Một tháng lương

Chờ đợi mãi cuối cùng cái ngày mồng 1 đầu tháng cũng đến.

- Anh có 30 lia không? - Người thủ quỹ hỏi tôi.

Chút nữa thì tôi bật cười sung sướng. Thích quá còn gì nữa, mình đưa 30 lia, anh ta đưa lại mình những ba tờ, mỗi tờ 100 lia.

- Cháu không có, bác ạ, - tôi trả lời và cúi đầu nhìn danh sách trả lương tên mình, rồi ký vào cột nhận tiền phía bên phải.

Bác thủ quỹ đưa cho tôi hai tờ 100, một tờ 50 và tờ 10 lia.

Đúng năm giờ tôi bước ra khỏi công ty. Hồi còn học phổ thông, tôi có một cậu bạn thân. Một lần cậu ta nói với cô thế này:

- Không bao giờ để tiền vào một túi. Tốt nhất là để mỗi chỗ một tí. Đề phòng nếu bị móc túi hay bị rơi thì không mất tất.

Tôi để hai trăm vào túi trong bên phải của áo vét, tờ năm chục bên túi trái, hai tờ một chục vào túi quần. Ngoài ra còn một ít tiền lẻ nữa. Thỉnh thoảng tôi lại thò tay kiểm tra các túi. "Khéo mà lại đánh rơi", - tôi nghĩ thế nên rút chiếc khăn mùi soa trong túi quần ra để vào bên túi không có tiền.

Bên phía phải của dãy phố có một ngôi nhà cao. Trước cửa chính có treo cái bảng đề chữ "Cho thuê phòng". Tôi bước vào ngôi nhà.

Phía trước là một sảnh lớn, thoáng, rộng. Phía tường phải có tranh vẽ Tháp Thiếu nữ. Trên tường trái là khung cảnh nhìn ra khu vườn qua chắn song bằng đá cẩm thạch. Tôi ấn nút chuông, chiếc cửa sổ cách nền nhà độ nửa gang tay mở ra. Cô gái gác cửa nhô đầu ra.

- Tôi muốn xem căn phòng cho thuê.

Cô gái gác cửa bước lên bậc cầu thang tiến lại phía tôi.

- Xin mời, - cô gái nói và mở cửa lên tầng hai. Ba phòng, phòng khách, nhà tắm, nhà ăn.

- Giá bao nhiêu.

- 500 lia một tháng.

- Rất tuyệt.

- Xin lỗi ông nói gì ạ? - Cô gái không hiểu.

Tôi nhắc lại:

- Rất tuyệt.

Tôi bước ra phố, thục tay vào các túi.

Phố đông người qua lại. Tôi đến một nhà hàng, đưa mắt nhìn vào tủ kính. Tôi dừng lại vì vốn vẫn thích nhà hàng này. Ở đây người ta không bày các món ăn ra tủ kính như ở các nhà hàng khác. Những chiếc khăn trải bàn bằng nhung, trên đó bày biện những bộ đồ ăn mạ bạc sáng trưng và những vật trang trí sặc sỡ trông xa giống như những bông hoa.

Lần đầu tiên trong đời tôi bước vào đây. Lúc đó chưa đến giờ ăn trưa. Các bàn trống trơn không có khách ngồi.

- Ngài dùng gì ạ? - Người hầu bàn tiến đến hỏi.

- Cho tôi món Satôbrian, - tôi nói.

Tôi biết Satobrian là tên một nhà thơ Pháp. Và cách đây đúng ba ngày, qua người bạn, tôi được biết hoá ra trong các nhà hàng có một món ăn mang cái tên đó. Lịch sử của nó như thế này:

Có một nhà quý tộc người Anh nọ, một hôm đến nhà hàng "Luxe" hỏi đầu bếp:

- Ở đây các anh có món gì đặc sản không? Người ta bưng đến cho ông khách người Anh món "Satolrian". Ăn xong ông khách nói:

- Nghĩa là ông Gian đang ở đây.

Hoá ra trước đây hai mươi năm trong một nhà hàng "Luxe" nào đó ở Pari, ông khách người Anh đã ăn đúng cái món "Satobrian" này do một người đầu bếp Pháp tên là Gian nấu. Đó là một đầu bếp tài hoa! Giờ đây tại Stambul sau hai mươi năm lại được thưởng thức món Satobrian, ông người Anh vô cùng thích thú, thốt lên:

- Chỉ có Gian mới nấu được món Satobrian tuyệt diệu như thế này.

- Thưa ngài, - họ nói tiếng Anh với ông khách, quả thật ông Gian nấu món này đấy ạ - Hiện ông Gian đang làm việc ở đây.

Người hầu bàn khi nghe tôi nói cho món Satobrian thì anh ta cuống cà kê lên. Ông chủ nhà hàng vội chạy lại.

- Đầu bếp các ông có biết nấu món này không? - tôi hỏi.

- Có thể nấu được? - ông chủ trả lời. - Nhưng phải gần chiều.

- Gần chiều là mấy giờ?

Mọi người ngơ ngác nhìn nhau. Có lẽ họ tưởng tôi là thanh tra của toà thị chính.

Tôi liếc nhìn bảng thực đơn: các món thịt 5 lia, các món rau 3 lia, xúp 150 xu.

Trong lúc ông chủ và các nhân viên còn đang mải dò xét nhìn tôi thì tôi nhẩm nhanh trong đầu rằng: ở đây bỏ ra độ 15 lia thì tha hồ mà ăn.

- Chúng tôi sẽ nấu, - ông chủ nói.

- Rất tuyệt, - tôi đáp và bước ra khỏi nhà hàng.

Tôi mới đi bộ được năm mươi bước thì gặp anh bạn Ratgi.

- Mình cưới vợ rồi, - anh bạn nói.

- Cưới khi nào thế? - Tôi hỏi.

- Chúng mình cưới tuần trước. Chi phí khá tốn kém.

- Hết bao nhiêu?

- Chỉ riêng việc tổ chức lễ cưới đã hết năm ngàn lia. Thuê phòng cưới từ 9 giờ tối cho đến tận sáng.

- Rất tuyệt, - tôi nói và lại bước tiếp. Thậm chí không nhìn vào mặt Ratgi. Anh bạn chắc cũng rất ngạc nhiên, đứng nhìn theo tôi hoài.

Tôi sờ túi. Tất cả vẫn còn nguyên. Tôi có 279 lia, và còn ít tiền lẻ nữa.

Tôi đi trong cảm giác lâng lâng, giống như khi nằm mơ. Tôi không rõ mình lạc vào ngôi nhà lớn này từ lúc nào. Tôi đứng bên cửa lớn của ngôi nhà có gắn tấm biển đồng "Tiệm may". Tôi bước vào.

Người thợ may trải ra ba súc vải cho tôi xem. Tôi cầm lấy ba mảnh con mẫu vải.

- Một bộ com lê may bằng những loại vải này hết bao nhiêu tiền?

Một loại 400, loại thứ hai 450, loại thứ ba 480 lia.

- Rất tuyệt, - tôi nói và bước ra hành lang. Tôi dừng lại bên cửa vào toà nhà bên cạnh có biển tên của một bác sĩ thần kinh. Tôi đẩy cửa bước vào. Người phụ nữ mặc chiếc áo blu trắng hỏi:

- Ông muốn thăm bệnh, kê đơn?

Tôi không trả lời mà hỏi lại:

- Tiền thăm bệnh là bao nhiêu?

- 30 lia.

- Rất tuyệt, - tôi nói.

Tôi bước ra phố. Có một người phụ nữ đang đứng trên hè phố. Tôi tiến lại gần để nhìn cho rõ. Phải nói là đẹp, rất đẹp là đằng khác. Có khi người nước ngoài. Mà cũng có khi là nghệ sĩ... Dáng người thật tuyệt!... Trông như người mẫu... Tôi đứng trước người phụ nữ. Cô ta quay đi, tôi nhìn theo tấm lưng thon thả xa dần...

Tôi sờ túi. Tôi có 270 lia nằm trong các túi khác nhau, và một ít tiền lẻ. Giá thuê phòng 500 lia một tháng. Người phụ nữ bước xa dần. Cặp giò cô ta sao đẹp thế, tôi chưa được thấy bao giờ... 500 lia một tháng... Tôi có 270 lia. Nghĩa là mỗi ngày 16 lia và 60 xu. Thật tuyệt...

Chiếc quai giầy mảnh mai ôm chặt lấy cổ chân thon, tròn như nặn, và, trời ơi, sao cái mắt cá chân lại có thể đẹp đến thế nhỉ?

Trong túi tôi có 270 lia. Tôi có thể thuê cái phòng kia trong một ngày và hai giờ. Thật tuyệt! Người phụ nữ bước ra đại lộ. Tôi đi bên phía phải nàng. Phía nào trông cũng đẹp!

Nếu mình đến nhà hàng, nơi mà mình đặt món Satobrian, ăn trưa thì chỉ hết 15 lia, nếu ăn tới 15 lia nữa. Vị chi là 30 lia một ngày... Người phụ nữ cầm chiếc ô trong tay. Đôi găng tay màu sáng. Tóc cô ta cũng sáng màu. Nghĩa là mình có thể ăn ở nhà hàng đó 9 ngày. Tôi có 270 lia và một ít tiền lẻ.

Người phụ nữ rẽ vào một con hẻm. Tôi đi theo nàng từ phía trái. Mũi cô ta hơi hểnh lên một chút, và thanh tú!... Nàng đi phía trước tôi. Mấy lần tôi đã bắt kịp, theo sát sau này. Ratgi hoá ra đã cưới vợ... Thuê phòng cưới hết 9 ngàn. Ôi! Eo nàng sao thon thả và đẹp thế!... Từ 9 giờ tối đến sáng - hết năm ngàn. Nghĩa là 10 tiếng đồng hồ. Nếu mình cưới vợ? Tôi có trong túi 270 lia.

Nàng bước lên đoạn phố dốc. Ôi, cặp giò! Có hạt mưa rơi, nàng bật ô. Chúng tôi lại đi ra đại lộ.

Nếu thuê phòng cưới trong mười giờ hết năm ngàn... nghĩa là một giờ hết 550 lia 60 xu. Mình có 270 lia thì thuê được 35 phút. Thật tuyệt... Tôi có 270 lia.

Nàng quay lại, đứng một lát, rồi bước tiếp đi về phía công viên.

May một bộ com lê rẻ nhất cũng hết 400 lia. Nàng đẹp thế! Có thể nàng làm việc ở đâu đó gần đây chăng? Nhưng nàng là nghệ sĩ thì đúng hơn là người đi làm bình thường. May cả bộ com lê thì không đủ tiền, chỉ được già nửa là cùng, thiếu miếng lưng hay hai ống tay gì đó, 270 lia. Nàng đi ra tuyến đường tàu điện. Ôi, lạy chúa, nàng là ai mà kiều diễm thế, nhất là bộ ngực. Bộ ngực hút hồn. Nàng ngoặt vào con hẻm. Ở đó tối lắm. Nàng dừng lại. Có lẽ giầy nàng đi hơi chật...

Một lần khám bệnh thần kinh hết 30 lia. Nàng quay trở lại. Quên cái gì chăng? Nàng đi lại phía bức tượng trên quảng trường. Mình có thể đi khám bệnh thần kinh mười lần. Thật tuyệt!... Nếu tiêu mất một ít, còn lại 255 lia chẳng hạn, thì chỉ đi khám được 8 lần rưỡi. Một lượt khám dở... Nàng ngoặt sang trái. Phía đấy là một khách sạn lớn nào đó.

Nàng quay trở lại. Một tối thuê phòng hết 50 lia. Mình có thể thuê năm tối liền, vẫn còn dư 20 lia. Tức là hơn năm tối một chút. Còn phải cho hầu phòng một ít chứ?

Nàng dừng lại, đứng yên. Tôi cũng dừng lại, đứng yên. Nàng tiến lại phía tôi, đứng sát bên tôi, và nhìn thẳng vào mặt tôi.

- Anh nói gì đi chứ, - nàng nói.

Tôi biết nói gì với nàng. Tôi im lặng.

- Này, anh ngậm hột thị à, mà không có gì. - Nàng hỏi lại.

Chỉ đủ già nửa bộ quần áo com lê. Tám lần rưỡi đi khám bệnh...

- Này, nói đi, nói một từ cũng được! - Nàng hét lên.

Tôi sờ vào túi quần. Tôi có thể ngủ năm đêm trong khách sạn. Năm đêm và lẻ mấy giờ nữa.

- Nó điếc hay sao ấy? - Người phụ nữ lẩm bẩm.

Mưa nặng hạt hơn. Dưới ánh điện đường nhìn thấy rõ hơn những hạt mưa rơi nối nhau thành những sợi chỉ dài. Có một chú chó tha thẩn bước ra từ một góc phố. Nó vừa đi về phía chúng tôi vừa run lên cầm cập vì bị lạnh. Thế là chúng tôi thành bộ ba.

- Có khi nó bị điên? - Người phụ nữ cất tiếng. Con chó ve vẩy đuôi. Mình có thể tổ chức cưới trong 35 phút. hay thôi không cưới nữa, để tiền ăn uống no say trong 9 ngày... Ôi, cái gì ta cũng muốn, mà...

- Anh đi theo tôi hai tiếng đồng hồ để làm gì thế? - Người phụ nữ lại cất tiếng hỏi.

Mưa càng nặng hạt hơn. Tôi sờ túi.

- Phù! - Người phụ nữ không chịu đựng nổi hơn được nữa, nhổ nước bọt vào mặt tôi, rồi xăm xăm bước đi thẳng. Con chó chạy theo nàng, được một quãng đến chiếc cột điện nó dừng lại, ghểnh một chân sau lên. Tôi sờ túi.