4. Minh tri cố muội 5. Dư long chuyển phượng 6. Mỹ nhân kế

Biết sự việc rất rõ mà giả vờ ngu dốt chẳng biết gì.

Mục đích kế này là để tránh sự chú ý của địch, làm lạc hướng mọi người. Nó hàm chứa một triết lý xử thế thâm sâu, gạt bỏ ngoài tai những tiếng thị phi, những lời siểm nịnh, tâng bốc, khen chê, nguyền rủa.v.v... Bề ngoài giống như khờ dại chẳng biết gì, để giấu kín ở bên trong những tinh ý mưu tính lợi hại ghê gớm không ai có thể biết được.

“Tào Tháo và Lưu Bị, hai người ngồi đối nhau hai bên bàn, ăn uống vui vẻ. Lúc rượu đã hơi say, chợt thấy mây đen mù mịt, sắp có mưa to. Quân hầu trỏ lên trời mà bẩm rằng: Có rồng cuốn.

Tháo và Huyền Đức (Lưu Bị) cùng ngồi dựa vào bao lơn ngắm xem. Tháo hỏi Lưu Bị:

- Sứ quân có biết rồng nó biến hóa ra thế nào không?

Huyền Đức nói:

- Bẩm, tôi chưa được tường.

Tháo nói:

- Rồng lúc thì to, lúc thì nhỏ, lúc thì bay, lúc thì nấp. Lúc to thì nổi mây phun mù, lúc nhỏ thì thu hình lấp cánh, khi bay ra thì liệng trong trời đất, khi ẩn thì lẩn nấp ở dưới sóng. Nay đang mùa xuân rồng gặp thời mà biến hóa, cũng như là người ta đắc chí, tung hoành trong bốn bể. Rồng ví như anh hùng trong đời. Huyền Đức lâu nay đã trải đi khắp bốn phương, tất bao nhiêu anh hùng đời nay, hẳn đã biết, xin thử nói cho nghe.

Huyền Đức thưa:

- Bị này mắt thịt, biết đâu được anh hùng.

Tháo nói:

- Đã đành không biết mặt, nhưng cũng có nghe tiếng chứ.

Lưu Bị nói:

- Tiếng thì tôi thấy có Viên Thuật ở Hoài Nam, binh lương nhiều, nên cho là anh hùng.

Tháo cười mà nói:

- Xương khô trong mã, có làm gì thằng ấy, chỉ nay mai là ta bắt được.

Lưu Bị lại nói:

- Viên Thiệu ở Hà Bắc họ hàng bốn đời làm tam công, môn hạ đầy rẫy khắp nơi nhiều tay tài giỏi, hiện nay thực là con hổ dữ ở Kỳ Châu, cũng nên cho là anh hùng.

Tháo cười mà nói:

- Làm gì đồ chết ấy! Viên Thiệu chỉ mạnh bạo ngoài mặt, trong bụng không can đảm. Có mẹo gì không dám quyết đoán, làm việc to lại tiếc thân, thấy lợi nhỏ thì quên mệnh. Sao gọi là anh hùng được?

Bị lại nói:

- Tôi nghe có một người nữa, là một người trong đám tám tay tài tuấn ở Giang Đông, uy khắp cả chín châu là Lưu Cảnh Thăng, người ấy hẳn là anh hùng?

Tháo lại cười:

- Làm trò gì cái thằng hư danh ấy, mà gọi là anh hùng!

Bị nghĩ một hồi rồi lại nói:

- Có một người sức lực đương khỏe làm đầu đất Giang Đông là Tôn Bá Phù, hẳn là anh hùng?

Tháo nói:

- Làm gì thằng nhãi con ấy, danh tiếng nó cũng là nhờ danh tiếng bố nó ngày xưa!

Lưu Bị lại hỏi:

- Thế Lưu Quí Ngọc ở Ích Châu thế nào?

Tháo nói:

- Lưu Chương tuy là tôn thất, nhưng kỳ thực như con chó giữ nhà, sao gọi là anh hùng được?

Bị lại hỏi:

- Như thế bọn Trương Tú, Trương Lỗ và Hàn Toại thì thừa tướng có cho là anh hùng không?

Tháo nói:

- Lũ tiểu nhân nhung nhúc ấy thì nói làm gì!

Huyền Đức nói:

- Nếu ngần ấy người chẳng có ai là anh hùng, thì Bị thực không còn biết ai nữa.

Tháo nói:

- Anh hùng là trong bụng có chí lớn, lại có mẹo hay, có tài bao bọc được cả bờ cõi, có chí chuyển động được cả trời đất, thế mới gọi là anh hùng được chứ!

Huyền Đức mới hỏi:

- Ai được như thế, thừa tướng?

Tào Tháo lấy tay trỏ vào lưu Bị, rồi trỏ vào mình, mà nói rằng:

- Anh hùng ở thiên hạ bây giờ chỉ có sứ quân với Tháo mà thôi!

Lưu Bị nghe nói, giật thót nẩy mình, cái thìa đôi đũa đang cầm ở tay, rơi cả xuống đất. Giữa lúc bấy giờ, trời đổ cơn mưa u ám, có một tiếng sét thật lớn. Lưu Bị từ từ cúi đầu xuống nhặt đũa và thìa mà nói tảng rằng:

- Gớm ghê! Tiếng sét dữ quá!

Tháo cười mà hỏi rằng:

- Trượng phu mà cũng sợ sấm à?

Lưu Bị nói:

- Đức thánh ngày xưa, sấm dữ gió to cũng giật mình, huống chi là tôi đây!

Tháo thấy thế chắc Lưu Bị là người tầm thường, từ bấy giờ không nghi gì nữa.

Tào Tháo muốn dò ý Lưu Bị, khai thác tâm lý, tình ý Lưu Bị. Biết thế Bị giả vờ nói lung tung không trúng đâu cả, ấy vậy mà còn tỏ ra nhát gan làm cho Tào Tháo nhầm Bị là người tầm thường nên không còn giam lỏng Bị nữa. Nhờ thế Lưu Bị mới chạy thoát khỏi Hứa Đô, thoát khỏi sự kiềm tỏa của Tháo.

5. Dư long chuyển phượng

Rồng biến thành phượng mà phượng cũng có thể biến thành rồng. Đó là sự biến hóa thay hình đổi dạng.

Mục đích kế này là biến hóa hư thực, thực hư, hư hư làm cho địch không thể phân biệt được đâu là kỳ binh đâu là chánh binh, làm cho địch tai điếc mắt mờ không biết tình hình, thực lực, kế hoạch của ta.

Xưa nay ai cũng yêu mến người con gái đẹp. Được người đẹp ở trong vòng tay thì đất trời cũng lăn quay.

Ngày đêm chỉ quấn quít với người đẹp mà bỏ bê việc nước. Bậc vua chúa tướng soái mà mê mệt vì người đẹp thì không còn bụng dạ, mưu trí chiến đấu nữa. Do đó mà thất bại ắt sẽ đến.

Vua Trụ mê Đắc Kỷ nên mất nước, vua Ngô là Phù Sai mê Tây Thi mà tan nát cơ đồ.

Phạm Lãi chủ trương hiến dâng Tây Thi cho vua Ngô là dùng “Mỹ nhân kế” đó vậy.