-- 2 --

12 tuần của khóa học mùa thu thấm thoát rồi cũng qua. Thày Lành kiếm gặp giáo sư toán xin lấy "Test" Calculus 1 và 2 vì đã học năm MPC ở Việt Nam. Vào một buổi sáng, đang học ôn cho kịp ngày hẹn thi thì chuông điện thoại reo:

-Hello,

-Có anh Lành đó không, tôi là cha Hùng tại Iowa muốn gặp.

-Thưa cha, con đây.

-Sao, có định đi tu thật không đó mà chưa thấy giấy tờ gửi tới nhà trường chi hết?

-Con đang chờ giấy chứng nhận Rửa Tội và Thêm Sức từ Việt Nam; hơn nữa, con cũng chưa kiếm được linh mục cho giấy giới thiệu.

-Vậy có định đi tu thật không?

-Thưa cha, con năm nay 32 tuổi rồi có gì mà phải nói thật với không. Chẳng lẽ con muốn phí thêm thời gian vì không biết mình muốn gì nữa sao!

-32 tuổi rồi cơ à! Khỏi cần giấy tờ vội, cứ mua vé phi cơ lên thẳng đây rồi giấy tờ tính sau. Lên đây, cha sẽ lo cho. Ngày khai học là 13 tháng 9; lo mua vé và sau đó gọi cho cha biết chuyến bay để cho người ra phi trường đón. Nhớ phi trường Epworth, Iowa.

-Thưa cha vâng, con sẽ nói anh con mua vé phi cơ ngày mai rồi gọi tới cha...

-Được rồi, cứ như thế, đừng lo gì hết.

Gánh nặng ngàn cân nơi tâm tư được trút khỏi, thày Lành lo sắp xếp quần áo vì chẳng còn mấy ngày...

-Lấy hai cái 25 cent bỏ vào lỗ nhỏ này; rồi chọn loại nước muốn uống; ấn cái nút phía dưới thì lon nước sẽ rơi xuống chỗ này... Nhớ rằng chỉ loại "quarter" thôi, máy không nhận "dimes" hay "nickels"...

Anh nghĩ tôi ngu đến độ không biết mua lon nước ngọt hay sao mà phải rườm lời thế. Quân Mỹ tụi anh cứ tưởng chỉ các anh là biết hết mọi sự, còn các dân khác là ngu muội. Nơi phi trường, tôi đã thấy người ta mua rồi, cần gì phải nói. Tôi còn biết cách làm hay hơn anh nữa, chỉ cần ấn nút, đá mạnh vào máy là có lon nước chứ cần gì phải bỏ 2 cái quarters cho tốn phí!... Thày Lành ráng nhẫn nhục theo anh bạn Mỹ đầu tiên được phái tới đưa mình xuống phòng cơm ăn sáng và giới thiệu trường sở đồng thời chỉ dẫn những điều cần thiết muốn biết. Điều thày Lành muốn biết là lối đi lên xuống từ phòng ăn, tới nhà nguyện, lớp học và trở về phòng ngủ thì không thể xác định để nhớ hết được; anh bạn Mỹ hướng dẫn cứ chỉ những điều vớ vẩn không cần thiết...

-Cầm cái cơ như thế này, để tay trái như vầy, thục mạnh để "break" rồi chọn banh "strike" hay "solid," nhưng không được đánh trái số 8 đem ngòm kia vô lỗ trước khi đánh hết 7 trái của mình vào các lỗ. Nếu trái số 8 vô lỗ trong khi còn trái của mình trên bàn, tức là mình thua...

Cái mục bida lỗ này mà thú vị; sau sơm trưa, thày Lành lò dò xuống bàn bida, một mình bao luôn hai phe thục bida lỗ... Và rồi một tuần sau, người bạn Mỹ đã chỉ thày Lành cách để tay thế nào... đã không bao giờ còn có cơ hội thắng thày dù chỉ một bàn... Tôi muốn nói cho anh biết... Cái tên mà anh nghĩ là mọi rợ đến độ phải chỉ dẫn cách bỏ đồng 25 cent mua nước ngọt không dốt nát như các anh tưởng đâư!

-Lấy cây chống này kê mà đánh!

-Khỏi cần, thục bida một tay mới hay chứ dùng cây kê đó thì quá thường rồi...

"-Good shot!"

-Tôi sẽ đánh trái số 3 kia vô lỗ góc đó.

-Anh có khùng không?

-Yên chí đi, tôi đánh trái banh trắng nhảy qua hai trái số 5 và số 8 rồi mới đẩy trái số 3 vô lỗ...

-Anh đánh kiểu gì vậy, chưa thấy ai đánh như thế bao giờ!

-Mình phải sáng tạo mới hay chứ!

Bida lỗ chơi thì dễ; những tối "bar" của nhà trường mở cửa, uống bia nói tiếng Anh văng mạng thì dễ, nhưng Anh văn vẫn là mối trở ngại lớn lao dẫu thày Lành hay nói, dám nói, và muốn nói cho quen với cái tiếng Mỹ ngọng ngoẹo này. Thật cả một cực hình cho bộ óc lý luận phải nhớ nghĩa từng chữ, phải nhớ cả nói nhấn vào vần nào, và vần đó phải trẹo quai hàm phát âm ra sao. Hơn nữa, Anh văn giống như một thứ ma quỉ, càng cố gắng học lại càng thấy nhiều chữ không biết, càng cố gắng nói cho trúng giọng, lại càng nói trật... Bao giờ mới có thể nói tiếng Mỹ cho trôi chảy, bao giờ mới hiểu hết được những lời người Mỹ nói ra... Thày Lành nhiều lần muốn khùng lên vì cái tham vọng muốn nói và đọc sách tiếng Anh cho trôi chảy... Không đọc, không nói được tiếng Anh, sao có thể đi tu làm linh mục nơi đất nước này...

"-Please, open it up."

Một chị người Mỹ tay ôm chồng sách, tay kia xách chiếc xắc cũng chứa đầy sách đến trước cửa thư viện lúc ấy thày Lành cũng đang đứng xớ rớ nói chuyện với một người bạn... Cái gì là "open up"... Chị ta muốn mình nâng chồng sánh ở tay cao lên hay sao mà "up"... Nhưng sao lại "open"... Người bạn cũng chẳng hiểu gì nên giống như thày Lành; cả hai còn đang giương mắt ra nhìn không hiểu chị ta muốn gì... Thấy hai người nhìn mình không nói lại cứ đứng yên chằm chằm dòm, chị ta nổi cơn điên, giơ chân đạp cái bình vô cửa thư viện chỉ được khép bởi nhún tự động miệng buông tiếng thô cộc "Sh..." rồi giận dữ ngúng nguẩy bước vô. À thì ra "open it up" là mở cửa ra. "Open" là mở đủ rồi, mắc mớ gì lại thêm chữ "up"... Đòn đau nhớ đời! "Open it up" nghĩa là mở nó ra, có vậy thôi mà cũng không biết... Tiếng anh với tiếng em kỳ cục...

Sống tại nhà trường Mỹ, vấn đề ăn nói đã khổ; học với người Mỹ mà nghe tiếng Anh như vịt nghe sấm lại càng đau đớn hơn... Hỏi bạn cùng lớp thì quê, tự ái vặt cứ cao ngút ngàn; không hỏi chẳng biết lối nào mà rờ. Những bài phải đọc cho lớp "Bio-Ethics" với những danh từ chuyên biệt làm thày Lành nản chí. Câu nào cũng phải lật tự điển mà nào phải chỉ một chữ trong một câu, có khi tới 5 chữ không hiểu nghĩa. Dùng tự điển Anh Việt, dù có tra hết mọi chữ cũng không thể nào hiểu được ý của câu văn nói gì mà dùng tự điểm Mỹ thì cả tiếng đồng hồ hãy còn mù tịt. Lật được chữ này, thêm vài chữ mới nơi định nghĩa, rồi lại cứ tiếp tục những chữ lạ hoắc. Sao mà tiếng Anh lắm chữ thế?... Để rồi cuối cùng, không thể tra tự điển cho hiểu những bài đọc, thày Lành quyết định chấp nhận bỏ lớp Bio-Ethics.

Niềm cay đắng từ ngôn ngữ khiến thày Lành e sợ. Đọc mà không hiểu như thế này, nói lại như mắc họng mà nghe thì lõm bõm, cứ phải đoán mò... mò đến độ trật lất ý người nói thì sao mà có thể học thần học... Thôi thì đành chấp nhận mặc cả với Chúa lần nữa. Mình hết sức rồi mà vẫn cứ dậm chân tại chỗ... Suốt một tuần thày Lành chỉ một câu cầu nguyện: Lạy Chúa, con cố gắng học tiếng Anh mà không thấy khá hơn, chỉ càng ngày càng lắm chữ không biết... Nếu Chúa muốn con tiếp tục ơn gọi làm linh mục, xin mở tai con ra để nghe, mở miệng cho con nói, và mở trí óc cho con hiểu. Chúa không cho con phép lạ này, trách nhiệm về Chúa... Con mệt cùng đường rồi... cần phải nghỉ, nếu cứ tình trạng này, son sẽ bị khùng vì ngôn ngữ... Một năm rưỡi học Anh văn với 18 "credits" triết và tâm lý rồi cũng qua, thành Lành được gửi về nhà tập, tiếp đó vào thần học... Sau ngày chịu chức linh mục, nhớ lại hai cuộc "mặc cả" vượt biên và Anh văn, cha Lành vô nhà nguyện thầm thĩ: Bây giờ con mới biết, con được hai điều mặc cả với Chúa và Ngài đã thắng chính con... Từ đây, Chúa muốn dùng con làm gì..."

Hai chiếc nhà di chuyển bằng bánh xe (trailler) được đặt đấu đầu vuông thước thợ nhưng cách nhau chừng 10 mét bởi hai cây oak già rợp róng mát lên mái cho đỡ nóng vào những ngày tháng hạ. Tàn cây vươn rộng che nắng luôn cả khoảnh sân nơi đó kê một chiếc bàn ọp ẹp như muốn khụyu xuống bởi muôn thứ dụng cụ; nào kìm búa, đinh, khăn lau, cả những bịch đồ ăn khô và nước ngọt. Dưới gầm bàn, đồ đạc bày biện như một kho chứa đồ cũ khiến người mới trông thấy tưởng rằng tiệm bán đồ lạp xoong. Một ông già ngồi nơi bàn trên chiếc ghế cũ kỹ không kém đang dùng muỗng ăn miếng bánh ngọt. Hai đứa nhỏ, một trai, một gái cỡ chừng 4 đến 5 tuổi, có lẽ hai anh em mặt mũi lem luốc đang vui vẻ rượt mấy con gà bu lại nhặt nhạnh những mẫu bánh rơi rụng... Mấy con gà kể cũng dạn người, chúng chỉ rướn lên nhảy ra xa vài bước khi đứa trẻ bước gần tới chụp... Con bé vồ hụt chú gà trống té lăn quay nhưng có lẽ dạn dày với những trò săn đuổi này nên không tỏ ra đau đớn gì, lồm cồm chống tay bò dậy phủi đất cát nơi đầu và cánh tay đoạn tiếp tục rón rén bước gần tới chị gà mái giang tay muốn vồ. Cô bé còn ngây thơ quá, vồ gà mà giang thẳng hai tay như chim bằng cánh thì sao mà chụp được nên may ra đụng phớt bộ lông đã lấy làm thích chí cười như nắc nẻ khi con gà nhảy cỡn lên chạy ra xa. Chú bé anh cô khôn hơn, không thèm chạy đuổi theo gà, đứng gần ông già; khi gà tới mổ những vụn bánh rơi xuống từ bàn mới cúi người, rón rén giơ hai tay về phía trước chụp cái đuôi. Con gà bị chụp giật mình kêu quang quác rồi nhảy dựng lên, bung hai cánh cố sức quạt kiếm cách thoát thân khiến chú nhỏ té nhủi vào chân bàn rồi lăn chổng kềnh trong tay vẫn còn nắm chặt hai chiếc lông đuôi trong khi anh gà cồ chạy thoát vài bước, ngơ ngác như vừa thoát nạn đoạn quay lại, chiếc đầu nghênh nghênh lắc qua bên nọ, liếc qua bên kia tỏ vẻ chiêm ngưỡng tác phẩm vượt thoát của mình...

-Chào cha...

Ông già vừa nhìn thấy cha Lành vội đứng dậy chào. Hai đứa trẻ cũng quên đuổi bắt gà, hướng về phía chiếc xe nơi cha Lành đang bước ra khỏi cửa, đưa tay vẫy vẫy miệng bi bô "chào cha" theo ông già.

-Chào ông cụ.

Ngài hướng qua hai đứa nhỏ...

-Chúng con bắt được con nào chưa?

-Chưa, chúng cứ chạy, - Nhỏ anh trả lời đoạn giơ hai chiếc lông đuôi gà tiếp tục bi bô - Nó khỏe lắm, nhảy lên cái vù và kéo con té kềnh ra, chỉ nắm được lông đuôi.

-Sao con không chụp cái đầu nó...

-Có chứ, lần trước con vồ được cái đầu thằng cồ kia, nó đá con lung tung rồi chạy mất.

-Nó đá đau không?

-Không đau mấy, đau vừa vừa thôi, nhưng cánh của nó đập vào đầu con rát lắm...

Quay qua bé gái, ngài hỏi:

-Con có chộp được con nào không?

-Nó nhanh lắm, con vồ hụt té cái đụi, lấm hết!

Con bé có vẻ tỉ mỉ hơn thằng anh; sau nét lem luốc là gương mặt bầu bĩnh vui tươi sáng sủa với cái miệng như muốn cười và cặp mắt biết nói.

-Khi nào con bắt được, kêu cha làm thịt nấu cháo nghen. Con thích ăn cái gì?

-Cái chân con gà mái kìa, nó chạy nhanh lắm...

-Con ăn cái chân thằng cồ, nó đá con lung tung... cả cái cánh nữa, nó đập và đầu con.

-Vậy còn mấy đứa choai choai kia...

-Chúng nhát thấy mồ - thằng anh nói - chưa tới gần chúng đã chạy... Nó cũng không dám mổ cherios ở tay nữa nên không nắm được cái đầu bao giờ.

-Đợi chúng lớn tí nữa, con sẽ nắm được cái đầu, thế rồi nó lại đá lung tung con có sợ không?

-Không, nắm đầu nó thích lắm, nó quạt cánh tối mù hà...

-Tụi con rượt gà tiếp đi để cha nấu cháo... - Cha Lành xoa đầu hai đứa nhỏ, hướng về phía ông cụ đang đứng đó mỉm cười nhìn hai đứa cháu líu lo.

-Bà cụ ở trong nhà?

-Thưa cha vâng; con đã nói với bà ấy là cha tới.

-Thôi, tôi cho bà cụ rước Mình Thánh.

-Thưa cha vâng.

Hai vợ chồng ông bà cụ kể cũng tội! Sống trong đất nước giầu có như thế này mà nghèo thật nghèo. Căn phòng hai ông bà cũng chứa đủ mọi thứ đồ cũ lỉnh kỉnh như một đống rác. Trời nóng như tạt vào mặt mà không có máy lạnh; chỉ một chiếc quạt vuông bám đầy bụi nơi khung sắt phần phật quay thổi hơi từ phía ngoài vô nơi cánh cửa sổ đầu giường. Cũng may, nhờ tàn cây oak không khí đỡ nóng được phần nào. Ông cụ người trung bình; còn bà cụ thì khá to lớn... Có mỗi mụn con trai lập gia đình được hai đứa con; khi đứa bé gái mới 1 tuổi, vợ chồng hục hoặc bỏ nhau rồi người nào đi đàng nấy để lại hai đứa trẻ một tuổi và hai tuổi cho ông bà già chăm sóc. Hơn nữa, nhà lại chẳng có phone nên lỡ có chuyện gì cũng thậm chí khổ... Tiền bạc hàng tháng chẳng được bao nhiêu bởi ngày xưa đi làm không đóng tiền an sinh xã hội... Cũng may, sống trên miếng đất cha mẹ vợ để lại nên không phải trả tiền thuê nhà; tất cả chi tiêu chỉ hạn hẹp đủ với số tiền già ít ỏi tạm cho qua ngày... Bà cụ mới bị mổ không đi nhà thờ được nên nhờ người nói cha đưa Mình Thánh... Dân Chúa thật thậm chí khổ, rồi khi có chuyện cần kíp biết tính sao đây... Cha Lành thầm nghĩ, khu đất lại tách biệt một nơi thưa thớt nhà cửa... Xin giúp họ tránh khỏi những chuyện cần kíp khó bề tránh thoát... Lòng ngài chùng xuống, ngậm ngùi nói lời chào, và đưa tay vẫy vẫy hai đứa bé lững thững bước ra xe tiếp tục mang Mình Thánh đến nhà khác.

Không những hàng rào sắt ọp ẹp nghiêng ngả mà chiếc cổng lại cứ như muốn đổ sập vô xe khi chạy ngang qua. Đường mương phía ngoài hàng rào sẵn sàng chờ đợi người lái vô ý đưa bánh xe xuống hố... Vài chiếc xe cũ kỹ không biết từ bao nhiêu đời ngự trị choán hết phần sân ngay cổng chỉ để chừa lại vừa đủ chỗ cho một chiếc xe đậu. Đám sân cỏ mọc cao lưng chừng đầu gối, chỗ xanh, chỗ héo úa giống miếng da beo như thể được con mắt thẩm mỹ cố tình sắp xếp cho hòa hợp với hàng rào nghiêng ngả, rỉ sét và những chiếc xe bong sơn loang lổ, e sợ được cắt xén sẽ làm cho mất bớt vẻ nghệ thuật.

Phía trước căn nhà được bọc lưới ngăn muỗi biến mái hiên thành một hành lang dài trong đó một chiếc bàn tròn ngổn ngang đủ mọi thứ chồng đống trên mặt. Có vài vật rơi cả xuống sàn gỗ ọp ẹp mà mỗi lần bước qua cứ rung lên khiến cho người ta có cái cảm giác sẽ bị rơi sập xuống bất cứ lúc nào. Bước qua cánh cửa trước, căn phòng khách tối om hiện rõ màn ảnh tivi luôn luôn ồn ào khiến vài chiếc nệm nâu thẫm nằm trong vùng tối lại càng như bị tối hơn, âm thầm chịu đựng cảnh cô độc không được ai đoái hoài. Ánh đèn néon 4 tấc nơi góc trần nhà mãi tận vách tường bên kia đối diện với chiếc tivi không đủ soi rõ bộ mặt bà cụ mập mạp đến độ đầy vẻ bệnh hoạn, suốt ngày ngồi đó hướng về những thay đổi trên màn ảnh giết thì giờ cho qua năm tháng chẳng biết làm gì.

Bước dọc theo phòng khách, cha Lành lên tiếng:

-Chào bà, bà khỏe không?

-Cũng thường vậy, thưa cha.

Mới gần tới chiếc bàn, một mùi hôi thối nồng nặc quất vô mũi khiến ngài muốn ngộp thở. Phản ứng tự nhiên chận chân dừng bước nhưng lý trí ra lệnh cha phải tiến tới. Chạy sâu về phía trái là khu vực bếp với cái thùng rác đen ngòm to tổ bố đặt kề ngay bên cửa ra phía sau; có lẽ mùi hôi thối bốc ra từ đó. Mặc dầu nơi vách tường bên tay phải ngài chiếc máy lạnh ồ ồ thổi vô nhưng mùi hôi thối vẫn nồng nặc đến nỗi khí lạnh cũng không thể nào làm giảm bớt. Bà cụ vẫn tỉnh như người tịt mũi bởi quá quen thuộc đến độ không còn cảm thấy mùi vị gì nữa, đưa tay đẩy vài thứ lặt vặt trên mặt bàn chờ đợi.

-Bà đã sẵn sàng chưa.

-Thưa cha rồi.

-Bà có cần xưng tội không?

-Thưa cha không, hôm ở nhà thương con đã xưng tội cách đây một tuần.

Sau khi cho bà cụ rước Mình Thánh, cha vừa quay lại bước trở ra thì một người đàn bà trẻ, có lẽ là con bà cụ, mở cửa tiến vô. Ngài bước vội tới chào và nói:

-Hình như chiếc thùng rác đã quá lâu rồi nên xông mùi khó chịu quá, từ lần sau, chị làm ơn bỏ thùng rác ra ngoài vào buổi sáng dùm...

Lần sau ngài đưa Mình Thánh tới, căn nhà được quét dọn tươm tất hơn nhưng mùi hôi thối vẫn còn; không hiểu vì lý do gì nhưng ngạt thở quá... Liếc nhìn sơ qua khoảng hở giữa tủ lạnh gần ngài xem có dự đoán được nguyên nhân gì chăng; vẫn không có được câu trả lời.

-Vài năm trước tôi đưa Mình Thánh cho bà ta cũng đã hôi thối như vậy. Không thể hiểu sao người ta có thể chịu được.

Cha tuyên úy nhà thương nói với cha Lành. Thật ngại ngùng khi phải bước vào đưa Mình Thánh cho bà cụ nhưng chẳng có cách nào từ chối... Nói với bà cụ ra phía trước nơi bộ sa lông, thì cũng chỉ được một lần, rồi bà cụ quên, vẫn ngồi yên chỗ cũ. Biết sao hơn! Có nhắc lại e phiền lòng, không nhắc phiền mình, cha Lành lẩm bẩm khi bước lên xe tới nhà một người bị bệnh ung thư mà bác sĩ cho biết chỉ còn có thể sống tối đa được hai tháng...

Về tới nhà xứ khi cây kim đồng hồ đeo tay chỉ vừa đúng 11 giờ trưa... "May mắn, không bị trễ..." ngài nghĩ, nhưng người hẹn vẫn chưa tới. Đi thẳng vô nhà bếp định lấy ly cà phê, bình cà phê không còn một giọt. Ngài lấy nước đổ vào máy...

-Cha để con pha cho... - Chị bếp vội vã...

-Không sao, tôi pha cũng được mà, chị lo nấu cơm đi.

Vừa bưng ly cà phê tới văn phòng đã có ai bấm chuông bên ngoài... thì ra hai mẹ con hẹn đến về vấn đề xin rửa tội đứa nhỏ.

-Mời vô, đi theo tôi...

-Con đến xin cha rửa tội cho cháu nhỏ mới sanh.

-Ở nhà gọi điện thoại cũng được đâu cần phải đến nhà xứ. Thế cháu nhỏ sanh được bao lâu rồi?

-Dạ 7 tuần.

-Vào mỗi tối ngày thứ 5 đầu tháng lúc 7 giờ có một tiếng học hỏi về bí tích Rửa Tội. Bà làm ơn nói cha mẹ đứa bé và cha mẹ đỡ đầu đến tham dự tại nhà xứ này.

-Sao mà đời bây giờ các cha khó thế, con theo đạo từ nhỏ tới lớn, rửa tội cho con cái ngay từ nhỏ, nào có bao giờ phải học hành gì đâu. Con không hiểu sao lại phải học, mà học cái gì cơ chứ?

-Vấn đề không phải là học; tôi không thích dùng tiếng học hỏi nhưng không biết chữ nào có thể dùng hợp lý hơn. Thật ra, tôi chỉ chiếu hai cuốn phim trên ti vi, một cuốn 15 phút và cuốn khác 25 phút mà thôi. Không có gì nặng nề cả. Có chăng chỉ là chữ dùng không đúng.

-Con không thể hiểu, nào có chi mà phải mất giờ...

Người ta theo đạo như thế đó! Theo đạo đâu phải chỉ đi nhà thờ và khi rời khỏi nhà thờ là hết, mạnh ai nấy sống. Đức tin đâu phải chỉ tơ lơ mơ nghĩ rằng có Chúa là xong. Chính bởi nghĩ như vậy đã có người hô lên: "Tin đạo chứ đừng tin người có đạo." Biết bao nhiêu người không Công Giáo ở chung khu vực với người Công Giáo đã không bao giờ thèm đặt vấn đề Công Giáo là gì. Theo đạo, không muốn học hỏi về đạo, không hiểu để sống đạo, áp dụng đạo vào trong cuộc đời mình thì cũng như theo đạo cho vui, cho ra vẻ có đạo hoặc a dua cho giống kẻ khác. Nhưng biết sao hơn, trình độ họ như thế, đành chấp nhận trước để rồi cố gắng may ra có giúp họ thêm được chăng... Cha Lành chậm rãi:

-Không sao đâu, tôi nghĩ có lợi chứ không mất giờ. Nếu có chi thắc mắc, sau đó tôi sẵn sàng trả lời bà. Vậy đứa nhỏ con của chị này phải không?

-Thưa cha vâng.

-Chị này tôi đã tới thăm tại nhà thương kỳ sanh cháu nhỏ. Chị có thường đi lễ ở đây không và có thuộc về xứ này không?

-Má con thuộc xứ này, con ở với má con nhưng ít khi đi lễ.

Cha Lành thường thăm những người bệnh thuộc về giáo xứ đang được chữa trị tại nhà thương vào những chiều thứ sáu hàng tuần. Vì xứ quá đông không thể nhớ tên hết tất sả mọi người, cha đành đi thăm tất cả các phòng mà bệnh nhân mang địa chỉ thuộc khu vực giáo xứ. Mấy tuần trước gặp chị Hoan lúc cháu nhỏ mới chào đời được một ngày; sau khi hỏi thăm sức khỏe của đứa bé, ngài hỏi thăm về cuộc sống gia đình và chị ta cho biết chưa lập gia đình; hai người chỉ yêu nhau, có con với nhau và anh ta không có đạo... Hơn nữa, chị ta đã gần ba năm không đi nhà thờ chi hết... Nhớ lại như thế, ngài dịu giọng nhắc nhở:

-Một trong những điều kiện minh chứng đứa nhỏ sau có được nuôi dưỡng trong đức tin Công Giáo không là sự sống đạo, tham dự thánh lễ ít nhất tuần một lần vào chủ nhật của cha mẹ. Nếu linh mục không nhận thấy có gì chứng minh về tương lai đức tin đứa nhỏ sẽ được nuôi dưỡng trong tinh thần và đức tin Công Giáo, ngài không có quyền rửa tội. Chị làm ơn đi lễ ít nhất 8 ngày chủ nhật liên tiếp được không?

-Con sẽ cố gắng...

-Thật ra tôi nói thế không phải cố làm khó chị đâu nhưng là người Công Giáo, chúng ta có bổn phận và trách nhiệm nuôi dưỡng đức tin của những đứa bé được rửa tội. Cảm ơn bà và chị đã ghé qua; nhớ tối thứ 5 đầu tháng lúc 7 giờ tới coi phim và tôi sẽ nói chuyện sau. Riêng chị, chị làm ơn dự lễ chủ nhật; nếu không, tôi chẳng biết cách nào hơn. À, chị có điều gì ngăn trở để chịu phép hôn phối không? Tôi sẵn sàng làm bất cứ gì có thể giúp chị về vấn đề này. Bây giờ hãy về đã, suy nghĩ ít hôm và nếu chị muốn, gọi điện thoại cho tôi.

-Thưa cha con muốn chịu phép hôn phối mà...

Yêu nhau đâu phải cứ cưới nhau là xong, bao nhiêu sự mới lạ chưa bao giờ người trẻ có cơ hội kinh nghiệm trong cuộc sống hôn nhân đang chờ, rắc rối cũng như hạnh phúc. Yêu nhau chỉ một người muốn cưới đâu được mà phải cả hai cùng muốn sống chung, sống cho nhau và vì nhau. Người này coi người kia là trên hết và người kia coi người này không ai hơn. Để được như thế, cần sự học hỏi sao cho biết chấp nhận lẫn nhau, điều hay cũng như điều dở. Hơn nữa, trước khi cưới, nhiều người cứ nghĩ rằng mình sẽ thay đổi được người khác theo ý mình hay làm họ tốt lành hơn theo câu "Dạy vợ từ thuở bơ vơ mới về." Chính mình có những điều muốn bỏ và cố gắng bỏ mà có khi cả đời vẫn không làm chi được thì sao có thể nói tới biến đổi người khác... Ngài nhẹ nhàng giải thích:

-Thế còn anh ấy. Chị hãy bàn với anh ấy đã rồi gọi cho tôi sau. Tôi không muốn chị cảm thấy bị ép buộc phải làm phép cưới. Lý do tôi nói chị gọi cho tôi sau chỉ là muốn biết chắc chắn hai người có thực sự muốn cưới nhau không thôi. Tôi sẽ gặp chị sau. Chào bà và chị.

Mới được hai tuần lễ, bà mẹ đã rối lên gọi cha xứ yêu cầu phải rửa tội cho cháu. Bà ta nói rằng không rửa tội cho cháu bà, bà sẽ đem đi nhà thờ khác rửa tội. Cha xứ vội vàng nói với cha Lành:

-Cha xem rửa tội cho đám ấy, nếu không lỡ họ gọi đức giám mục thì lại phiền cả đám.

-Cha coi, má đứa nhỏ không đi nhà thờ, không có hôn thú, không cưới hỏi, không chịu bí tích hôn nhân chi hết. Tôi đã phải năn nỉ họ đi nhà thờ ít nhất 8 tuần để rửa tội cho đứa nhỏ nhưng mới có hai tuần họ đã kêu rối lên; nào tôi biết làm sao bây giờ...

-Thôi thì cha đánh máy giấy hứa đi lễ chủ nhật, bảo cô ta ký vào đấy rồi rửa tội cho đứa nhỏ.

-May mắn, vậy mà tôi không biết. Linh mục này mới mẻ quá, nhiều chuyện chưa biết...

Cha Lành cảm thấy nhẹ hẳn cả người. Nó không chịu đi nhà thờ mà không rửa tội nó kêu đến giám mục cũng khổ. Nó hứa và ký giấy rồi không chịu làm theo, lỗi nơi nó, lại nhẹ mình... Bỗng ngài cảm thấy buồn buồn; con chiên bổn đạo không đi nhà thờ là lỗi nơi họ nhưng mình là linh mục; phải có lý do nào để họ không đi nhà thờ. Nếu nguyên nhân hoàn toàn nơi họ vì bất cứ lý do gì thì đó dĩ nhiên chuyện của họ; còn nếu bởi dù phần nhỏ nhặt nào nơi mình để họ không muốn đi nhà thờ, mình cũng bị lây trách nhiệm mặc dầu có nhiều trường hợp lạm dụng mượn cớ để chiều theo bản năng cá nhân hoặc vì ham vui mà bỏ bê thành thói quen. Linh mục đâu phải được truyền chức để làm quan theo kiểu ngoài đời, sống chết mặc bay, mà để thông cảm, khuyến khích và cùng họ sống đức tin, thể hiện đức tin trong cuộc đời. Dĩ nhiên, mình mới về xứ đạo hơn hai năm, chưa có chuyện gì để có thể gây nguyên nhân cho người bỏ đi lễ gần ba năm nhưng làm thế nào giúp họ trở lại cuộc sống đức tin phải được đặt ra. Các cha già ngày xưa nói linh mục là con chó nhà Đức Chúa Trời không hợp thời nữa rồi; bây giờ linh mục là kẻ ăn xin, năn nỉ thiên hạ sống đạo. Nói động đến họ, họ kêu lên giám mục; họ bỏ không đi nhà thờ. Không đi lễ nhà thờ này mà đi lễ nhà thờ khác là hãy còn phúc; đàng này họ bỏ luôn viện cớ tại ông cha. Cũng có thể nói, ngày xưa chó có quyền sủa, thời kỳ này chó câm; không câm cũng phải câm bởi năn nỉ còn khó hơn câm. Mà câm, tâm tư áy náy, thôi đành năn nỉ. Nào ai biết đấy là đâu; thiên hạ cứ tưởng làm cha oai lắm...

-Hello, tôi là cha Lành, làm ơn cho gặp chị Hoan.

-Thưa cha cháu Hoan không có ở nhà, con là má của Hoan đây.

-Chào bà, lâu nay bà mạnh giỏi?

-Cảm ơn cha, con cũng thường. Có chuyện chi gọi cháu Hoan đấy thưa cha?

-Vấn đề rửa tội cho cháu nhỏ ấy mà. Hai tuần nay chị Hoan có đi nhà thờ không?

-Dạ có đấy ạ, con nói với cháu và cháu cũng nói rằng cháu thấy cần phải đi nhà thờ trở lại.

-Hình như chị ấy gọi cho cha xứ thì phải...

-Con gọi cho cha xứ chứ không phải cháu Hoan. Từ hôm gặp cha về nhà tới giờ, cháu cứ muốn rửa tội cho đứa nhỏ ngay tức thì. Cháu định đưa đứa nhỏ tới nhà thờ khác...

-Thôi cũng được, vậy bà làm ơn khuyến khích chị ấy đi nhà thờ, và khi chị ta về, nói chị ta gọi cho tôi rồi ghé qua ký giấy hứa sẽ đi nhà thờ đồng thời đem giấy khai sinh của cháu nhỏ để tôi ghi vào sổ.

-Tại sao phải cần giấy khai sinh nữa cha?

-Bởi chị ta không có hôn thú nên cần phải có giấy khai sinh ghi đúng tên họ theo đó bởi nếu trật sẽ gây phiền toái sau này.

-Vâng vậy con sẽ nói cháu gọi cha sau.

-Cảm ơn bà, chúc bà mạnh giỏi, xin chào.

-Nhà thờ Mân Côi.

-Chào cha, con là Hoan đây, cha gọi con có chuyện chi vậy?

-Tôi cần chị ký giấy hứa sẽ đi nhà thờ để rửa tội cho cháu nhỏ. Chị nhớ cầm theo giấy khai sinh để ghi tên tuổi cháu nhỏ vô sổ cho đúng.

-Thưa cha giấy khai sinh nhà thương chưa gửi về; khi nào có con sẽ đem vô.

-Vậy thì chị ghé qua ký giấy trước và khi nào có giấy khai sinh tôi sẽ rửa tội cho cháu nhỏ.

-Sao vậy cha?

-Bởi chị không có hôn thú, tên của em nhỏ phải ghi theo giấy khai sinh. Nếu ghi theo tên của ba em nhỏ theo lời nói bây giờ lỡ sau anh ta không nhận thì phiền phức lắm.

-Được rồi, con sẽ tới ký giấy. Thế tụi con muốn làm phép cưới thì phải làm sao bây giờ?

Câu hỏi của chị Hoan gợi lại nơi tâm trí ngài mối ưu tư về những người Việt sống lưu vong đang phải đối diện với sự xung khắc văn hóa hoành hành nơi tâm hồn dân tộc ở hải ngoại. Sống tại Việt Nam, nền luân lý cộng đồng ràng buộc con người theo khuôn khổ chung qua những ảnh hưởng của quan niệm, ý thức Khổng, Lão. Hơn nữa, vì Việt Nam vẫn sòn là nước nông nghiệp, kỹ nghệ chưa phát triển do đó dân chúng họp thành làng xã và ít khi thay đổi chỗ ở nên mọi người quen biết nhau. Liên hệ quen biết này tạo nên sự cổ võ cho danh dự gia đình và cá nhân do đó làm triển nở nơi con người ý thức luân lý hoặc sự chịu đựng và chấp nhận luân lý cộng đồng như một mẫu mực sống cho cuộc đời. Hôn nhân trong ảnh hưởng luân lý này cũng được bảo vệ nên bền vững hơn. Đàng này, sống ở Mỹ, khoảng cách khác biệt giữa hai quan niệm văn hóa Việt - Mỹ, hoặc có những ảnh hưởng đối nghịch giữa hai văn hóa nên cần được chuẩn bị cho cuộc sống hôn nhân kỹ càng hơn mong đáp ứng lại đời sống tự lập hoàn toàn tùy thuộc ở hai người. Giáo dục hôn nhân do đó lại trở nên quan trọng. Tuy nhiên, giới trẻ ít ai hiểu do đó thường hay cảm thấy bị phiền hà vì sự chuẩn bị này... Thật ra nhận xét thực tế này khó cho người trẻ chấp nhận vì họ chưa có kinh nghiệm. Biết rằng thế nào cũng làm cho chị Hoan cảm thấy phiền, mà biết sao hơn; cha Lành đành cố dịu giọng nhẹ nhàng:

-Theo luật giáo phận, anh chị cần sáu tháng để chuẩn bị và học hỏi về hôn nhân cùng làm giấy tờ.

-Nhưng tụi con đã định ngày rồy.

-Ngày nào?

-Ngày 23 tháng 2.

-Từ nay đến hôm đó chỉ có 4 tháng. Đó không phải "big deal". Nếu có gì trở ngại sẽ có cách. Thế mấy giờ anh ấy đi làm về?

-Bốn rưỡi.

-Chị làm ơn nới với anh ấy tới gặp tôi đúng sáu giờ tối được không? Bốn rưỡi về, tắm rửa, ăn uống, nghỉ một chút rồi tới nhà xứ.

-Vâng.

-Nhớ đúng giờ, trễ 10 phút tôi đi khỏi.

-Tụi con tới đúng giờ...

... Đôi trẻ ra về sau khi làm bản trắc nghiệm. Cha Lành châm điếu thuốc, ngài cảm thấy vui hơn thường lệ. Được cả đàng nọ lại được cả đàng kia. Nhờ rửa tội cho đứa nhỏ nên hai người đã bàn đến chuyện hôn nhân... Thế nhưng câu chuyện nào có êm đềm xuôi chảy như ngài nghĩ. Bản trắc nghiệm tâm lý cho kết quả hai người cần đi gặp chuyên viên cố vấn tâm lý về hôn nhân. Thời gian này cộng thêm thời gian học hỏi chuẩn bị hôn nhân sẽ bị trễ hơn ngày tháng đã định...

-Hello!

-Tôi là cha Lành, làm ơn cho tôi nói chuyện với chị Hoan.

-Dạ thưa Hoan đây cha, có chuyện gì vậy?

-Tôi muốn gặp riêng anh ấy; chị làm ơn nói anh ấy vô gặp tôi lúc 6 giờ tối nay được không?

-Ảnh đang đây, cha nói với ảnh...

-Chị làm ơn

-Hi cha, có chuyện chi vậy cha?

-Tôi muốn gặp riêng anh tối nay lúc 6 giờ...

-Cha có thể nói trên điện thoại ngay bây giờ, con đang nghe mà...

Hôm trước cha xứ có nói, người đặc trách về việc giúp giáo lý hôn nhân gọi cho ngài cho biết theo kết quả bản trắc nghiệm của cặp này thì anh chàng bị áp lực cưới vợ. Theo sự dò hỏi, chính má chị Hoan hối thúc họ cưới nhau vì danh dự gia đình của bà. Tuổi trẻ yêu nhau, chỉ biết yêu lại không chịu tìm hiểu nên gây ra lắm rắc rối. Thật khó nghĩ nhưng cũng đành cố gắng; cha giải thích:

-Có một vấn đề hơi khó nói nên tôi muốn đối diện với anh cho minh bạch hơn...

-Vâng, con sẽ tới.

Nửa tiếng sau chàng thanh niên bước vô nhà xứ.

-Chào cha,

-Chào anh, hôm nay sao làm về sớm thế?

-Con mới đổi việc nên về sớm hơn.

-Cháu nhỏ khỏe không?

-Dạ, cháu vẫn bình thường.

-Công việc mới thế nào; có khá hơn không?

-Cũng thế nhưng dễ chịu vì giờ làm ban ngày lại không sợ bị đóng cửa hãng.

-Cũng may đó, dạo này đâu dễ kiếm việc...

-Cha muốn gặp con có chuyện chi đó cha?

-Theo như kết quả bản trắc nghiệm tâm lý cho biết, anh hình như bị áp lực nào đó để lập gia đình với Hoan... Anh nhận thấy thế nào?

-Đúng, kỳ làm bản trắc nghiệm con cảm thấy thế nhưng bây giờ thì không.

-Thật sự, đó trở thành cái phiền. Anh hiểu, người ta căn cứ trên kết quả bản trắc nghiệm... Như thế, chuyện xảy ra hơi phức tạp... và họ đề nghị anh chị gọi điện thoại cho tòa giám mục lấy hẹn với chuyên viên cố vấn về hôn nhân. Như anh hiểu, tôi muốn câu chuyện xảy ra êm đẹp và mau mắn cho anh chị nhưng không biết làm sao bây giờ ngoại trừ chính anh chị giải quyết. Đây là số điện thoại văn phòng cố vấn hôn nhân; anh chị gọi lấy hẹn, sau đó nói cho tôi biết. Anh chị không phải trả tiền đâu, cứ yên trí...

-Vâng, để con về tính xem...

Thương cho đôi trẻ gặp chuyện rắc rối ngoài ý muốn. Cuộc đời, ai cũng thế, - cha Lành châm điếu thuốc, ngả lưng trên dựa ghế trầm ngâm nhìn làn khói - đâu phải cứ muốn là được hoặc không muốn mà tránh thoát. Tuy những chuyện rắc rối nếu nhìn theo khía cạnh khác, được huyền nhiệm xảy đến cách vô tình để huấn luyện thêm cho con người trưởng thành hơn và đem lại lợi ích cho cuộc sống hơn sau này, nhưng mấy ai ý thức như thế. Nhớ lại thời kỳ lấy bản trắc nghiệm tâm lý tại Baton Rouge, thày Lành chỉ giỡn chơi sắp xếp mấy bức tranh thành một câu chuyện kết thúc cho có vẻ khác thường để rồi kết quả đưa lại: có tính chất hiếu chiến, hiếu thắng, và phải đi gặp chuyên viên tâm bệnh trị liệu. Dĩ nhiên, thày Lành ngày ấy lý luận mình sinh trưởng trong một nước nghèo, thiếu môi trường phát triển, ai nấy phải tự lo tranh sống. Rồi sau năm 1975 lại phải chiến đấu với sự sống còn của cuộc đời - sao che mắt công an, nào đi làm không dám lấy tiền công cho tiện bề đào thoát; rồi những lần đối diện giữa cái sống và cái chết, hoặc giữa tù tội hay cắn răng chịu những đau đớn thân xác để chạy thoát đã tạo nên nơi thày khả năng sinh tồn, tranh sống cao hơn người thường - thế mà thay vì được nhận ra năng lực ấy lại phải đi điều trị. Đời chi lắm cảnh trái ngang! Tuy nhiên, không gặp chuyên viên tâm bệnh trị liệu không được vì nhà trường đòi giấy chứng nhận thời gian tối thiểu 6 tháng, mỗi tuần gặp một lần. Trong cái rủi có cái may; 26 tuần chấp nhận chẳng đặng đừng ấy đã giúp cha Lành ngày nay nhận thức được tâm tình cảm thông, xoa dịu bớt những vết thương lòng đồng loại chẳng may vấp phải... "Không hiểu Chúa muốn gì cho đôi trẻ; chỉ xin Ngài giúp cho họ sự chịu đựng để vượt qua những rắc rối ngoài ý muốn này;" ngài thầm thĩ.

Mới sáng sớm, má chị Hoan đã gọi lại cầu cứu:

-Con Hoan nó nói không hiểu tại sao mỗi lần có chuyện cần đến Giáo Hội, Giáo Hội lại cứ đạp nó xuống bùn đen; nó muốn đổi đạo, không muốn là người Công Giáo nữa.

-Bà làm ơn nói chị Hoan gọi cho tôi được không?

-Vâng, nó đi đâu ấy từ sáng sớm, lúc nào cháu về, con nói cháu gọi cho cha. Ô, có tiếng xe, hình như cháu đã về; cha chờ chút... Đây thưa cha, cháu Hoan.

-Chào cha.

-Chào chị Hoan, khỏe không?

-Con bình thường, thưa cha con đang muốn khùng lên; ngày tháng lỡ cỡ, tiền bạc hao tốn chẳng được việc chi.

-Hôm qua anh ấy có nói chuyện chi với chị không?

-Cũng lý do ấy nên mới lỡ cỡ; chán, chán quá rồi cha ơi, con không biết sao nữa!

"Có ở trong chăn mới biết chăn có rận," có đối diện với thực tế rắc rối nơi tâm trạng không muốn chấp nhận thực tại mà chỉ muốn giải quyết theo ý mình mới thấy cảnh phiền hà tâm tư. Ai không một lần lâm vào cảnh trên đe dưới búa, lưỡi kẹp giữa hai hàm răng! Trong những trường hợp như thế, dù làm theo đe cũng bị đập choẹt mà làm theo búa cũng nát tan bởi đụng chạm. Thôi thì biết sao hơn, tốt nhất sao cho tránh khỏi bị kẹt giữa hai đối phương: người ra luật và kẻ dưới sự thống trị của luật. Nếu theo luật, 95 phần trăm chắc chắn đẩy người khác vào đường cùng sẽ sinh ra những bất mãn không thể ngờ. Không theo luật, mình sẽ bị "bố" chẳng sớm thì chày; do đó chỉ còn cách để chị Hoan nói chuyện với giám mục. Mà khổ nỗi, muốn gửi người gặp giám mục xin chuẩn không theo luật phải có lý do chính đáng. Đàng này, nếu không được học hỏi về hôn nhân kỹ càng, ai biết đâu tương lai của họ sẽ ra sao vì ít nhất 50 phần trăm những cặp hôn nhân trên đất Mỹ đã tan vỡ. Thôi thì đành liều để giám mục khuyên chị ta bởi có nói thêm chị ta cũng chẳng thèm nghe. Cha Lành cố lấy giọng nhẹ nhàng:

-Chuyện xảy ra nào ai muốn đâu! Chị biết, tôi muốn mọi sự đơn giản nhất nhưng kết quả ngoài tầm tay. Tôi đề nghị chị gọi cho đức giám mục để trình bày với ngài...

-Được, con sẽ gọi.

-Nhưng không được nói với ngài là tôi nói cho chị biết. Chị mà nói tôi nói là tàn đời cả cha lẫn con. Nhớ rằng khôn thì phải kín miệng. Tất cả tùy sự khôn khéo nơi chị mà thôi...

Từ ngày về làm phó xứ Mân Côi tới nay, qua những lần chiếu phim học hỏi về bí tích Rửa Tội cũng như rửa tội, cha Lành lần nào cũng gặp một số cha mẹ không có phép hôn phối. Đa số lý do chỉ vì cha xứ không chấp nhận làm phép cưới trước 6 tháng. Luật địa phận chuẩn bị, học hỏi hôn nhân 6 tháng dĩ nhiên nào phải tự trời rơi xuống nhưng được đặt ra vì lợi ích cho cuộc sống hôn nhân 40 năm, 50 năm, 60 năm hoặc may mắn thì hơn. Bỏ ra 6 tháng để chuẩn bị, học hỏi hiểu biết thêm để tránh bớt những điều đáng tiếc có thể xảy ra trong đời sống lứa đôi do sự thiếu hiểu biết hoặc kinh nghiệm nào có chi thiệt thòi mà lại mang nhiều lợi ích thiết thực. Dĩ nhiên, kinh nghiệm nào không phải trả bằng một giá mắc mỏ nhất là kinh nghiệm lứa đôi. Những kinh nghiệm trả giá mắc mỏ thật ra hãy còn chịu đựng được, trái lại có những kinh nghiệm trả giá cả một đời. Khi chuẩn bị cho những cặp hôn nhân đã sống chung với nhau lâu ngày vì lý do bất mãn hoặc cản trở nào đó không thể làm phép cưới từ thời mới sống với nhau, cha Lành khuyến khích họ coi 4 cuốn băng video về vấn đề hôn nhân; không có cặp nào là không nhận thấy đã bao lâu nay, những vấn đề thật nhỏ nhoi, đơn giản nhưng lại là nguồn gốc của những rắc rối lớn lao trong đời sống gia đình do sự chung đụng giữa vợ chồng và con cái... Đồng thời ngài cũng nhận ra, những kinh nghiệm ấy ngài không thể có được và dầu có muốn nói với họ, ngài cũng không thể giải thích hay hơn hoặc ít nhất là tương đương với những người đã có kinh nghiệm sống bậc vợ chồng.

Có những người nhận xét về thực tại lứa đôi thời nay đem so sánh với ngày xưa rồi kêu ca, chán nản vì hiện trạng đổ vỡ của gia đình. Cha Lành cảm thấy thương cho họ bởi những nhận xét nông cạn, nghĩ rằng thời nào cũng phải giống thời nào. Một nguyên nhân quan trọng đưa đến đổ vỡ nơi cuộc sống gia đình ngày nay có thể là hiện trạng tâm não bệnh hoạn. Bác sĩ, các nhà khoa học mới nhận ra qua thí nghiệm đưa đến kết quả rằng khi người mẹ có bầu mà uống rượu, đứa con trong bụng say gấp đôi đồng thời chính chất rượu tàn phá bộ óc của đứa bé. Bao nhiêu lâu rồi nào ai biết, và bao nhiêu lâu rồi những người mẹ có bầu đã uống bia, uống rượu; thế thì bao nhiêu người vừa thoạt sinh ra đã có những bộ óc bệnh hoạn bất thường nào ai có hay. Vì vậy những đổ vỡ nơi cuộc sống, nơi gia đình đâu phải người ta muốn thế; đâu phải tại họ muốn thay lòng đổi dạ mà chính từ nơi tâm não bệnh hoạn. Hơn nữa, nào có ai chấp nhận mình bệnh hoạn hay chỉ tìm bất cứ lý do nào đó để bào chữa, để kéo phần phải về mình. Thật ra, kiếm lý do để kéo phần phải về mình đã có thể là cá tính của người có tâm não bệnh hoạn vì người bình thường đúng nhận là đúng, sai nhận là sai. Đời người nào không nhiều sai lầm; kinh nghiệm nào không phải trả giá hoặc không đụng vô lửa sao biết lửa nóng.

Làm thế nào để dung hòa giữa sự thiếu nhận thức được giá trị của thời gian 6 tháng chuẩn bị hôn nhân và đồng thời giúp cho họ chấp nhận học hỏi thêm những điều lợi ích cho tương lai lứa đôi vẫn luôn luôn là mối ưu tư nơi tâm trí cha Lành. Ngài không thể chấp nhận kiểu trả lời vắn tắt điều kiện 6 tháng hoặc lôi luật ra bắt người khác tự động tuân theo không cần giải thích. Hai phần ba những cha mẹ có con rửa tội từ ngày cha về làm phó xứ đã không cưới hỏi theo luật Công Giáo bởi không thể nuốt trôi sự chờ đợi của 6 tháng tha thiết mới mẻ cách xa này. Dĩ nhiên, họ quen nhau cả năm trước hoặc hơn - như thế nên ngầm hiểu họ tưởng đã biết đủ mọi sự về nhau; - tuổi thanh niên nơi đất nước tự do hiểu sai nghĩa mà - thế thì đâu cần chi 6 tháng tìm hiểu. Ai khi đang rối lên vì yêu với thương không nghĩ là 6 tháng thừa thãi! Một ngày không gọi điện thoại cho nhau đã như cả năm cách biệt phương chi những 6 tháng đối với con mèo đói nhìn cục mỡ liếm môi nuốt nước bọt. Thật ra họ đâu biết 6 tháng này không phải tìm hiểu về nhau mà tìm hiểu chính mình có khả năng hoặc trưởng thành đủ để quyết định bước vào cuộc sống hôn nhân chưa, hoặc cá tính mình ra sao. Rồi trên thực tế, sống chung đâu luôn luôn tuyệt vời như mới quen nhau hoặc như thời gian hẹn hò, mới cưới. Họ đâu đã biết chi đến những rắc rối sẽ xảy ra có thể chỉ vì ngủ ngáy lớn quá người phối ngẫu chịu không nổi hoặc chỉ vì những thói quen vô tình trở thành nguyên nhân giết chết tình yêu đôi lứa...

Nỗi thống khổ của thực tại dân Chúa đè nặng trên tâm trí người linh mục trẻ. Kiếm cách nào, bám víu vào đâu, làm sao... làm sao... Những câu hỏi mang theo hai tiếng "làm sao" không có câu trả lời rõ ràng. Lắm lúc có dò hỏi một vài người thì lại thường gặp những bộ óc quyết đoán quá non nớt, thiếu cái nhìn sâu rộng để cho rằng chỉ có ý kiến hay quan niệm của mình là tuyệt vời, toàn hảo. "Không thể hiểu được," đôi khi ngài lẩm bẩm, "chính mình đã không toàn hảo thì không có điều gì mình nghĩ có thể toàn hảo, hoặc cuộc đời mình đã sai lầm nhiều thì có thể điều mình đang cho là đúng cũng có thể sai lầm. Chúa ơi! Người có vợ có chồng không cần lo lắng trong khi kẻ độc thân cứ rối lên vì lo cho họ, nhưng biết sao hơn!..."

Nỗi đau khổ của những người sống trong hôn nhân nhưng thiếu hiểu biết về những điều cần thiết trong cách cư xử giữa vợ chồng cũng làm ngài ưu phiền không kém. Bao nhiêu người đã gọi điện thoại để than phiền về chồng, về con hoặc về vợ. Có đề nghị họ đi gặp những nhà chuyên môn thì ai cũng nghĩ mình có thể giải quyết được tất cả hoặc ráng chấp nhận cho qua... Kết quả của những cuộc hôn nhân gượng ép vì vui lòng cha mẹ, hoặc vì bất cứ lý do gì là cả một địa ngục cuộc đời. Thà rằng họ không bằng lòng bấy giờ nhưng sau đó yêu nhau, chấp nhận nhau thì không sao. Đàng này, ngày này qua ngày khác những đè nén chấp nhận chồng chất. Làm sao mà dám mở miệng khuyên kẻ khốn khổ vui vẻ lên sống hạnh phúc với cái hỏa ngục của họ! Làm sao có thể tự lừa dối mình mà nói vì Chúa thôi ráng chấp nhận... Dĩ nhiên mình không bị sống trong cảnh đau khổ gượng ép ấy mình đâu có bị sự thực phũ phàng xâu xé. Tuy nhiên, mới chỉ nghe những lời than thở đã muốn nát bấy tâm can thì người sống trong thực trạng ấy phải chấp nhận ghê gớm thế nào. Mở miệng nói không được, lờ đi không xong để rồi tâm trạng bị đay nghiến vì những đau khổ dân Chúa phải chịu do sự thiếu hiểu biết mà tan nát lòng. Thế mà vẫn phải đóng bộ mặt vui tươi với kẻ vui rồi lại cũng "vui" với kẻ buồn mới cả là một sự trái ngược.

Đôi khi cha Lành hậm hực với chính mình vì đã lỡ hiểu biết. Ngài thầm nghĩ, "Thà mình ngu quách cho đỡ cảm thấy đau thương... Chúa có thấu chăng, bao nhiêu tội lỗi đã sinh ra bởi sự thiếu học hỏi!..." Nghĩ mà bực, bực đến khùng được. Có nói ra, người ta cứ nghĩ rằng họ biết hết mọi sự. Ôi! chỉ có dốt nát mới có thể tin rằng mình biết hết mọi sự, không cần tìm hiểu thêm.

Cũng chính vì không chịu tìm hiểu thêm để chỉ nghĩ mình là đúng với những quan niệm, kinh nghiệm có được từ thời xa xưa, biết bao nhiêu những điều đáng tiếc đã và đang xảy ra không những cho chính mình mà còn cho cả thế hệ sắp tới. Thường thì các bậc cha mẹ chỉ biết than lên con cái khó dạy, chạy đua theo xã hội mới mà không hề bao giờ đặt vấn đề phải làm sao và như thế nào để nói cho con nghe. Có người hô ầm lên nào là tuổi trẻ mất gốc, tuổi trẻ chạy theo thời. Nào có lạ gì, mỗi ngày 6 tiếng nơi trường Mỹ, hấp thụ văn hóa Mỹ, được đào tạo nơi môi trường Mỹ thì sao có thế sống theo tâm tình và tâm lý người Việt chưa bao giờ được dạy bảo. Hơn nữa, sống nơi xã hội tạp chủng này, luân lý cộng đồng kể như bị mất hẳn mà người ta cứ nói về những đặc tính cá biệt thay vì những mẫu mực luân lý căn bản chung! Sự giáo dục con cái lại càng cần nhiều cố gắng tìm hiểu của cha mẹ mà nào được mấy ai đặt vấn đề như thế; ấy là chưa nói đến sự thực hành những vấn đề được suy nghĩ để giáo dục, giúp cho con cái hiểu biết thêm về dân tộc, luân lý... Chỉ than với thở, không hiểu than thở giúp ích gì cho giới trẻ...?

Một hôm nhân dịp tới thăm một gia đình người quen, đang nói chuyện với cặp vợ chồng, một em bé gái cỡ 13, 14 tuổi vừa mở cửa bước vô, người mẹ đã vội lên tiếng:

-Huyền ơi, con có mái tóc đẹp quá; giống như đứa chết trôi! - Bà mẹ gọi con gái cố ý để cha Lành nhìn thấy.

Con bé phụng phịu quay ngoắt đi... Thấy thế cha Lành mỉm cười bênh vực:

-Có sao đâu, đó chỉ là kiểu tóc thời trang...

-Nhưng trông ngứa mắt quá...

-Trông ngứa mắt bởi nó không để tóc giống mình hay mình không dám chải tóc dựng đứng như đứa chết trôi?...

Bà mẹ bắt đầu than thở!

-Tóc tai, quần áo, tụi trẻ ăn mặc không giống ai hết; chán quá, con với cái...

-Vấn đề đầu tóc và quần áo không lạ gì. Ai cũng thế, tâm lý chung muốn được người khác chấp nhận hoặc muốn thuộc về một nhóm hay giới nào đó. Tụi trẻ đi học tại nhà trường; bạn bè chúng đều như thế; nếu khác với những người chung quanh sẽ bị cô lập hoặc không được chấp nhận và sinh ra mặc cảm không giống ai. Cũng như, dù muốn dù không, mình sống trong xã hội sẽ bị ảnh hưởng xã hội.

-Chúng không còn biết gì về giúp đỡ gia đình, tối ngày ăn xong đi chơi...

-Thế anh chị có chia cắt rõ ràng bổn phận của từng đứa cho chúng không? Có giải thích sao cho chúng nhận biết thế nào và phải làm sao không?

-Cha xem, có nói, chúng đâu có thèm nghe; thật là con chưa lớn đã kể như mất...

Cha Lành ngắt lời:

-Chắc chắn rằng mất nếu không tìm cách nào để khuyến khích chúng sống có trách nhiệm hơn. Có điều e rằng mình nói chúng không hiểu rồi cứ tưởng chúng hiểu mà không làm hoặc mình chỉ ra lệnh mà không giải thích cho chúng hiểu thế nào hoặc thực tập cho chúng làm, hoặc thế nào là hay, là dở, nên hoặc không nên...

-Chúng có thèm nghe mình đâu cha?

-Chúng nó không nghe mình hay mình không nói kiểu chúng có thể hiểu và hợp với chúng mà lại chỉ nói bóng nói gió, móc máy như vừa rồi... Hơn nữa, cứ cái lối "ngày xưa tao thế nọ, ngày xưa tao thế kia..." thì có lẽ ông nội chúng cũng không thèm nghe chứ chưa nói gì đến chúng!

-Biết làm sao bây giờ. Tụi son thì bận công ăn việc làm tối mặt tối mày; về đến nhà, ngập ngụa bày hàn đủ mọi nơi mọi xó. Cha coi, chồng thì vớ lấy lon bia ngồi coi tivi; còn mình nào như đánh đô vật, thu dọn, nấu ăn mệt thở không ra hơi còn giờ nào mà nói với tìm hiểu. Hò chúng rát cả miệng, bỏng cả cổ; thôi thì làm quách cho xong... Thương con, con đâu có biết lại phiền cả lòng... Đành ráng cho qua ngày tháng rồi tới đâu thì tới; đời cua cua máy đời cáy cáy đào chứ biết sao hơn!...

-Chính vì thế mới cần nhiều cố gắng. Thà chấp nhận bỏ ra vài lần, mỗi lần nửa tiếng để từ từ chỉ dẫn cho con cái và rồi từ đó tự chúng làm những chuyện lặt vặt có phải hơn là ngày nào mình cũng ráng cho qua...

-Cha bảo làm thế nào bây giờ?

-Thì đi làm về vài ngày đầu, chấp nhận ăn cơm trễ thêm nửa tiếng; gọi hết tụi nhỏ về, nhẹ nhàng từ từ chỉ dẫn chúng sắp xếp lại nhà cửa, sách vở, đồ chơi, quần áo, phòng ốc của đứa nào phải thu dọn sạch sẽ cho đứa đó. Chén bát dơ chúng ăn bày ngập ra, chỉ cho những đứa lớn rửa chén thế nào cho sạch... nhẹ nhàng, nhã nhặn dạy chúng làm. Rồi quần áo dơ bỏ vào máy giặt, cho xà bông vô, vặn nút thì dù đứa 6, 7 tuổi cũng biết, cần gì phải lớn hơn. Đã bao giờ chỉ chúng làm chưa hay cứ rối lên "Ngày xưa tao 10 tuổi đã phải nấu cơm." Tự nhiên 10 tuổi mà biết nấu cơm à? Có ai vừa sinh ra đã biết hết mọi sự... Thương con không đúng cách là giết con từ từ... Cứ trách chúng hư mà chẳng bao giờ chỉ cho chúng những điều tốt lành là ăn gian nói láo...

Nãy giờ được cha Lành bênh, Huyền cứ tủm tỉm cười; vô tình bị mẹ bắt gặp nên lại bị lôi vào tấn công tiếp:

-Kìa cha coi, con bé người đã ốm tong ốm teo mà cái ống quần ôm sát... giống như đôi đũa...

-Ăn thua gì, đó chỉ là mốt thời trang. Thời trang nay còn mai mất. Vấn đề căn bản là sự giáo dục bằng cách thực hành lối sống ngay trong gia đình. Vớ vẩn, cứ mở miệng ra là chê bai, hò hét; con cái chúng sẽ cố tránh gặp mình thì làm sao dạy chúng, làm sao còn có cơ hội mà nói cho chúng nghe. Anh chị gặp ai luôn luôn chê trách mình, anh chị có muốn đến gần hoặc nói chuyện với họ nữa không? Thế ai cho tiền nó mua cái quần ống túm và cái áo rộng thùng thình ấy?

-Tiền đâu mà cho; cha coi, áo của con nó lấy mặc; còn quần thì chả biết nó may hay mượn ai may túm lại...

Cha Lành hướng sang phía cô bé:

-Huyền, quần con mua hay may vậy?

-Thưa cha con may hai cái ống lại...

-Con giỏi đó, thế mà má con cứ chê riết thôi...

Quay lại cặp vợ chồng ngài tiếp:

-Chị thấy không, tụi nó thích gì là làm cho bằng được. Chị đã bao giờ tìm hiểu chúng nó có thích cái nhà này không hoặc có thích cái gia đình này không? Nếu chúng nó không thích thì tại sao, chị đã được nghe chưa? Dạy con cái mà không tìm hiểu tâm lý chúng thì cũng như cuội; có ráng đến muôn đời thì mất chúng vẫn hoàn mất...

Vấn đề giáo dục không những cần thiết cho giới trẻ mà ngay cả cho những người đang sống trong bậc vợ chồng. Cũng chỉ vì thiếu hiểu biết hoặc không chịu học hỏi thêm nên những thái độ vô tình đã gây nên những mầm mống đổ vỡ. Đôi khi hoặc vì sống với nhau qua thời gian dài mình nghĩ rằng người bạn đời thông cảm hết cho mình nên sinh ra vô ý hoặc những buồn bực đâu đâu đã ảnh hưởng thái độ của mình vô tình làm phiền lòng người phối ngẫu dễ dàng đưa đến tan nát...

Ngày...tháng...năm...

Kính cha,

Cha có biết, cứ mỗi lần con cầm bút để viết thư cho cha là đang buồn, chán nản đến tột cùng, cha có hiểu vì sao không? Con cũng chẳng muốn kể lể bởi những lời nói, những ý nghĩ trong lúc buồn thì không thật, không vui, hoặc quá thật mà con chẳng nói ra được trong lúc vui cha ạ!

Cha có biết, đây là lần đầu nếu con nhớ không sai, con kể ra cho cha nghe, con không có ý định sống hết cuộc đời của con với ông chồng này, con đã có ý định bỏ đi từ lâu, nhưng vì con nghĩ tới lũ nhóc, con không đành tâm để chúng không có ba, con chấp nhận những sự nhục nhã, con đã quyết nhịn và hy sinh bản thân cho 5 đứa con hay ít ra có 6 người được vui, nhưng cha Lành à! Con đã nghĩ rất kỹ nếu con tiếp tục sống chung với anh ấy chưa chắc đã giúp ích gì cho lũ nhóc, bởi chúng cũng bất mãn ba chúng nhiều điều ngay cả con Hà cũng vậy. Theo con hiểu thì nó cũng có ý định bỏ đi bởi nó nói với con, "Tại sao những việc ba làm ba thấy đúng, mà mẹ làm thì ba cho là sai" (cùng một sự việc) con cũng chẳng biết nói sao; Anh Huỳnh mỗi lần đánh con thường đánh trước mặt mấy đứa nhỏ chẳng nể nang, hoặc chửi con những lời quá đáng. Có ai chửi vợ mình bằng những lời nói như: "Ông đập vào mặt bây giờ... không ưa ngọt chỉ ưa nặng" hoặc "Không lo làm việc chỉ lo đú đỡn với nhân viên" hoặc "Cái thứ lì lợm, ương ngạnh, hỗn láo như ông già cô vậy" hoặc "Đi với đĩ còn sướng hơn... v.v..."

Cha có biết, ngày rời khỏi nơi đó con đã nghĩ con phải cố gắng bằng hết sức con để làm lại từ đầu; con đã bỏ lại sau lưng quá khứ, con đã chỉ ôm theo những kỷ niệm đẹp đẽ nhất, con mong mỏi những kỷ niệm đẹp sẽ làm hành trang và niềm an ủi khi chung sống những lúc không được vui, những khi buồn phiền. Nhưng cha hiểu không? Sự nhịn nhục cũng chỉ có giới hạn, những lời nói của anh ấy con chỉ để ngoài tai được vài lần, con không thể nào vui vẻ khi mỗi ngày phải nghe anh ấy chửi, anh ấy xỉ nhục và điều tệ hại nhất con không thể nào không ghê tởm mỗi khi phải ngủ chung với anh ấy... Cha Lành, cha có hiểu không?

Cha kính, có lẽ giữa hai con đường mà con phải chọn, con nghĩ con nên chọn con đường nào ít tủi nhục, ít nước mắt, có nghĩa là con phải bỏ đi, con nghĩ với cuộc sống không có anh ấy, con cũng c