- 3 - (6) XI. Rổ Bẫy là gì?

Thường để ý các đồ đạc trong nhà, Tâm thấy nó thay đổi luôn. Cái nồi ba mươi hôm trước đặt trong gậm giường, thì hôm nay không thấy nữa, mà trong tủ lại thêm cái lư đồng.

Có bận Tâm đánh bạo hỏi, cụ Bẩy đáp:

— Thày bán lại cho người ta.

Hoặc bảo:

— Thày cho một người trong họ.

Bởi vậy, Tâm càng muốn thỏa trí tò mò. Chính đã có một lần Tâm ngờ những thức bày trong nhà này là của ăn cướp. Song, khi thấy cụ Bẩy đối vơí Tâm, chiều chuộng, dịu dàng, thì Tâm không nỡ ngờ.

Càng ngày cụ Bẩy càng yêu mến Tâm. Cụ dạy Tâm đánh cờ, cụ cho Tâm tiền để làm vốn để đánh tam cúc tay đôi với cụ. Có một lần, cụ bảo Tâm thử hút thuốc phiện, nhưng Tâm không dám. Rồi không biết đùa hay thật, cụ bảo Tâm rằng:

— Trong làng này có một đứa con gái bằng trạc con nó mê tít con đi. Con muốn lấy nó, thì thày bói cho.

Tâm thích chí, tủm tỉm cười.

Nhưng tối hôm ấy, ngồi cạnh cụ Bẩy, Tâm vơ vẩn nghĩ, hối hận lạ thường. Thì ra Tâm được vui chơi mà không nhớ không thương gì cha mẹ đang vất vả khổ sở. Tâm thở dài rồi vờ nhức đầu nói với cụ Bẩy:

— Bẩm thày, hôm nay con thấy khó chịu trong mình, thày cho phép con đi ngủ.

Cụ Bẩy đang nằm bàn đèn, tay vê cái tiêm, mắt mơ màng, vội sực ngồi dậy, hỏi:

— Con thấy sao?

— Con thấy khó ở.

Cụ Bẩy sờ vào trán Tâm, bảo:

— Chắc con chạy nắng, nên hơi bị khó ở. Vậy con cứ đi ngủ trước đi.

Tâm vào trong buồng, nằm vắt tay lên trán, nhìn qua kẽ vách, ngắm cụ Bẩy. Cụ Bẩy thở phì một hơi khói rồi vắt chân chữ ngũ một lúc. Đoạn cụ nhổm dậy, vớ cái áo cánh rồi hỏi: - Tâm còn thức không con?

Tâm vờ ngủ, không đáp. Cụ Bẩy lại hỏi gặng lượt nữa, rồi lắng tai nghe trong buồng. Tâm cố thở cho đều. Khi đã yên trí rằng Tâm ngủ thật, cụ Bẩy đi ra, và khóa trái cửa lại. Lúc ấy Tâm mới dám mở mắt. Nhưng cụ Bẩy đi, mà hình như đi ra cổng. Trong nhà lại yên lặng như tờ.

Tâm thở dài, đứng lên, đi bách bộ quanh buồng. Nhìn bốn bên, Tâm thấy như bị tù, mất cả tự do. Tâm bực quá. Bỗng Tâm nghĩ: “Hay là lúc nào chờ nhà vắng thì ta trốn quách đi.”

Nhưng trốn để được về nhà mà thôi, thì chả hóa ra Tâm ích kỷ lắm ru? Tâm định đi tìm bọn cướp, đảng Rổ Bẫy, để minh oan cho cha. Ấy thế mà nay chưa làm được trò chống gì, đã về, thì chẳng hóa ra hèn lắm ru? Vậy thì ít ra trước khi về, Tâm cũng phải biết qua loa một vài nơi ổ cướp bóc để mách quan Huyện mới được. Nhưng ở đây, thì làm sao biết được? Vả ngần này tuổi đầu, Tâm sao có thể bắt chước những nhà trinh thám lão luyện bên Mỹ, bên Âu?

Thế là Tâm lại buồn, ngồi phịch xuống giường mà thở dài. Rồi mệt, Tâm ngả lưng xuống, thiu thiu ngủ mất.

Bỗng Tâm sực thức dậy. Có tiếng người nói chuyện xào xạc bên ngoài. Thấy một sự rất lạ, Tâm bèn nghé mắt ra nhìn, nhưng không rõ. Từ ngày vào đây, lần này là thứ nhất, Tâm thấy một người khách của cụ Bẩy. Nhưng sao khách lại đến chơi lúc ban đêm.

Bóng trăng xanh rọi qua khe cửa sổ trông ra vườn. Tâm nhìn, thấy tà gần ráp đầu ngọn núi. Tâm đồ là đã tới hai ba giờ sáng. Bỗng mấy con gà từ xa gọi nhau bằng những tiếng gáy dài.

Tâm thật tỉnh ngủ, mới rón rén áp tai vào khe cửa để nghe, nhưng không rõ lắm, vì hai người nói với nhau rất khẽ, chỉ tiếng ừ, và tiếng vâng là to thôi.

Mà người khách, Tâm không trông rõ mặt là ai cả. Tâm càng muốn biết, vì giọng nói nghe rất quen.

Tâm cố ngồi chờ, đến nửa giờ sau, người khách lạ đằng hắng một tiếng, rồi châm đóm hút thuốc lào. Nhưng vì người ấy quay lưng lại Tâm, nên Tâm không thể biết được là ai.

Nhưng rồi may làm sao, sẵn cái đóm đang cháy to, người khách mới soi xuống gầm giường tìm đôi guốc. Tâm giương to hai mắt ra nhìn, không còn hồ nghi gì nữa, Tâm giật mình đánh thót.

Người khách lạ đó nào phải ai đâu, chính là người sẹo má mà ngày nọ Tâm gặp ở Huyện, mà vì người ấy đã mời Tâm về nhà chơi, nên Tâm mới bị bắt.

Bao nhiêu câu hỏi quay cuồng trong óc Tâm. Tâm toan đập cửa chạy ra để mách cụ Bẩy. Nhưng mà, nhanh trí khôn, Tâm nghĩ ra ngay.

Thế này thì thật nguy cho Tâm rồi.

Nếu người sẹo má không thông với lũ ở thuyền, thì sao Tâm đã bị bắt. Nếu cụ Bẩy không quen biết lũ bắt Tâm, thì sao cụ lại quen với người sẹo má. Thôi đích họ cùng bọn với nhau rồi. Hay chính là đảng Rổ Bẫy đây?

Tâm chờ người sẹo má ở ngoài sân đi vào để nhìn kỹ một lượt nữa. Tâm đoán không lầm được. Mà chính là đảng Rổ Bẫy đây.

Cha Tâm bị bắt, và ngồi tù. Hẳn là đảng Rổ Bẫy thấy Tâm ra vào trong Huyện luôn, thì sợ tên đảng mình đến tai quan Huyện, quan Huyện sẽ bắt bớ, nên phải triệt Tâm đi. Tâm hối hận, vì đã chót khờ, mà khoe với mọi người ở phố Huyện rằng chính đảng Rổ Bẫy làm cho cha Tâm bị bắt oan.

Nhưng đảng Rổ Bẫy đâu?

Có phải những người này là ở trong đảng Rổ Bẫy không?

Tâm nhăn trán, cau mặt để nghĩ. Rồi lắng tai để nghe. Nhưng vẫn không ích gì, người ta nói khẽ quá.

Ông cụ Bẩy là người thế nào của đảng Rổ Bẫy?

Ăn cướp? Đích là không. Vì Tâm không mấy khi thấy ông đi đêm, vả ông cũng không khỏe mạnh gì, để đi làm việc nguy hiểm ấy được.

Hay ông cụ Bẩy là đầu đảng?

Đảng Rổ Bẫy?

Rổ Bẫy nghĩa là thế nào? Cái rổ bằng tre đan ấy à? Cái bẫy chuột, bẫy chim ấy à? Hay là bọn cướp này đi đâu cũng dùng cái bẫy cò ke để bẫy chó. Nhưng bọn ăn trộm mới hay dùng bẫy cò ke, chứ bọn ăn cướp, thì người ta đi đông, ai sợ gì mấy con chó?

Vậy thì Rổ Bẫy nghĩa là thế nào?

Cái rổ, cái bẫy, có dùng vào việc ăn cướp được không?

Tâm nghĩ kỹ quá, song không thể biết được. Hay là đảng này dùng những thức ấy mới tránh được những sự bắt bớ của quan trên chăng?

Tâm vừa nghĩ, vừa nhìn cụ Bẩy.

Bỗng hai mắt Tâm tròng trọc vào nét mặt ông Bẩy, như nghĩ ra được điều gì mới lạ vậy, rồi vui sướng, Tâm nghĩ:

— Thôi phải rồi.

Thì ra cái tên Rổ Bẫy rõ ràng dễ đoán quá mà Tâm không nghĩ ra. Vì từ khi Tâm biết ông cụ tên là Bẩy thì Tâm không để ý đến ông có cái gì khác người nữa. Đích là ông Bẩy là đầu đảng rồi. Tên Rổ Bẫy, chẳng phải là cái rổ, cái bẫy.

Rổ Bẫy chỉ là tên người, đảng Rổ Bẫy là đảng BẨY RỖ.

Nghĩ được ra thế, Tâm vui mừng, nhưng rồi thấy sợ, sợ đến nỗi lạnh toát cả người. Ai ngờ đâu chính Tâm đã lọt vào tay ông trùm đảng Rổ Bẫy bấy nay, mà Tâm không biết.

Nếu vậy, từ nay Tâm càng phải giữ gìn kẻo lỡ ra thì nguy đến tính mệnh.

XII Bút và mực

Từ hôm Tâm biết ông Bẩy Rỗ là chúa trùm đảng Rổ Bẫy, thì càng căm giận và sợ sệt. Vì vậy làm việc gì, nói câu gì, Tâm cũng dè dặt, mà nhất là không bao giờ Tâm dám tỏ ra mặt như mọi ngày là nhớ nhà, mong mẹ, và ở với cha nuôi rất buồn tẻ. Trái lại, Tâm phải làm ra dáng yêu mến ông Bẩy, và quyến luyến ông, đến nỗi không muốn về nhà nữa.

Tâm rắp bụng viết thư báo ông Huyện hạt Tâm, để nhờ ông bắt hộ đảng cướp, nhưng không sao dò được tên làng Tâm hiện đang ở là làng gì.

Một hôm nhân ông Bẩy đi vắng, Tâm thọc tay vào phía dưới ngăn kéo bàn để lấy cắp hai tờ giấy. Một tờ Tâm làm phong bì, còn một tờ nữa, Tâm viết thư.

Nhưng không mực và bút chì viết bằng gì. Tâm nghĩ ba bốn hôm, mà không ra. Nếu Tâm mượn của ông Bẩy, thì sẽ bị nghi ngay, cho nên Tâm cứ phải kín đáo, mà kiếm cách. Tâm để ý đến tất cả những thứ có thể giúp Tâm làm mực được. Tâm lấy mảnh sành để cạo nhọ nồi, hòa với nước rồi vạch thử lên tường. Tâm lấy cả khói đèn và than mà trộn với nước. Nhưng những thứ mực ấy không thể dùng được, vì viết ra, trông chỉ hơi rõ thôi.

Có một lần, Tâm chơi hoa dâm bụt, mà rồi Tâm chế ra được một ít mực rất tốt. Hoa ấy có chất nhựa xanh như mầu chàm, áo dính vào nó không sao giặt sạch được. Tâm bèn chờ hôm ông Bẩy đi vắng rồi hái tất cả những hoa ở hàng rào. Tâm vò nát ra, cho vào cái niêu con, rồi đổ độ nửa gáo nước. Đoạn Tâm đem vào bếp, đun niêu ấy lên, cho đến lúc cạn gần hết. Tâm vắt những hoa và vứt đi. Ở đáy niêu còn một ít nước cốt đen kịt. Tâm mừng lắm, liền chắt ra đổ vào cái lọ.

Rồi tâm vót một cái que bằng tre cho rõ nhọn. Tâm thử chọc que vào mực để viết thì thấy chữ rõ không kém gì thứ mực Tâm thường mua. Tâm bèn cất tất cả các thứ vào một chỗ rất kín.

Nhưng rủi cho Tâm, Tâm chờ mãi, mà lần này ông Bẩy chưa đi vắng lâu. Đến mười hôm rồi, mà ông cứ ở nhà, Tâm thì cứ phải vui vẻ mà chuyện trò và chơi đùa cho ông đừng ngờ vực.

Một buổi chiều, Tâm nhìn thấy cái gậy dài dựng ở sân.

Tâm cầm lấy và múa may, rồi đập mạnh vào cây chuối. Ông Bẩy nhìn Tâm, cười và bảo:

— Con chớ nghịch dại thế, lỡ vô ý, đốc gậy vào mặt thì khốn.

Tâm mỉm cười, đáp:

— Con muốn học võ lắm.

Ông Bẩy tỏ ý mừng. Tâm biết vậy, nói thêm:

— Bẩm thày, con có muốn đi học chữ làm gì. Con chỉ muốn được bỏ nhà trường, rồi tập múa gậy, múa dao.

Ông Bẩy cau mặt:

— Học những cái ấy sao có ích được bằng học chữ, con?

Tâm cười:

— Bẩm thày mỗi người có một cái thích riêng. Thích cái gì thì học cái ấy rất chóng. Ở trường, con chỉ thích đánh nhau, con thường kéo bè kéo đảng để bắt nạt những anh bạn bé và yếu.

Ông Bẩy gật gù, Tâm nói luôn:

— Giá có ai dạy con học võ ngay từ bây giờ, thì tất ngày lớn, con giỏi lắm. Mà biết đâu nghề võ không nuôi nổi một đời con.

— Ừ, thế bây giờ ví dụ con có người bạn có miếng bánh ở trong lớp mà con muốn ăn, thì con xin người ta thế nào.

Tâm nhìn ông Bẩy, đáp:

— Việc gì phải xin. Con chờ lúc giờ ra chơi, con lẻn vào lớp để lấy. Nếu người ấy đem ra sân, thì con bắt nạt để lấy. Người ấy mà không cho con, thì con đánh mà lấy.

Ông Bẩy khen:

— Được lắm, nhưng thế thì con tồi.

Tâm lắc đầu:

— Con vẫn làm thế, song chẳng có bạn nào dám ghét con.

Ai cũng sợ con một phép.

— Thế con có sợ người lớn hơn con?

— Không, vì bọn con có nhiều người.

— Thế là con ăn cướp à?

Tâm vênh mặt, đáp:

— Ăn cướp không phải là xấu. Đó là cách kiếm tiền.

Ông Bẩy cười ha hả, khen:

— Thế thì con giỏi lắm.

Rồi đến buổi chiều, Tâm chỉ mấy cánh rừng, nói với ông Bẩy:

— Ở đây nhiều rừng rú rậm rạp, thỉnh thoảng con xin phép thày đi chơi, để tập nhẩy, tập chạy, và tập đánh nhau với ác thú.

Ông Bẩy xoa đầu Tâm, bảo:

— Con không nên hấp tấp. Nếu con có chí ấy, rồi thày sẽ dạy con. Con cứ ở đây với thày, rồi lâu dần, thày sẽ cho con biết thày làm nghề gì.

Tâm mừng lắm, vì Tâm chắc sẽ được ông Bẩy đưa Tâm đi khắp mọi nơi, và Tâm biết cách ông thường làm việc. Lúc Tâm biết và thuộc hết các chỗ ấy là nắm chặt được đảng Rổ Bẫy trong tay.

Tâm nói:

— Con chỉ muốn theo Đảng Rổ Bẫy, đảng ấy giỏi lắm.

Ông Bẩy nhìn Tâm, hơi chột dạ:

— Con theo làm gì?

— Để kiếm ăn khỏi vất vả.

Ông Bẩy không đáp, có ý nghĩ ngợi phân vân.

Rồi từ hôm sau, ông không đả động gì đến câu chuyện ấy nữa, mà Tâm thì nóng ruột muốn biết công việc của ông.

Được một hôm ông đi vắng, Tâm mừng quá, bèn đem bút mực và giấy ra viết. Song, tai hại quá, lọ mực cạn hết cả, không còn một giọt nào. Tâm bực mình, nhìn lên hàng rào, thì chỉ còn trơ những lá xanh biếc. Đến một cái nụ cũng không có, Tâm không biết làm thế nào nữa.

Buồn bã quá, Tâm lấy muối vào giấy và trèo lên cây ổi để hái quả ăn. Lúc ăn xong, Tâm sợ cha nuôi về biết mình ăn nhảm thì mắng, nên Tâm tìm diêm để đốt tờ giấy có dính muối đi.

Nhưng lạ quá, lúc Tâm hơ tờ giấy lên ngọn lửa, thì tự nhiên có vết đen đen hiện rõ dần lên. Tâm không hiểu vì sao cả. Hay là tờ ấy có phép. Hay là vì nó có dính muối? Tâm bèn lấy ít muối khác, hòa với nước, bôi vào giấy, rồi hơ lên ngọn lửa. Thì quản nhiên, Tâm lại thấy những vết đen đen hiện lên.

Mừng rú lên, Tâm bụng bảo dạ:

— Thôi, chất này mà ta dùng để viết, thì ông thánh ăn cướp sống lại có bắt được thư, cũng không sao đọc được.

Rồi nghĩ mãi, Tâm tìm ra được một cách dặn dò chỗ ở rất khéo. Tâm mới hòa muối và viết:

Bẩm quan lớn,

Tên con là Nguyễn văn Tâm, là con người bị tình nghi có chân trong Đảng Rổ Bẫy, đã bị tòa kết án năm năm.

Nay con hiện đang ở trong tay người tướng đảng cướp ấy. Con đã sắp được người ấy đưa đi các nơi làm ăn của đảng ấy.

Vậy xin quan lớn mau mau cho lính đi bắt hoặc quan lớn cho mật thám đi dò. Nếu không thuộc về hạt quan lớn cai trị, thì xin quan lớn cho ông quan hạt này biết.

Con không biết hạt này về đâu. Nhưng xin quan lớn nhìn kỹ những dấu nhà giây thép đóng ngoài phong bì này. Rồi đến chỗ trạm ở nơi phát thư này, quan lớn hỏi thăm nhà ông Bẩy Rỗ.

Nhưng sợ quan lớn bắt vào ngày ông Bẩy đi vắng, thì xin quan lớn cho người đi dò trước. Quan lớn bảo người nhà giả cách làm người bán thuốc phiện và dặn người ấy rằng khi đến nơi thì cứ xưng tên là Sáu. Con sẽ biết hiệu, và đưa giấy vạch đường sau.

Nay kính trình.

Viết xong, Tâm cất tờ giấy đi, rồi lấy nước than viết tạm dăm chữ: “HƠ LÊN LỬA THÌ RÕ” và đề phong bì gửi cho quan Huyện.

Rồi may sao, lại một hôm ông Bẩy đi vắng, Tâm thấy ngoài hàng rào có người đi qua, Tâm đưa năm xu và phong thư, nhờ người ấy mua tem và bỏ vào thùng hộ.

Từ hôm ấy Tâm vui vẻ khoan khoái, lạ lùng.