Chú thích

[1] Bộ phận chuyên chiêu mộ và lăng xê các nghệ sĩ (BT)

[2] Tầng thượng của Trung tâm Thương mại Thế giới (New York) - tòa nhà bị khủng bố đánh sập ngày 11/09/2001. (ND)

[3] Lap steel guitar hay slide guitar là loại guitar được đặt nằm ngang, ngửa bụng lên, trước mặt người chơi. Người chơi có miếng kim loại gọi là “steel” hay ống trượt đút vào ngón tay gọi là “slide” để hỗ trợ chơi đàn. (ND)

[4] Cảm ơn bà đã xem xét.

[5] Một nhân vật người lùn trong truyện cổ Đức. (ND)

[6] Ở đây tôi mắc phải phép ngụy biện, cho rằng các hạt bị vướng víu có thể giải thích bất cứ điều gì trong khi, cho tới tận ngày nay, bản thân chúng vẫn chưa được giải thích một cách thỏa đáng. Các hạt bị vướng víu là những “hạt sinh đôi” hạ nguyên tử: các photon được tạo ra từ chỗ phân tách một photon đơn lẻ làm đôi bởi một tinh thể, vẫn phản ứng giống hệt nhau với các tác nhân kích thích tác động lên chỉ một trong số chúng, ngay cả khi chúng bị tách xa nhau nhiều dặm.

Các nhà vật lý thấy khó hiểu thường hỏi: Làm cách nào mà một phân tử có thể “biết” chuyện gì đang xảy ra với phân tử kia? Làm thế nào, khi người ở những bàn gần nhất với Kitty Jackson nhận ra cô rõ ràng, những người ngoài tầm nhìn Kitty Jackson, những người hẳn nhiên chưa từng có trải nghiệm trực tiếp trông thấy Kitty Jackson, cũng có thể nhận ra cô ngay lúc đó?

Các luận giải mang tính lý thuyết:

(1) Các phân tử đang liên lạc.

Không thể, vì nếu thế chúng sẽ phải liên lạc với vận tốc nhanh hơn vận tốc ánh sáng, do vậy mâu thuẫn với thuyết tương đối. Nói cách khác, để cả quán ăn nhận biết sự hiện diện của Kitty cùng một lúc, các thực khách ở những bàn gần cô nhất hẳn phải truyền đạt, bằng lời nói hoặc cử chỉ, về sự có mặt của cô tới thực khách ở xa hơn và không thể nhìn thấy cô - tất cả đều với vận tốc nhanh hơn vận tốc ánh sáng. Và điều đó là bất khả.

(2) Hai photon đó đang phản ứng với các nhân tố “bản địa” sinh ra bởi trạng thái là một photon đơn lẻ trước đây. (Đây là luận giải của Einstein cho hiện tượng các hạt bị vướng víu, thứ mà ông gọi bằng thuật ngữ “tác động ma quái từ xa.”)

Không. Bởi vì chúng ta vừa chứng minh rằng họ không phản ứng với nhau, tất cả họ đều đồng thời phản ứng với Kitty Jackson, dù chỉ một nhóm nhỏ trong số họ có thể tận mắt trông thấy cô!

(3) Đây là một trong những bí ẩn của cơ học lượng tử.

Chính vậy! Tất cả những gì chắc chắn ở đây là trong sự hiện diện của Kitty Jackson, những người còn lại trở nên bị vướng víu bởi nhận thức tuyệt đối rằng bản thân chúng ta không phải là Kitty Jackson, một thực tế đồng nhất cao tới nỗi nó tạm thời xóa bỏ sạch mọi khác biệt giữa chúng ta - ví như ta thường khóc trong lúc diễu hành, hay chưa bao giờ học tiếng Pháp, hay có nỗi sợ côn trùng nhưng ra sức che giấu trước phụ nữ, hay thích ăn giấy bìa như trẻ con - trong sự hiện diện của Kitty Jackson, chúng ta không còn sở hữu những đặc điểm đó nữa; thực tình, chúng ta giống hệt tất cả những ai không-phải-KittyJackson xung quanh ta tới nỗi khi một trong số chúng ta nhận ra cô, số còn lại cũng đồng thời phản ứng.

[7] Đôi khi, đời cho bạn đủ thời gian, sự yên tĩnh, nhàn tản để hỏi những kiểu câu hỏi hầu như không được truy vấn trong chuỗi ngày vun vút của cuộc sống thường nhật: Bạn có thể nhớ lại chừng nào các cơ chế quang hợp? Bạn đã bao giờ tìm cách dùng từ “bản thể học” trong một cuộc trò chuyện chưa? Chính xác vào thời điểm nào bạn đã hơi chệch một chút xíu khỏi đường thẳng của cuộc sống khá bình thường mà bạn hưởng thụ trước đó, nghiêng một góc mảnh như tơ sang phải hoặc sang trái và thế là dấn chân vào cái quỹ đạo mà rốt cuộc đã đưa bạn vào hiện tại - như trong trường hợp của tôi, Trại phục hồi nhân phẩm Rikers Island?

Sau nhiều tháng đặt từng mảy chi tiết và từng nano giây trong bữa trưa của tôi với Kitty Jackson dưới góc độ phân tích, hẳn sẽ khiến các học giả nghiên cứu Talmud cũng trở nên nóng vội trong nhận định về Sabbath, tôi đã đi tới kết luận rằng sự chệch hướng tế vi nhưng quyết định của bản thân tôi xảy ra chính xác vào thời điểm Kitty Jackson nhúng ngón trỏ của cô vào bát nước sốt salad “để riêng” rồi mút chút nước sốt đó.

Đây - cẩn thận gỡ rối và khôi phục lại theo trật tự thời gian - là sự tái dựng loạt suy nghĩ và thôi thúc mà giờ đây tôi tin là đã lướt qua tâm trí tôi vào thời điểm đó:

Ý nghĩ 1 (khi nhìn thấy Kitty nhúng ngón tay rồi mút): Có khả năng nào cô gái trẻ đẹp mê hồn này đang quyến rũ tôi chăng?

Ý nghĩ 2: Không, chuyện đó là không thể.

Ý nghĩ 3: Nhưng tại sao lại là không thể?

Ý nghĩ 4: Bởi vì cô ấy là một ngôi sao điện ảnh nổi tiếng mười chín tuổi còn tôi “bỗng nhiên nặng nề hơn - hay chỉ tại tôi đang để ý hơn tới điều đó?” (- Janet Green, trong lần làm tình cuối cùng, thất bại của chúng tôi), có vấn đề về da và không có tầm ảnh hưởng toàn thế giới.

Ý nghĩ 5: Nhưng cô ấy vừa nhúng ngón trỏ vào một bát nước sốt salad rồi mút ngay trước mặt tôi! Điều đó có thể có nghĩa gì khác được?

Ý nghĩ 6: Nó có nghĩa là anh quá xa ngoài phạm vi cân nhắc tình dục của Kitty tới mức các phần tử nhạy cảm bên trong cô - thứ thường loại bỏ hành vi quá mời gọi, hoặc có khả năng khêu gợi, như nhúng ngón tay vào nước sốt salad rồi mút bên cạnh một người đàn ông vốn có thể hiểu nó như một tín hiệu hứng thú tình dục - đều không hoạt động.

Ý nghĩ 7: Tại sao không?

Ý nghĩ 8: Bởi vì với Kitty Jackson, anh không được coi là một “người đàn ông”, thế nên ở bên cạnh anh, cô ấy chẳng kiêng dè gì hơn ở trước mặt một con cún.

[8] Với những ai mặc nhiên lý giải sự dở hơi này là bằng chứng rõ ràng hơn nữa cho thấy tôi là một “thằng thần kinh”, một “gã biến thái” hay một “con chó bệnh” (- các trích dẫn từ thư nhận được từ những người xa lạ trong thời gian ở tù), tôi chỉ có thể đưa ra vài lời như sau: Vào một ngày mùa xuân của gần bốn năm trước, tôi trông thấy một cô gái có đôi chân ngắn mập mạp và thân mình dài mảnh khảnh, mặc chiếc áo phông tye die, đang hốt phân chó bằng một cái túi nhựa Duane Reade. Cô giống đám con gái cơ bắp vốn từng học bơi hoặc lặn ở trường phổ thông (tuy nhiên về sau tôi biết rằng cô chẳng học cả hai môn đó), còn con chó của cô nhỏ thó ướt nhớp nháp, ghẻ lở, kiểu chó mà ngay cả với những tiêu chuẩn khách quan và trung lập nhất cũng chẳng hề được xem là đáng yêu. Nhưng cô ấy yêu nó. “Lại đây, Whiskers” - cô chắt lưỡi gọi. - “Lại đây nào, cô bé.” Quan sát cô, tôi thấy toàn cảnh: căn hộ nhỏ xíu nóng nực ngổn ngang giày thể dục và quần áo nịt múa ba lê, những bữa tối hai tuần một lần ở nhà bố mẹ cô, lớp lông măng sẫm mềm trên môi trên mà cô cạo hàng tuần với thứ kem màu trắng có mùi chua gắt. Và trong tôi lúc ấy cảm giác muốn cô không nhiều bằng được có cô luẩn quẩn ở bên, chui vào cuộc đời cô mà chẳng cần nhúc nhích.

“Để tôi giúp cô nhé?” - Tôi hỏi, bước đến nơi cô và Whiskers đang đứng rồi cầm lấy cái túi Duane Reade đầy phân chó từ tay cô.

Janet cười tươi. Cảm giác như có ai đó đang vẫy cờ phấp phới. “Anh bị điên à?” - Cô hỏi.

[9] Nixon: tiếng lóng có nghĩa là làm tình, được cho là họa theo tên của Tổng thống Nixon. (ND)

[10] Gửi Biên tập viên:

Với tinh thần sốt sắng trước bài xã luận mới đây của anh (“Nguy cơ bị tấn công ở nơi công cộng” ngày 9 tháng tám), và với tư cách là hiện thân của “sự bất ổn tâm lý hay bất kể gì khác đang đe dọa mọi người” mà anh vô cùng mong mỏi loại trừ khỏi xã hội vì hệ quả cuộc “tấn công độc ác” của tôi lên “ngôi sao trẻ quá cả tin”, cho phép tôi đưa ra một gợi ý mà chắc chắn sẽ rất được lòng Thị trưởng Giuliani, chí ít là vậy: Sao không dựng ngay các chốt kiểm soát ở các lối vào của Central Park và yêu cầu những ai muốn vào phải xuất trình thẻ căn cước?

Khi đó bạn sẽ có thể truy tìm qua máy tính lý lịch của họ và đánh giá những thành công hay thất bại liên quan trong cuộc đời họ - kết hôn hoặc không, có con hoặc không, thành công trong sự nghiệp hoặc không, tài khoản ngân hàng dồi dào hoặc không, liên lạc với bạn bè thơ ấu hoặc không, có thể ngủ ngon ban đêm hoặc không, đầy ắp những tham vọng tuổi trẻ ngổn ngang điên cuồng hoặc không, đủ sức xua đi những cơn sợ hãi và tuyệt vọng hoặc không - và từ những thực tế này, bạn có thể xếp mỗi người vào một thứ hạng dựa trên tình trạng “những thất bại cá nhân sẽ gây ra những cơn ganh ghét bùng phát nhắm vào những ai thành công hơn.”

Phần việc còn lại rất dễ: chỉ cần mã hóa thứ hạng của từng người vào một cái vòng tay điện tử rồi đeo vào tay họ khi họ đi vào công viên, sau đó giám sát các điểm sáng được mã hóa trên một màn hình radar, cho nhân viên sẵn sàng can thiệp, nếu những người đi dạo vốn là những người không nổi tiếng và có thứ hạng thấp bắt đầu xâm phạm “sự an toàn và thanh thản đầu óc mà các ngôi sao xứng đáng, nhiều hơn bất cứ ai khác.”

Tôi chỉ băn khoăn một điều này: Theo truyền thống văn hóa thiêng liêng của chúng ta, khốn nạn được xếp ngang thứ hạng với danh tiếng, thế nên khi những chỉ trích báo chí nhằm vào tôi xong xuôi - khi phóng viên của Vanity Fair mà tôi xem cho vui ở trong tù hai hôm trước (theo dõi các cuộc phỏng vấn của cô ta cùng với người trị xương khớp cho tôi và viên cai ngục) hoàn thành công việc tồi tệ nhất của cô ta, cùng với các tạp chí “tin tức” truyền hình; khi bản án và trát tù của tôi mãn hạn và cuối cùng tôi được trở lại thế giới, được đứng dưới một tán cây công cộng và chạm vào cái vỏ sần sùi của nó - thì khi ấy tôi, cũng giống như Kitty, sẽ được cấp cho một sự bảo vệ nào đó.

Ai biết được? Biết đâu có ngày tôi lại thoáng trông thấy cô ta khi cả hai chúng tôi dạo chơi trong Central Park. Tôi nghĩ là chúng tôi sẽ không nói chuyện với nhau đâu. Lần tới tôi sẽ muốn đứng từ xa và vẫy tay.

Trân trọng, Jules Jones.

[11] Drug ecstasy: trạng thái phê ma túy

[12] What have you done?: trích từ câu “What have you done for us lately?” Câu này liên quan tới chính sách Lend - lease của Tổng thống F.D.Roosevelt, trợ cấp tài chính mạnh mẽ cho các nước rồi liên tục yêu cầu đồng minh dốc sức ngăn chặn Phát xít Đức. Về sau câu này được dùng như điển tích khi chất vấn, đặc biệt là về chính sách của các Tổng thống Mỹ. (ND)

[13] Lucian Freud (1922-2011): họa sĩ người Anh gốc Đức. (ND)

[14] David Hockney (1937) là họa sĩ người Anh; Richard Diebenkorn (1922-1993) và John Moore (1941) là họa sĩ người Mỹ. (ND)

[15] Trước đây ở châu Âu, do giấy chưa phổ biến, người ta thường viết vẽ lên mọi loại bề mặt có sẵn, sau đó lại tẩy xóa đi để vẽ chồng lên; những thứ như vậy gọi là palimxet (palimpsest). (ND)

[16] “Đẹp quá phải không? Đây này, ngắm đi!”

[17] Giorgione (Giorgio Barbarelli da Castelfranco) (1477-1510) và Titian (Tiziano Vecelli) (1490-1576) là các họa sĩ người Ý.

[18] J. M. W. Turner (1775-1851) là họa sĩ người Anh, G. T. O’Keeffe (1887-1986) là họa sĩ người Mỹ, Paul Klee (1879-1940) là họa sĩ người Đức.

[19] Chương này viết ở thời vị lai, xuất hiện nhiều sự kiện và thuật ngữ lạ, cần hiểu qua diễn biến tác phẩm. (ND)

[20] Text: nhắn tin.

[21] Anh đã có cái tên nào cho tôi chưa? / Của cô đây. / Tuyệt. Tôi sẽ liên hệ trong hai tuần.

[22] Bé con, cháu có người bố rất tốt đấy.

[23] Chưa bao giờ gặp bố. Chết trước khi tôi sinh.

[24] Buồn nhỉ.

[25] Quá khứ xa xưa rồi.

[26] JD cần nghĩ / Đồng ý từ Sancho / Cal: không đời nào

[27] Nhiều tuần không có việc rồi. được trả cao lắm. làm ơn suy nghĩ thông thoáng.

[28] anh nghe tin mới chưa? / tôi nghe rồi.

[29] tiếp theo là gì? sau khi ra ngoài?/ chỉ đi ăn món Tàu thôi /! /... / hãy nói với tôi là khi gặp trực tiếp thì ông ta tử tế hơn / chưa bao giờ gặp / thật á?? / ngượng / #@&* /...

[30] tòa nhà mọc lên /... tòa nhà? / hai tháng nữa, không còn ánh sáng và không khí / anh không ngăn chặn được à? / đã cố / anh có thể chuyển đi không? / mắc kẹt / New York City mà

[31] Chẳng ai biết về mình. Mình ẩn danh.

[32] Có trẻ em thì hẳn phải có tương lai, đúng không?

[33] Hãy chờ anh nhé, vợ xinh đẹp của anh.

[34] đêm u buồn / những con phố ta nào thể tới / chỉ tiếng rì rì là chẳng biến mất bao giờ