Dẫn Nhập

Sư thích đi đến nhiều nơi khác nhau, không chỉ vì niềm vui mà còn vì sư muốn học hỏi. Nhưng muốn học điều gì có giá trị thì phải phụ thuộc vào ba thứ: thấy, nghe và tư duy, tức là sử dụng tất cả các giác quan của ta để phục vụ cho một mục đích. Đôi khi ta gặp người có niềm tin nhưng sự thực hành của họ ở mức độ thấp, thì ta có thể phục vụ một mục đích bằng cách dạy họ đi đúng hướng. Nhưng khi ta có thể nhìn bằng mắt, nghe bằng tai và bị thuyết phục trong lòng rằng có điều gì đó thực sự tốt, đừng nghĩ điều đó là của ta hay của họ. Hãy ghi nhớ và mang nó ra thực hành cho bản thân. Vì trong thâm tâm, sư quyết phục vụ cho đạo giáo, nên sư đã luôn cố gắng hành thiện. Cho dù hoàn cảnh sư ở nơi cao sang hay thấp kém, sư luôn nghĩ đến việc phục vụ cho mục đích này.

Đối với vấn đề cư xử - nói cách khác, làm thế nào để mang lại lợi ích cho người có trình độ tiên tiến và người không quá tiên tiến - điều đó phụ thuộc vào hoàn cảnh. Tôn giáo không phải là tài sản độc quyền của người tại gia hay xuất gia, của thành phố này hay quốc gia kia. Tôn giáo là cái mang lại lợi ích cho tất cả mọi người, ở khắp mọi nơi. Nó thuộc về thế gian. Chúng ta càng có thể truyền bá lợi ích của nó, thì càng tốt. Nhưng dù sư có ý tốt, cố gắng thực hành phù hợp với những suy nghĩ này, sư vẫn không thể thoát khỏi việc bị chỉ trích, có lẽ vì những người chỉ trích sư không hiểu. Như gần đây - ngày 20 tháng 4 năm ngoái – sư đã tiếp chuyện với một vị trưởng lão, sư không muốn đi vào chi tiết. Những lời chỉ trích của vị ấy, nói ngắn gọn, là: "Sư dành nhiều thời gian cho cư sĩ tại gia quá, làm sao sư có thể tu hành để giải thoát?" Sư đã trả lời thẳng thắn với ông - nhưng trước tiên, sư hỏi ông cho chắc chắn: "Ý ông là thế nào?" "Hãy dạy người ta phương cách đi đến nibbāna", ông trả lời. "Đừng quan tâm quá nhiều đến cư sĩ". Vì vậy, sư nói, "Sư cũng thích dạy mọi người tiếp cận nibbāna, nhưng điều đó thật khó khăn. Sư cũng thích làm thế, nhưng nếu sư làm như ông nói, thì sư bị điên rồi. Giả sử ông trồng lúa. Khi lúa chín vàng, ông chỉ lựa gạo trắng thôi, không lấy gì khác, phải không? Sư thì gom tất cả. Người ta có cho là sư điên, sư cũng không quan tâm. Sư gom tất cả vì chúng có nhiều công dụng. Rơm, sư có thể cho trâu bò ăn, hoặc bán, hoặc dùng nhóm lửa. Cám thì dùng nuôi heo”. Ông lão nói: "Sư nói đúng". Và đó là kết thúc của vấn đề.

§ Sư khác với hầu hết các vị xuất gia ở chỗ sư không thích chỉ ăn một thứ thực phẩm - tức là thức ăn cụ thể ta dùng hàng ngày. Sư thích loại thực phẩm có ba hương vị trong mỗi miếng ăn. Đó là loại thực phẩm tốt – là thức ăn cho tâm, không phải thức ăn cho thân. Ba hương vị của nó là thức ăn của xúc giác, thức ăn của ý thức và thức ăn của sự chủ tâm (intentions). Có thể so sánh với trái sầu riêng, là loại trái cây ngọt ngào, béo ngậy mà hơi nhẫn đắng, tất cả ba trong một – loại sầu riêng mà ai cũng thích ăn.

Chất bổ dưỡng của thực phẩm cho xúc giác ở đây là những cái thấy, nghe, ngửi, nếm, xúc chạm và tưởng dễ chịu. Chất bổ dưỡng của thực phẩm cho ý thức có nghĩa là lưu ý đến những thứ đáng ưa thích qua mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và tâm. Và chất bổ dưỡng của thực phẩm cho sự chủ tâm nghĩa là sự thành công của những điều tốt đẹp mà chúng ta hướng tới. Kết hợp lại với nhau, chúng được gọi là thực phẩm của Pháp (Dhamma): ba hương vị trong một lần nhai. Bất cứ ai tiếp tục ăn loại thực phẩm này thường xuyên sẽ có một cuộc sống lâu dài, hạnh phúc và khỏe mạnh. Đây là loại thực phẩm sư muốn dùng.

Nói một cách đơn giản, đó là cảm giác hài lòng mà sư cảm nhận khi nhìn thấy các đệ tử của mình - các tỳ kheo, sa-di và cư sĩ - thực hành đúng cách. Đây không phải là thức ăn bằng gạo, mà là nhân phẩm, thực phẩm người (This isn’t rice food, it’s people food). Sư là nhà sư quái vật: Sư thích ăn nhân phẩm[1]. Nếu ai đó hành động theo cách khiến sư cảm thấy hạnh phúc và hài lòng, người đó sẽ giúp sư sống lâu hơn. Nếu ai đó cư xử không đúng mực, người đó sẽ khiến sư chết nhanh hơn. Lý do sư có mặt ở đây là để làm lợi ích cho đạo giáo, làm lợi ích cho thế gian. Sư đang kiếm sống, hy vọng sẽ được lợi nhuận. Nếu lúa sư trồng cho ra hạt lớn, to tròn và đem đến lợi nhuận tốt, sư sẽ quanh quẩn ở đây trong một thời gian dài. Nếu tất cả những gì sư nhận được là những hạt gạo còi cọc, không đem lại gì ngoài tổn thất, sư sẽ lên đường. Vì vậy, nếu sư thấy rằng ở lại sẽ phục vụ một mục đích, sư sẽ cố gắng thở tốt và sâu, tốt và sâu. Nếu sư thấy rằng ở lại không phục vụ một mục đích gì nữa, sư sẽ cố gắng thở ngắn hơn và ngắn hơn cho đến khi sư có thể ra đi ngay. Đó là khi sư có thể tự tại, loại hạnh phúc mà không có gì có thể so sánh, không còn cần phải ngồi đây hành hạ thân xác, lắng nghe phiền não của ai nữa: tỏa sáng, tất cả chỉ cho sư, không còn lo lắng, quan tâm đến gì nữa cả. Đó là thứ thực phẩm sư ưa thích. Còn về thức ăn cho thân, sư ăn vì sư phải ăn, thế thôi. Không phải vì sư muốn thế, nhưng vì không có gì thực trong đó. Ta ăn ngày nay, thì ngày mai phải đào thải nó ra. Nhưng với thực phẩm cho tâm, cái ta ăn hôm nay, có thể ở lại với ta trong mười năm, 100 năm sau. Ta sẽ không bao giờ chán nó, ta sẽ luôn cảm thấy no cho đến khi ta quên mất cảm giác đói là như thế nào.

Chú thích:

[1] ND: Tôi nghĩ là ở đây, Sư đang chơi chữ. Đọc trở lên trên ta sẽ thấy Sư định nghĩa rõ loại thực phẩm đó là gì.