Mưa trong thành phố lạ - I -

Chiều chiều, những người đi công tác xa đến hoặc những người vẫn tự nhận mình là khách ở đây thường hay tụ tập ở tầng dưới, nơi làm việc của cô trực phòng. Ở đó luôn có tiếng nước sôi ùng ục. tiếng domino đập lách cách trên mặt bàn dài, họ uống trà hết cốc này đến cốc khác và tán đủ thứ chuyện. Hò còn biết làm gì hơn trong những buổi chiều thu lạnh lẽo ở một thành phố nhỏ như Lưkovo này.

Kira đến khách sạn vào phiên trực của Gana Denixovna. Họ là bạn gái của nhau. Lúc đầu, Trizegov không nhận thấy có gì đặc biệt ở những người phụ nữ này. Nếu như có người nào nói với anh rằng cô ta chính là nguyên nhân của mọi nỗi đau đớn khổ sở của anh sau này thì chắc anh sẽ phá lên cười vì cô ta cũng không lấy gì làm đặc sắc cho lắm. Và cái chính là nếu như người ta có nói vậy đi nữa thì cũng chả sao, bởi vì Trizegov từ lâu đã bỏ mọi suy nghĩ về những chuyện tương tự. Bản chất chín chắn và nghiêm nghị của anh theo năm tháng đã trở nên chỉ thích nghi với công tác và mọi việc nội trợ. Và chính anh cũng đã quen với việc tất cả những phụ nữ nào có một chút quan hệ lãng mạn với anh trong các chuyến công tác ngắn ngủi đều coi anh như một người đã có gia đình và vì vậy họ chẳng hề có một ý định nghiêm chỉnh nào trong đầu.

Cùng với sự có mặt của Kira, câu chuyện quanh bàn chẳng những thay đổi hẳn, mà còn thêm sắc thái mới, vì phần lớn những người ngồi ở đó bắt đầu xoay ra tán chuyện với cô. Cô thuộc loại người - trong bất cứ nhóm người nào cũng có những người như vậy - mà không hiểu vì sao luôn trở thành trung tâm của câu chuyện. Ai cũng vậy, khi nói bất kì điều gì cũng đều nhìn cô như chờ đợi một sự tán thưởng hay một lời nhận xét nào đó của cô.

Sau này, khi nói với nhau về chuyện quan hệ giữa hai người bắt đầu từ khi nào, Kira thú nhận là trước lúc xảy ra câu chuyện với mấy người nước ngoài cô không để ý đến Trizegov.

Mấy người khách nước ngoài đó là hai kĩ sư CHDC Đức, họ đến nhà máy gỗ liên hệ về việc mua gỗ. Người ta xếp họ vào ở chung trong một phòng ưu tiên độc nhất có điện thoại và máy thu thanh. Đây là lần đầu tiên khách sạn Lưkovo đón tiếp khách nước ngoài. Trước khi họ đến, ủy ban hành chính huyện đã cử người xuống kiểm tra, dặn dò và xếp đặt mọi việc, nhưng ai mà đoán trước được tất cả những gì có thể xảy ra: đến nửa đêm, người ta bỗng phát hiện ra là hai ông khách quý không một lời giải thích đã để người cửa phòng hai đôi giày của mình và đi ngủ. Đúng lúc Trizegov đi xuống phòng trực để uống trà thì một người am hiểu cuộc sống ở nước ngoài đi đến, anh ta cho biết người ta để giày ngoài cửa phòng là để khách sạn đánh chúi cho họ. Gân Denixovna khăng khăng không chịu làm việc đó, đấy không phải nghĩa vụ của cô, mà tại sao cô lại phải làm khi mà giầy của chồng cô, cô còn chẳng bao giờ đụng đến. Và hơn nữa, cô tra không có cả xi lẫn bàn chải đánh giầy. Người ta ngồi quanh bàn nói chuyện về việc này, người bàn nghiêm chỉnh, kẻ pha trò. Điều gì sẽ xảy ra nếu đến sáng hai vị khách quý kia tỉnh dậy mà thấy những đôi giày của mình vẫn bẩn nguyên, uy tín của khách sạn sẽ bị giảm đến đây và ở châu Âu người ta sẽ đánh giá như thế nào về Lưkovp. Đang nói đến đây, bỗng một người nêu ra ý kiến rằng qua đêm, những đôi giàu kia nếu còn đó cho đến tận sáng là cái tốt, nhưng cũng có thể chúng sẽ biến mất và lúc ấy thì ai là người dám đứng ra chịu trách nhiệm. Đùa là một chuyện, nhưng Gana thì thấy bực bội và lo lắng thực sự., dù đêm đã khuya giám độc khách sạn cũng được mời đến và ông lập tức gắt om lên. Chẳng lẽ lại phải cắt người đứng canh mấy đôi giấy chết tiệt này. Giám đốc khách sạn là thương binh cụt một tai đã tham gia chiến tranh vệ quốc, vì vậy khi nhìn ông, Trizegov bỗng phát cáu, anh đứng phắt dậy và nước đến gõ ầm ầm vào cửa phòng khách. Anh vào phòng và nói với họ tiếng Đức rằng ở đây không có chuyện để giầy ngoài cửa cho người khác lau chùi, người nào cũng phải tự đánh lấy giầy của mình, rằng ở ta không có kiểu phục vụ như vậy, rằng không đủ nhân công làm việc và v.v.... Vì đang bực tức nên anh nói một thôi một hồi làm hai ông khách đâm bối rối. Té ra họ là những chàng thanh niên rất xuề xòa, họ cứ xin lỗi mãi và chiếu hôm sau đã lân la xuống uống trà và chơi cờ với tất cả mọi người.

Buổi chiều hôm đó Trizegov đã trở thành người hùng....

Bối rối vì vị chú ý quá nhiều, Trizegov bỏ ra ngoài thềm hút thuốc. Một lát sau Kira Andreievna cũng ra ngoài chuẩn bị về nhà, cô hỏi anh học tiếng Đức từ khi nào mà nói được như vậy. Thực ra chính anh cũng không biết là từ bao giờ, anh chưa qua một lớp học nào, chỉ nghe quen tai rồi nói theo khi phục vụ trong quân đội ở ngoại ô Berlin. Kira Ảngeievna tỏ vẻ ghen tỵ vời năng khiếu ngoại ngữ của anh vì theo cô đó là một việc vĩ đại. Như cô chẳng hạn, cô chẳng có chút năng khiếu ngoại ngữ gì, và cô đã truyền cho con gái mình dòng máu bất tài đó. Vừa đi vừa trò chuyện, họ không nhận ra là Trizegov đã tiễn cô về tận nhà. Anh tình nguyện đến giúp con gái cô học vì anh cũng yêu trẻ và bản thân đã có hai con trai.

Thực tình có lần anh cũng đã ngồi luyện cho cô con gái mười sáu tuổi chỉ thích ăn diện của Kira, rồi anh hứa có dịp sẽ đến nữa, nhưng về sau bị công việc bề bộn ở nhà máy lôi cuốn và anh không sao thực hiện được lời hứa ấy. Chữa xong những bộ điều tốc, anh trở về Leningrad và cho đến tháng sáu mới có dịp được mời trở lại nhà máy ở Lưkovo. Chủ nhật đầu tiên anh mượn bộ lưỡi câu của trường phòng năng lượng Arixtarkhov và quyết định đi câu cá. Tuy chưa phải là thợ câu lành nghê, nhưng anh thích ngồi trên bờ thả câu và nghỉ ngơi, không phải suy nghĩ gì. Ngay cả lúc nghỉ ngơi, bản tính ưa hoạt động của anh cũng đòi hỏi phải có một việc làm nào đó rõ rệt. Lần này, vừa thả câu xuống nước đã thấy cá giật mạnh. Để khỏi đứt dây, Trizegov lội ào xuống sông, nước ngật đến trên đầu gối, vừa làu bàu chửi rửa, vừa chạy dọc theo bờ sông. Con cá kéo anh chạy như vậy khá lâu, anh phải len lỏi qua những mỏm đá, miệng thầm khấn cho gân cốt không bị làm sao. Anh chui qua cả gầm cầu nơi có lũ trẻ con đứng trên reo hò, rồi chạy qua cả bãi tắm. May cho anh, đến đó con sông nhỏ chia nhành và chú cá không lao vào chỗ nước xoáy mà ngoặt sang nhánh sông chảy vòng sau một đảo cát nhỏ. Lội bì bõm qua đám liễu dại làm cành cây gãy kêu răng rắc, Trizegov trèo lên triền cỏ và lọt vào một khoảng trống bị các bụi cây thấp bao kín xung quanh. Giữa bãi trống này có một phụ nữ không quần áo đang nằm sưởi nắng. Đó chính là Kira Adreieevna. Anh tưởng cô đang ngủ, nhưng đúng lúc đó cô ngẩng đầu lên, và anh hết sức sửng sốt khi thấy cô không hề tỏ ra hoảng sợ. Nói cho đúng hơn, lúc đầu cô cũng lúng túng định vớ lấy cái gì che thân, nhưng sau đó, dường như suy tính lại, cô uể oải lật nghiêng người, một tay chống cắm và ngẩng đầu nhìn anh. Rõ ràng là cô không nhận ra anh vì trong anh lúc này giống hệt một người câu cá, đầu tóc rối bù, người dính đầy rong xanh và bùn. Vẻ ngoài của anh trông thật hoang dã. Anh đứng sững lại trố mắt ra nhìn và kinh ngạc trước vẻ than nhiên không biết ngượng ngùng của cô. Thấy cô vẫn tiếp tục nằm, anh đỏ mặt và định quay đi.

Con cá không để ý đến những bối rối của anh lúc này, nó cố vùng vẫy quyết liệt làm sợi cước đứt tung. Trizegov truwojt chân trên hòn đá và ngã oạch xuống nước. Anh lồm cồm bò dậy, chửi rủa vì đau và bực mình. Kira Adreievna thì phá lên cười. Cô ngồi dậy, vòng tay ôm đầu gối và cứ thế cưới rũ ra. Trizegov lội lên bờ, rũ người cho sạch nước kiểu như chó rũ lông, tránh không nhìn về phía cô, nhưng vẫn thấy được bộ ngực bắt đầu rám nắng và những nếp gấp ở bụng cô. Anh chào cô bằng cả tên đêm hy vọng làm thế cô sẽ ngượng, nhưng cô chỉ đưa mắt nhìn và sau khi nhận ra anh, cô càng cười to hơn.

Chuyện của họ bắt đầu như thế đấy. Tất cả diễn ra một cách buồn cười và rất tự nhiên. Và đêm ngủ, Trizegov nghĩ về cô, như người ta thường nghĩ về những người đàn bà ăn chơi hư hỏng, nhưng cái chính là anh thấy hài lòng về mình.

Về sau, anh nhiều lần gạn hỏi cô xem, liệu cô có làm như vậy không nếu hôm đó không phải là anh, mà là người đàn ông khác xuất hiện. Kira cứ né tránh mãi và cô quả quyết là cô đã nhận ngay ra anh; cuối cùng thì anh cũng đạt được mục đíhc: cô nói rằng cô là người đàn bà cô đơn và không chồng, do đó cô có thể cho phép mình hành động như vậy. Có điều lạ là cái kiểu lập luận công nhiên này của cô vừa làm anh bực mình lại vừa có cái gì đó làm anh thấy thích thú. Anh nghĩ như vậy lại hay hơn vì sau này anh sẽ chẳng phải trách nhiệm gì.

Cứ ba tháng một lần Trizegov lại đến nhà máy ở Lưkovo để chỉnh bộ điều tốc tự động. Không hiểu tại sao chúng cứ bị hỏng luôn, có nhiều giả thiết khác nhau được đặt ra, tuy vậy, từ dạo một loạt bộ phận bị hỏng do chế độ vận hành sai, ban giám đốc nhà máy quyết định yêu cầu viện thiết kế thường xuyên gửi người xuống kiểm tra. Về mùa hè và mùa thu, những chuyến công tác đến Lưkovo thực sự có lợi cho Trizegov, anh mang từ đó về Leningrad táo, cá khô và nấm. Mùa đông thì tồi tệ hơn. Điều duy nhất có thể bù đắp lại là Kira. Cô hấp dẫn ở điểm là không bao giờ làm anh chán, cô không đòi hỏi bất cứ điều gì. Trizegov đến với cô là tốt rồi, có gì ăn nấy. Cô không bao giờ định sẵn một kế hoạch gì, không đoán già đoán non, không bám lẵng nhẵng nũng nịu mà cũng không giống những người phụ nữ có tuổi khác thường thích giành quyền lực về mình.

Và dần dà Trizegov thấy tin cô. Anh vẫn quý trọng gia đình mình, tự hào về vợ lẫn con. Vợ anh làm việc ở cửa hiệu may mặc và quán xuyến toàn bộ việc gia đình, chị là một phụ nữ vui tính và thông. Và Trizegov luôn luôn cố gắng làm sao cho chị không phải phiền muộn điều gì. Sau khi giải ngũ, anh cũng đôi lần uống rượu say, chơi bời và về nhà muộn, còn trong những năm gần đây, không những anh tỏ ra đứng đắn hẳn lên mà còn chú ý chăm sóc vợ và làm gương cho con cái.

Qua hệ với Kira Andreievna được Trizegov coi là để cho vui đời thôi chứ không hơn không kém. Đã hơn một năm trôi qua kể từ cái ngày tháng Sáu ở bãi tắm, cho đến nay Trizegov có cảm giác không có gì thay đổi. Ở Leningrad anh hầu như không nghĩ đến Kira. Cô chỉ xuất hiện trong tâm trí anh mỗi lần anh đến Lưkovo công tác. Ngồi trên tàu lúc gần vào ga, anh hay hình dung sẽ gọi điện đến văn phòng của cô, và khi nhận ra đúng giọng anh, cô sẽ làm ra vẻ như đang bàn chuyện công tác mà quy định giờ hẹn gặp nhau... Đến lúc này anh mới sực nhớ ra đáng lẽ phải mang cho cô món quà nhỏ gì đại loại như tất nilon, cà phê, bút bi. Thật là không tiện vì lần này anh lại quên, nhưng ngay lập tức anh lại tự an ủi: có lẽ cũng chả nên tập cho cô ta quen với quà cáp làm gì.

Và có thể những món quà như vậy lại làm cô ngạc nhiên cũng nên. Cô nói rằng cô buồn nhớ Trizegov, nhưng anh hiểu, cô nói vậy chỉ để làm đẹp lòng anh mà thôi. Rõ ràng theo cô, họ gặp nhau thưa thưa như vậy cũng tốt vì tạm thời chưa ai nghi ngờ gì cả. Ở Lưkovo ít người biết anh. Công nhân nhà máy phần lớn sống ở một làng nhỏ cách thành phố khoảng ba cây số, hơn nữa trong số những người làm việc ở nhà máy, anh chỉ quan hệ với các nhân viên thí nghiệm và Arixtarkhov là chính.

Trong thành phố Lưkovo họ tránh đi đôi với nhau và chỉ gặp nhau một cách kín đáo. Khi tới khách sạn nơi anh ở, Kira đối xử rất thoải mái tự nhiên, thậm chỉ còn làm anh đâm nghi ngờ về nghệ thuật cư xử của cô. Khi trò chuyện chỗ đông người cô luôn luôn trêu chọc và tỏ ra coi thường anh hoặc không để ý riêng gì đến anh. cái kiểu diễn xuất sỗ sàng ấy đã dồn anh đến chỗ đỏ mặt. Kira thì giải thích cho anh rằng làm như vậy tốt hơn và đỡ bị người ta nghi ngờ hơn.

Vì đã xem xét cẩn thận mọi khả năng nên cô không thấy sợ và ngượng ngập gì cả. Mùa hè, khi họ lên tận phía thượng nguồn nơi vắng người, cô có thể cởi hết quần áo mà tắm trước mặt anh, không cần giấu giếm cái bụng đã hơi sệ xuống và có một vết sẹo trắng khá lơn. Những khi gần gũi nhau cô thường không e dè và rất đòi hỏi mà không để ý đến sức lực Trizegov có thể đáp ứng được.

Khi đã mỏi mệt, họ năm không đụng chạm đến nhau. Kira kể về mình, về người chồng là phi công đã hi sinh, về đứa con gái và về công việc của cô ở nhà mày gỗ. Và mặc dù Trizegov không hề có chút quan hệ nào với cuộc sống ấy của cô, anh vẫn nghe một cách hào hứng. Đôi lần cô có cho anh xem những bức ảnh cũ: cô cùng mấy vận động viên đua xe đạp, cô đang đứng cạnh máy bay đầu đội mũ bay, cô đang ở nơi nghỉ mát miền Nam, mặc áo tắm. Trông hồi trẻ cô cũng có đôi chân to và cái mũi hếch giống con gái cô bây giờ, nhưng cô đẹp hơn, rực rỡ và nghịch ngợm hơn. Cứ theo dáng cô trong những ảnh thì có thể tin những câu chuyện cô kể về các chuyến đi săn với bô, hay chuyện cô cùng với chồng, khi đó còn là chông chưa cưới, kéo một chú bé Zigan lên khỏi lỗ băng trên mặt hồ...

Trizegov cảm thấy buồn buồn vì không được biết cô thời đó. Cảm giác ấy thật phi lí mặc dù nó chính là sự ghen tuông thường tình ở người đàn ông khi anh ta được biết thời thiếu nữ vui tươi của người anh yêu thuộc về những người khác chứ không phải anh ta...