- 13 & 14-

Vừa về đến căn phòng trai độc thân của mình, Đarxi mặc chiếc áo trong nhà Thổ Nhĩ Kỳ vào, đi đôi giày vải, rồi sau khi nhồi thuốc lá Latakiê vào một cái tẩu dài nõ bằng gỗ anh đào xứ Bốtni và thân bằng hổ phách trắng, chàng sửa soạn thưởng thức nó, mình ngả trên một chiếc ghế bành lớn bọc da dê và nhồi bông kỹ càng. Với những người lấy làm lạ sao chàng lại làm cái công việc tầm thường ấy vào lúc lẽ ra chàng phải mơ mộng một cách thi vị hơn, tôi xin trả lời rằng một tẩu thuốc ngon rất có ích, nếu không phải là cần, cho sự mơ mộng, và cách tận hưởng thật sự một hạnh phúc là kết hợp nó với một hạnh phúc khác. Một anh bạn tôi, một người ưa thích khoái cảm, không bao giờ mở thư tình nhân ra xem trước khi tháo ca-vát, khêu lửa lên nếu đang mùa rét và nằm lên một cái ghế dựa dài dễ chịu.

- Thực là, Đarxi nghĩ thầm, mình sẽ dại vô cùng nếu mình nghe lời Tayrơn mua một con nô lệ Hy Lạp đem về Pari. May chưa! Giá mà mình làm như thế, thì như cậu bạn Halếch Epphăngđi nói, khác nào chở vả về Đamát (36). Tạ ân Chúa! Nền văn minh đã tiến dữ trong khi mình đi vắng và hình như sự cứng rắn không đi đến chỗ quá quắt lắm... Tội nghiệp cái anh Saverni!... Hà, hà!

Tuy vậy, nếu mình giàu có cách đây vài năm, mình đã lấy Giuyli rồi và có lẽ tối nay chính Saverni sẽ là người đưa nàng về. Nếu mình lấy vợ, mình sẽ cho người luôn luôn để ý đến cái xe của vợ mình, để cô ta khỏi cần những tay hiệp sĩ lang thang kéo ra khỏi hố... Nào ta hãy nhẩm tính lại. Nói tóm lại, đó là một người đàn bà rất đẹp, có trí tuệ sắc sảo, và nếu mình không đến nỗi già như thế này, mình tha hồ tin rằng đó là nhờ tài ba phi thường của mình!... Ồ! Tài ba phi thường của mình!...

Chao ôi! Chao ôi! một tháng nữa tài ba phi thường của mình có lẽ sẽ ở vào mức của cái ông có râu mép... Bực quá! Mình chỉ muốn cái con bé Naxtaxia mà mình đã yêu ghê gớm kia biết đọc biết viết, và biết nói chuyện với những người phong nhã, vì mình tin rằng nó là người phụ nữ duy nhất đã yêu mình... Tội nghiệp con bé! Cái tẩu thuốc lá tắt và chẳng bao lâu chàng ngủ.

Về đến phòng mình, Saverni phu nhân thu hết nghị lực để nói với chị hầu phòng rằng nàng không cần đến chị và chị hãy để cho nàng một mình. Người con gái đó vừa ra xong là nàng gieo mình xuống giường và bắt đầu khóc thảm thiết hơn cả lúc Đarxi có mặt làm cho nàng phải tự kiềm chế, vì bây giờ nàng có một mình.

Chắc chắn đêm tối có ảnh hưởng rất lớn đến những nỗi phiền não trong tâm trí cũng như đến những sự đau đớn trong thể xác. Nó tô cho tất cả mọi thứ một màu ảm đạm và những hình ảnh bâng quơ hoặc cả những hình ảnh vui tươi ban ngày, làm chúng ta bồn chồn ray rứt ban đêm y như những bóng ma chỉ thiêng trong đêm tối. Hình như đêm đến thì tư tưởng tăng hoạt động và lý trí mất uy lực. Một thứ ảo đăng thuật trong nội tâm làm chúng ta bối rối kinh hãi, nhưng chúng ta không có sức gạt bỏ nguyên nhân của những nỗi hãi hùng hoặc thản nhiên xem xét thực tế.

Chúng ta hãy tưởng tượng nàng Giuyli tội nghiệp kia nằm sóng soài trên giường, chưa cởi bỏ hết quần áo ngoài, luôn luôn vật vã, lúc thì nóng như thiêu ở trong người, lúc thì rét run đến tận xương tủy, giật nẩy mình mỗi khi giường khẽ cót két và nghe rõ ràng tiếng đập của trái tim mình. Về tình thế của mình, nàng chỉ còn giữ lại một cảm giác hãi hùng mơ hồ mà nàng tìm mãi không ra nguyên nhân. Rồi bỗng nhiên kỷ niệm của buổi tối tai họa hiện ra trong tâm trí nàng, nhanh như một tia chớp, và cùng với kỷ niệm đó một sự đau đớn dữ dội và sâu sắc trở lại như một miếng sắt nung đỏ gây ra trong một vết thương đã hàn gắn.

Lúc thì nàng nhìn cây đèn, ngây người ngắm ngọn lửa đung đưa, mãi đến khi nước mắt ràn rụa trong khóe mắt, nàng cũng không biết tại sao, không cho nàng nhìn thấy ánh sáng nữa.

"Sao lại khóc thế nhỉ? nàng tự nhủ. A! ta bị ô nhục rồi!".

Lúc thì nàng đếm những cái thao màn che giường nhưng không sao nhớ được con số."Tại sao mình lại điên như thế nhỉ? nàng nghĩ thầm. Điên? phải, vì cách đây một giờ mình đã hiến thân như một con đĩ khốn nạn cho một người mà mình không biết".

Rồi nàng theo dõi với con mắt ngây dại chiếc kim đồng hồ treo, lo lắng như một phạm nhân thấy giờ hành tội của mình đang nhích lại gần. Thình lình đồng hồ đánh chuông:"Cách đây ba giờ, nàng giật nẩy mình nói, ta đang ở với người ấy, và ta đã bị ô nhục!".

Suốt đêm nàng quằn quại run rẩy như thế. Khi trời sáng, nàng mở cửa sổ, và gió lạnh thấm thía của buổi sớm làm cho nàng khuây khỏa đôi chút. Cúi mình trên lan can cửa sổ trông ra vườn, nàng thở hít khí lạnh một cách khoan khoái. Sự rối loạn trong tư tưởng của nàng dần dần tiêu tan. Sau những nỗi đau đớn mơ hồ, sau cơn mê loạn dày vò nàng, tiếp đến một tình trạng thất vọng tập trung so với tình trạng kia là một sự nghỉ ngơi.

Cần phải quyết định một bề. Thế là nàng suy nghĩ xem bây giờ nên làm thế nào. Nàng nhất định không nghĩ đến sự gặp lại Đarxi. Nàng cho rằng không thể nào làm như vậy được; trông thấy chàng, nàng sẽ xấu hổ đến chết mất, nàng phải rời Pari. Ở đây hai ngày nữa mọi người sẽ chỉ vào mặt nàng. Mẹ nàng đang ở Nixơ; nàng sẽ đến đó với mẹ, nàng sẽ thú nhận tất cả với mẹ; rồi sau khi dốc bầu tâm sự trong lòng mẹ, nàng chỉ còn mỗi một việc để làm, đó là tìm một nơi nào hẻo lánh ở Ý, một nơi mà các du khách không biết, nàng sẽ đến đó ở một mình và chẳng bao lâu nữa sẽ chết.

Một khi đã quyết định như thế, nàng thấy bình tĩnh trong người. Nàng ngồi xuống bên một cái bàn nhỏ trước cửa sổ và hai tay ôm đầu, nàng khóc, nhưng lần này không cay đắng. Cuối cùng, sự mệt mỏi và chán nản thắng thế và nàng thiếp đi, hay nói cho đúng hơn là nàng ngừng suy nghĩ trong gần một giờ.

Nàng tỉnh giấc, sốt run người. Thời tiết đã thay đổi, bầu trời xám xịt và một trận mưa lâm thâm giá lạnh báo hiệu phần ngày còn lại sẽ rét và ẩm. Giuyli giật chuông gọi chị hầu phòng.

Nàng bảo chị ta: Mẹ tôi ốm, tôi phải đi Nixơ ngay lập tức. Chị sửa soạn cho tôi một cái hòm, tôi muốn một giờ nữa là lên đường.

- Nhưng thưa bà, bà làm sao thế? Bà có ốm không?... Bà chưa ngủ! chị hầu phòng kêu lên, ngạc nhiên và hốt hoảng về sự thay đổi mà chị nhận thấy trên nét mặt bà chủ.

- Tôi cần đi, Giuyli nói giọng sốt ruột, nhất định tôi phải đi. Chị sửa soạn cho tôi một cái hòm.

Trong thời buổi văn minh hiện đại của chúng ta, không phải chỉ việc muốn là có thể đi từ nơi này đến nơi khác. Phải có giấy thông hành, phải sửa soạn hành lý, bao gói mang theo, phải làm hàng trăm việc chuẩn bị phiền phức, phải lo trăm thứ khiến cho người ta hết muốn đi. Nhưng sự nóng ruột của Giuyli rút ngắn đi rất nhiều tất cả những cái chậm chạp cần thiết đó. Nàng đi đi lại lại hết buồng này sang buồng khác, đích thân giúp việc sửa soạn hòm xiểng, ấn xếp hỗn độn những cái mũ và những cái áo vốn quen được đối xử một cách nể nang hơn. Song những cử động của nàng chỉ góp phần làm chậm công việc của những người đầy tớ hơn là làm cho nó được mau hơn.

- Chắc bà đã báo tin cho ông nhà biết? Chị hầu phòng rụt rè hỏi.

Không trả lời, Giuyli lấy giấy; nàng viết:"Mẹ tôi ốm ở Nixơ - Tôi đến đó với mẹ". Nàng gập tờ giấy làm tư, nhưng nàng không thể nào viết tên người nhận lên tờ giấy được.

Đang khi sửa soạn đi, một người đầy tớ bước vào. Anh ta nói:

- Ông Satôfo muốn xin phép vào gặp bà. Có cả một ông nữa đến cùng một lúc, tôi không biết là ai, nhưng có thiếp của ông ta đây ạ.

Nàng đọc:"E. Đarxi, bí thư đại sứ quán".

Suýt nữa thì nàng thét lên.

- Tôi không tiếp ai cả! nàng nói to; anh ra nói tôi ốm. Đừng nói tôi sắp đi.

Nàng không thể tự giải thích tại sao Satôfo và Đarxi lại đến thăm nàng cùng một lúc, và trong cơn bối rối nàng tin rằng Đarxi đã chọn Satôfo làm bạn tâm sự. Song không có gì giản dị hơn sự có mặt đồng thời của họ. Đến do cùng một động cơ, hai người đã gặp nhau ở ngoài cửa; và sau khi chào nhau rất lạnh lùng, hai người rủa thầm nhau kịch liệt.

Nghe người đầy tớ trả lời, hai người cùng nhau xuống thang, lại chào nhau lạnh lùng hơn trước, rồi mỗi người đi một ngả.

Satôfo đã nhận thấy sự lưu ý đặc biệt của Saverni phu nhân đối với Đarxi và ngay từ lúc đó gã căm ghét Đarxi. Về phần Đarxi, một kẻ tự phụ là biết xem tướng, chàng không thể nhận thấy vẻ bối rối bực tức của Satôfo mà không kết luận rằng gã yêu Giuyli; và vì là một nhà ngoại giao nên chàng giả thiết điều chẳng lành trước, kết luận một cách khá vội vã rằng Giuyli không đến nỗi nhẫn tâm đối với Satôfo.

- Cái con lẳng lơ kỳ dị này, chàng tự nhủ khi bước ra, chắc không muốn tiếp cả hai người, vì sợ một màn yêu cầu cắt nghĩa như trong vở kịch Người yếm thế (37)... Nhưng mình thật ngốc nên mới không tìm ra được cớ để ở lại, mặc kệ cái thằng trẻ tuổi hợm mình kia ra về. Nhất định, nếu mình chờ hắn ta quay lưng đi là mình được tiếp, ừ mình dứt khoát hơn hắn ở chỗ mình là của mới.

Nghĩ thế, chàng dừng bước rồi quay lại và trở vào nhà của Saverni phu nhân. Satôfo cũng đã quay đầu lại nhiều lần để quan sát chàng, gã trở gót và theo dõi chàng từ xa.

Người đầy tớ ngạc nhiên lại thấy Đarxi, chàng bảo người đó rằng chàng quên nhắn bà chủ một câu, rằng đó là một việc gấp, một việc mà một bà đã nhờ chàng nói giúp với Saverni phu nhân. Nhớ ra rằng Giuyli biết tiếng Anh, chàng lấy bút chỉ viết trên tấm thiếp của mình:"Xin phép hỏi khi nào tôi có thể trình Saverni phu nhân xem cuốn an-bum Thổ Nhĩ Kỳ của tôi".

Chàng trao tấm thiếp cho người đầy tớ và nói rằng chàng chờ trả lời.

Mãi không thấy trả lời. Sau cùng người đầy tớ trở lại, rất bối rối.

- Phu nhân, anh ta nói, vừa mới ngất đi và bây giờ phu nhân mệt quá nên không trả lời ông được. - Tất cả đã diễn ra trong mười lăm phút. Đarxi không tin rằng Giuyli đã ngất, nhưng hiển nhiên là nàng không muốn gặp chàng. Chàng quyết định như một nhà hiền triết; và nhớ rằng chàng cần đến thăm mấy người ở trong khu phố này, chàng bước ra không hề bận tâm thêm đến chuyện trắc trở đó nữa.

Satôfo đang chờ chàng, giận dữ lo lắng. Trông thấy chàng đi qua, gã không còn nghi ngờ gì nữa rằng chàng là người tình địch may mắn hơn gã, và gã quyết tâm sẽ nắm lấy cơ hội đầu tiên để báo thù cả con người không trung thành lẫn kẻ đồng lõa của nó. Thiếu tá Peranh mà gã gặp rất đúng lúc, được nghe gã tâm sự, ông cố an ủi gã và còn bảo rằng những điều nghi ngờ của gã không có gì là chắc chắn.