- 24 - 25 - Ân huệ

Harry sống cô đơn trong một khu phố tồi tàn. Ly dị và thất nghiệp khiến anh trở thành một người nghiện rượu rất nặng nhưng anh không đủ can đảm tham dự các lớp cai nghiện rượu. Anh nói:

-Một hôm tôi đang lang thang trên đường với một người bạn, mấy hôm không có giọt rượu nào vào cổ khiến tôi có cảm giác thiếu thốn. Khi đi ngang quán rượu, bạn tôi bảo: ‘Sao tôi mê một ly cocktail quá đi’. Vừa nghe nói vậy là trí óc tôi trở nên mê muội, tôi chỉ nghĩ đến ly rượu và những quả hạnh đào màu đỏ trong đó, miệng tôi chảy nước dãi, dạ dày cồn cào.

Chỉ vài phút sau chúng tôi đã ngồi trong quán rượu, uống hết ly này đến ly khác. Đêm đó tôi đã phải vào bệnh viện. Vài tuần sau khi xuất viện, đang đi trên đường thì bạn tôi lại đến rủ: ‘Mày nghĩ sao? Chỉ một ly nhỏ thôi’. Thế là tôi lại quên hết tất cả và rồi lại trở vào bệnh viện một lần nữa. Chuyện này cứ tiếp diễn từ năm này qua năm khác. Tháng trước một mục sư đã khuyên tôi: ‘Anh phải cầu xin ơn huệ của Chúa ngay lúc bạn anh rủ anh uống rượu để Chúa cứu anh thoát khỏi lỗi lầm này’. Tôi cũng muốn thế lắm nhưng khốn nỗi tôi không có nghị lực, cứ nghe thấy chữ ‘rượu’ là đầu óc của tôi như bị ám ảnh rồi, làm sao người ta có thể nhận được ân huệ khi người ta yếu đuối?

-Này anh bạn, nhiều năm về trước tôi là một cao thủ về môn cờ. Như anh biết, cờ là một cuộc chiến giữa hai đội quân, các con xe là các binh sĩ chiến đấu và cần được bảo vệ. Thời xưa binh sĩ mặc áo giáp, không ai tấn công họ từ mặt trước hay mặt sau vì có áo giáp cản trở. Cách duy nhất là tấn công phía bên cạnh mà thôi. Trong môn cờ cũng thế, người ta thường tấn công những con xe này ở vị trí kề cận và để bảo vệ, người chơi cờ phải tránh để quân xe đứng ở vị trí có hại cho nó. Anh hãy thử áp dụng quy tắc này vào trường hợp của anh: Nếu anh đi trên đường phố một mình mà quanh anh toàn là những cửa tiệm bày bán những thứ hấp dẫn, có cả tiệm bán rượu nữa thì anh có thể cầu nguyện: ‘Con đã khốn khổ quá rồi, xin Chúa ban ân huệ cho con’. Ngay sau đó anh phải lập tức rời xa cái hoàn cảnh đó đi bằng cách rẽ qua một lối khác. Cái ý định chạy thoát khỏi cám dỗ là việc của anh rồi ân huệ sẽ giúp anh sau. Giống như mặt trời, ân huệ không bao giờ phân biệt. Mặt trời không hề nói: ‘Ta soi sáng cho người này nhưng không cho người khác’. Nếu chúng ta ngồi trong phòng mà kéo màn che cửa sổ thì làm sao mặt trời đến với ta? Chúng ta phải ra khỏi căn phòng đó thì mới có thể hưởng được ánh sáng mặt trời. Nếu chơi cờ, chúng ta phải đặt sao cho quân cờ không nằm trong thế bị kẻ địch tấn công thì muốn hưởng ân huệ, chúng ta phải tránh xa các hoàn cảnh bất lợi đã. Nếu không biết tránh nó thì ngày hôm nay cũng như ngày hôm qua và ngày mai cũng như ngày nay, chẳng có gì thay đổi cả. Cái giá mà anh phải trả cho điều anh muốn là sự ao ước sẽ thay đổi, anh hãy trả cái giá đó đi rồi ân huệ sẽ đến với anh.

Phân biệt và phán đoán

Barbara là một luật sư trẻ tuổi làm việc trong tòa án thành phố. Cô nói:

-Thưa bà, nghề nghiệp của tôi khiến tôi khó xử khi phải dung hòa giữa những điều gọi là ‘Đúng’ và ‘Sai’. Là một người có đời sống tâm linh, tôi được dạy rằng chúng ta không nên phán đoán người khác, không nên có thái độ ưa thích cái này hay ghét bỏ cái kia, nhưng nếu làm như vậy thì bất cứ điều gì cũng tốt như nhau hay cũng xấu như nhau hay sao? Làm sao chúng ta có một tiêu chỉ để quyết định?

-Sự phân biệt là một đức tính quan trọng, nó khác xa sự phán đoán. Tôi kể một câu chuyện ngắn sau đây để tùy cô nhận xét: ‘Có một đạo sĩ Ấn Độ đang đi trên đường làng, ông vừa đi vừa lẩm bẩm cầu kinh: ‘Vạn vật đều là Thượng Đế, mọi vật đều có Thượng Đế ngự ở trong’. Gần đó có một người quản tượng đang dắt một bầy voi ra sông tắm, người quản tượng la lớn: ‘Này ông kia, mau tránh ra một bên vì những con voi này chưa thuần lắm đâu, chúng có thể làm hại ông’. Tuy nhiên đạo sĩ lý luận: ‘Mọi vật đều là Thượng Đế, con voi cũng là Thượng Đế’ nên không chịu tránh qua một bên. Khi đến gần, một con voi lấy vòi hất tung ông này sang một bên đường khiến ông gẫy dập cả xương sườn. Người quản tượng tức quá chạy đến la lớn: ‘Thật là ngu xuẩn, tôi bảo ông tránh qua một bên kia mà! Tại sao ông cứ đâm sầm vào bầy voi của tôi?’. Đạo sĩ thều thào: ‘Bởi vì mọi vật đều là Thượng Đế, con voi cũng là Thượng Đế kia mà’. Người quản tượng lắc đầu: ‘Đúng vậy, nhưng tôi cũng là Thượng Đế, tôi bảo ông tránh qua một bên sao ông chẳng nghe?’.

Sự phân biệt là một điều cần thiết quan trọng trên đường đạo vì nó xây dựng trên sự hiểu biết, trên khả năng trực giác cao cả. Còn thái độ ‘Cái này tốt cái kia xấu’ hoặc ‘Cô này xấu, ông kia tốt’ đều là những sự phán đoán bắt nguồn từ cảm xúc, là một căn bệnh của trí óc. Sự phân biệt giúp chúng ta lựa chọn bạn bè, thái độ sống, hành động, hoàn cảnh, để chúng ta có thể đạt đến mục tiêu lánh xa những phiền não. Trong khi sự phán đoán chỉ là những cảm xúc nhất thời, không giúp gì cho sự phát triển tâm linh mà chỉ tạo thêm phiền não cho đời sống, khiến chúng ta trở nên mù quáng, dễ có những hành động sai lầm.