã vượt qua tuổi thanh niên nhưng vẫn còn dư thừa những sự xốp nổi của một chàng trai mới lớn và của một gã đàn ông ưa dùng chén rượu để trút niềm tâm sự thầm kín của mình. Linh đúng là một bạn rượu đích thực mà Long cảm thấy yên tâm khi trót nói ra những điều gan ruột mà không sợ những điều ấy bị lợi dụng. ở độ xấp xỉ tuổi bốn mươi của giai đoạn những năm cuối của thập kỉ tám mươi của thế kỉ trước mọi người e dè nhau lắm. Người nào cũng chỉ sợ mình hở ra cái gì thuộc về điểm yếu của mình, của gia đình mình là thể nào cũng có một đồng nghiệp, hay một người cùng phố nào đó lợi dụng. Họ chộp lấy sự sơ hở đó, dấu biến đi để rình rình có dịp nào đó dính đến quyền lợi tỉ như khi bình bầu lao động tiên tiến, bình bầu tiêu chuẩn được mua xe đạp, lốp, xăm Sao Vàng, dép nhựa Tiền phong, áo may ô Cự Doanh để đưa ra hạ gục đối thủ. Hoặc ít nhất khi trà dư, tửu hậu lại lôi những điều nghe được đó ra để cười cợt, coi những câu chuyện tâm phúc của người khác như một thứ gia vị để gây cười, để làm trôi đi sự thất bại trong đời của cá nhân mình. Nhưng còn với Linh, sau vaì ba lần gặp lại Long cảm thấy sự vô tư trong những lời tâm sự của Linh, rồi sự rộng rãi trong cách cư sử của anh chàng này. Một gã đàn ông trong những điều cơ bản để làm người còn mang đầy tính cách của người Hà nội khi chưa có những sự cố thời đại, những biến động của tem phiếu, của chiến tranh phá hoại, của nếp sống vội vã và ngưng đọng trong sự mỏi cổ trông chờ nước được bơm đúng hạn. Đèn điện tối nay đột nhiên bừng sáng tác động vào. Tóm lại là anh chàng không nguy hiểm, không lấy nhược điểm, sự không may của bạn mình thành vũ khí đợi dịp hạ gục bạn mà lại biến nó thành cớ, thành dịp để chia xẻ, động viên bè bạn. Thế cho nên sau vài lần cùng nâng chén, giữa những lời đối thoại của kẻ say luôn luôn muốn rãi bầy điều thầm kín và không thầm kín, những điều tâm huyết và cố tạo tâm huyết. Rồi những lần hai gã song song đạp xe lang thang hết phố này sang phố khác thoả mãn điều gì đấy của mỗi gã thì chẳng những Linh đã nắm được địa chỉ của nhà Vân mà còn nắm được những đoạn đường mà Vân hay qua. Khi thì từ nhà đến tổ đan len, khi thì từ nhà ra chợ. Hôm ấy. Tình cờ Linh được một người bạn của người anh đến nhà cho Linh một chục con chim sẻ. Loại chim sẻ giải đồng mà em anh này đánh bắt được ở vùng quê Bắc ninh. Anh ta coi món quà đặc biệt này như một sự trả ơn mà Linh mang lại khi đưa con trai anh ta vào học việc trong tổ chế tạo mẫu của Linh. Linh tức tốc đạp xe đến nhà Long mời đến vui vẻ. Trời còn gì quí bằng tiết chim xẻ cắt ra cho vào cuốc lủi. Khi nghe Diễm nhăn mặt báo tin Long đi lên Thái nguyên trả tiền nguyên liệu cho hợp tác thì Linh buồn lắm. Anh chàng thất thểu ra về và cuối cùng sau bao nhiêu băn khoăn, suy tính trong đầu, Linh đi đến quyết định. Chế biến mười con chim sẻ làm mồi cho bữa rượu cô đơn, lầm lũi thưởng thức Cuối cùng chính người anh ngay đốt trên của Linh là anh Quang sứt môi nhưng có lối nói đến rắn trong lỗ cũng phải bò ra nghe đã trở thành bạn rượu bất đắc dĩ của ông em. Hai anh em thoạt đầu tiên như mọi cặp anh em ruột thịt khác trên trái đất này, lặng lẽ cắt tiết, vặt lông thui, rồi lại lặng lẽ mở nút lá chuối, nghiêng chai rượu rót vào chén, rồi lặng lẽ uống, nhai, nuốt món đồ nhắm hấp dẫn và chạy rượu. Quang sứt sau khi tợp chén rượu thứ năm thì bỗng gườm gườm nhìn ông em đang cúi đầu như suy gẫm điều gì đấy. Sau một lúc lâu, Quang sứt phá ra cười rồi nói với Linh bằng một giọng kẻ cả:

- Chú cũng nên chọn bạn mà chơi. Thời buổi này đừng có dễ tin quá, có khi mất cần câu cơm đấy.

- Em đã chọn ai thì người ấy hết chê.

Chất men đã bắt đầu ngấm khiến nhu cầu nói và tâm sự của Linh nhen lên, nhưng khi ngẩng lên chợt nhận ra người anh ruột đang đối ẩm với mình anh chàng cụt hứng ngay và lại lặng lẽ nhìn một cách chăm chú chiếc đùi chim sẻ đang gặm dở.

- Những đứa bạn khác của mày thì anh không biết nhưng cái thằng mày mới quen mà dẫn về đây hai ba bận chén chú chén anh…

- Đâu phải mới quen. Anh chóng quên thật đấy. Anh ấy ngày xưa hồi cấp hai học cùng với em. Anh không nhận ra thật sao?

- Tao lạ gì nó nữa, nhưng theo tao biết bây giờ nó đang là kế toán của một hợp tác xã làm oò nhựa và đồ sắt gì đấy. Đúng không? Mà là dân hợp tếch đã không thể tin được. Tay này còn làm kế toán, một cái nghề luôn luôn tính toán thì khôn ngoan phải biết.

- Khôn gì mà khôn. Bọn người khôn nó khác kia. Đằng này vợ con đề huề rồi còn chết mê chết mệt, mất ăn mất ngủ vì một cô nàng.

- Thế kia à. ừ thế thì cũng lạ đấy. Nếu quả như vậy thì thằng cha ấy đúng là một lãng tử thật. Những thằng lãng tử là hay bốc đồng lắm. Khi đã máu lên thì chấp tất. Kể cả tiêu đến đồng xu cuối cùng.

- Chứ sao nữa. Em cứ nhìn tay ấy buồn bã trút lòng trút dạ là em không chịu được.

- Có vợ con còn thế huống hồ chú mày. Thế con bé kia bây giờ thế nào rồi?

- Thôi thôi. Không nhắc đến chuyện ấy nữa…

Linh lảng tránh. Anh lặng lẽ rót rượu vào hai chén của hai anh em rồi nâng chén cạch nhẹ vào chén của anh.

Sau chén rượu đó Linh im hẳn mặc dù ông anh ngấm rượu cứ thao thao gợi đủ thứ chuyện. Nhưng như một kẻ ít nói cố hữu, Linh cứ lì ra gật gù một cách thờ ơ khiến Quang sứt cũng chán. Cuối cùng gã cố nói vớt như để cho có tiếng nói:

- Tất cả đều do cờ ngoài bài trong. Lúc nào tiện một là mày khuyên thằng bạn mày vợ con muốn gì thì gì cũng là trên hết. Số phận nó định đoạt thế rồi. Hai là mày phải nên đến khuyên cô ả kia. Tao đã rút kinh nghiệm xương máu từ mấy thằng bạn tao. Tất cả do đàn bà hết. Bọn đàn bà cho dù xấu đến đâu mà nó muốn bám tay nào thì tay ấy khó mà thoát ra được lắm.

Nghe ông anh nói Linh gật gật đầu và tự nhiên anh chàng nẩy ra một quyết định tức thời mà không ít các chàng say nào cũng dễ để xẩy ra…

Thế là bằng mọi cách Linh kết thúc thật nhanh bữa rượu với ông anh sau khi nhặt ba con chim sẻ còn lại bảo đưa lên cho bà chị. Quang sứt hể hả xách ba con chim lên thì Linh rửa mặt mũi, đánh răng xúc miệng thật nhanh rồi đạp xe đi vòng vòng. Thoạt đầu tiên anh chàng đến Hàng Bông, đoạn đường mà Vân hay đi từ tổ đan lên về nhà. Đạp đi, đạp lại gần bốn vòng, nhưng không thấy bóng dáng người cần gặp đâu. Anh chàng đứng chần chừ một lúc rồi phẩy tay hạ quyết định sẽ đến thẳng nhà Vân. Vừa đi anh chàng vừa nghĩ. Mọi sự giúp bạn bằng lòng tốt thì chẳng những có niềm vui mà chiều nay hoặc trưa mai gặp Mận mình sẽ có một câu chuyện để nói cho nàng nghe. Chắc chắn Mận sẽ càng yêu mình vì mình là người đàn ông luôn luôn hết mình với bạn bè. Bạn bè đã vậy thì trong tình yêu chắc chắn sẽ được đảm bảo hơn. Rồi có lúc nào đấy Mận và Vân sẽ gặp nhau và họ sẽ cùng chia sẻ cho nhau những giây phút kì diệu của tình yêu. Hít mạnh một hơi nữa để thêm ý chí, Linh đi thẳng đến nhà của Vân. Cánh cửa nhà Vân đang đóng, vết sơn loang hao hao hình con thạch thùng bị mất chút đuôi đập vào mắt anh chàng say đầu tiên. Khoé mắt anh chàng hơi động đậy. Linh khoá xe. Đưa tay gõ cửa. Nghe có tiếng phụ nữ dịu dàng "chờ một chút ạ". Liền sau tiếng nói cánh cửa hé mở và một khuôn mặt phụ nữ rạng rỡ, nhẵn nhụi vì vừa gội đầu xong ló ra.

Anh cần gặp ai ạ?

Tôi cần gặp Vân một chút.

Thế anh là…

Tôi là bạn của anh Long. Bạn học cũ.

Anh Long? Anh ấy có ở đây đâu ạ. Nhà anh ấy ở…

- Không, không. Tôi biết rồi, nhưng, nhưng…

Một thoáng lúng túng, nhưng chất men làm Linh bạo hẳn lên:

- Đúng thế, nhưng hôm nay tôi chỉ đến gặp Vân.

Thế ạ. Vậy thì mời anh vào nhà. Anh khoá xe chưa?

Không sao, không sao.

Nhìn Vân anh chàng Linh thấy mình cần có những cử chỉ nghệ sĩ hơn.

Bước vào nhà anh chàng Linh tự nhiên cảm thấy choáng ngợp. Nhà Linh thủa trước cũng thuộc tầng lớp trung lưu ở Hà nội này. Nội ngoại hai bên đều là những công chức thời cũ. Nhưng thời thế, vận mệnh thay đổi nên ông bà Linh chỉ để lại cho bố mẹ Linh cái xác nhà. Anh em ruột thịt lại đông nên mấy anh lớn chia nhau toà nhà ở ngã ba Cửa đông, còn căn phòng hơn mười mét vuông ở một phố nhỏ gần chợ Đồng Xuân. Căn phòng ngày xưa, bố Linh đã từng được gán nợ thì cả nhà ai cũng nhất quyết để cho Linh. Vì Linh chưa có vợ nên cứ nấn ná ở cạnh bố và các anh. Anh chàng vẩy tạm ở góc sân chỗ gần cổng ra vào một căn phòng để tá túc qua ngày, và cũng để ngày ngày tiện lên ăn cơm chằng với bố. Căn phòng bản thân đã có tính tạm bợ, lại thêm sự bừa bãi nghệ sĩ của Linh nên nó lại càng lộ ra sự tuỳ tiện làm ghê chân những người cẩn thận khi bước vào. Sau này khi đã xấp xỉ tuổi sáu mươi, khi cuộc đời đã lộ ra sự mệt mỏi và sự tính toán mà bất kì con người nào cũng có để cố truyền lại cho con cái mình làm sao không mang tiếng về sự thờ ơ với dòng giống. Đồng thời vào thời gian đó cũng là khi giá đất và nhà của Hà nội, nhất là nhà và đất thuộc những khu phố cổ, hay trong nội thành cũ đã trở thành cơn sốt thì Linh đã làm rất nhiều việc để nhất quyết đòi bằng được phần của mình trong số tiền hai anh trai bán trọn gói cả toà nhà đã nứt nẻ và mảnh đất xuýt xóat nghìn rưởi mét vuông ở ngã ba Cửa đông. Lúc đó trước sự tham lam của hai bà chị dâu đã ngoài sáu mươi, hai ông anh còn cố gạt Linh ra khiến gia đình này phải mấy lần chường mặt trước toà xử kiện. Trong đó hai gia đình anh cả anh hai đứng một bên còn Linh cùng mấy chị em gái về một phe. Nhưng thôi đấy là chuyện của hơn hai mươi năm sau, còn buổi lưng lửng chiều hôm ấy khi hơi men đang làm khơi dậy trong Linh sự hỉ xả vì bè bạn. Mà khi người ta chỉ tâm niệm đến sự cao thượng bởi tình bạn thì làm sao có thể tiếc thời gian và sức lực để cốt bộc lộ được sự tốt đẹp của mình. Bước vào nhà cô tình nhân(Không hiểu sao Linh rất thích dùng cái từ cổ lỗ này để chỉ những người yêu)của Long. Đúng là Linh có cảm giác ngạc nhiên vì sự quí phái của nhà Vân mặc dù nhà Vũ sau khi cải tạo tư bản tư doanh, từ một ông chủ của xưởng in tư nhân trở thành anh công nhân của xí nghiệp in công tư hợp doanh có thêm nghề phụ đòi hỏi sự cần cù và kĩ lưỡng đó là nuôi chuột bạch. Sau sự dồn dập của sự cố cải tạo, nhà Vũ đã chuyển đi nhiều đồ thiết dụng để cho những người công nhân và cả khu phố vào đỡ nghĩ đến nhà này là nhà tư sản cũ. Trần nhà cao vòi vọi, chiếc xa lông có mặt đá hoa, có thành vai bằng gỗ táu duy nhất còn lại bên cạnh chiếc bàn cũng bằng đá. Ngày trước để làm việc hay tiếp khách nay nằm khiêm tốn góc nhà trên đó chất đầy một cách lộn xộn những thứ buông quăng bỏ vãi của trẻ con và người lớn. Một chiếc tủ giống như tủ chè có cửa kính lùa di chuyển được trên đó để nhô lên tượng bằng gỗ nói về tích Chúa Giê xu tuẫn tiết trên thánh giá. Trên cao ngay nơi để chiếc tủ là hai mẫu ảnh song song in ảnh Đức mẹ bế chúa Hài đồng và và đức cha Ju se. Trong khi Linh lặng lẽ quan sát căn phòng với sự thán phục nhẹ thì Vân đi pha nước và lấy làm mừng thầm khi cả nhà hôm nay đều đi vắng, mọi điều nói về Long không phải ý nhị.

Mời anh xơi nước.

Vâng. Vân cứ để tự nhiên cho

Linh cố lấy giọng nhẹ nhàng, cố tạo của một nghệ sĩ chuyên luyện gịong theo đàn ghi ta.

Anh chơi với anh Long lâu chưa ạ?

- Dạ. Tôi với Long là bạn học từ hồi cấp hai. Thế mà vì công việc và hoàn cảnh nên gần đây mới nối lại với nhau được.

- Thế thì còn gì bằng.

Vân bắt đầu cảm thấy nóng ruột. Không biết anh chàng này có phải đến từ sự nhờ vả của Long. Nhưng ngay lập tức Vân gạt ngay ý nghĩ này vì thực ra, nếu muốn gặp cô thì Long cứ đến thẳng nhà. Cái danh nghiã là bạn của anh trai Vân vẫn tạo cho Long điều kiện cho phép anh đến nhà bình thường cơ mà. Chỉ có điều gần tháng nay Vân cố tránh mặt Long với hi vọng anh cũng dần dần dứt bỏ hẳn mối quan hệ trớ trêu này để tạo sự yên ấm cho gia đình mình. Mấy đứa con gái của Vân đã bắt đầu dậy thì và hình như con Lễ cũng đã có người yêu thì phải. Còn Vân mặc dù Thành không để lại ấn tượng nào cho cô nhưng làm thân con gái thôi thì cũng cần một tấm chồng của mình, nhất là giữa thời buổi này. Chỉ tiếc rằng sự săn sóc, quan tâm của Thành chẳng may mảy làm tâm hồn cô xao xuyến. Biết làm sao được. Có lẽ vì thế nên vì mặc dù không trực tiếp đối diện nhưng mỗi lần Long đến tìm Vân bằng mọi cách cô đều biết. Mỗi lần như thế cô vẫn muốn gặp anh dù chỉ thoáng qua, nhưng rồi Vân cố nén lại. Sự nén này một phần do gần đây Thành liên tục tìm mọi cách về Hà nội. Tuần nào kể cả chủ nhật thì một tuần cũng trung bình hai, ba lần. Mỗi lần gặp Thành là một sự nhạt nhoà, chán nản và cố gắng chịu đựng của Vân và lại làm thức tỉnh trong lòng cô gái Hà nội sự ước ao thầm kín được trò chuyện với Long. Nhưng cái lẽ tự nhiên trong suy nghĩ lâu đời của người con gái xứ này đã thêm một lần tạo ra sức mạnh cho Vân chấp nhận sự gặp mặt chán chường đó. Chẳng gì anh ấy cũng vợ con rồi, chẳng gì mình cũng đang là người con gái chưa có chồng. Chẳng gì… Lòng vả cũng như lòng sung. Chồng chung ai có thể chiều ai.

Long có kể hết với tôi về chuyện của Vân và anh ấy.

Vâng, vâng. Có gì đâu ạ. Chỉ có điều…

Vân định nói câu gì khả dĩ có thể chặn ngang được câu chuyện của ngưòi đàn ông đột ngột đến nhà mình. Nhưng tự nhiên cô lại dừng giữa chừng. Đôi mắt Vân chớp chớp xa xăm. Chính sự chớp chớp đó đã tạo ra cảm xúc trong lòng chàng trai đa cảm

- Tình yêu chân chính bao giờ cũng bất chấp mọi qui luật thông thường Chỉ có điều mỗi người chúng ta lại ở trong một hoàn cảnh.

Linh nói với một vẻ xúc cảm không dấu cùng với sự điệu đàng, làm duyên của kẻ đang bị chất men tác động.

Anh Long có nhắn gì em không?

Thoạt đầu tiên Vân chỉ nói như một sự buột mồm, nói để mà nói. Nhưng cô thật sự hoảng hốt khi nhận ra trong mình vẫn còn sự quan tâm đến anh chàng đã gây cho cô không biết bao nhiêu sự khổ đau, dằn vặt.

- Chỉ cần đọc trong những lời nói và thái độ của Long mỗi khi tâm sự với tôi thì thấy anh ấy rất mong chờ tin tức của Vân

- Anh cứ nói thế. Anh ấy còn vợ, còn con mà em thì… Thôi anh uống nước đi cho nóng.

Bàn tay của Vân co lại để cầm chén nước và vô tình chạm vào bàn tay có những ngón tay dài mà móng của ngón cái và ngón út được chăm sóc, tỉa tót y hệt móng tay của gã thợ may nước da nhợt nhạt có giọng nói ỏn ẻn ở đầu phố nhà Vân. Cái chạm vô tình ấy làm Linh nôn nao vì một sự rung động bất ngờ. Anh cúi đầu gật gù cố tạo sự duyên dáng. Nhưng chính hành động đó lại làm Vân phát hiện ra mùi men rượu toả ra từ cặp môi cố giữ vẻ trữ tình. Chính sự phát hiện chết người đó làm Vân mất nốt chút ít hứng thú tiếp chuyện anh chàng xa lạ này, song với tính tế nhị cô vẫn cố dấu đi sau vẻ chân tình cố tạo. Anh chàng Linh cũng vào loại tinh ý nhận ra sự miễn cưỡng của cô chủ khi tiếp chuyện mình. Chính thế nên chỉ sau vài câu nói xã giao nữa anh đứng dậy xin phép ra về. Vân vẫn mở cửa xuống tận bậc cửa tiễn Linh.

Chương mười một

Vào những năm đầu thế kỉ 21 khi Long đã bước sang độ tuổi xấp xỉ bẩy mươi, còn Linh thì cùng vượt qua vài năm sáu chục lá vàng rơi. Khi mọi sự cơ bản nhất của một đời người đã được xắp xếp phân miêng, rõ ràng mỗi khi nghĩ lại những tháng năm mà ngưòi ta đang ở độ tuổi trong ngoài bốn mươi thì thấy con ngưòi mình thế này mà có những lúc giống như một gã thanh niên dại khờ với những cách xử sự lạ lùng với những khoảng khắc đột biến bất thường. Những xử sự mà có khi chỉ trong chớp mắt vì sự đột biến đó mà cuộc đời có thể diễn ra theo một bước ngoặt hoàn toàn khác trước. Cả một gia đình cũ tan vỡ bị xếp đặt lại theo chủ quan của anh ta hay khách quan của cuộc sống, nhưng cũng có thể sau sự đột biến đó con người anh ta xếp giáo qui hàng, tuân theo một cách ngoan ngoãn mọi sự ràng buộc, câu chấp của cuộc đời để xuôi theo một chiều về tuổi già tịch mịch. Vào những năm cuả thập kỉ thứ nhất của thế kỉ 21, lớp người chừng ba mươi tuổi đổ xuống chắc không thể có ấn tượng ghê gớm vì ảnh hưởng quái ác của những ô tem phiếu đã tác động như thế nào đến sự sống còn, thiếu thốn hoặc đầy đủ của một cuộc sống bóp mồm bóp miệng, ngột ngạt vì sự hà khắc của sự thiếu thốn vật chất. Hơn hai mươi năm nhờ một sự dũng cảm mang tính cảm tử quân của một nhà lãnh đạo người ta đã xoá được gông cùm của những tờ giấy luôn luôn giàng bụôc con người bằng sự thấp hèn, vật dục hiển hiện qua những miếng thịt, bìa đậu phụ, con cá mớ rau, lít dầu hoả và chai nước mắm. Vào cuối thập kỉ cuối cùng của thế kỉ 20 và những năm đầu của thập kỉ thứ nhất của thế kỉ 21 lớp người năm, sáu, bẩy mươi bất chợt giữa đêm mất ngủ của tuổi già chẳng bất chợt giật mình vì sự kìm kẹp của những thứ tầm thường mà cực kì quan trọng với sự hít và thở, cho nhịp đập cơ học của trái tim và nhịp co thắt thầm lặng bền bỉ nhưng tối quan trọng của dạ dầy mỗi ngày. Những tháng bần cùng, khốn khổ đó người ta mấy khi nghĩ đến danh dự, sự cao thượng mà chỉ con ngưòi mới có để tạo ra sự khác biệt với loài vật. Bầu trời trong những năm tháng đó thật sự xa vời vì mấy ai có giây phút rảnh rang đến nhìn lên. Ai cũng như ai từ khi mở mắt cho đến khi nhắm hai bờ mi chỉ loay hoay, canh cánh nghĩ đến sự no đầy của dạ dầy bằng bất kì giá nào. Vì nhu cầu bền bỉ và dai dẳng của dạ dầy, vì sự thiếu thốn đủ mọi thứ của cuộc sống người ta sẵn sàng lừa gạt nhau từ bánh xà phòng làm bằng đất sét, từ chai nước mắm làm từ nước muối và nước lá chuối khô. Trong khi đó từ trên diễn đàn và trong sách giáo khoa tai ngưòi nghe và mắt từ đứa học trò nứt máu mũi ra đều được đọc về sự giầu có và tươi đẹp của mảnh đất ở diện hẹp là làng nó, phố nó và mảnh đất mênh mông mà người ta bảo nó gọi là tổ quốc. Ngày ngày uể oải đạp chiếc xe đạp kèn kẹt vì xích vừa quá rão vừa cũ lại thiếu dầu. Chiếc xe lật xật nặng nề lết trên đường phố vì lốp xe quấn quá nhiều dây chun, trên ghi đông lạch xạch chiếc cạp lồng mang cơm để đến một lúc nào đó bất ưng hai chiếc xe khốn khổ va vào nhau, đổ chổng kềnh. Hai chiếc cạp lồng văng ra làm vương vãi trên nền đường nham nhở nhựa đường những hạt lạc rang muối mà ngày nào chủ nhân của nó cũng được hưởng một cách lạc quan. Đêm đến le lói những ánh đèn vàng kệch vì thiếu điện, trông hun hút xa xôi như lối đi về nhà thương Cống Vọng trong đêm đông rét mướt, trong nhịp đạp mệt mỏi cùng tiếng ho sù xụ của ông già hom hem đạp xích lô chở thiếu phụ đang rên rỉ vì đau đẻ… Trong sự bần hàn, bức bối, eo hẹp của thời thế như vậy vào một buổi sáng chủ nhật khi vợ chồng, con cái nhà Vũ về nhà ngoại để ăn bữa cơm liên hoan người cậu em vợ của Vũ thì bà Hai mua hai gói xôi đỗ đen về, để trên bàn và cẩn thận đóng cửa nhà lại nói với con gái:

- Con ăn luôn đi, xôi đang nóng. Quả thật lâu lắm me mới thấy bà bán xôi ở Xù ra. Hỏi một lúc mới hay bà ấy cũng muốn bán lắm nhưng ngặt nỗi các ông phòng thuế cứ hạch là gạo nếp đong ở đâu.

Con vẫn thấy ở chợ hàng Da bao nhiêu hàng xôi đấy thôi.

- Đấy là những hàng nấu bằng gạo lăng nhăng, chứ bà này bảo nhà bà ấy năm đời thổi xôi rồi. Ngày xưa bà gì là vợ ba của Vua Bảo đại chỉ thích ăn xôi của cụ bà ấy nên chỉ khi nào đong được nếp cái nhà bà ấy mới thổi xôi Thời nay làm sao câu kì được như thế bởi lẽ bay giờ ngưòi ta cần no chứ đâu cần ngon, thế cho nên chỗ nào cũng pha gạo, chả bao giờ chuẩn được. Hôm nay may me lại gặp được bà ấy. Gớm xúm đông xúm đỏ chỉ thoáng một lúc thúng xôi đã hết sạch. Con trông này, hạt xôi có săn không?

Vân lặng lẽ nhấm nháp xôi:

Kể ra thì cũng ngon thật nhưng làm gì mà vẽ vời thế.

Bà Hai cũng lẳng lặng ăn xôi dường như sáng nay chưa nói với con gái câu chuyện gì. Một lúc sau bà mới khẽ khọt:

- Con xem xem thế nào, chứ anh Thành là muốn gắn bó với con lắm đấy

Thế ạ. Vân đáp lấy lệ.

- Me để ý anh ấy cũng là ngưòi đứng đắn mà để người ta đi lại mãi me cũng thấy không yên lòng. Con thì cũng đã khôn lớn…

Vân cố mỉm cười:

Bây giờ còn khôn lớn gì nữa. Me… Con già rồi con gì nữa

- Vẫn còn kịp con ạ. Đời người con gái muốn gì thì gì cũng nên có tấm chồng, rồi con cái để mai kia…

Trông mong vào lúc già cả phải không ạ

Me nói thật đấy. Cái nhà anh Long thì…

- Me nói đến người ta làm gì. Con với anh ấy là ngưòi thiên hạ. Ngưòi ta lại có gia đình, vợ con đề hùê. Nói đến mang tiếng ra…

- Con nghĩ thế là me mừng. Nhưng riêng anh Thành, me chỉ lo là anh ấy nếu ở với con sau này mà không theo đạo… Con cũng vì thế mà nhạt đạo đi thì mẹ qủa là đau xót

Thì me bảo anh ấy nghe me.

Thế ý con thế nào?. Hình như chiều nay anh ấy lại sang đấy.

Tuỳ me

Câu chuyện hai mẹ con nói với nhau ước chừng độ hơn nửa tháng sau thì những khi Vân ở nhà không thấy Thành sang nữa, nhưng mỗi bận đi đâu về là y như rằng Vân đều thấy me cô lại hớn hở khoe cho cô. Khi thì vài kí lạc nhân, lúc thì vài yến lạc vỏ còn nhợt nhạt, tươi rói dường như vừa mới dỡ từ ruộng. Lúc lại nửa yến thịt, hay vài cái dò cả giò nạc, giò thủ, giò mỡ. Cho đến một buổi chiều thứ bẩy, khi Vân đang nửa nằm, nửa ngồi trên giường thì me cô lên. Bà nhoẻn cười rất tươi bảo:

- Ngày mai anh Thành sẽ cho người lên nói chuyện với me có ý xin con. Con nhớ ở nhà đừng đi đâu nhé

Ngày mai?

- Ừ hôm kia lúc con sang tổ đan len thì anh ấy đến. Me bảo gọi con về cho anh ấy bàn bạc nhưng anh ấy bảo không cần. Cứ thế con ạ. Anh ấy lên thì mình cứ thống nhất để cho anh ấy lo liệu.

- Thế còn chuyện kia?

Vân rùng mình khi nhận ra giọng của mình có sự lo lắng thật sự. Cô hỏi với tia hi vọng nhỏ nhoi.

Chuyện gì hả con?

Me xem anh ấy có muốn đi đạo không?

- Chuyện ý ấy à. Theo như Vũ em con. Bây giờ người ta kỵ nói đến điều ấy lắm. Nhất là cái nhà anh Thành ấy lại là cán bộ nhà nước, lại làm to như thế. Từ từ đã. Nhỡ cái ảnh hưởng cả đời người ta, rồi cả con cả con con… Anh ấy vào nhà mình mà biết con theo đạo mà vẫn nhất quyết như thế thì chứng tỏ anh ấy cũng đã là..

úi giời chưa me đã bênh thiên hạ thế…

Vân chạnh lòng khi cảm thấy hơi hỗn với me

Thôi cứ tính thế đã.

Nói rồi bà Hai quay lưng trở ra, bước xuống cầu thanh thật nhanh như sợ con gái lại lục vấn điều gì. Cả đêm hôm ấy. Vân cố nhắm mắt không muốn nghĩ đến điều mà me cô nói ban sáng. Những ý nghĩ, hình ảnh lộn xộn đan chéo vào nhau chật cứng trong đầu. Có lúc cô trông thấy rõ rành rành, căn nhà ở góc một quả đồi trồng chè. Những cây chè xanh rờn, đầy ụ như mâm xôi cùng những bông hoa chè trắng xoá. Vài ba đứa trẻ cả trái lẫn trai đang nô đùa. Khuôn mặt đứa nào cũng hao hao khi thì giống y hệt mặt của Vân, khi thi lại một nửa y hệt của Long, nửa kia như được tạc ra từ nét mặt của Thành, nhưng đáng sợ nhất là mặt đứa nào đứa nấy nghuếch ngoác, lem nhem đất, mũi thì thò lò xanh chảy dòng xuống miệng. Mắt của tất cả những đứa bé đều bị những cục giử dính đây lông mi. Người chúng toả ra mùi tanh nồng khó chịu.