Tội Ác

Thịnh không còn nhớ hôm ấy chiếu phim gì. Phim buồn lắm thì phải. Buồn đấy không có nghĩa là cảm động, mà khiến người xem chán ngán, phải ngáp luôn. Nhất là Thịnh, với những ý nghĩ thấm thía ấy trong tâm trí, càng thấy sự nhạt nhẽo quá chừng của những phút yên lặng ngồi trước một màn ảnh ngây ngô.

Vào xem, Thịnh không mất tiền vé, Toàn, bạn Thịnh thấy Thịnh lảng vảng trước cửa rạp, liền khoác ngang tay, kéo ra một chỗ:

- Đi xem à?

Thịnh nhìn vẻ mặt vui mừng xoắn xuýt của Toàn thì biết ngay anh bạn này thế nào cũng vay tiền mình.

- Tiếc quá, tôi chẳng có một xu nhỏ nào Toàn ạ!

Thịnh đã tưởng Toàn sẽ chưng hửng vì câu nói ấy, sẽ phải ngượng nghịu khổ sở. Thịnh còn e ngại: nếu Toàn biết mình hổ thẹn vì không giúp bạn được một việc như thế. Nhưng không, Thịnh đã lầm! Toàn mỉm cười vỗ vai Thịnh:

- Tôi có hỏi vay anh đâu mà anh đã vội chối. Tôi mời anh đi xem phim cơ mà. Anh muốn ngồi hạng nào cũng được.

Thịnh chau mày nhìn Toàn. Toàn rành rọt cắt nghĩa:

- Đây tôi chỉ có một hào. Nhưng dúi cho thằng soát vé kia - Toàn chỉ một người mảnh dẻ ngồi bên - rồi mình vào ngồi xem ở hạng nhì hay hạng ba tùy ý.

Thịnh còn dùng dằng, Toàn đã kéo luôn vào cửa. Lúc đó không có ai đi lại gần đấy. Người xem ảnh quảng cáo dồn cả về phía cửa bên kia. Anh soát vé thấy hút Toàn tiến đến, liền đưa nhanh mắt lấm lét nhìn. Cặp mắt trong quầng thâm loang loáng như lưỡi dao cạo liếc nhanh. Sự gian lận làm rung rung cánh tay hắn khi hắn đưa tay ra vờ xé vé. Thịnh cũng là một kẻ cắp rồi.

Thấy Toàn không đưa mình vào ghế mà còn dẫn đi dẫn lại, Thịnh hỏi thầm, thì Toàn khẽ đáp:

- Bây giờ còn vắng lắm, mà những thằng đi lậu như mình cứ tuôn cả lên ghế trên, chủ nó biết mất. Anh chịu khó chờ đến lúc tắt đèn sẽ ngồi.

Nhưng đến lúc nổi hồi chuông thứ ba, mặc dù Toàn trà trộn vào hạng trên, Thịnh không bỏ cái chỗ ngồi ở dãy ghế chót kia. Sau phim thời sự, thấy tâm trí rối loạn vì những sự băn khoăn, Thịnh muốn ra về. Song hai giờ trước, đã đi bộ quá nhiều, Thịnh đành ngồi rốn lại cho hai ống chân hồi sức.

Nét mặt xanh xám lấm lét của người soát vé càng bám chặt lấy trí tưởng tượng Thịnh. Cái cảm giác ghê rợn khi bàn tay xương xương run run của hắn giơ ra nắm lấy bàn tay Thịnh vẫn riết chặt lấy Thịnh. Thịnh không trông lên màn ảnh, lờ đờ nhìn ra ngọn đèn đỏ trong một lồng kính có những nét chữ đen ở lối đi bên. Bóng tối của những góc tường và màu ximăng xám nhạt làm dịu mặt Thịnh. Thịnh cố tìm tòi một sự giải quyết trong làn ánh sáng lờ mờ của ngọn đèn nhả xuống.

Vào một buổi trưa mùa hè nhưng Thịnh không thấy bức lắm. Lòng Thịnh dần lắng lại, tai Thịnh để cả vào một thứ tiếng thì thầm trong sự yên lặng nặng nề.

Người soát vé không phải ngồi đón khách. Hắn nhẹ nhàng bước đi bước lại từ cửa ra vào đến bục gỗ dưới màn ảnh. Thân thể hắn gầy còm, thấp, lướt bóng trên mặt tường. Cái bóng mờ quá gần tan hẳn với màu vôi nhợt nhạt. Thỉnh thoảng hắn lại ngước đầu nhìn về một góc nhà. Hai con mắt lấp loáng trên gương mặt xám ngắt. Rồi hắn lại cúi đầu xuống như bắt đầu vội vàng sắp chạy trốn.

Người xem vẫn im lặng. Một vài đứa nhỏ cựa quậy trong lòng người lớn. Luồng điện chiếu lên màn ảnh thả một làn ánh sáng xanh xuống những bóng người ở suốt dẫy giữa. Khói thuốc lá cuốn lên rồi tản ra trong thứ bụi sáng biếc đó.

Thịnh như không nghe thấy tiếng nói của máy phát thanh. Thứ tiếng thầm thì ấy càng rõ rệt bên tai anh. Nó là tiếng trống ngực của người soát vé hay tiếng rên xiết của nỗi lo sợ vì những lời dọa nạt làm một người khi phạm tội thấy bất kỳ cái gì cũng có thể tố cáo hành vi bất chính của mình?

Một lúc lâu sau, người soát vé gieo mình xuống cái ghế bên cánh cửa, dưới ngọn đèn đỏ, gần chỗ Thịnh. Thịnh có thể nhìn rõ mặt hắn. Hắn còn trẻ lắm, hăm ba, hăm bốn là cùng. Trán hắn còn nhẵn bóng, gò má hắn cao nhưng là vì khổ mặt hốc hác. Cằm hắn lẹm, yết hầu lộ rõ rệt. Với mớ tóc húi cao và cái áo dài thâm cùng đôi giày cao su, tất cả những nét trên đều cho biết hắn là một người học trò quê mùa, nghèo nàn hiện đang là đứa con " cơm gạo " của một gia đình khốn khó. Thêm sắc da xám ngắt và hai quầng mắt thâm đặc, gương mặt kia còn kể đến cả những ngày đói rét học thâu đêm, những giờ mệt nhọc, ốm yếu mà vẫn phải gắng gượng đi làm, những lúc chết hẳn người trong sự đay nghiến vì làm không đủ ăn. Trời, nếu hắn còn đa mang vợ con, mà người đàn bà nọ lại đần độn, mấy đứa trẻ lại sài đẹn quặt quẹo luôn!

Một luồng khí lạnh chạy ran khắp não cân Thịnh. Thịnh day day môi giữa hai hàm răng. Anh thấy mình đương sống trong một thảm kịch mà người soát vé lại là vai chính.

Thân hình xơ xác của phạm nhân diễn tả một cách đầy đủ và rõ ràng những nguyên nhân của tội ác. Sự lo lắng, bứt rứt trong và sau khi phạm tội là tiếng nói của phạm nhân trước bản án của lương tâm. Và thái độ ủ rũ ấy là hình ảnh sự đau đớn khi phạm nhân chịu hình phạt.

Người soát vé đã nhúng tay vào tội ác mà vẫn sáng suốt lo lắng và đau đớn thấy mình gian trá nhưng phải làm. Lương tri của con người không mất! Phạm nhân chỉ là kẻ bị động, chỉ là một nạn nhân của sự cùng cực.

Đèn điện bỗng bật sáng. Tiếng cười ồn ào và tiếng ghế ngồi bị xô đẩy đập mạnh vào tai Thịnh. Thịnh chụp mũ lên đầu rồi lẳng lặng ra sau cùng. Gần ra khỏi cửa, Thịnh còn quay lại nhìn người soát vé.

Đến ngày nay, gương mặt hốc hác xanh xám và những cử chỉ run sợ cùng dáng điệu bơ phờ của "Người ăn cắp" nọ vẫn rõ ràng trong trí tưởng tượng Thịnh. Và những ý nghĩ băn khoăn kia nổi dậy luôn luôn.

1938