- 9 -

MINH THỞ DÀI. Người thiếu phụ tưởng Minh buồn chuyện của mình, lau nước mắt:

- Cực khổ lắm chú ơi. Bọn nó giết hàng ngàn người vậy đó. Bên Kompong Cham còn nhiều người bị kẹt trong vùng đánh nhau, chưa ra được. Còn ở Nam Vang, dân Việt ở Nhà Bè và bên Xóm Biển cũng bị đem đi thủ tiêu biết bao nhiêu. Cũng tại mấy “ông ấy” báo hại không à. Chớ người Miên cũng có người tốt lắm, giúp đỡ người Việt mình rất nhiều.

Minh lại an ủi người đàn bà thêm mấy câu. Thiếu phụ chợt chỉ tay về phía cầu thang, nói với Minh:

- Con nhỏ em tôi kia rồi!

Minh quay lại. Một cô gái khoảng mười bẩy, mười tám tuổi đang leo lên, cười với chị và cúi đầu chào Minh.

Người đàn bà nói:

- Nó tên Ngọc Mai.

Minh cười:

- Chào cô Mai.

Ngọc Mai đáp:

- Dạ, thưa Chú.

Minh phản đối:

- Sao lại kêu bằng chú. Anh chớ?

Thiếu phụ cười:

- Bên này chúng tôi thường kêu ai lớn cũng bằng chú hết.

Minh giải thích:

- Người miền Bắc chúng tôi chỉ kêu chú khi nào là em ba, hoặc là em của mình.

Người đàn bà đề nghị:

- Vậy thì Ngọc Mai kêu bằng anh cho chú vui lòng nghe em.

Ngọc Mai dạ một tiếng thật ngoan.

Minh bảo:

- Chị kêu chú thì được. Chú em đó.

Ba người nói chuyện vui vẻ và thân mật rất nhanh. Mai kể là đang học troisième trường bà Phước Providence ở Nam Vang thì bỏ học về ở với anh chị ở Kompong Cham. Được mấy tháng xẩy ra vụ này.

Minh hỏi:

- Nếu vậy em nói tiếng Pháp giỏi lắm nhỉ Mai?

Ngọc Mai trả lời một cách hồn nhiên:

- Dạ, cũng được được thôi anh à. Ở bên này Pháp văn là sinh ngữ chánh. Em còn nói được tiếng Miên, tiếng Tầu.

- Giỏi quá. Vậy là Mai nói được bốn thứ tiếng Pháp, Việt, Miên, Tầu đấy.

Ngọc Mai lém lỉnh:

- Tiếng Anh nữa chớ. Em có học ít lâu, nói được chút chút. Như Good Morning. How are you…

Ba người cùng cười.

Minh đề nghị:

- Vậy Mai dậy anh tiếng Miên nhé.

- Để chi vậy anh?

- Thì để khi trở lại Nam Vang tán các cô Miên chơi.

- Gái Miên ít cô đẹp lắm anh. Các cô Việt, Tầu hay Miên lai các dân khác mới đẹp.

Minh gật đầu:

- Đúng. Anh chưa gặp cô Miên nào đẹp xuất sắc cả. Nhưng các cô Việt thì gặp nhiều, như Mai chẳng hạn.

Ngọc Mai đỏ mặt, e thẹn:

- Ớ, em mà đẹp!

Minh thành thật:

- Mai đẹp lắm là khác.

Ngọc Mai cười, quay đi. Một lát, Mai hỏi:

- Anh muốn học tiếng Miên thiệt hả?

- Ừ. Nhưng để anh đặt ra từng câu tiếng Việt, rồi em nói câu tiếng Miên cho anh nghe. Học vậy chóng thuộc và chỉ học những câu cần thiết thôi.

- Dạ.

Minh nói:

- Chào cô.

- Chùm riêc xưa.

- Cô tên gì?

- Niêng ai, s-mua ây.

- Cô bao nhiêu tuổi?

- Niêng ai, à du pà man?

- Tôi muốn kết bạn với cô.

- Khnhum choongthơ mưt chòm muôi niêng ai.

Minh chăm chú nghe và nhắc lại từng câu một cách khó nhọc. Hai chị em Mai cười rúc rích. Cứ thế, Minh nhờ Mai chỉ cho các câu muốn biết. Khi Minh từ biệt hai chị em vì tới giờ cơm Minh đã học được gần một trăm câu. Minh đứng lên, nhìn gương mặt tươi thắm của cô gái chợt thấy lòng xao động.

Minh nói thầm:

- Nếu anh nói với em những câu em vừa chỉ, em sẽ trả lời sao đây.

Minh đi một vòng khắp khoang tầu để hỏi xem có ai cần nhờ vả gì thêm. Minh nhận thấy một điều, ai cũng hỏi “về bên mình dễ sống không ông?”. Dễ sống thì chắc chắn là không rồi, so với Cao Miên. Bên mình chiến tranh tự bao năm, đời sống vất vả, ai nấy phải cực nhọc mới đủ ăn. Nhưng Minh không thể trả lời mọi người như vậy, mà phải nói quanh:

- Cũng không cực nhọc gì mấy, cô bác à.

Có người tỏ vẻ âu lo, có người cương quyết nói thà về bên nhà cực khổ còn hơn ở đây chết oan chết ức không biết lúc nào. Những than thở của mọi người, những đau khổ của họ mà Minh đã nghe làm Minh thấy mệt mỏi. Đó là những đau thương mà Minh sợ hãi phải thấy, phải nghe. Vì Minh đã từng chìm đắm trong những thứ đau thương như thế.

Bữa cơm trưa qua đi vội vàng. Mọi người ăn thật nhanh để tiếp tục đi giúp đỡ dân chúng. Minh lên khoang tầu chỉ dẫn mọi người cách dùng thuốc trên các bao do y tá cấp, dậy trẻ em hát những bài hát cộng đồng và lấy nước uống cho các gia đình.

Quá trưa, trời nóng hừng hực vì tầu neo một chỗ. Mọi người quạt phành phạch. Minh leo lên chỗ hai chị em Mai.

Chị Hai, chị của Mai, đang ru con ngủ, Mai ngồi nhìn vơ vẩn ra sông. Thấy Minh lên, Mai lộ vẻ mừng rỡ trên nét mặt. Mai nói nhỏ:

- Em trông anh ghê.

Minh thấy thoáng xúc động:

- Có chuyện gì đó Mai?

- Ngồi buồn muốn chết à. Trông anh lên nói chuyện cho vui.

Minh cười:

- Anh phải làm việc chứ?

- Có, em có thấy. Nhưng mà… anh làm việc lâu quá à.

Minh nghe như có âm thanh nũng nịu trong câu nói đó. Tự dưng Minh thấy gần gũi với Ngọc Mai nhiều hơn. Minh thân mật nắm tay Mai dắt ra sát dây cáp an-toàn. Hai người đứng ngó về hướng biên giới. Minh vung tay chỉ:

- Phía đó là Việt-Nam mình đó em. Ngày đầu tiên tầu lên Nam Vang anh gặp một xác người trôi gần khúc này, về hướng đó.

Giọng Mai chợt buồn:

- Đối với em, biến cố vừa qua thật là khủng khiếp. Em không trông thấy, nhưng em đã nghe bao nhiêu gia đình trong trại tập trung gặp nạn, thật thương tâm. Có gia đình bị giết hết chỉ thoát một người con gái nhỏ. Chị ấy ở một mình trong trại, đi xin ăn mọi nhà.

Minh nghe như Mai muốn khóc. Minh hỏi:

- Em ghét người Miên không?

- Em… em không biết nữa. Bọn bạn học trong trường, những người hàng xóm nhà em thảy đều rất tốt. Nhờ họ mà hai chị em và hai cháu nhỏ thoát chết. Em nên oán hận họ không? Em có thù ghét họ không? Nhiều lúc ngồi nghĩ lại, em không biết mình nghĩ sao nữa. Có lẽ em thù hận những kẻ hung ác giết người vô tội, nhưng em không thù hận tất cả người Miên. Sau này, những gia đình Miên có con đi lính bị mấy ông Việt Cộng giết chết trong các trận đánh, em lại thấy thương họ. Em nghĩ không phải bất cứ ai muốn giết người, nhiều khi chỉ vì bị bắt buộc. Ở đây dân Miên bị mấy người làm lớn trong chính quyền thúc đẩy giết dân Việt, họ bảo người Việt toàn là Việt Cộng. Và vì mang tội là Việt Cộng nên mới có vụ Cáp Duồn khủng khiếp này.

Minh gật đầu công nhận:

- Có thù hận là có chiến tranh em ạ. Người ta khơi dậy trong lòng kẻ khác những thù hận mơ hồ rồi thúc đẩy họ vào đường làm ác. Sự thực, bản tâm của mỗi người, ai cũng thương kẻ khác và muốn sống yên ổn, hòa bình.

Ngọc Mai chợt hỏi:

- Bao giờ tầu chạy hả anh?

Minh chỉ tay vào chiếc tầu đậu gần đó:

- Chiếc tầu kia là trưởng đoàn. Khi nào ông Tư Lệnh Hạm Đội trên tầu đó cho lệnh thì tầu mới chạy. Nghe nói bốn giờ chiều nay mới nhổ neo, vì còn chờ đón thêm những đồng bào bị kẹt ở Biển Hồ mấy bữa rồi.

- Em mong chóng về tới nơi. Ở đây lúc nào em cũng nghĩ tới những bất trắc có thể xẩy tới. Em không muốn nhìn thấy bóng dáng những người lính Miên nữa.

Minh cười:

- Em thù ghét họ đó thôi.

- Không hẳn thế. Nhưng họ nhắc nhở mọi người nhớ đến những chết chóc vừa qua. Họ đang là kẻ thắng – đối với dân Việt ở đây thôi – nên có vẻ đáng ghét. Nếu họ bị bắt, bị giết, và em nhìn thấy, chắc em cũng tội thương cho họ.

- Anh kể Mai nghe câu chuyện này. Đây là chuyện thật trong đời anh, lúc còn thơ ấu. Ngày đó chiến tranh đã có tự lâu rồi, giữa những người thanh niên chống Pháp – với giặc Pháp xâm lăng. Dân làng anh bị giết cũng nhiều, nhắc tới quân Pháp anh cũng thấy thù hận. Như em bây giờ. Nhất là mỗi lần có đàn ông trong làng bị bắt đi mất tích. Nhưng bộ đội lúc đó, cũng bắt được quân Pháp, và đôi lần đem “triển lãm” chúng tại làng cho dân tới coi…