Cánh biếc

Hồn nhiên nghìn cánh biếc

Rong chơi qua muôn trùng

THOA TÍ PHẤN, TÔ CHÚT SON, CHẢI GỠ TÓC xong, Vân đứng trước ngăn tủ quần áo băn khoăn không biết nên mặc áo dài hay sơ mi váy ngắn. Mạnh bỗng tới.

– Ủa, cậu chưa về Cái Côn sao?

– Chưa, còn lấn cấn vài chuyện vặt, hình như cô sửa soạn định đi đâu?

Vừa nói Mạnh vừa lục kiếm chiếc bình cắm mấy cành hồng đặt lên đầu kệ sách ngắm nghía. Vân nói cậu bày vẽ quá. Mạnh cười, bảo hoa hái trộm trong vườn nhà thơ, “fan” cuồng nhiệt của cô, bảo đảm đẹp và thơm hơn hoa ngoài chợ. Cách đây hai năm Vân là cô giáo chủ nhiệm một lớp ngữ văn, Mạnh là sinh viên lớp trưởng năm cuối. Ra trường, mất biệt đâu đó một thời gian rồi hắn chợt quay về trở thành đồng nghiệp. Đầu năm học họ gặp lại nhau, Mạnh có vẻ lúng túng trong cách xưng hô, giờ “cô” và “tôi” nghe đã khá trơn tru, mát ngót. Mạnh từng đi nghĩa vụ quân sự xong mới vào đại học nên tuổi tác hơn kém nhau chẳng bao nhiêu. Ở chung khu tập thể, gặp nhau gần như hàng ngày, gần đây trong mắt nhìn lẫn thái độ cư xử hình như Mạnh muốn chuyển sang “hệ” bạn? Hắn luôn tỏ ra quan tâm đến cuộc sống lẻ loi của người đàn bà trẻ.

Đi đâu? Trực quan phụ nữ mách nàng nếu rủ, Mạnh sẽ theo ngay. Nên chăng? Đến đó hết chín mươi chín phần trăm sẽ gặp anh ấy! Thoáng nghĩ, Vân lảng chuyện:

– Không về quê chắc cậu đã có một địa chỉ đẹp ở đây để vui cuối tuần?

– Đẹp là sao?

Thả người xuống chiếc ghế tựa độc nhất trong phòng, Mạnh đốt thuốc nhả khói, có vẻ như cảnh chiều nhạt nắng ngoài cửa sổ rất đáng ngắm.

– Địa chỉ hồng của cô nàng nào đó. – Vân mỉm cười.

– Cô thấy người ngợm như tôi cũng có một địa chỉ như thế để ghé sao?

– Ơ hay, cậu có đui què mẻ sứt gì mà mặc cảm quá vậy?

Gã nửa đàn ông nửa con trai quay ngoắt lại nhìn đau đáu vào mắt nàng, vết sẹo bên gò má trái đỏ ửng:

– Chẳng phải tìm kiếm đâu xa, cô cho rằng địa chỉ này không hồng, không hấp dẫn sao?

Câu nói nghiêm túc kèm cái nhìn nồng nàn quá mức cần thiết khiến nàng hơi hoảng nhưng rồi trấn tĩnh được ngay:

– Ý kiến hay, rủ thêm vài cô cậu bên kí túc xá nữa sẽ vui ra trò.

– Không rủ thêm ai cả, đông–vui–hao!

Cả hai cùng cười. Sự bướng bỉnh cựu binh và lấc cấc học trò hình như chưa rời khỏi Mạnh. Hắn nhắc lại câu hỏi lúc nãy. Vân nói chắc chắn sẽ ra khỏi nhà nhưng chưa biết sẽ đi đâu. Mạnh bảo, hay là đi uống cà phê! Vân lắc đầu, bỗng dưng hóa giải hai nỗi phân vân cùng lúc: quyết định mặc áo dài và rủ Mạnh theo.

Hai người tới trễ. Hội trường đầy người. Ông hội trưởng trọng tuổi đang báo cáo phương hướng hoạt động năm tới. Vài chục học bổng cho con em nghèo. Phòng khám bệnh miễn phí sẽ mở ở trụ sở hội, kèm quầy bán thuốc giảm giá do một Việt kiều đồng hương tài trợ... Chẳng rõ ai cố tình tìm ai, sau cùng mắt họ cũng gặp nhau, Vĩ ngồi sóng vai một cô gái ở hàng ghế thứ ba bên trái. Dù chỉ thoáng nhìn, vẻ trẻ trung thanh lịch của cô ta cũng bất chợt khiến Vân nghe tim nhói chút ghen tuông. Lọt thỏm giữa những trẻ già trai gái nói rặt giọng miền Trung, đôi khi xen vài giọng lai Nam bộ, chẳng rõ Mạnh có cảm thấy lạc lõng không. Miền Trung, ở đó có một thành phố vốn là nơi chôn nhau cắt rốn của Vĩ và Vân. Vĩ hơn Vân dăm tuổi, có thời học trò không quen biết nhau, có tuổi đôi mươi mỗi người đi đứng nằm ngồi, vui đùa hay buồn giận trong thế giới tình cảm riêng. Dòng đời xô cuốn đến nơi đây – một thành phố miền Tây Nam bộ – thành hai kẻ tha hương, gặp rồi quen, quen rồi yêu...

Đêm buông ngoài cửa. Đèn bật sáng. Chương trình chuyển sang tiết mục văn nghệ. Bàn ghế chóng vánh xếp gọn lại. Bữa tiệc đứng được bày ra. Các món ăn thức uống gọn nhẹ lôi từ túi xách mỗi người ra bày lên bàn. Gói bánh patêsô Vân mang theo hơi lạc điệu giữa cơ man nào là bánh mứt, nem chả... Giống bao cuộc họp mặt đồng hương khác, từng cụm người quây lại nhắc kể từ cái nắng cái mưa đến từng ngóc ngách phố xá, món ngon quê nhà, hàn huyên chán lại nài ép, giục nhau lên cầm micrô hò, hát.

Mãi mới tìm thấy Vân trong đám đông, Mạnh nhăn nhó:

– Đủ rồi, biến chứ cô!

– Đi đâu? Suốt năm tôi phải uốn giọng, giờ mới có dịp nói rặt giọng quê mình cho đã thèm, chưa đã chưa về.

Mạnh nháy mắt:

– Nói... dối! Tôi biết tỏng cô nán lại vì...

Nói chưa hết câu, hắn đã bị một ông dí ly rượu vào tay, lôi tuột đến nhập vào đám trai trẻ đang sôi nổi nhậu. Nhậu! Bây giờ hễ thấy những ly rượu hay bia trong bất cứ cuộc nhậu nào, lập tức Vân cảm thấy nhói đau ở một điểm nhạy cảm nào đó trong tâm khảm. Ở xứ sở này ngày nào nước dưới sông không còn nữa thì trên bờ may ra mới không còn những cuộc nhậu! Vĩ từng cay đắng bảo thế. Phải chi đêm hôm ấy ông bác sĩ trực cấp cứu ở bệnh viện đa khoa đừng say rượu... Bây giờ thỉnh thoảng Vân lại bắt gặp mình ngước nhìn trời đêm vào những khoảnh khắc cô đơn cực cùng, mong mỏi rồi bao giờ hình như cũng thấy đôi cánh trong suốt, nhỏ nhoi và xanh biếc nửa hư nửa thực, thoắt biến thoắt hiện giữa muôn ngàn ánh sao mênh mông. Đôi cánh không ít lần cho nàng cái cảm tưởng được quạt mát hay ấp nồng do làn sóng kì bí phát sinh từ chúng xuyên qua khoảng không mung lung, gửi đến tận thế giới cô đơn của riêng mình giữa trần thế, cũng không ít lần cái cảm tưởng dịu dàng này bị phá vỡ ngang xương bởi những tiếng chó sủa thô rợ bất thần vang lên inh ỏi từ bên kia cánh cửa ngăn.

Có lần nàng đã rủ chàng cùng ngước nhìn nhưng Vĩ bảo không hề thấy đôi cánh thiên thần ấy, chẳng chịu sẻ chia đã đành, còn “báng bổ”: Sao lúc nào cô cũng như đang sống trên mây thế!? Rồi những trách cứ, bắt bẻ lắm lúc chẳng đâu vào đâu, đôi khi hết sức vớ vẩn khiến họ dằn vặt, xúc phạm nhau không chỉ ngoài lời mà cả trong ý nghĩ thầm kín, chúng như những lỗ mội nhỏ dần hóa to xoi thủng, làm vỡ cả con đê, và vào một ngày không còn nhớ đẹp hay xấu trời, họ bị nhấn chìm dưới dòng lũ của sự đổ vỡ. Mỗi người bị cuốn đi về một phía dẫu hàng ngày vẫn vào ra đi đứng nằm ngồi dưới một mái nhà, cách nhau chỉ mỗi lằn ranh mỏng manh.

Một bà phấn son tươi rỡ, quần áo thời trang khoe chướng bỗng thân mật khoác vai Vân, ấn vào tay nàng cái bánh su sê ân cần bảo ăn đi ăn đi, bánh làm ở đây nhưng chất lượng y hệt bánh ngoài quê mình, đoạn vuốt cái nhìn mềm mượt từ đầu đến chân Vân tấm tắc:

– Ui, lâu quá mới gặp em, ngày mỗi trẻ đẹp ra.

Đảo mắt ngó quanh, ý hẳn cho không khí trong hội trường quá ồn ã ngột ngạt, người đàn bà cắp tay Vân lôi nàng ra sân.

Yên vị trên ghế đá dưới tàng hoa móng bò râm bóng xong, đôi môi bóng son nhả luôn một tràng rằng, lâu nay nghe đồn đãi lắm chuyện không vui về nàng, chưa có dịp gặp để biết hư thực ra sao. Vân suýt buột miệng bảo biết để làm gì, cảm thấy khiếm nhã đành giữ yên lưỡi trong miệng.

– Nè, tụi em đã ly thân vì những mâu thuẫn nghe đâu không lớn lắm phải không?

– Không lớn thì nhỏ, hoặc vừa! – Vân nói tưng tửng. Bà đồng hương thấp giọng:

– Nghe đâu chỉ vì cậu ấy đâm ra mê nghề nuôi và bán chó kiểng, mải chăm sóc “hàng hóa” hơn cưng chiều vợ nên mới ra nông nỗi! Còn em, ráng mãi không đẻ được thêm mụn con điền vào chỗ trống đứa đã mất, bèn trở chứng ưa mơ mộng hão huyền, đàn đúm hát hỏng, nhảy múa từ đám văn nghệ này sang gánh văn gừng nọ, đúng không nào? Ối dào, theo chị thì để cải thiện thêm ngoài đồng lương nhà giáo, nuôi chó kiểng cũng tốt thôi, hốt bạc triệu ấy chứ! Còn em sao không dành thời gian rỗi đi bỏ mối hàng hoặc dạy luyện thi gì đó có phải hay hơn không? – Chăm bẳm ngó mặt Vân không thấy dấu hiệu biểu cảm khác thường nào, bà đồng hương tỉ tê tiếp: – Thiên hạ ấy mà, người ta thêm mắm dặm muối lắm điều về tụi em nghe mắc cười lắm.

Lại thế nữa ư? Vân vờ tò mò:

– Mắm muối sao chị?

– Em không để bụng chị mới dám... nói.

Khoái cảm của “trò chơi” mang chuyện nhà người khác ra làm món nhắm đang hồi cao trào, lúc này Vân bỏ đi hẳn bà ta sẽ thất vọng? Sự nhạo báng là trạng thái bần cùng của trí tuệ, hình như Jean De La Bruyère đã phán như thế, để xem trí tuệ chị ta bần cùng tới cỡ nào! Khôi hài nhủ thầm, Vân hứa sẽ không để bụng, thậm chí không chút phiền lòng để rồi sau đó hối hận không biết để đâu cho hết.

– Nghe đâu (cơ khổ, lại nghe đâu) ờ, nghe đâu sau thủ tục ly hôn căn hộ trong khu tập thể đã được ngăn đôi, em phải mở thêm cửa hậu để ra vào. Đêm đêm nàng kéo bạn bè, học trò đến vui chơi đàn hát ầm ĩ. Trả đũa, chàng cũng làm y thế và hơn cả thế, nhậu nhẹt lu bù, rước cả gái bia ôm về đú đởn. Tệ hơn, hic hic hic mắc cười dễ sợ, chàng mê chó kiểng đến độ giữa khuya ngủ mớ sủa gâu gâu, khiến nàng đang thả mộng thơ văn, ức quá bèn cao giọng sủa theo cho bõ ghét, chỉ tội láng giềng phải lắm phen mất ngủ, đúng vậy không?

Ánh mắt nanh nọc kèm nụ cười ác hiểm chấm dứt câu nói độc địa khiến Vân giật thót, gai lạnh cả sống lưng, đứng vụt dậy, run giọng:

– Thật ra chị muốn gì ở tôi?

Người đàn bà rít khẽ qua kẽ răng:

– Bỏ ngay cái trò mỡ vờn mèo đi em ạ! Tha cho ông Tâm nhà chị đi nhá cái đồ đú đởn với lại đong đưa!

Ông Tâm nhà chị! Cái lão nhà thơ hói trán, béo ù ở đâu và bất cứ lúc nào cũng sẵn sàng “khạc” ra những câu thơ hũ nút kiểu: Con chuồn chuồn đẻ bầy nòng nọc / Bơi qua giấc mơ em / Tim con nhện bị gặm nhấm bởi gã mèo mù... Cái lão ăn diện hệt gã hề thỉnh thoảng tôi vẫn gặp ở câu lạc bộ khiêu vũ ấy ư? Hóa ra lão ta thuộc loại “động vật quí hiếm” của chị ư? Suýt phá lên cười khinh mạn, nhưng rồi Vân lại cắn chặt môi lạnh lùng quay đi, thấy mình quả là lạ lùng, dám thưởng thức cảm giác bị xúc phạm một cách thú vị, trâng tráo.

Trò mỡ vờn mèo! Cánh đàn ông thích cà rỡn thường ví von rằng, vợ là “cơm” và bồ là “phở”. Khi người đàn bà không còn là “cơm” riêng của ai thì họ rất có thể trở thành “phở” của bất cứ gã đàn ông nào ư? Trong mắt lũ khác giống, họ là thứ có thể dùng theo kiểu tái nạm, tái chín hoặc tái gầu ư? Tệ hơn, theo cách nói của bà đồng hương phải gió vừa rồi thì họ là “mỡ” để vờn những chú “mèo” háo sắc. Bất công lắm thay, dưới mắt thiên hạ phần đông, bây giờ đức hạnh mình được thấy qua những mắt kính đạo đức giả lẫn thật như là đang tuột dốc sao? Nên chăng đấm ngực tự thán: Lỗi tại tôi, lỗi tại tôi mọi đàng, vì tôi đã ngốc nghếch đánh mất hạnh phúc của mình, bởi hiện tại tôi chẳng là “cơm” hay “phở” của một ai mà là “mỡ”... vờn “mèo”. Mèo nào? Mèo nhà và cả mèo mả gà đồng chăng? Cứ buông mình lao xuống vực giống cái xe tuột xích hay thắng mình dừng lại hóa thành pho tượng người đàn bà thánh thiện tội nghiệp, cô đơn không phải trên bệ đá mà trên bia miệng người đời!? Một lúc nào đó chợt nhớ đến Mạnh, Vân tưởng tượng sẽ thấy hắn bất thần xuất hiện từ một ngõ khuất hay đường quanh nào đó, hai người sẽ đến một nơi bí mật nào đó để nàng có dịp trả lời rạch ròi nỗi băn khoăn nên thắng lại hay buông thả mình! Có điều, không biết nên xếp Mạnh vào loại “mèo” nào? Hắn có hào hứng cùng mình bày trò vờn chụp hay không, hay có khi lúc này đã biến thành cái thây ma sũng rượu do đã ham vui quá chén với những người chẳng phải là đồng hương? Đại để thế, những ý nghĩ hài tếu pha lẫn chát chua, sướt mướt pha lẫn ráo hoảnh tựa bầy cá lìm kìm cứ rúc rỉa hết bề trái đến bề mặt tâm trí Vân dọc những ngả đường. Đêm hôm ấy nàng không thể nhớ mình đã thả bộ lang thang bao lâu, lúc cảm thấy chân mỏi rục mới đón taxi quay về nhà.

Mở cửa bật đèn, cái đầu tiên đập vào mắt Vân là tấm ảnh chân dung bé Linh lộng khuôn kính chưng trên bàn cạnh lọ cúc trắng, loại hoa nàng yêu thích. Nụ cười trẻ thơ và những cánh hoa tinh khiết làm lòng nàng ấm dịu hẳn. Con và hoa đến từ đâu vậy? Lẽ nào con đã quay về bằng cách đi xuyên qua cánh cửa hôn ám ấy? Cánh cửa dày nặng những hiềm khích khắc nghiệt, những hoài nghi tủn mủn, mệt mề. Cánh cửa toát giá băng đêm đêm, tỏa mùi cô đơn nồng nặc giữa ngày vắng gió... Nó đã chia cắt đôi bên một năm lẻ bốn ngày rồi cơ mà! Thoáng rã rời bởi bất chợt bắt gặp mình quan tâm đến ngày tháng quá chi li, Vân áp khuôn ảnh vào ngực, thèm khát đến cháy lòng tiếng cười nói ngây thơ, hồn nhiên của núm ruột bé bỏng. Ngoài sự chờ đợi, tiếng gõ khẽ khàng bỗng vang lên sau cánh cửa ngăn. Thoáng chốc nó được mở ra như thể đã long mất khóa đâu từ lâu. Kẻ xuất hiện ở khung cửa lâu nay bị niêm kín ấy không phải Vĩ mà là... Mạnh. Hắn cười tỉnh khô:

– Cô biến đi đâu thế? Bọn này suýt gọi điện báo công an có người mất tích.

Vờ như không hề lưu ý đến cánh cửa hôn ám đã được mở sau một năm lẻ bốn ngày chia cắt, Vân kể lại cuộc “kỳ ngộ” bà đồng hương, và những miệng tiếng bà ta đơm đặt. Mạnh so vai, cười:

– Ngỡ gì trầm trọng, cô đừng ngại sự răn đe của bà ấy, cứ tiếp tục là nguồn cảm hứng bất tận của nhà thơ nặng kí lô ấy đi, cứ mặc bầy nòng nọc của chuồn chuồn bơi qua cõi mơ cô hàng đêm. Thơ ông ấy tối mò như hũ nút, nhưng hoa hồng vườn nhà ổng phải nói là tuyệt đẹp. Thế từ vài tháng nay cô có còn nghe “gâu gâu” bên buồng “ông bạn láng giềng” không?

Vân lắc đầu. Mạnh vờ xụ mặt, thấp giọng:

– Non tay nghề, lại bị một cú lừa ngoạn mục, sạt nghiệp rồi, thầy bảo nếu cô... đại xá, từ nay xin chừa, dứt khoát ném mộng kinh doanh ra khỏi cửa.

Đáp lại giọng đùa tếu của Mạnh, cô gái vụt xuất hiện. Chính là cô nàng từng ngồi sóng vai Vĩ trong hội trường. Cô lễ phép chào Vân, âu yếm vỗ vai Mạnh:

– Khuya quá rồi, về để thầy cô nghỉ chứ anh! – Đoạn quay sang Vân hóm hỉnh nói: – Thầy nhắn đang đói bụng, nếu có thể cô nấu giùm cho một tô mì ăn liền như ngày... xưa, mỗi lúc thầy chấm bài hay soạn bài phải thức khuya.

Ngày xưa... Thuở còn rất hàn vi, món mì tuy rẻ tiền nhưng bé Linh thường khen ngon. Ôi, đứa con bất hạnh, núm ruột nhỏ nhoi, thiên thần bé bỏng của mẹ! Giờ này ở một tinh cầu xa lạ nào đó con thức ngủ ra sao? Phải chi ông bác sĩ trực cấp cứu đêm hôm ấy không say rượu, vô trách nhiệm thì chứng viêm màng não ác nghiệt đã được phát hiện kịp lúc, con đâu đến nỗi phải xa lìa giữa tuổi lên ba!

Mạnh và cô bạn của hắn tan biến vào đêm lúc nào chẳng hay. Khung cửa mở được lấp đầy bởi vóc dáng cao lớn dềnh dàng của người cha. Từ khuôn ảnh vẫn ấp yêu trên ngực người mẹ mơ hồ có đôi cánh nhỏ trong suốt, biếc xanh nhẹ nhàng bay lên, mỏng manh như là khói.

Sài Gòn 2002