PHƯƠNG VỊ TÁM QUẺ CỦA VĂN VƯƠNG

Hình vẽ trên đây thấy ở Thuyết Quái Thiệu Tử nói rằng: Đây là tám quẻ của Văn Vương, tức là cái ngôi đi vào chỗ dùng và là cái học hậu thiên.

Lời bàn của tiên Nho

Thiên tử nói rằng: Cùng tột thay, việc làm Kinh Dịch của Văn Vương! Nó được sự dùng của trời đất chăng? Cho nên Kiền, Khôn giao nhau và thành quẻ Thái; Khảm, Ly giao nhau mà thành quẻ Ký Tế; Kiền sinh ở Tý, Khôn sinh ở Ngọ, Khảm trót ở Dần, Ly trót ở Thân, để ứng với thì giờ của trời; đặt Kiền ở Tây Bắc, lui Khôn về Tây Nam, trai lớn làm việc mà gái lớn thay mẹ, Khảm Ly được ngôi mà Đoái, Cấn sánh đôi, để ứng với phương hướng của đất, phép của vương giả đủ hết ở đó [65] .

Lại nói: Dịch tức là ý một Âm một Dương. Chấn, Đoái là cuộc bắt đầu giao nhau, cho nên nó nhằm vào ngôi sớm tối. Khảm Ly là cuộc giao nhau đã trót cho nên nó nhằm vào ngôi Tý Ngọ. Tốn Cấn không giao nhau, mà Âm, Dương hãy còn lẫn lộn, cho nên ở nơi hơi lệch trong chỗ “dùng”, Kiền, Khôn thì thuần Âm thuần Dương, cho nên nó nhằm vào ngôi “bất dụng”.

Lại nói: Đoái, Ly, Tốn được phần Dương nhiều, Cấn, Khảm, Chấn, được phần Âm nhiều, cho nên mới là chỗ “dùng” của trời đất. Kiền là cực Dương, Khôn là cực Âm, cho nên không có chỗ dùng.

Lại nói: Chấn Đoái ngang mà sáu quẻ nữa thì dọc, nó là chỗ dùng của Dịch [66] .