Isabella.

Chị Frisby đánh vần lại thật chậm: Kế hoạch của các chuột cống ở Nimh. Vậy Nimh là gì, hay là đâu? Cái tên ấy đọc lên nghe lạ lùng và xa xôi quá. Như thế là những chuột cống này từ nơi khác đến đây? Có phải vì thế mà họ có sách vở, đèn điện, dây điện, máy phát điện không? Thế nhưng họ đã sống ở đây - hoặc ít ra đã có chuột cống sống ở đây - từ thuở chị bắt đầu nhớ được. Nhưng như thế cũng chẳng phải lâu lắm.

Chị tự hỏi họ còn có những gì khác nữa. Bất chợt chị thấy tò mò khủng khiếp muốn nhìn một vòng xung quanh - muốn xem có gì đằng sau những cửa khác, qua những hành lang khác. Chị đến bên cửa mở ra, ngó ra ngoài sảnh. Sảnh vắng hoe và lặng ngắt, chỉ có điều khi chú ý lắng tai chị nghe thấy tiếng ầm ì xa xa, như cái gì đó đang chạy - một cỗ máy khác chăng?

Chị dợm bước ra ngoài sảnh, rồi lại đổi ý. Tốt hơn là không nên. Nicodemus tỏ ra niềm nở - tất cả bọn họ đều niềm nở - nhưng rất rõ ràng. Ông đã nói chị phải đợi trong thư viện. Và chị đến đây không phải để rình mò mà là để xin giúp đỡ. Chị quay vào thư viện, đóng cửa, ngồi lên một băng ghế. Sách trên bàn hầu hết đều là sách bìa mềm - nhỏ đủ để chuột cống dễ dàng cầm xem, nhưng vẫn quá to so với chị, nên chị ngồi xuống trước tấm bảng đen đọc lại lần nữa.

Dưới hàng tiêu đề trên cùng là những cột chữ và con số bằng phấn, viết tay nắn nót:

Tiến độ

Tháng Giêng:

Nhóm 1 (10): Yến mạch 30gánh = 2giạ

Nhóm 2 (10): Lúa mì 30gánh = 2giạ

Nhóm 3 (10): Ngô 20gánh = 1½giạ

Nhóm 4 (10): Hạt khác TC khoảng 10 gánh

Cả bảng là những hàng con số như vậy, trên đề tên từng tháng: Tháng Hai, tháng Ba, tháng Tư, tháng Năm, cứ thế cho đến tháng Bảy. Dưới cùng có một ô vuông đóng khung riêng ra:

Cày (Nhóm Arthur) (14)

Cày lần 2. Hoàn thành: 1/1

Cày lần 3. Hoàn thành: 10/2

Cày lần 4. Hoàn thành: 20/3

Chị Frisby nhìn trân trối, cố luận xem thế nghĩa là thế nào nhưng không đoán ra. Chuyện này hoàn toàn không hiểu nổi.

Chị vẫn còn đang băn khoăn nghĩ thì cửa mở ra, một chuột cống khác bước vào. Đấy là một cô chuột gái, nhỏ con và còn khá trẻ theo vẻ bề ngoài. Cô ta mang bút chì với vài tờ giấy và vừa đi vừa nhìn vào đó, nên mới đầu chưa nhìn thấy chị Frisby. Khi nhận ra cô ta giật mình đánh rơi tập giấy bay tung tóe trên sàn. Cô ta mở tròn mắt.

“Bà là ai?” cô ta hỏi. “Tôi không biết bà. Làm sao bà vào được đây?” Cô ta lùi lại phía cửa.

“Không sao đâu,” chị Frisby nói. “Tôi là bạn của thầy Ages.” Cô chuột kia quả là còn rất nhỏ, chỉ là một đứa bé.

“Nhưng sao bà lại ở đây? Ai cho bà vào?”

“Nicodemus. Ông ấy bảo tôi đợi ở đây.”

Cô bé chuột có vẻ ngờ vực. “Bà có thể là gián điệp.”

“Gián điệp á! Làm sao được? Gián điệp cho ai?”

“Tôi biết đâu được. Cho bên ngoài. Có thể là cho Nimh chăng?”

“Tôi còn không biết Nimh là cái gì.”

“Đấy là bà nói thế.”

“Nhưng tôi không biết thật. Nó là cái gì?” chị Frisby hỏi, thấy hơi cáu kỉnh.

“Đấy là một chỗ.” Cô bé chuột hẳn nhiên đã đỡ sợ, bắt đầu nhặt nhạnh giấy tờ nằm rải rác. “Bây giờ tôi phải tập đọc.”

“Một chỗ nào?”

“Chúng tôi từ đó đến đây. Tôi cũng không biết nhiều lắm. Tôi chưa ở đấy bao giờ.”

“Làm sao mà cô từ đó đến đây được nếu cô chưa bao giờ ở đó?”

“Bố mẹ tôi đến đây từ đó. Sau rồi tôi mới sinh. Tôi nghĩ là ở đó màu trắng. Nhưng tôi biết một điều này. Chúng tôi không muốn quay lại. Chúng tôi không muốn bị bắt.”

Như thế là, chị Frisby nghĩ, có vẻ như dù Nimh có là gì thì đàn chuột cống cũng đã trốn thoát khỏi đó tới đây. Nhưng chị nhận ra ít có khả năng tìm hiểu thông tin rõ ràng nếu chỉ hỏi một đứa trẻ. Lần nữa chị lại hy vọng Nicodemus sẽ giải thích chuyện này.

“Nicodemus cũng từ Nimh đến à?”

“Phải.”

“Cả Justin nữa?”

“Phải. Bà biết Justin à?”

“Có biết.”

“Chắc bà không phải là gián điệp,” cô bé chuột cống nói. Nó có vẻ hơi thất vọng. Rồi nó thêm, chẳng ăn nhập vào đâu: “Justin chưa có vợ đâu.” Nó trèo lên một chiếc ghế và mở sách ra. “Anh ấy là người giỏi vô địch. Anh ấy còn không sợ thằng Rồng nữa.” Cô nhỏ đọc sách khoảng chừng ba mươi giây, cầm bút chì lên rồi lại bỏ xuống. “Tôi còn nhỏ quá chưa đến tuổi lấy chồng.”

“Tôi cũng nghĩ thế,” chị Frisby nói. “Ít nhất là một thời gian nữa. Nhưng cũng không lâu lắm đâu.”

“Mẹ tôi cũng nói thế. Nhưng có vẻ lâu lâu là. Rồi Justin có thể lấy người khác mất.”

“Cũng có thể là không,” chị Frisby nói, chị không thuộc loại người chỉ biết sự mình. “Bản thân anh ấy cũng còn khá trẻ mà. Tên cô là gì?”

“Isabella.”

“Tên đẹp nhỉ.”

“Tên cũng được. Mỗi tội anh tôi gọi tôi là Izzy. Tôi chẳng thích tí nào.”

“Hẳn nhiên rồi. Anh cô đâu?”

“Đi họp rồi. Anh ấy lớn lắm. Chuột đàn ông đi họp hết rồi. Nhưng mẹ tôi không đi. Các bà mẹ không phải lúc nào cũng đi. Mẹ tôi đang ở trong kho hạt đóng gói.”

“Đóng gói à?”

“Cho Kế hoạch ấy mà. Nhưng mẹ không thích Kế hoạch.”

Lại là Kế hoạch.

“Kế hoạch là gì? Sao mẹ cô lại không thích?”

“Kế hoạch là kế hoạch thôi. Xem chúng tôi sẽ sống ở đâu các thứ ấy. Mẹ không thích vì mẹ nói sống như thế khó quá - chẳng có đèn điện, chẳng có tủ lạnh, chẳng có nước máy nữa. Nhưng mẹ sẽ không đào ngũ hay gì đâu. Không phải như Jenner. Chúng tôi không ưa Jenner.”

“Jenner là ai?”

“Ông ta từng ở trong nhóm, nhưng bỏ cuộc rồi. Có thể là ông ta về lại Nimh. Chẳng ai biết.”

Chị Frisby dần dà phác thảo được bức tranh đời sống khu định cư chuột, có hơi rối rắm vì Isabella vẫn còn bé, nhưng cũng có vài nét rõ ràng: Họ có kho hạt (chắc hẳn để trữ thực phẩm); giới phụ nữ đôi lúc đến dự họp còn đôi lúc không; Nicodemus có vẻ là lãnh đạo; họ có một Kế hoạch về tương lai không phải chuột nào cũng thích; và một kẻ, tên là Jenner, đã đào ngũ. Hay là có những chuột khác đi cùng? Chị sắp sửa hỏi Isabella thì cửa thư viện mở ra và Nicodemus, Justin cùng thầy Ages đi vào. Còn có thêm một chuột cống đi cùng nữa, một người lạ mặt.