Chương 6 6:.

Trong những trường hợp và hoàn cảnh khác nhau, khi nói chuyện với những người khác nhau, chúng ta không thể thiếu ngôn ngữ hài hước. Kĩ năng ngôn ngữ hài hước có thể khiến cuộc trò chuyện vui vẻ hơn. Nắm vững kĩ năng ăn nói hài hước là một cách tối cần thiết để nâng cao năng lực ngôn ngữ. Dưới đây là một số kĩ năng hài hước

trong công việc và trong cuộc sống xã hội dành cho những người trẻ tuổi.

Mượn dốc xuống lừa

Có lúc, chúng ta sẽ bị vướng vào những tình huống rất căng thẳng, không biết phải làm thế nào. Khi người khác làm khó bạn, bạn lâm vào tình cảnh như ngồi trên lưng một con lừa đang chạy và không thể xuống được. Lúc này, bạn có thể vin vào những điều đối phương nói, không xung đột trực diện với người đó mà hãy mượn “con dốc” người đó tạo ra để thuận lợi nhảy khỏi lưng lừa giúp bản thân thoát khỏi hoàn cảnh rắc rối.

Một thanh niên trẻ tuổi mới đi làm, tính cách hướng nội, ngại giao tiếp, chỉ cần gặp người lạ là đã toát mồ hôi. Một lần, vị lãnh đạo mới nhậm chức hẹn gặp cậu, cậu rất căng thẳng, mồ hôi vã ra như tắm. Vị lãnh đạo thấy vậy bèn nói: “Cậu rất nóng phải không? Tôi bật quạt cho cậu nhé.”

Cậu thanh niên linh động lấy việc toát mồ hôi làm chủ đề và nói: “Tôi thật không ra sao cả, gặp lãnh đạo mà trừ móng tay ra, còn lại toàn thân đều toát cả mồ hôi.” Vị lãnh đạo nghe vậy liền bật cười.

Thật không ngờ, rất nhanh chóng, tâm lí cậu thanh niên đã cân bằng trở lại và cũng không toát mồ hôi nữa. Lần sau khi gặp tình huống tương tự, cậu đều biết nói những câu hài hước, thậm chí còn có thể tự tin nói chuyện trước đám đông.

Mượn vật nói vật

Phương pháp mượn vật nói vật yêu cầu bạn phải chịu khó quan sát cuộc sống, nắm được những ví dụ điển hình có liên quan tới công việc của bản thân và vận dụng linh hoạt.

Mượn vật nói vật chính là khi gặp những đề tài có liên quan đến bản thân, mượn một câu chuyện cười và kết hợp nó với vấn đề của mình. Điều này yêu cầu bạn phải không ngừng năng cao kĩ năng vận dụng sự hài hước.

Trương Đại Thiên là một họa sĩ nổi tiếng ở Trung Quốc. Một lần khi đi ăn cùng bạn, các bạn luôn lấy bộ râu dài của Trương Đại Thiên

ra làm đề tài và không ngừng kể chuyện cười để trêu chọc ông.

Trương Đại Thiên chỉ im lặng, chờ các bạn nói hết mới lên tiếng: “Tôi cũng xin góp một câu chuyện có đề tài liên quan tới bộ râu.”

“Thời Tam Quốc, sau khi hai người anh em Trương Phi và Quan Vũ qua đời, Lưu Bị quyết định sẽ đánh trận báo thù. Con trai của Quan Vũ là Quan Hưng và con trai của Trương Phi là Trương Bao tranh nhau làm người tiên phong, điều này khiến Lưu Bị rất khó xử. Để cho công bằng, Lưu Bị nói: “Các cậu hãy kể về những chiến công của cha mình, ai kể được nhiều hơn người đó sẽ đi tiên phong.” Sau khi Trương Bao kể một loạt chiến công của tiên phụ Trương Phi, đến lượt con trai Quan Vũ, nhưng Quan Hưng không biết nói gì, mãi mới thốt ra được một câu: “Râu của tiên phụ rất dài.” Nghe vậy Lưu Bị rất tức giận bèn mắng: “Cha cậu khi còn sống có biết bao nhiêu chiến công hiển hách, cậu không kể lại đi nói chuyện râu dài làm gì?”

Mọi người nghe xong câu chuyện của Trương Đại Thiên đều không nói được lời nào, từ đó, họ cũng không nhắc đến chuyện bộ râu nữa.

Trương Đại Thiên đã mượn câu chuyện cười về bộ râu để tự giải thoát mình khỏi hoàn cảnh bị chế nhạo, cũng là để đáp trả lại sự trêu chọc của bạn bè. Đây chính là điểm hay của cách mượn vật nói vật.

Làm hài hòa, đơn giản hóa mọi việc

Phương pháp này chính là sử dụng kĩ năng hài hước để đơn giản hóa những sự việc nghiêm trọng, vận dụng những câu chuyện cười để tạo ra hiệu quả hài hước. Người thời xưa cũng đã sử dụng cách này.

Tương truyền, Hán Vũ Đế rất muốn trường thọ. Một ngày, ngài nói chuyện với các quan, khi nói đến chuyện sống thọ hay không, Hán Vũ Đế nói: “Theo sách tướng số, nhân trung càng dài thì tuổi thọ càng dài. Nếu nhân trung dài một tấc thì có thể sống một trăm năm.”

Một viên quan ngồi bên cạnh Hán Vũ Đế nghe xong bật cười, các quan khác rất lấy làm lạ, trách ông ta sao lại có thể vô lễ như vậy.

Hán Vũ Đế hỏi ông ta cười cái gì, viên quan bèn giải thích: “Thần không cười bệ hạ, thần cười Bành Tổ. Người sống 100 tuổi, nhân

trung dài một tấc. Bành Tổ sống 800 tuổi, nhân trung dài tám tấc, chắc hẳn mặt Bành Tổ phải dài tới một trượng”.

Hán Vũ Đế nghe vậy không nhịn được cười.

Cách nói của viên quan nọ không chỉ khiến Hán Vũ Đế nguôi giận mà còn đạt được mục đích khuyên nhủ Hán Vũ Đế. Đặc điểm của phương pháp đơn giản hóa mọi việc chính là có thể khiến cho những điều khó nói trở nên nhẹ nhàng, dễ tiếp nhận.

Nói ngược

Nói ngược chính là phương pháp dùng ngôn ngữ tương phản để diễn đạt chính xác một tư tưởng nào đó, nắm bắt tâm lí của đối phương và hoàn cảnh giao tiếp. Đồng thời còn phải chú ý sự chừng mực của ngôn ngữ, nhất định không được làm tổn thương lòng tự tôn của người khác.

Có thể thấy, nói ngược hài hước có tính phức tạp nhất định, khi sử dụng nhất định phải chú ý phương pháp.

Một người nọ đã hút thuốc được mấy chục năm. Trong một lần họp mặt bạn bè, mọi người đều khuyên ông bỏ thuốc, nói rằng bệnh ung thư phổi của ông là do hút thuốc lá mà ra. Thế nhưng ông không nghe, còn nói về những điểm tốt của thuốc lá cho những người không hút thuốc nghe.

Lúc này, một người phụ nữ bước đến và nói: “Không sai, anh nói rất đúng, hút thuốc thực ra rất có lợi, hơn nữa còn có lợi rất nhiều.

Hút thuốc có thể phòng kẻ trộm, chó khi gặp người hút thuốc sẽ tránh xa, ngoài ra, điều quan trọng nhất là người hút thuốc sẽ trẻ lâu.” Mọi người nghe vậy, rất nghi ngờ nên bắt bà giải thích.

Người phụ nữ nói tiếp: “Mọi người không hiểu ư? Người hút thuốc vào lúc nửa đêm hay bị ho, đó cũng là thời gian hoạt động của bọn trộm, nghe thấy tiếng động chúng sẽ không dám vào nhà. Người hút thuốc cơ thể thường rất yếu, sớm bị còng lưng, lũ chó nhìn thấy người còng lưng, sẽ tưởng người đó đang cúi xuống nhặt đá ném nên đương nhiên sẽ tránh xa. Người hút thuốc còn dễ bị mắc bệnh ung thư phổi, có thể sống được bao lâu chứ? Chết sớm thì đương nhiên sẽ mãi ở tuổi đó.”

Mọi người nghe xong đều bật cười. Người đàn ông hút thuốc cũng không có lời gì để nói nữa. Sau đó, ông ta đã cố gắng bỏ thuốc.

Lời giải thích của người phụ nữ chính là nói ngược. Bà nói về những điều tốt, nhưng thực chất lại là những hậu quả xấu của việc hút thuốc, bà không chỉ khuyên được người bạn bỏ thuốc lá, mà còn để lại ấn tượng rất sâu sắc bởi sự hài hước của mình.

Ngôn ngữ hai tầng ý nghĩa

Phương pháp này chính là ngoài mặt thì nói chuyện A, nhưng thực chất lại ám chỉ chuyện B, hai vấn đề được liên kết bằng sự hài hước để tạo ra hiệu quả tích cực.

Gerald Ford là Tổng thống thứ 38 của nước Mỹ, khi nói chuyện, ông thường thích sử dụng ngôn ngữ đa nghĩa, điều này khiến cho cách nói chuyện của ông rất hài hước.

Có một lần, một phóng viên hỏi ông, giữa ông và Tổng thống Lincoln có điểm gì khác nhau, ông trả lời: “Tôi là một chiếc Ford, chứ không phải Lincoln. Mọi người đều biết, Lincoln là một vị Tổng thống vĩ đại của nước Mỹ, nhưng cũng là tên một hãng xe hơi cao cấp nhất. Còn Ford chỉ là một hãng xe hơi phổ thông, rẻ tiền nhưng đại chúng hóa.” Ông vừa nói xong, phóng viên mỉm cười và không hỏi thêm gì nữa.

Câu nói của Tổng thống Ford, một là thể hiện sự khiêm tốn, hai là ngầm tự khen mình là một vị Tổng thống được nhiều người yêu mến. Tuy nhiên, do đây không phải lời ông trực tiếp nói ra nên tránh được việc mang tiếng tự kiêu.

Người hài hước thường sử dụng cách nói đa tầng nghĩa, nó có thể giúp người nói thể hiện thái độ một cách nhẹ nhàng, ôn hòa, dí dỏm nhưng cũng không thiếu chính kiến. Nó là sự kết hợp khéo léo của “ngây thơ” và “lí tính”, thậm chí còn có thể nhẹ nhàng giúp bạn hóa giải khó khăn.

Thời nhà Minh, có một họa sĩ tên là Châu Huyền Tố. Có một lần, Chu Nguyên Chương yêu cầu họa sĩ vẽ bức tranh “Giang sơn thiên hạ” lên một bức tường lớn để thể hiện sự nghiệp vĩ đại của mình.

Châu Huyền Tố rất đắn đo, cho rằng giang sơn rộng lớn như vậy, làm sao có thể thể hiện chỉ bằng một bức tranh. Hơn nữa, cho dù có thể vẽ ra được, nhưng nếu không vừa ý hoàng thượng thì cũng mất đầu như chơi. Họa sĩ khéo léo nói: “Thần chưa được đến nhiều nơi nên không dám vẽ. Mạo muội xin hoàng thượng mở nét vẽ đầu tiên, vẽ một đồng cỏ trước, tạo ý tưởng để mở rộng thành bức tranh “Thiên hạ giang sơn đồ”.

Chu Nguyên Chương nghe thấy có lí, bèn cầm bút lên vẽ, một lát đã vẽ được đồng cỏ, sau đó lệnh cho Châu Huyền Tố vẽ tiếp. Châu Huyền Tố lập tức trả lời: “Giang sơn bệ hạ đã định, tuyệt đối không được sửa đổi!”

Chu Nguyên Chương nghe vậy rất vui, không những không trách họa sĩ mà còn khen ngợi ông.

Lời Châu Huyền Tố nói có hai tầng nghĩa, bề ngoài ông muốn nói bức tranh “Thiên hạ giang sơn đồ” đã xong nên không tiện thay đổi, nhưng ý nghĩa thâm sâu chính là Giang sơn của bệ hạ là vĩnh cửu, không ai có thể thay đổi. Lời nói này đã nhắm trúng tâm lí Chu Nguyên Chương, do vậy nhà vua rất vui và còn khen ngợi họa sĩ Châu Huyền Tố.

Khéo dùng cách nói phản logic

Phương pháp hài hước phản logic, chính là dùng những điều trái hình thức logic để giải thích các sự việc bất thường, từ đó tạo ra đột phá về tư duy, đem đến những liên tưởng hài hước bất ngờ. Phương pháp hài hước phản logic nói lên những điều trái với quy luật logic quen thuộc, khiến mọi người cảm thấy buồn cười với những cảm nhận mới mẻ.

Churchill là thủ tướng nổi tiếng của nước Anh, ông là người rất hài hước và có tài ngoại giao.

Trong một cuộc tranh luận, một nữ chính trị gia phe đối lập nói với ông: “Nếu tôi là vợ ông, nhất định tôi sẽ bỏ thuốc độc vào ly cà phê của ông.” Thủ tướng trả lời: “Nếu tôi là chồng của bà, tôi sẽ không do dự uống hết ly cà phê đó”.

Câu trả lời của thủ tướng mới nghe có vẻ không logic nhưng thực

chất lại rất khéo léo. Ý của ông muốn nói, nếu đối phương là vợ của ông, ông sẽ cảm thấy bất hạnh, thà uống thuốc độc mà chết còn hơn. Câu trả lời này có sức mạnh hơn nhiều so với việc tranh cãi đơn thuần, hơn nữa, điều bất ngờ là câu trả lời vừa hợp tình hợp lí, lại khiến đối phương không thể nói gì thêm nữa.

Sau khi kết thúc chuyến thăm Liên Xô cũ, Nixon định dùng chuyên cơ bay về Mỹ. Tuy nhiên, máy bay lại gặp sự cố. Kết quả kiểm tra cho thấy động cơ của máy bay bị hỏng. Theo quy định, nước chủ nhà Liên Xô cũ phải chịu trách nhiệm về điều này, do đó Tổng bí thư đảng Cộng sản Liên Xô khi đó là Brezhnev rất tức giận. Ông chỉ tay về phía Cục trưởng Cục hàng không và hỏi Nixon: “Thưa ngài Tổng thống, tôi nên phạt ông ta thế nào?”. “Hãy thăng chức cho ông ấy”, Nixon nhẹ nhàng nói, “May mà động cơ bị hỏng dưới mặt đất chứ không phải là trên trời, nếu không, tôi đã chết mất xác rồi.” Nghe vậy, tổng bí thư Bezhnev bèn cười, vị Cục trưởng Cục hàng không cũng thở phào nhẹ nhõm.

Trong ví dụ trên, Brezhnev đã nêu vấn đề xử phạt Cục trưởng Cục hàng không với Nixon. Thực chất đây là một bài toán khó, nhưng Nixon đã nhẹ nhàng giải quyết bằng sự hài hước. Câu nói “Hãy thăng chức cho ông ấy” không chỉ thể hiện sự độ lượng của Nixon, mà còn khiến vấn đề ngoại giao rắc rối trở nên đơn giản. Có thể thấy, Nixon có kĩ năng rất tuyệt vời trong lĩnh vực ngoại giao.

Sử dụng tư liệu có sẵn

Hài hước là một nghệ thuật, nhưng nghệ thuật hài hước đỉnh cao yêu cầu mọi người phải sử dụng những tư liệu, thông tin có sẵn, xử lí khéo léo, giống như gió trên mặt nước, mặc dù không nhìn thấy gió nhưng lại thấy nước lay động. Hãy khiến mọi người cười vui vẻ với trạng thái tâm lí thoải mái nhất.

Siêu thị đang trong thời gian khuyến mãi, người mua hàng xô đẩy chen nhau tạo ra cảnh tượng vô cùng hỗn loạn. Ai cũng đều rất căng thẳng, mọi người có thể xô xát bất cứ lúc nào. Một cô gái sau khi bị chen tơi tả đã nói với nhân viên thanh toán: “May quá, ngay từ đầu tôi đã không định tìm “văn hóa” ở chỗ các cô. Tôi không thể tìm thấy điều đó ở đây.” Nhân viên thanh toán sững người trong giây lát, sau đó nhẹ nhàng nói: “Chị có thể cho tôi xem hàng mẫu của chị không?” Người phụ nữ không nói gì, sau đó chỉ cười xấu hổ.

Người nhân viên thanh toán có trí tuệ rất thông minh, nhạy bén. Khi một khách hàng “thiếu văn hóa” trách mọc sự thiếu văn hóa của cửa hàng, cô không giải thích, cũng không tranh cãi, mà khéo léo sử dụng ngôn ngữ để nói với khách hàng rằng, chính khách hàng mới là người “thiếu văn hóa”. Cách làm này sẽ khiến khách hàng bình tĩnh lại, đồng thời thể hiện sự văn minh của bản thân.

Một phóng viên nước ngoài phỏng vấn một phụ nữ Trung Quốc thành đạt trong ngành kinh doanh nhà hàng. Phóng viên hỏi: “Nếu chủ tịch Mao còn sống, liệu các chị có được giàu có như bây giờ không?”

Câu hỏi này rõ ràng là một cái bẫy, cho dù người phụ nữ trả lời có hay không cũng đều không được. Thế nhưng người phụ nữ đã mỉm cười và ung dung trả lời: “Nếu không có chủ tịch Mao thì tôi đã chết lâu rồi, chứ nói gì đến chuyện giàu có”.

Trong trường hợp này, khi đối mặt với câu hỏi thiếu thiện ý của phóng viên, người phụ nữ Trung Quốc đã khéo léo trả lời một cách hài hước, tưởng như trả lời nhưng lại là hỏi khiến cho người phóng viên nước ngoài không còn gì để nói.