SÀI GÒN- NHỮNG CÁI …DẠO -
Dạo này không phải dạo chơi, đi loanh quanh hay lê la khắp nơi. Có những cái nghề không ngồi một chỗ mà đi làm…dạo, như coi bói dạo, làm móng dạo…Hễ dùng từ dạo, người Sài Gòn biết ngay một cái gì đó …không ổn. Vậy mà lúc tôi còn nhỏ, có những cái …dạo mà ai cũng lắng nghe rồi gọi vào nhà …nhờ cậy.
Cứ tầm mười giờ sáng, một giọng phụ nữ đứng tuổi, tóc búi đơn sơ, đội chiếc khăn vuông, xếp lại thành tam giác, hai đầu khăn được cột nơi cổ, xách chiếc giỏ nhỏ rao nhẹ:
- Các em nhỏ xỏ lổ tai …hông.
Các cháu tôi lúc gần đầy tháng, mẹ và chị tôi đều ngóng “bà xỏ lổ tai” đi ngang để xỏ dùm đôi tai của cháu tôi, chuẩn bị ngày đầy tháng nhận những khoen tai vàng mới, quà mừng thông thường dành cho các bé gái. Chính tôi cũng được xỏ lổ tai theo cách đó.
Tôi không nhớ cảm giác đau đớn vì khi ấy tôi còn nằm oe oe. Chỉ sau này thấy bà “xỏ lổ tai” thao tác cho các cháu mới nhận ra sự thành thục và tự tin của bà. Công xỏ cho đôi tai rất rẻ. Có lẽ không thể rẻ hơn. Tôi cũng nghĩ bà làm chỉ để vui vẻ cuộc đời, nhưng nếu mỗi ngày bà xỏ lổ tai khoảng hai mươi em bé gái, chắc chắn là số tiền không nhỏ.
Bà dùng cây kim may, xỏ chỉ, bật hộp quẹt hơi lửa cây kim rồi xỏ “bụp bụp”. Em bé khóc cái oe….Bà nhanh nhẹn “lợi mũi chỉ” thành cái vòng chỉ giữa dái tai. Vài ngày, cái lổ xỏ khô đi, cọng chỉ được lấy ra để một chiếc khoen bằng vàng được đeo vào lóng lánh…Hôm nay, không còn nghe tiếng rao “xỏ lổ tai” nữa. Các cháu tôi đã lớn và tôi không hiểu những bé gái sau này được xỏ lổ tai bằng cách nào. Nghe nói, những bà mẹ trẻ cũng nhờ những thím lớn tuổi, mát tay…xỏ lổ tai dùm các bé gái.
Một “cái dạo” nghe khá rùng mình đó là “nhổ răng dạo”, đặc biệt răng sữa của các bé. Tôi nhớ một chú đi xe đạp, cũng tầm tám giờ sáng, đạp xe ngang xóm tôi rao to:
- Nhổ răng sữa đây…
Chiếc răng sữa nào lung lay, ba mẹ nhát tay không dán “lặt”. Thế là mời chú vào. Chú lấy sợi chỉ cột vào răng rồi …giựt. Thường chiếc răng rơi ra. Chú trả răng để chúng tôi mang và ném dưới gầm giường kèm theo câu:
- Hú mèo hú chuột, răng cũ trả mày, răng mới trả tao.
Vài ngày sau, chiếc răng mới nhú lên chỗ cũ, chúng tôi biết răng mình được “mèo chuột” trả lại và đôi khi tôi tự hỏi:
- Mấy con mèo chuột này sao ngu quá, lấy răng hư để trả răng tốt!
Có lần tôi vạch miệng mèo ra để tìm cái răng cũ của tôi. Thật ngỡ ngàng khi thấy răng mèo nhọn hoắc. Tôi nghĩ có lẽ chuột dành lấy răng tôi, nhưng tôi chẳng có dịp bắt được con chuột để đòi lại răng mình. Những chú bé thời nay mấy đứa có được sự ngây thơ đến ngu ngơ như chúng tôi ngày xưa?
Có lần, chú nhổ răng dạo gặp phải răng hơi khó nhổ bằng chỉ. Tôi nhớ chú lấy kềm lúc lắc răng của nhỏ Minh, bạn tôi. Tôi nhớ cái đầu nó lắc theo nhịp lắc của chú nhổ răng dạo. Cuối cùng cái răng cũng rơi ra. Tôi hỏi Minh đau không. Nó trả lời:
- Chỉ ê ê chứ không đau…
Tôi phục lăn “bản lĩnh chịu đau” của nhỏ.
Chúng tôi luôn ngạc nhiên là những lần đau răng sau, ba mẹ không gọi chú nhổ răng dạo nữa mà đưa chúng tôi đến phòng nha khoa bệnh viện Sài Gòn thưở đó. Tại đây, chúng tôi bị chích thuốc đau đớn, rồi bị nạy, bị giựt…Tôi luôn kêu gào ba mẹ cho tôi được chú nhổ răng dạo nhổ nhưng chẳng được. Giờ mới hiểu…
Ôi, những cái răng sữa ngày xưa cũng tạo nên một nghề nghiệp, một công việc cho những con người lương thiện của Sài Gòn những ngày xa lắm…