“KỲ TÍCH SÔNG HÀN” VÀ NHÀ LÃNH ĐẠO CHUYỂN ĐỔI VĨ ĐẠI PARK CHUNG HEE

Rhee Jae Hoon - Chủ tịch Hiệp hội Khu Công nghiệp Hàn Quốc ở Back Seo Jae - Giám đốc Đại diện Công ty Điện tử Dae Young

Cuốn sách Kỷ nguyên Park Chung Hee và quá trình phát triển thần kỳ của Hàn Quốc (The Park Chung Hee Era) được Nhà xuất bản Đại học Harvard xuất bản lần đầu vào tháng Tư năm 2011. Và năm 2015, tức là 4 năm sau lần đầu tiên ra mắt, chúng tôi vô cùng vui mừng khi cuốn sách này được dịch sang tiếng Việt và xuất bản tại Việt Nam.

Cuốn sách Kỷ nguyên Park Chung Hee và quá trình phát triển thần kỳ của Hàn Quốc do Giáo sư danh dự Ezra F. Vogel của Đại học Harvard và Giáo sư Kim Byung-kook của Đại học Hàn Quốc đồng chủ biên, với sự tham gia của 19 giáo sư, nhà nghiên cứu Hàn Quốc. Cuốn sách đã đề cập tới nhiều chủ đề đa dạng và đưa ra nhiều quan điểm liên quan tới các vấn đề kinh tế, chính trị, xã hội, ngoại giao, kết hợp với việc nghiên cứu đối chiếu với các quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, các quốc gia Nam Mỹ trong thời của Tổng thống Park Chung Hee. Cuốn sách được biên soạn và tổng hợp từ các công trình nghiên cứu của nhiều nhà nghiên cứu thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau, do đó khó tránh khỏi việc tồn tại những ý kiến, quan điểm khác nhau giữa các học giả. Tuy nhiên, có thể khẳng định rằng, cuốn sách này đã làm rõ được chủ đề lớn nhất, đó chính là sự phát triển vượt bậc của Hàn Quốc trong kỷ nguyên Park Chung Hee. Rất nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới đã gọi sự phát triển vượt bậc của Hàn Quốc - quốc gia đầu tiên trên thế giới đi lên từ bần cùng, nghèo đói trở thành một trong những quốc gia phát triển hàng đầu chỉ trong vòng 50 năm, là “kỳ tích sông Hàn”. Song, trên thực tế, không hề có bất cứ một kỳ tích nào đến với Hàn Quốc, chính xác hơn, đó chỉ là thành quả lớn lao như kỳ tích được gây dựng bởi tài năng lãnh đạo của tổng thống Park Chung Hee, cùng với mồ hôi, công sức của toàn thể nhân dân Hàn Quốc.

Đặc biệt, nếu như vào thời điểm năm 1960, Hàn Quốc là một quốc gia nghèo trên thế giới với tổng thu nhập quốc dân bình quân đầu người là 79 USD, 50% ngân sách quốc gia phụ thuộc vào nguồn viện trợ bên ngoài và được xếp vào danh sách những nước cần được viện trợ khẩn cấp hay quốc gia có nền kinh tế đóng băng; thì đến năm 1996, Hàn Quốc đã gia nhập OECD, trở thành thành viên của G20 năm 2012 và đứng thứ 14 trên thế giới về quy mô nền kinh tế vào năm 2013 (GDP đạt 1,3045 nghìn tỷ USD), mức độ tăng trưởng kinh tế tăng hơn 480 lần chỉ trong chưa đầy nửa thế kỷ, trở thành quốc gia độc lập hiếm hoi sau thế chiến thứ hai gia nhập vào nhóm 20-50 (nhóm các quốc gia có thu nhập bình quân đầu người đạt 20.000 đô-la, tổng dân số 50 triệu người). Có thể nói rằng, để lý giải sự phát triển nhảy vọt và tăng trưởng kinh tế nhanh chóng như vậy của Hàn Quốc, không thể không nhắc tới vai trò lãnh đạo của Park Chung Hee.

Ở Park Chung Hee hội tụ đầy đủ các yếu tố của một nhà lãnh đạo chuyển đổi, đó là khả năng dẫn dắt, lòng nhiệt huyết, năng lượng, tinh thần đối đầu với thử thách, đồng cảm, động lực, cống hiến, cam kết và tầm nhìn. Nhưng trên hết, cốt lõi trong phong cách lãnh đạo Park Chung Hee vẫn là thuật dụng người. Bởi chính sự lựa chọn sáng suốt và việc đặt niềm tin vào các bộ trưởng và nhà tham mưu trong Nhà Xanh của ông đã giúp Hàn Quốc có được những thay đổi nhảy vọt và thành quả vượt bậc. Bên cạnh đó, Park Chung Hee còn cho thấy khả năng lãnh đạo sáng suốt trong việc cho phép một số nhà chuyên môn trong các lĩnh vực đặc thù tham gia vào việc xây dựng đường lối chính sách và trở thành động lực thúc đẩy hoạt động của bộ máy chính phủ.

Ngoài ra, bằng việc tập trung chú trọng vào sự khác biệt ngay từ điểm xuất phát của xã hội Hàn Quốc so với xã hội phương Tây, Park Chung Hee đã chủ trương ưu tiên đẩy mạnh công nghiệp hóa, giúp Hàn Quốc theo kịp trình độ phát triển của phương Tây. Đồng thời, nhận thức được rằng không thể phát triển công nghiệp nếu không đạt được sự ổn định về chính trị, bất chấp việc bị chỉ trích, lên án là chính phủ độc tài, Park Chung Hee vẫn cương quyết thực hiện đường lối “Trước là công nghiệp hóa, sau là dân chủ hóa”. Kết quả là sau Thế chiến thứ hai, Hàn Quốc trở thành quốc gia đầu tiên đồng thời hoàn thành hai mục tiêu công nghiệp hóa và dân chủ hóa.

Cho dù không trích dẫn ra câu nói của học giả uyên bác theo chủ nghĩa vị lai Alvin Toffler: “Tự do cần phải được giới hạn bởi trình độ nhận thức của mỗi quốc gia. Và không thể lên án một chính phủ là độc tài nếu điều kiện này được đảm bảo”, thì cuối cùng, quan điểm và đường lối lãnh đạo của Park Chung Hee vẫn nhận được sự ủng hộ của đông đảo người dân khi thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa, sau đó, tiếp tục xây dựng một nền dân chủ vững chãi, lớn mạnh trên chính mảnh đất này.

Với những khác biệt về điều kiện kinh tế xã hội và văn hóa, rõ ràng không thể áp dụng y nguyên mô hình phát triển quốc gia theo đường lối Park Chung Hee đặt trong bối cảnh xã hội Hàn Quốc thập niên 1960, 1970 vào quá trình phát triển của Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, tôi cho rằng, phong cách lãnh đạo quyết đoán cùng chiến lược “Trước là công nghiệp hóa, sau là dân chủ hóa" và bộ máy hoạt động tinh gọn của Park Chung Hee sẽ cung cấp thêm nhiều góc nhìn mới mẻ trong việc xây dựng đường lối lãnh đạo và chiến lược phát triển đất nước đối với các quốc gia hiện đang theo đuổi đồng thời cả hai sự nghiệp công nghiệp hóa và dân chủ hóa.

Hiện nay, Việt Nam đang gây ấn tượng và thu hút được sự quan tâm của toàn thế giới bởi tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng. Tôi hy vọng rằng qua cuốn sách này, các nhà lãnh đạo trong các lĩnh vực văn hóa, kinh tế, chính trị của Việt Nam sẽ rút ra được bài học cho chính mình từ phong cách lãnh đạo của Park Chung Hee và kinh nghiệm phát triển đất nước của Hàn Quốc để góp phần vào quá trình xây dựng xã hội Việt Nam phát triển ổn định, giàu đẹp.