Mở Đầu

Đây là cuốn tiểu thuyết được viết sau khi Isherwood chính thức trở thành công dân Mỹ. Giới phê bình Mỹ cho rằng, cuốn tiểu thuyết này mang đậm hơi hướng Anh quốc. Bạn có thể sẽ lật từng trang để kiểm chứng xem điều gì đã khiến cho một cuốn sách lấy bối cảnh ở Mỹ lại có hơi hướng Anh. Người hùng George? Ông có xuất thân từ Anh, nhưng ông Mỹ không kém gì người đã tạo ra ông (Theo nhiều nguồn tin cho biết, Isherwood chính là nguyên mẫu của nhân vật George). Đó chắc phải là ở phong cách viết: nhẹ nhàng, lập lờ khó nắm bắt, bóng gió và không hề cộc cằn, khác hẳn Mailer. Tôi không thích phân chia các tiểu thuyết viết thành những quốc gia tương ứng. Đây đơn giản là một cuốn tiểu thuyết ngắn cực kỳ hay, viết bằng tiếng Anh.

Người cô độc được biết đến như một tiểu thuyết tiêu biểu dành cho cộng đồng người đồng tính. Nhân vật chính, George, có mối quan hệ tình cảm lâu dài - 16 năm - với một người đàn ông khác, nay đã chết. George bị bỏ lại với cuộc sống cô độc; và chúng ta được nghe kể về một ngày trong cuộc sống đó của ông.

Năm mươi tám tuổi, ông là giảng viên của trường cao đẳng bang California (chúng ta được nghe ông giảng, rất hài hước, về tác phẩm Thiên nga chết sau những ngày hè của Huxley). Ông duyên dáng, hào phóng, không thực sự bảo vệ quyền lợi của thiểu số cho lắm. Giới tính của chính ông được đặt vào một tình huống của thiểu số khác. Ông nói với sinh viên của mình rằng, “Cộng đồng thiểu số chỉ được coi là thiểu số khi nó tiềm ẩn một mối đe dọa nào đó đối với số đông, thực hay ảo. Và không có đe dọa nào là ảo... Thiểu số cũng là người, người, chứ không phải thiên thần”. Nhưng ông không có vẻ gì là đe dọa được ai cả - khép kín, lịch sự, cảm thông cho thói hám vật chất tầm thường và sự xấc xược của người Mỹ, một người đàn ông đã mất đi lẽ sống. Ông thuộc về số đông đó (hay số đông đó là thiểu số?), số đông có tên gọi người sống, sống có nghĩa là vượt qua được một ngày. Ngày của ông làm say mê độc giả, mặc dù chẳng có gì đặc biệt xảy ra. Ông say xỉn rồi nằm vật ra giường, thủ dâm, và chìm vào giấc ngủ. Ông có một cái chết sống động - được miêu tả đặc biệt xuất sắc: các động mạch lắng bùn, trái tim mỏi mệt, sự tỉnh táo dần nhạt. Ông chìm vào giấc ngủ; một ngày đã hết. Khiến người đọc mê mải say sưa với những ngày bình dị của một cuộc sống bình dị là biệt tài của James Joyce[1]. Nhưng ở Người cô độc, không có một mẹo Joyce nào sử dụng để đề cao cái sáo rỗng vô thường. Nó đơn giản là một tác phẩm hay của một lối viết đơn giản nhưng khiến ta nhớ mãi.

Anthony Burgess, trong cuốn 99 tiểu thuyết hay nhất bằng tiếng Anh kể từ 1939.

“Để tẩy rửa những bụi trần đeo bám, George loạng choạng bước tới con sóng đang ào ạt xô đến, dang rộng hai tay để đón nhận dòng nước tẩy trần tuyệt diệu trút lên mình. Dồn cả tấm thân vào con sóng, ông rửa trôi tất cả những suy tư, thuyết giáo, tâm trạng, cảm hứng và rửa trôi cả con người ông, cả cuộc đời ông. Hết lần này đến lần khác, cứ mỗi khi chìm dưới một con sóng dữ dội, là một lần ông trở nên sạch sẽ hơn, tự do hơn.”

Dành tặng Gore Vidal

Chú thích:

[1] James Augustine Aloysius Joyce (2/2/1882 đến 13/1/1941): là một nhà thơ, tiểu thuyết gia người Ai Len, ông được xem là một trong những người có ảnh hưởng sâu sắc nhất trong phong trào cách tân văn học hiện đại.

James Augustine Aloysius Joyce (1882 -1941).