KÍNH NỂ BỘ NHỚ SIÊU ĐẲNG GIÁO SƯ TRẦN VĂN KHÊ
Nhiều khi tôi cứ ngẩn ngơ khi nghe thầy Trần Văn Khê, một ông già ở tuổi 90, không chỉ thuộc từng câu dân ca mà còn có thể nói vanh vách ngày tháng của những chuyện đã xảy ra từ vài chục năm trước.
Vì công việc nên tôi gặp thầy Khê nhiều lần, kể từ năm 2006 khi thầy từ Pháp về nước và sống hẳn ở căn nhà số 32 Huỳnh Đình Hai, quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh.
Hai lần tôi làm người giới thiệu chương trình cho buổi giới thiệu sách hồi ký của thầy diễn ra ở Huế và Cần Thơ.
Một chuyến đi làm phim tư liệu về thầy ở Vĩnh Kim, Tiền Giang.
Một vài lần trò chuyện, phỏng vấn.
Với một người “lớn” như thầy, chúng ta có thể học được rất nhiều điều, tâm đắc rất nhiều điều.
Sự giản dị, khiêm cung chẳng hạn.
Sự uyên bác do học, đọc rất nhiều.
Nghị lực vượt qua bệnh tật, rất nhiều bệnh và toàn bệnh nan y, để có thể sống thọ đến tận hôm nay.
Tuy nhiên, điều tôi kính nể và học hỏi nhiều nhất từ thầy chính là một trí nhớ siêu việt. Nhiều khi tôi cứ ngẩn ngơ khi nghe thầy, một ông già ở tuổi 90, không chỉ thuộc từng câu dân ca của hàng ngàn bài, mà còn có thể nói vanh vách ngày tháng của những chuyện đã xảy ra từ vài chục năm trước, giá vé đi coi hát, giá vé đi tàu điện, ngày thầy gặp người này người kia lần đầu, thậm chí hai người đã nói gì với nhau...
Bộ nhớ của thầy chẳng thua gì bộ nhớ của một chiếc máy vi tính, cần là lôi ra, hầu như không bao giờ sai.
Tôi có hỏi thầy về điều này thì thầy nói có thể do trời phú (xưa thầy học bài rất mau thuộc) và cũng do thầy rất quan tâm làm tư liệu, hằng ngày làm gì, gặp ai đều có ghi chép.
Trong hành lý thầy đem về từ Pháp, có hẳn một vali lớn chứa đầy những cuốn sổ tay từ bao năm, một loại nhật ký công việc, trong đó từng trang khi đi đâu làm gì, nhất là nếu có kỷ niệm hay sự kiện gì đặc biệt đều có “chứng từ”, ví dụ như bài báo, tấm vé đi xem phim, tờ chương trình, tấm vé tàu, tờ hóa đơn tính tiền…
Thỉnh thoảng rảnh rang, thầy mở coi lại, những câu chuyện, hình ảnh, con người cũ lại như hiện ra trước mắt. Những cuốn sổ tay cũ kỹ có thể không có chút giá trị với nhiều người nhưng với thầy hiển nhiên, chúng là vô giá.
Những ngày đầu làm báo, tôi cũng làm công tác tư liệu rất kỹ. Có ghi chép công việc hằng ngày. Có cắt dán từng tin bài vào sổ… Nhưng dần dần quá bận rộn rồi quen việc sinh làm biếng, việc làm tư liệu cứ vơi dần… Từ khi gặp thầy và được thầy cho coi một phần kho tư liệu của mình, tôi mới choáng váng.
Thầy, một người mà thời đại không hề có vi tính, không có bộ nhớ 8G, 16G, 32G… vẫn tự tìm cách giữ được cho mình từng thông tin đã qua vài chục năm. Còn tôi, lúc ấy muốn lục lại một việc gì chỉ 10 năm trước, có khi phải vò đầu bứt tóc!
Có thể là do tôi có… Google nên sinh làm biếng? Có thể vì Internet là một kho tư liệu vô tận? Không. Không có cái gì bằng chính mình làm lấy cho mình. Chính từ sau những lần trò chuyện với thầy mà tôi bắt đầu hằng ngày sắp xếp lại “kho hàng” của mình trong máy vi tính, trong ổ cứng rời và giờ đây trong Dropbox, iCloud…
Để giờ đây tôi đã có thể tự tin, khi cần là… click!
Nhà báo Nguyễn Đông Thức (Theo báo Tuổi trẻ, 26/6/2015)