Q1 - Chương 115 Thiết hoa rực rỡ. (1)

Thiết hoa của Ấm Thành là một loại pháo hoa đặc biệt, toàn quốc không nơi nào có, tục gọi là thiết lễ hoa hoặc thiết ly hoa, dùng sắt nấu chảy thành dạng sền sệt rồi bắn lên trời, sau khi tản ra, nước sắt nóng dưới tác dụng của ô xi hóa biến thành đóa hoa lửa, gọi là pháo hoa còn hơn cả pháo hoa... Điều này liên quan tới Lộ Châu chúng ta có lịch sử luyện sắt lâu đời. Giáo sư Tử, giáo sư Tống, hai vị là chuyên gia ở phương diện này, tôi múa rìu qua mắt thợ rồi."

Trưởng ban Hứa quay đầu lại nói với hai vị giáo sư ở ghế sau, cùng tới xem quay cảnh phong tục dân gian lần này, cách biệt hai tháng, lần này trưởng ban Hứa càng cẩn thận hơn lần trước. Chuyện ngoại ý muốn ở Học viện Lộ Châu làm giáo sư Tả phất tay bỏ đi, ông ta liên lụy không ít.

Từ Lộ Châu tới trấn Ấm Thành còn hơn 30km lộ trình, lúc này tâm tình Tả Nam Hạ và Tống Thành Dương rất tốt, thời gian bữa tối vừa mới qua, Tả Nam Hạ khiêm tốn vài câu, nhưng ông bạn già Tống Thành Dương lại cười nói:" Trưởng ban Hứa, anh đúng là múa rìu qua mắt thợ đấy, mẹ của Lão Tả là người Ấm Thành, cậu ông ấy là đội trưởng đội thiết hoa thập niên 60. Thập niên 70 ông ấy về Lộ Châu, tôi cùng ông ấy đi thăm người thân, cậu ông ấy trên 70 vẫn làm thiết hoa."

"Thế ạ?" Trưởng phòng Hứa hiểu ra, bảo sao Tả Nam Hạ lại muốn đi xem miếu hội này như thế:

"Ha ha ha, khi đó hai chúng tôi là giáo viên nghèo, không có đãi ngộ thế này." Tả Nam Hạ nhận lấy ấm trà mát trưởng ban Hứa đưa cho, đặt vào tay Tống Thành Dương, vị giáo sư còn nhiều tuổi hơn mình, giải thích:

"Nghiêm khắc mà nói thì đây là một loại nghi thức trừ ma quỷ của Lộ Châu trong quá khứ, khi đó nghi thức chôn cất là làm thiết hoa, theo quan niệm người xưa, quỷ chết oan không thể đầu thai chuyển kiếp. Cho nên vào 15 tháng 2 hay 15 tháng bảy, làm thiết hoa để minh oan cho quỷ bị oan. Địa điểm đặt dưới cây hòe già, rồi cố ý bắn thiết hoa vào cành cây, tượng trưng cho cây sắt nở hoa. Thời xưa dùng phương thức này bày tỏ sự đồng tình với người chết oan, hi vọng kiếp sau họ thành người, sau đó phát triển thành phong tục ngày rằm tháng bảy... Có điều vì thiết hoa rực rỡ, đến ngày hôm nay thành hoạt động giải trí cho ngày vui, chôn cất không dùng thiết hoa nữa. Ha ha ha, đôi khi phong tục dân gian cũng biến đổi, giống chính phản luận triết học vậy, có thể chuyển hóa lẫn nhau."

"Ồ, tôi xem thiết hoa không ít lần, vậy mà không biết nó bắt nguồn từ nghi thức chôn cất." Trưởng ban Hứa làm ra vẻ thụ giáo, tuy là nịnh bợ, cũng là sùng bái. Nếu nói tới phong tục dân gian, dù là người bản xứ như ông ta cũng chắc gì biết nhiều hơn hai ông già.

Giáo sư Tống ở bên cũng kể ra loạt nguồn gốc các phong tục, còn nói vào thập niên 30, có truyền giáo sĩ Hà Lan đem không ít nghệ thuật dân gian Lộ Châu giới thiệu với nước ngoài, đặc biệt là nghệ thuật đáp diêm đài và thiết hoa, được gọi trong sách là "ma thuật thần kỳ."

Xe vừa đi vừa trò chuyện, Tả Nam Hạ thi thoảng nhìn ra ngoài, lần này bày vẽ còn lớn hơn lần trước, đi phía trước có xe cảnh sát mở đường, dẫn đội là bốn chiếc Audi của thành ủy, sau có bảy tám cỗ xe của tập đoàn Thiên Tích, ĐTH, tổ chế tác.

Nghe tiếng còi cảnh sát, Tả Nam Hạ cau mày quay đầu lại, giáo sư Tống tóc lưa thưa da đen đúa trêu:" Sao, lại phá hoại sự thanh tâm quả dục của ông à?"

Nói thật là có một chút, con gái ông là chủ tịch tập đoàn Thiên Tích, thành phố coi mời gọi đầu tư là chuyện trọng đại hàng đầu, chiêu đãi quá mức rồi. Đi tới trạm thu phí thì mở cửa toàn bộ, đầu đường có CSGT đứng nghiêm chào, đại lộ nhờ dọn đường mà trống không đi băng băng.

Tả Nam Hạ rõ ràng ghét trò này, lắc đầu nói:" Không giấu Lão Tống ông, tôi không ngờ một ngày mình lại thành giai cấp đặc quyền, thập niên 70 tôi về, ông nhớ không? Xe ca nửa đường bị hỏng, phải ngồi xe lừa về Ấm Thành."

"Đây cũng là sự chuyển hóa mà, có gì mà nghĩ không thông?" Tống Thành Dương cười lớn, hiểu tâm thái bạn mình, e là có chút không hài lòng với loại an bài này, khuyên:" Nhập gia tùy tục đi, Lão Tả ông thành nhân vật lớn rồi, không thể ngồi xe lừa về quê nữa. Không nhìn ra đấy, ông vẫn nóng tính như vậy, không nói một câu đã đi, nắm xương già tôi đây vẫn bị kéo đi xin lỗi ông."

"Nói thế không đúng, tôi không phải cố ý làm ông khó chịu... Tôi tức giận thật, toàn thành phố có một trường đại học như vậy, thế mà thành cái gì rồi?"

"Thành cái gì, trước mắt cũng là thứ ông không chịu được, ông vẫn chấp nhận đấy sao?"

"Ông đừng có đánh tráo khái niệm, không khí xã hội và không khí giáo dục phải có sự ngăn cách tối thiểu chứ? Lúc tôi tới Học viện Lộ Châu không biết vừa xảy ra tẩy chay, sau lại bại lộ chuyện thực phẩm giả kém chất lượng... Cảnh tượng này chúng ta không bàn, nhưng trường học biến thành nơi tranh danh đoạt lợi, đấu đá lẫn nhau là không được."

" Nam Hạ, ông chẳng giống đã 70 mà như vừa mười bảy ấy... Tôi phát hiện dáng vẻ xuất thế của ông là giả vờ mà ra. Tôi không tin, bây giờ nhà nhà mở rộng tuyển sinh, trường của ông khá hơn Học viện Lộ Châu bao nhiêu? Cái gọi là văn hoa luôn là thứ phụ thuộc vào chính trị và chính quyền, không phải một hai người là thay đổi được hiện trạng. Chúng ta không phải là người may mắn sót lại sau cơn lũ chính trị sao?"

Hai ông gia đốp chát nhau, Tống Thành Dương nói cho Tả Nam Hạ không phản bác nổi.  So ra thì ông già Tống Thành Dương già nua nhăn nheo còi cọc chẳng có tí tiên phong đạo cốt nào, nhưng qua những lời này thấy được cảnh giới cao hơn Tả Nam Hạ không chỉ một bậc. Nghe lời ấy Tả Nam Hạ chỉ cười cho qua.

Trưởng ban Hứa không dám xen vào tranh cãi của hai vị giáo sư, giờ cũng hiểu đôi chút nỗi đau của Tả Nam Hạ là thành thị hóa phá hoại phong tục dân gian, lần trước chuyện xảy ra ở Học viện Lộ Châu làm địa phương khốn đốn, ít nhiều kính sợ ông già không có chút làm cao nào của người giàu sang này.

"Này Lão Tống, hai chúng ta chẳng sống được bao năm nữa, ông nói thế hệ sau, thế hệ sau nữa của chúng ta sẽ lớn lên trong bầu không khí nào, tôi thật không dám nghĩ."

"Cần trưởng thành rồi sẽ trưởng thành thôi, chúng ta không có năng lực dự báo tương lai, nhưng chúng ta đã làm những chuyện có thể trong phạm vi năng lực của mình cho tương lai, kiếp này không còn tiếc nuối nữa rồi. Điểu này tôi không lo, giống như ông từng giảng giải, hạt giống văn hóa ăn sâu vào xương mỗi người, nếu có mảnh đất thích hợp sẽ đâm chồi nảy lộc. Tôi dùng sự thật phản bác lo lắng của ông, hai năm qua luận văn tốt nghiệp sơ thẩm mà tôi nhận được toàn rác rưởi, có điều trong rác rưởi khả năng có một bài ông hứng thú..."

Tống Thành Dương nói rồi lấy từ trong túi xách kiểu cũ ra một xấp luận văn. Tả Nam Hạ còn cho rằng Lão Tống muốn tiến cử ai đó, cười không bóc trần, đây là ân tình thuận tay mà làm thôi, ông làm không ít. Nhận lấy luận văn nhìn sơ qua vài dòng, hứng thú tăng mạnh, lấy kính lão, bật đèn. Trưởng ban Hứa vội bảo hạ vách ngăn xuống, để không gian yên tĩnh cho hai giáo sư thảo luận học thuật.

Rất yên tĩnh, Tả Nam Hạ xem tập luận văn dày, tới khi Ấm Thành đã trong tầm mắt cũng không nhận ra. Tống Thành Dương mỉm cười đắc ý, vị này đúng là cao hơn Tả Nam Hạ một bậc.