Chương 4 Chiếc mặt nạ mang tên
Hồi mới về nhà chồng, bố chồng dặn dò tôi cẩn thận về chuyện đàn ông rất coi trọng thể diện nên phải luôn giữ thể diện cho chồng trước mặt người ngoài. Tôi gật gù đồng tình và làm theo răm rắp. Sau một vài cuộc gặp gỡ bạn bè (mà chủ yếu là bạn chung), tôi mới thốt lên:
Trọng thể diện là một đặc điểm quan trọng của người Việt Nam cũng như nhiều dân tộc châu Á nói chung. Thể diện được hiểu là những cái thể hiện ra bên ngoài, thường là những hình ảnh duy trì sự tôn trọng của người khác đối với mình. Mất thể diện (hay mất mặt) tức là cảm giác hình ảnh bản thân bị sụp đổ khiến người ta xem thường.
“Trọng thể diện” tốt hay xấu mỗi người sẽ có một cách nhìn nhận khác nhau. Riêng trong quyển sách này tôi muốn nói đến hệ lụy liên quan đến chiếc mặt nạ mang tên Thể Diện. Mọi vấn đề có lẽ nằm ở chỗ “thể diện thực tế” và “thể diện mong muốn” cách xa nhau một đoạn. Nghĩa là thực tế bản thân là A, nhưng nhiều người muốn thể hiện ra bên ngoài phải là A+++, cốt để có thêm nhiều lời trầm trồ ngưỡng mộ, hoặc bớt những lời dè bỉu chê bai. Hậu quả là chiếc mặt nạ càng lúc càng dày thêm.
Như trường hợp giấu tật xấu của tôi trước đây, thực tế tôi như viên bi mẻ nhưng lại muốn thể hiện ra là một viên ngọc sáng long lanh. Thực tế ngủ ngáy o o và chảy nước dãi ướt áo chồng, nhưng muốn mọi người phải nghĩ mình ngủ xinh đẹp như một thiên thần. Ông bà ta có câu “Tốt khoe xấu che”, nếu dừng ở đó để được yên thân khỏi bị xóm làng chê cười thì không nói, nhưng đôi khi chúng ta còn “phóng đại hình ảnh bản thân quá mức” để nhận lấy sự tán thưởng của mọi người.
Tất nhiên đó là tâm lý chung của con người. Ai mà thoải mái khi người khác đang chê cười mình. Hay ai mà không thích khi được người khác khen ngợi và ngưỡng mộ. Chỉ là ai sẽ can đảm để thể diện bên ngoài đúng bằng cái mình có bên trong? Nói theo ngôn ngữ của một bộ phim ngôn tình là giống một quả cà chua trong đỏ ngoài đỏ, chứ không phải một quả dưa hấu trong đỏ ngoài xanh.
Ai thôi sĩ diện hão, ai thôi xem trọng sự đánh giá của người ngoài dành cho mình, người đó sẽ làm chủ được cuộc sống của mình.