Chương 14 - Thầy Giáo Của Ender.

“Anh mất hơi bị lâu đấy, Graff. Quãng đường đi dài thì đã đành, nhưng mà cứ thế đi du lịch hết ba tháng thì quả thật là quá đáng.”

“Tôi không có ý định chuyển tới một món hàng đã hỏng.”

“Có những người chẳng biết vội vàng bao giờ. Rồi, được thôi, dù gì thì cũng chỉ là sự sống còn của cả thế giới thôi mà. Cũng chẳng phải có mình tôi, anh phải hiểu cho chúng tôi chứ. Chùng tôi ngồi ở đây cả ngày với cái ansible, liên tục nhận được báo cáo về tiến độ của hạm đội. Chúng tôi phải đối mặt với cuộc chiến sắp tới hàng ngày. Mà giờ đâu chỉ còn tính bằng ngày. Thằng bé thực sự còn bé xíu.”

“Nó có tiềm năng để trở thành vĩ đại. Một lý tưởng lớn.”

“Một kẻ giết người tiềm năng nữa?

“Ừ.”

“Chúng tôi đã soạn xong chương trình học cho nó. Đương nhiên là còn chờ anh chấp thuận.”

“Tôi sẽ xem qua sau. Tôi không hề giả vờ rằng mình hiểu hết những vấn đề chuyên môn, Đô đốc Chamrafanagar. Tôi chỉ có mặt ở đây vì tôi hiểu Ender. Vậy nên đừng ngại tôi sẽ làm khó dễ mệnh lệnh của anh. Nếu có cũng chỉ là vấn đề tốc độ thôi.”

“Chúng ta có thể nói cho nó những gì?”

“Đừng tốn thời gian dạy nó mấy thứ nguyên tắc vật lý du hành liên hệ mặt trời.”

“Còn về ansible thì sao?”

“Tôi nói với nó rồi, và cả chuyện hạm đội nữa. Tôi đã bảo họ sẽ tiếp cận mục tiêu trong vòng năm năm tới.”

“Có vẻ không còn gì nhiều để mà dạy nữa nhỉ.”

“Các anh có thể dạy cho nó về hệ thống vũ khí. Nó phải biết đủ nhiều để ra được những quyết định sáng suốt.”

“Ah, vậy là rốt cuộc cũng cần đến chúng tôi đấy nhỉ, anh mới tốt bụng làm sao. Chúng tôi sẽ dành hẳn một trong năm máy mô phỏng cho độc quyền một mình nó sử dụng.”

“Còn đám kia?

“Mấy cái máy còn lại á?”

“Bọn trẻ còn lại.”

“Anh ở đây là để quản lý Ender Wiggin.”

“Chỉ là tò mò thôi. Anh nhớ cho, chúng cũng từng một thời là học sinh của tôi.”

“Và giờ thì chúng là của tôi. Chúng giờ đang bước vào sự kỳ ảo của hạm đội, Đại tá Graff ạ, mà anh, một người lính, chưa bao giờ được biết tới.”

“Anh nói cứ như thể đi tu vậy.”

“Có cả thần thánh. Và một tôn giáo. Ngay cả những người trong chúng tôi chỉ chuyên ra lệnh qua ansible cũng biết đến ánh sáng huy hoàng của những chuyến bay giữa các vì sao. Tôi có thể hiểu tại sao anh thấy khó chịu với chủ nghĩa thần bí. Tôi có thể quả quyết với anh là sự khó chịu của anh chỉ chỉ ra anh ngu dốt đến thế nào. Sớm thôi, Ender Wiggin cũng sẽ thấy những gì chúng tôi thấy; nó sẽ biết đến những vũ điệu ma quái giữa các vì sao. Tôi thấy anh đang nghĩ không hay về quan điểm thần bí của tôi. Tôi đảm bảo với anh là suy nghĩ đó của anh chỉ chứng minh kiến thức anh nông cạn đến thế nào. Sớm thôi, Ender Wiggin cũng sẽ biết điều tôi biết; nó cũng sẽ nhảy vũ điệu ma giữa các vì sao, và tất cả những điều vĩ đại tồn tại trong nó sẽ được giải phóng, bộc lộ, đưa ra cho cả vũ trụ nhìn thấy. Anh có tâm hồn của một hòn đá, Đại tá Graff ạ, nhưng tôi hát cho một hòn đá nghe cũng hay như khi tôi hát với một người ca sĩ khác vậy. Anh có thể trở về phòng và ổn định chỗ ở.”

“Tôi chẳng có gì để xắp xếp ngoại trừ bộ quần áo tôi đang mặc.”

“Anh không có gì hết?

“Họ giữ tiền lương của tôi trong một tài khoản đâu đó trên Trái Đất. Tôi cũng chẳng bao giờ cần đến nó. Chỉ thỉnh thoảng để dùng mua quần áo thường dân những dịp nghỉ phép thôi.”

“Một con người coi thường vật chất. Vậy mà anh lại mập đến khó ưa thế này. Thầy tu khổ hạnh mà lại phàm ăn cơ à. Thật là ngược đời.”

“Cứ khi nào tôi căng thẳng, tôi lại ăn. Còn anh, khi nào anh căng thẳng, anh lại phun ra toàn rác rưởi.”

“Tôi thích anh rồi đó, Đại tá Graff ạ. Tôi nghĩ chúng ta sẽ hợp nhau thôi.”

“Tôi chẳng quan tâm, Đô đốc Chamrajnagar. Tôi đến đây vì Ender. Và cả hai chúng tôi đều không ở đây vì anh.”

Ender ghét Eros kể từ giây phút cậu xuống khỏi đầu kéo. Ở Trái Đất, nơi mặt đất bằng phẳng, cậu đã đủ khó chịu rồi; Eros thật hết nói nổi. Nó chỉ là một hành tinh xêm xêm giống hình con suốt, dày chỉ nửa kilomet ở điểm thon nhất. Toàn bộ bề mặt hành tinh đều được tận dụng để hấp thụ ánh sáng mặt trời và chuyển hóa nó thành năng lượng, thế nên tất cả mọi người đều phải sống trong những căn phòng tường láng được nối với nhau bằng những đường hầm chạy dài như những dải ruy băng quấn lấy lòng hành tinh. Bầy không gian nhỏ hẹp không làm phiền Ender – thứ làm cậu bực mình là việc tất cả các cửa đường hầm đều nghiêng xuống dưới. Ngay từ đầu, Ender đã cảm thấy mất thăng bằng khi cậu di chuyển trong đường hầm, nhất là những đường hầm chạy vòng quanh phòng cậu. Việc trọng lực ở đây chỉ bằng nửa trọng lực Trái Đất chẳng giúp cậu thấy khá hơn chút nào – nó chỉ khiến cái cảm giác như thể sắp ngã thêm hoàn chỉnh. Tỉ lệ của phòng ốc ở đây cũng có chút gì đó không ổn – trần thường quá thấp so với chiều rộng phòng, những đường hầm lại quá hẹp. Nơi này không dễ chịu chút nào. Thế nhưng điều tệ hại nhất lại là số lượng người ở đây. Số lượng người bình thường trong trí tưởng tượng của cậu là như ở Trường Chiến đấu, nơi cậu nhận mặt được tất cả mọi người. Nhưng còn ở đây, có cả mười ngàn người sống trên hành hinh này. Người ta không chen chúc nhau, ngay cả khi một lượng lớn không gian được trung dụng để để thiết bị hỗ trợ đời sống và những thứ máy móc khác. Điều làm cậu khó chịu là việc cậu cứ luôn luôn bị vây quanh bởi người lạ.

Họ không để cậu làm quen với ai cả. Cậu vẫn thường xuyên nhìn thấy những học sinh khác của Trường Chỉ huy, nhưng bởi cậu không tham gia đều đặn một lớp học nào, thấy rồi cũng thôi. Cậu có đi nghe một vài bài giảng, như chủ yếu cậu được kèm cặp riêng với nhiều giáo viên khác nhau, hoặc thỉnh thoảng được một học sinh khác chỉ dẫn một quy trình nào đó, chỉ gặp một lần rồi không bao giờ thấy mặt nữa. Bữa ăn, cậu ăn một mình hoặc cùng với Đại tá Graff. Giờ nghỉ, cậu dành thời gian trong phòng tập, nhưng hiếm có khi nào cậu gặp ai trong đó hai lần.

Cậu nhận ra một lần nữa họ lại cô lập cậu, lần này không phải bằng cách khiến cho những học sinh khác ghét cậu, mà là đảm bảo đê chúng không bao giờ có cơ hội trở thành bạn bè. Ngay cả nếu họ không làm vậy, cậu cũng khó lòng mà kết thân với chúng – ngoại trừ Ender, những học sinh khác đều đã là thiếu niên cả rồi.

Vậy là Ender thu mình vào chú tâm học tập, và cậu học rất nhanh. Lý thuyết thiên văn và lịch sử quân đội cậu hấp thu nhanh như miếng bọt biển hấp nước; toán trừu tượng có khó hơn một chút, nhưng cứ khi nào cậu được giao cho một vấn đề có liên quan đến mô hình không gian và thời gian, cậu lại thấy trực giác của cậu đáng tin hơn là phép tính – cậu thường hay nhìn ra ngay cách giải quyết chính cậu chỉ chứng minh được sau nhiều phút hoặc nhiều giờ đồng hồ tính toán.

Còn để giải trí, họ có máy mô phỏng, bộ trò chơi điện tử hoàn hảo nhất cậu từng được chơi. Các giáo viên và những học sinh khác huấn luyện cậu cách chơi, từng bước một. Ban đầu, khi cậu chưa biết đến khả năng tuyệt vời của trò chơi, cậu chơi chỉ ở mức chiến thuật, điều khiển chỉ một chiến cơ đi tìm và tiêu diệt kẻ thù. Đối thủ do máy tính điều khiển cực mạnh và xảo quyệt, và cứ mỗi lần Ender sử dụng một chiến thật, chỉ vài phút sau cậu đã thấy máy tính sử dụng chiến thuật đó chống lại cậu.

Trò chơi có đồ họa như hình chụp ảnh giao thoa, với chiến cơ của cậu được thể hiện bằng một đốm sáng nhỏ. Kẻ thù là những đốm sáng mang màu khác với của cậu, và tất cả những đốm sáng đó nhảy múa, xoay vòng, len lỏi qua những chỗ hổng không gian rộng chắc chỉ tới mười mét, Bộ điều khiển cũng thật tuyệt vời. Cậu có thể xoay hình ảnh theo mọi hướng, quan sát từ mọi góc nhìn, và cũng có thể di chuyện vị trí trung tâm để đưa vị trí trận đấu lại gần hoặc ra xa hơn.

Từ từ, khi cậu đã trở nên thành thục hơn trong việc điều khiển tốc độ, hướng di chuyển, chỉnh tầm nhìn, vũ khí, trò chơi trở nên phức tạp hơn. Có khi cậu phải đấu với hai tàu dịch cùng một lúc; có khi có vật cản, mảnh vụn trong không gian; cậu bắt đầu phải lo lắng về nhiên liệu cũng như số lượng vũ khí; máy tính bắt đầu giao cho cậu mục tiêu để tiêu diệt hay mục đích để hoàn thành, khiến cậu phải tránh xao lãng và đạt thành một mục đích nào đó để thắng cuộc.

Khi cậu đã thành thạo cách chơi đơn lẻ, họ để cậu bắt đầu với sư đoàn bốn người. Cậu ra lệnh bằng giọng nói cho bốn phi công ảo của bốn chiến cơ, và thay vì chỉ làm theo hướng dẫn của máy tính, cậu được tự mình quyết định chiến thuật, quyết định xem mục tiêu nào trong số nhiều mục tiêu là quan trọng nhất và điều khiển chiến cơ bên mình theo đó. Bất cứ lúc nào cậu cũng có thể ra lệnh trực tiếp cho một trong số các chiến cơ của mình một thời gian, và lúc đầu cậu thường xuyên làm vậy; thế nhưng những lúc như thế, ba chiến cơ còn lại trong sư đoàn của cậu thường nhanh chóng bị tiêu diệt, và khi trò chơi càng lúc càng trở nên khó hơn, cậu buộc phải giành nhiều thời gian hơn điều khiển cả tiểu đội. Kể từ đó, càng ngày cậu càng thắng thường xuyên hơn.

Ở Trường Chỉ huy được một năm, cậu đã trở nên lão luyện khi chơi bất cứ level nào trong số mười lăm level trên máy mô phỏng, từ điều khiển một chiến cơ duy nhất cho đến điều khiển cả một hạm đội. Cậu sớm nhận ra rằng máy mô phỏng đối với Trường Chỉ huy cũng giống như phòng chiến đấu với Trường Chiến đấu vậy. Lớp học thì bổ ích, nhưng bài học thực sự nằm trong trò chơi. Người ta thường hay ghé vào xem cậu chơi. Họ không nói gì bao giờ – ít khi có ai nói gì, trừ khi họ có gì đó để dạy cậu. Những người xem đó chỉ đứng yên, im lặng, nhìn xem cách cậu chơi một vòng chơi khá, rồi bỏ đi khi cậu chơi xong. Mấy người đang làm gì vậy, cậu muốn hỏi họ. Muốn phán xét tôi à? Muốn quyết định xem mấy người có thực sự muốn giao hạm đội cho tôi hay không? Chỉ cần nhớ là không phải tôi muốn điều đó đâu đó.

Cậu nhận ra rất nhiều điều cậu học được ở Trường Chiến đấu cũng áo dụng được cho trò chơi này. Cậu liên tục xoay hình chiếu mỗi vài phút, giữ cho mình không bị kẹt vào một quan điểm trên – dưới nào, liên tục kiểm tra vị trí quân mình từ góc nhìn của đối thủ. Thật sung sướng khi cuối cùng cậu cũng có được quyền kiểm soát trận đấu theo cách này, được nhìn hết tất cả các góc độ của nó.

Và cũng thật bực mình khi có quá ít quyền kiểm soát như vậy, bởi các chiến hạm do máy tính điều khiển chỉ giỏi được đến mức mà máy tính quyết định. Chúng không có sáng kiến. Chúng không có trí tuệ. Cậu bắt đầu mong nhớ đến các tiểu đội trưởng của mình, để cậu có thể tin tưởng rằng các tiểu đội đều sẽ làm việc tốt mà không cần cậu phải giám sát gắt gao.

Đến cuối năm đầu tiên cậu đã thắng mọi trận chiến trên máy mô phỏng, và chơi trò chơi cứ như thể cỗ máy cũng là một phần tự nhiên trên cơ thể cậu. Một ngày nọ, trong khi đang ăn với Graff, cậu hỏi, “Vậy ra đó là tất cả những gì máy mô phỏng có thể làm?”

“Cái gì tất cả?”

“Mức chơi hiện tại. Nó quá dễ, và đã một thời gian rồi nó không còn tăng độ khó nữa.”

“Ồ.”

Graff không có vẻ gì lo lắng. Thế nhưng Graff cũng chẳng bao giờ tỏ vẻ gì lo lắng cả. Ngày tiếp theo tất cả mọi thứ đều thay đổi. Graff biến mấtt, và thay vào đó họ cho Ender một người bạn đồng hành.

Ông ta có mặt trong phòng Ender lúc cậu thức dậy. Ông ta già, ngồi khoanh chân trên sàn. Ender nhìn ông đầy trông đợi, chờ ông lên tiếng. Ông chẳng nói gì. Ender ngồi dậy, đi tắm rồi mặc quần áo, để mặc cho ông ta giữ im lặng tùy ý. Từ lâu cậu đã học được rằng khi có bất thường diễn ra, thứ gì đó nằm trong kế hoạch của người khác chứ không phải của cậu, cậu thường thu được nhiều thông tin hơn bằng cách giờ đợi thay vì hỏi. Người lớn hầu như luôn mất kiên nhẫn trước Ender.

Đến lúc Ender đã sẵn sàng, ra mở cửa rời khỏi phòng, ông ta vẫn chưa nói câu nào. Cửa không chịu mở. Ender quay lại nhìn người đàn ông đang ngồi trên sàn. Ông ta trông khoảng sáu mươi tuổi, người già nhất mà Ender từng gặp ở Eros. Trên mặt ông ta mọc đầy râu bạc trắng một ngày rồi chưa cạo, chỉ ngắn hơn bộ tóc cắt sát đầu của ông ta một chút. Da mặt ông hơi sệ, nơi đuôi mắt đầy những vết hằn và chân chim. Ông ta nhìn Ender với vẻ mặt vô cảm.

Ender quay lại phía cánh cửa và thử mở nó ra lần nữa.

“Được rồi, cậu bỏ cuộc và nói. “Tại sao cửa lại khóa?”

Người đàn ông tiếp tục nhìn cậu vô cảm.

Vậy ra đây là một trò chơi, Ender nghĩ. Được rồi, nếu họ muốn mình đi học, họ sẽ tự mở cửa. Không thì thôi. Mình chẳng quan tâm.

Ender không thích những trò chơi mà luật lệ có thể là bất cứ thứ gì còn mục đích thì chỉ có họ mới biết. Cho nên cậu sẽ không chơi. Cậu cũng từ chối nổi giận. Cậu tập một bài thể dục để thả lỏng, dùng cánh cửa làm chỗ dựa, và chỉ trong phút chốc đã bình tĩnh lại. Người đàn ông cứ dửng dưng nhìn cậu.

Tình trạng đó cứ thế kéo dài cả mấy giờ đồng hồ, Ender quyết tâm không nói chuyện, người đàn ông thì như thể vừa câm vừa ngu ngốc.

Có đôi lúc, Ender tự hỏi liệu cậu có phải bị bệnh tâm thần hay không, trốn thoát khỏi một bệnh viện nào đó trên Eros, sống một cuộc sống ảo tưởng trong phòng của Ender. Thế nhưng càng kéo dài, cậu lại càng chắc chắn chuyện này là do họ cố ý, nhằm khiến cậu hoang mang. Ender không muốn để cho người đàn ông thắng. Để giết thời gian, cậu lại tập thể dục. Có một số động tác không thể thực hiện được mà thiếu những dụng cũ của phòng tập, thế nhưng những động tác còn lại, nhất là những thứ từ lớp tự vệ, cậu có thể thực hiện mà không cần trợ giúp.

Những động tác tập đưa cậu đi quanh căn phòng. Cậu đang tập động tác đá và hích vai. Một động tác đưa cậu lại gần người đàn ông, giống như nhiều lần trước đó, nhưng lần này cánh tay già vụt ra và tóm lấy chân trái Ender giữa cú đá. Nó khiến Ender mất thăng bằng và ngã đập xuống sàn.

Ender bật dậy ngay lập tức, tức điên người. Cậu thấy người đàn ông lại đang ngồi điềm tĩnh, chân khoanh, không thở nặng, cứ như thể chưa từng cử động. Ender giữ tư thế chuẩn bị chiến đấu, thế nhưng cái kiểu bất động của ông khiến cho Ender không thể tấn công được. Làm gì bây giờ, đá văng đầu ông ta à? Rồi sau đó đi mà giải thích với Graff – ồ, ông già đó đá tôi, cho nên tôi phải trả đũa.

Cậu quay lại luyện tập; người đàn ông vẫn nhìn.

Cuối cùng, mệt mỏi và giận giữ vì đã bỏ phí cả một ngày, làm tù nhân trong chính phòng mình, Ender quay trở lại giường để lấy bàn. Trong lúc cúi người để nhặt bàn lên, cậu cảm thấy một bàn tay chọc mạnh vào đùi mình, một bàn tay khác nắm lấy tóc cậu. Trong nháy mắt, cậu bị lật ngược. Mặt và hai vai cậu bị đầu gối người đàn ông ép xuống sàn, trong khi lưng cậu bị gập đến đau đớn và hai chân bị tay ông ta kẹp chặt.

Ender không thể cử động được hai tay, cũng không thể gập lưng lại để có thể cử động chân. Chỉ trong chưa đầy hai giây, ông già đã hoàn toàn đánh bại Ender Wiggin.

“Được rồi,” Ender thờ hổn hển. “Ông thắng.”

Đầu gối ông ta đè xuống làm cậu đau hơn gấp bội. “Từ lúc nào,” ông ta hỏi, giọng nhỏ và khàn khàn, “cậu cứ phải nói cho kẻ thù biết khi nào hắn thắng thế?”

Ender giữ im lặng.

“Tôi làm cậu bất ngờ được một lần, Ender Wiggin. Tại sao cậu không tiêu diệt tôi ngay lập tức? Chỉ vì tôi trông có vẻ hiền lành? Cậu quay lưng lại phía tôi. Ngu ngốc. Cậu chẳng học được gì cả. Cứ như thể cậu chưa từng có thầy vậy.”

Giờ thì Ender tức thực rồi, không cần phải kìm lại hay che giấu gì nữa. “Tôi qua tay quá nhiều giáo viên rồi, làm sao tôi biết được ông lại là-“

“Kẻ thù, Ender Wiggin ạ,” người đàn ông thì thầm. “Tôi là kẻ thù của cậu, kẻ đầu tiên thông minh hơn cậu mà cậu từng gặp. Không có người thầy nào như kẻ thù cả. Không có ai ngoài kẻ thù có thể cho cậu thấy kẻ thù sẽ làm gì. Không có ai ngoài kẻ thù có thể dạy cậu cách tiêu diệt và chinh phục. Chỉ có kẻ thù mới cho cậu thấy được cậu đang yếu ở đâu. Chỉ có kẻ thù mới cho cậu thấy hắn mạnh ở chỗ nào. Và luật lệ duy nhất của trò chơi là cậu có thể làm gì hắn và cậu có thể ngăn hắn làm gì cậu. Từ giờ trở đi tôi là kẻ thù của cậu. Từ giờ trở đi tôi là thầy cậu.”

Rồi người đàn ông thả chân Ender. Ông ta vẫn ghì đầu Ender xuống sàn, cậu không thể chống tay đỡ được, khiến chân cậu đập oạch xuống sàn đau đến ứa nước mắt. Ông ta đứng dậy và để Ender ngồi dậy.

Ender từ từ thu chân vào, miệng bật ra tiếng rên vì đau. Cậu giữ tư thế quỳ trên cả hai tay hai chân một lúc, cho mình thời gian bình phục. Rồi tay phải của cậu bắn ra, chộp về phía kẻ thù. Người đàn ông nhanh chóng lùi lại, làm tay Ender chỉ chộp được không khí, trong khi chân người thầy mới của cậu đá về phía cằm Ender.

Cằm Ender không còn ở đó nữa. Cậu ngả người, xoay mình, lưng lấy sàn làm chỗ dựa, rồi trong chớp mắt thầy cậu chưa lấy lại thăng bằng bởi cú đá, chân Ender đạp mạnh vào cẳng chăn còn lại của ông. Ông ngã lăn – nhưng vẫn đủ gần để đá ra lần nữa trúng mặt Ender. Ender không tìm thấy nổi một cẳng chân hay cẳng tay nào dừng lại đủ lâu để bị cậu nắm được, và trong lúc đó lưng và tay cậu liên tục lĩnh đòn. Ender nhỏ người hơn – cậu không thể với qua được tầm với của ông già. Cuối cùng cậu xoay sở lùi ra được và thụt lại phía cửa.

Người đàn ông lại đang ngồi xếp bằng, thế nhưng vẻ vô cảm đã biến mất. Ông ta đang cười. “Lần này khá hơn rồi, nhóc. Nhưng vẫn chậm. Cậu sẽ phải làm tốt với một hạm đội hơn là với cơ thể mình hoặc là chẳng ai sẽ được an toàn khi cậu chỉ huy. Hiểu bài chưa?”

Ender từ từ gật đầu. Người cậu đau cả trăm chỗ.

“Tốt,” ông nói. “Vậy thì chúng ta sẽ không cần những trận đấu như thế này nữa. Tất cả các bài học còn lại sẽ là trên máy mô phỏng. Từ nay về sau tôi sẽ là người lập trình các trận đấu của cậu, không phải máy tính; tôi sẽ nghĩ ra chiến thuật cho kẻ thù của cậu, và cậu sẽ phải học cách phản ứng nhanh, tìm ra kế hoạch của kẻ thù. Nhớ đấy, cậu nhóc. Từ giờ về sau kẻ thù sẽ thông minh hơn cậu. Từ giờ về sau kẻ thù sẽ mạnh hơn cậu. Từ giờ về sau cậu sẽ luôn suýt thua.”

Gương mặt ông ta nghiêm túc trở lại. “Cậu sẽ luôn suýt thua, Ender, nhưng cậu sẽ thắng. Cậu sẽ học cách đánh bại kẻ thù. Chính hắn sẽ dạy cậu.”

Ông ta đứng dậy. “Ở trường này có tập tục để cho một học trò lớn tuổi chọn lấy một học trò trẻ hơn. Hai người sẽ trở thành bạn đòng hành, và người lớn tuổi hơn sẽ dạy cho người trẻ hơn mọi thứ anh ta biết. Họ luôn luôn đấu với nhau, luôn luôn ganh đua nhau, luôn luôn ở cùng nhau. Tôi chọn cậu.”

Ender bảo khi ông ta đang đi ra cửa. “Ông quá già để có thể là học sinh.”

“Người ta không bao giờ là quá già để học từ kẻ thù. Tôi đã học từ bọn người bọ. Cậu sẽ học từ tôi.”

Lúc người đàn ông áp tay vào để mở cửa, Ender nhảy lên và đạp lưng dưới của ông ta bằng cả hai chân. Cậu đạp mạnh đến độ cậu bật ngược ra và đáp trên hai chân, trong khi người đàn ông la lên và sụp xuống sàn.

Ông ta từ từ ngồi dậy, tay vịn vào tay nắm cửa, mặt nhăn nhúm vì đau. Ông trông có vẻ đã gục rồi, nhưng Ender không tin ông ta. Vậy mà mặc kệ việc cậu đã tự chuẩn bị, cậu bị bất ngờ vì tốc độ của ông già. Chỉ trong phút chốc cậu đã thấy mình nằm dưới sàn nơi bức tường đối diện, mũi và môi chảy máu nơi mặt cậu đập vào giường. Cậu quay lại để nhìn người đàn ông đang đứng nơi cửa, vừa nhăn mặt vừa đưa tay đỡ lấy lưng. Ông ta cười.

Ender cũng cười. “Thưa thầy,” cậu nói. “Thầy có tên không?”

“Mazer Rackham,” ông ta trả lời. Rồi ông biến mất.

Từ đó trở đi, Ender hoặc là ở với Mazer Rackham, hoặc là ở một mình. Ông không hay nói chuyện, nhưng vẫn ở đó; khi ăn, khi kèm cậu học, khi cậu chơi với máy mô phỏng, khi cậu ở trong phòng vào buổi tối. Đôi khi Mazer có rời đi, nhưng lúc nào cũng vậy, nếu Mazer không có ở đó, cửa khóa, và không ai được bước vào cho đến khi Mazer trở về. Ender bỏ ra một tuần gọi ông là Cai ngục Rackham, Mazer cũng trả lời cách gọi đó như chính tên của mình, chẳng tỏ vẻ gì là phiền lòng. Ender nhanh chóng bỏ cuộc.

Cũng có những cái lợi – Mazer kèm Ender xem những băng hình của những cuộc chiến từ hồi cuộc Xâm lăng thứ Nhất và thất bại thảm khốc của I.F trong cuộc Xâm lăng thứ Hai. Những băng hình này không phải được chắp vá từ những đoạn băng được công bố bị kiểm duyệt, mà đầy đủ và không đứt đoạn. Trong những trận chiến lớn có nhiều máy quay hoạt động cùng một lúc, thế nên họ có thể nghiên cứu kế sách và chiến lược của bọn người bọ từ nhiều góc độ. Lần đầu tiên trong đời cậu, Ender có một người thầy chỉ ra được những thứ mà cậu không tự nhìn thấy. Lần đầu tiên trong đời, Ender tìm thấy một trí tuệ sống cậu có thể ngưỡng mộ.

“Làm sao thầy chưa chết?” Ender hỏi ông. “Thầy chiến đấu trong trận chiến bảy mươi năm về trước. Tôi không nghĩ thầy đến sáu mươi tuổi.”

“Phép màu của tính tương đối đấy,” Mazer nói. “Họ giữ tôi ở lại đây hai mươi năm ròng sau trận chiến, ngay cả khi tôi cầu xin họ để tôi chỉ huy một trong những tàu chiến họ gửi tới hành tinh nhà và các thuộc địa của bọn người bọ.Và rồi họ – hiểu ra vài thứ về cái cách những người lính cư xử dưới áp lực của cuộc đấu.”

“Thứ gì cơ?”

“Cậu chưa bao giờ được học đủ về tâm lý học để hiểu. Chỉ cần biết rằng họ nhận ra ngay cả khi tôi không thể chỉ huy hạm đội – tôi sẽ chết trước khi hạm đội tới nơi – tôi vẫn là người duy nhất hiểu những gì tôi hiểu về bọn người bọ. Họ nhận ra tôi là người duy nhất từng đánh bại bọn người bọ nhờ trí thông minh thay vì may mắn. Họ cần tôi ở đây để – dạy dỗ người sẽ chỉ huy hạm đội.”

“Vậy là họ cho thầy lên một con tàu, chỉnh tốc độ đến tốc độ tương đối-“

“Và rồi tôi quay ngược lại trở về nhà. Một chuyến đi rất buồn chán, Ender. Năm mươi năm ngoài vũ trụ. Chính thức thì đối với tôi chỉ có tám năm, nhưng cảm giác cứ như năm trăm năm vậy. Tất cả chỉ để tôi có thể dạy người chỉ huy tiếp theo tất cả những gì tôi biết.”

“Vậy là tôi là người chỉ huy đó?”

“Có thể nói cậu là người có tiềm năng nhất hiện giờ.”

“Còn có những người khác cũng đang được chuẩn bị?”

“Không.”

“Vậy là tôi là lựa chọn duy nhất, phải vậy không?”

Mazer nhún vai.

“Trừ thầy ra. Thầy vẫn còn sống, phải không nào? Sao không phải thầy?”

Mazer lắc đầu.

“Tại sao không? Thầy từng thắng rồi mà.”

“Tôi không thể chỉ huy được vì một số lý do hợp lý.”

“Cho tôi xem thầy làm thế nào đánh bại được bọn người bọ, Mazer.”

Gương mặt Mazer trở nên khó nhìn thấu được.

“Thầy đã cho tôi xem tất cả những trận chiến còn lại ít nhất bảy lần rồi. Tôi nghĩ tôi đã nhìn ra cách để đánh bại những gì bọn người bọ từng làm trước đây, nhưng thầy chưa bao giờ cho tôi thấy cách thầy thực sự đánh bại chúng.”

“Cuộn băng đó là một bí mật được giữ rất cẩn thận, Ender.”

“Tôi biết. Tôi đã tìm hiểu được phần nào rồi. Thầy với lực lượng dự bị nhỏ bé của thầy, còn chúng với một hạm đội, một mớ chiến hạm mang theo một bụng chiến cơ. Thầy lao vào một tàu, bắn nó, một vụ nổ. Đó là chỗ họ luôn dừng đoạn băng. Sau đoạn đó chỉ có quân lính đi vào tàu của bọn người bọ và thấy chúng đều đã chết cả rồi.”

Mazer nhe răng cười. “Giữ bí mật cẩn thận thật. Đi nào, ta xem cuộn băng đó.”

Phòng chiếu chỉ có hai người họ, và Ender áp tay để khóa cửa. “Rồi, ta xem nào.”

Cuộn băng chiếu chính xác những gì Ender đã suy ra được. Cú lao đầu tự sát của Mazer vào giữa đội hình kẻ thù, một vụ nổ duy nhất, và rồi-

Chẳng có gì cả. Tàu của Mazer tiếp tục di chuyển, né đợt sóng xung kích, len lỏi giữa đám tàu chiến của bọn người bọ. Chúng không bắn tàu ông. Chúng không thay đổi hướng bay. Hai con tàu như vậy đâm vào nhau và nổ tung bởi một vụ va chạm không cần thiết mà đáng lý bất kỳ phi công bên nào cũng có thể tránh khỏi. Cả hai đều không hành động gì.

Mazer quay nhanh đoạn băng lên. “Chúng tôi chờ ba tiếng đồng hồ,” ông bảo. “Không ai có thể tin nổi.” Rồi tàu của I.F. bắt đầu tiếp cận chiến hạm của bọn người bọ. Lính thủy đánh bộ bắt đầu quy trình cắt và đổ bộ. Đoạn băng cho thấy bọn người bọ đều đã chết ở nguyên vị trí của chúng.

“Cậu thấy rồi đấy,” Mazer bảo, “cậu đã biết hết tất cả những thứ có thể xem rồi.”

“Tại sao lại thế được?”

“Không ai biết cả. Tôi có ý kiến riêng của mình. Thế nhưng có đầy nhà khoa học ra đó bảo tôi rằng tôi không đủ tư cách có ý kiến.”

“Thầy là người thắng trận chiến mà.”

“Tôi cũng cứ nghĩ thế là tôi được quyền lên tiếng rồi cơ, nhưng cậu biết nó sao rồi đấy. Các nhà sinh học và tâm lý học sinh vật ngoại lai[1] không thể chấp nhận được rằng một phi công chiến hạm lại có thể qua mặt họ chỉ bằng một suy đoán vớ vẩn. Tôi nghĩ bọn họ đều ghét tôi, chủ yếu là vì một khi họ xem những đoạn băng này, họ đều phải sống phần còn lại của đời mình trên Eros. Biện pháp an ninh, cậu biết mà. Họ chẳng vui mừng gì đâu.”

“Nói cho tôi đi.”

“Bọn người bọ không biết nói. Chúng truyền suy nghĩ cho nhau, tức thời như hệ quả philote vậy. Giống như hệ thống ansible. Thế nhưng hầu hết mọi người đều cho rằng đó là một hình thức giao tiếp có điều khiển tương tự ngôn ngữ – tôi gửi cho anh một suy nghĩ và rồi anh trả lời tôi. Tôi chưa bao giờ tin điều đó. Cái cách chúng phản ứng với mọi việc cùng với nhau, nó quá đồng thời. Cậu xem băng hình rồi. Chúng không trao đổi với nhau để quyết định phương án hành động. Mỗi một tàu đều hoạt động như thể một phần của một cơ thể sống vậy. Chúng phản ứng như kiểu cơ thể cậu phản ứng trong lúc chiến đấu, các bộ phận khác nhau phản ứng tự phát, làm tất cả những gì cần phải làm mà không cần suy nghĩ. Chúng không trao đổi trong tâm trí như nhiều cá thể khác nhau với nhiều luồng suy nghĩ khác nhau. Mọi suy nghĩ của chúng đều ở đó, cùng nhau, cùng một lúc.”

“Một cá thể, với mỗi tên người bọ như một cánh tay hay một cái chân?”

“Đúng vậy. Tôi không phải là người đầu tiên đưa ra quan điểm đó, nhưng tôi là người đầu tiên thực sự tin vào nó. Và một điều khác nữa. Một điều thật trẻ con và ngu xuẩn đám nhà sinh vật học ngoại lai cười tôi thối mặt khi tôi nói ra sau trận chiến. Bọn người bọ là bọ. Chúng cũng giống như kiến hay ong vậy. Một con chúa, một đám thợ. Điều đó có thể xảy ra từ hàng triệu năm trước, nhưng đó là điểm bắt đầu của chúng, đó là quy luật. Rõ ràng không một tên người bọ nào chúng ta nhìn thấy có công cụ để tạo ra thêm người bọ con. Vậy nên khi chúng tiến hóa ra khả năng suy nghĩ cùng với nhau, chẳng lẽ chúng lại không giữ nữ chúa lại? Chẳng lẽ nữ chúa lại không tiếp tục là trung tâm của cả nhóm? Tại sao điều đó lại phải thay đổi?”

“Vậy là nữ chúa điều khiển cả nhóm.”

“Tôi cũng có bằng chứng nữa. Không phải loại bằng chứng mà có ai trong số họ nhìn ra được. Trong cuộc Xâm lăng thứ Nhất không có nó, bởi đó chỉ mới là chuyến thăm dò. Nhưng mà cuộc Xâm lăng thứ Hai là cả một bầy đàn. Chắc để dựng một tổ mới, hoặc sao đó.”

“Vậy là chúng mang theo nữ chúa.”

“Băng hình từ cuộc Xâm lăng thứ Hai, khi chúng đang tiêu diệt hạm đội của ta ở vành đai sao chổi.” Ông bắt đầu gọi băng hình lên và chiếu đội hình của bọn người bọ. “Chỉ cho tôi tàu của nữ chúa.”

Nó rất khó nhận ra. Suốt một lúc lâu Ender không nhìn ra nó. Tàu của bọn người bọ di chuyển liên tục, toàn bộ các tàu. Không hề có một tàu đô đốc rõ ràng nào, không hề có vẻ có một trung tâm chỉ huy. Nhưng từ từ, khi Mazer bật đi bật lại đoạn băng, Ender bắt đầu nhìn ra cái cách mà mọi chuyển động đều tập trung, tỏa ra từ một tâm điểm. Tâm điểm đó di chuyển, nhưng thực rõ ràng, khi cậu quan sát đủ lâu, rằng cái tâm của hạm đội, cái tôi của hạm đội[2], góc nhìn mà từ đó mọi quyết định được đưa ra, là một con tàu cụ thể. Cậu chỉ vào nó.

“Cậu nhận ra nó. Tôi nhận ra nó. Thế là có hai người trong số tất cả những người từng xem băng hình này. Nhưng nó là thật, phải không nào.”

“Chúng điều khiển tàu đó di chuyển cũng như tất cả những con tàu khác.”

“Chúng biết đó là điểm yếu.”

“Nhưng mà thầy đúng. Đó là nữ chúa. Nhưng tôi cứ nghĩ rằng khi thầy chuyển hướng vào nó, chúng sẽ lập tức tập trung hỏa lực về phía thầy. Đáng lý ra chúng đã có thể bắn tung thầy rồi.”

“Tôi biết. Đó là thứ tôi không hiểu nổi. Không phải chúng không cố ngăn tôi lại – chúng có bắn tôi. Nhưng cứ như thể chúng không thể tin nổi, cho đến khi đã quá muộn, rằng tôi sẽ thực sự giết nữ chúa. Có lẽ ở thế giới của bọn chúng, nữ chúa không bao giờ bị giết, chỉ bị bắt, chỉ chiếu mà thôi. Tôi đã làm một điều mà chúng không nghĩ đối thủ sẽ làm.”

“Và khi nữ chúa chết, đám còn lại đều chết.”

“Không, chúng chỉ ngu đi thôi. Tàu đầu tiên chúng tôi đáp lên, bọn người bọ đều còn sống. Về sinh lý. Nhưng chúng không cử động, không phản ứng với bất cứ thứ gì, ngay cả khi các nhà khoa học bên ta mổ vài tên để xem liệu chúng ta có thể học thêm gì về bọn người bọ hay không. Sau một thời gian thì chúng đều chết. Không có lý trí gì hết. Một khi nữ chúa chết, trong cơ thể bọn chúng không còn gì cả.”

“Tại sao họ không tin thầy?”

“Bởi vì chúng tôi không tìm thấy nữ chúa.”

“Bà ta nổ tung rồi.”

“Vận rủi của chiến tranh đấy. Sinh học chỉ đứng thứ hai sau sinh tồn. Nhưng cũng có một vài người đang ngả theo hướng suy nghĩ của tôi rồi. Cậu không thể sống ở nơi này mà không nhìn thấy bằng chứng trừng trừng trước mắt được.”

“Có bằng chứng gì trên Eros?”

“Ender, nhìn quanh cậu xem. Nơi này có phải do con người đào ra đâu. Chúng ta thích trần nhà cao hơn chẳng hạn. Đây là căn cứ điểm của bọn người bọ hồi cuộc Xâm lăng thứ Nhất. Chúng đào ra chỗ này trước cả khi chúng ta biết chúng ở đây. Chúng ta đang sống trong một cái tổ người bọ. Nhưng tiền nhà ta đã trả đủ rồi. Hải quân mất cả ngàn mạng sống để đuổi chúng ra khỏi những cái rỗ tổ ong này, từng phòng từng phòng một. Bọn người bọ chiến đấu giữ từng mét vuông một.”

Giờ thì Ender đã hiểu tại sao cậu luôn cảm thấy sao sao về những căn phòng này. “Tôi biết đây không phải chỗ ở của con người mà.”

“Nơi này từng là một kho tàng cho loài người. Nếu bọn chúng biết chúng ta sẽ thắng trận chiến thứ nhất đó, có lẽ chúng đã không xây nơi này. Chúng ta học được cách điều khiển trọng lực bởi chúng tăng cường trọng lực ở đây. Chúng ta học cách sử dụng hiệu quả năng lượng mặt trời vì chúng che giấu hành tinh này. Chính xác ra thì, đó chính là lý do chúng ta phát hiện ra chúng. Trong vòng ba ngày, Eros dần dần biến mất khỏi tầm nhìn của kính thiên văn. Chúng ta gửi một tàu kéo ra đây để tìm hiểu lý do. Nó tìm ra lý do. Chiếc tàu kéo truyền băng hình về, trong đó có cảnh bọn người bọ đổ bộ lên tàu và thảm sát toàn bộ phi hành đoàn. Chỉ tới khi chúng đã tháo dỡ xong toàn bộ con tàu, đường truyền mới đứt. Đó là điểm mù của bọn chúng – chúng không bao giờ phải truyền tải cái gì bằng máy móc cả, vậy nên khi phi hành đoàn chết hết, chúng không nghĩ tới chuyện vẫn còn có người đang nhìn.”

“Tại sao lại giết phi hành đoàn?”

“Tại sao không? Đối với chúng, mất đi vài phi hành gia cũng giống như bị gãy móng tay vậy. Chẳng có gì phải phiền lòng. Có thể chúng chỉ nghĩ chúng đang cắt đứt mối liên lạc của chúng ta bằng cách tắt đi vài kiến trợ chạy tàu kéo. Không phải giết những sinh vật sống, có ý thức với những đặc điểm sinh lý độc lập với nhau. Giết chóc không là gì đối với chúng. Chỉ có giết nữ chúa, thực sự ra, mới là giết người, bởi vì giết đi nữ chúa mới là diệt đi cả một đường hướng di truyền.”

“Vậy là chúng không biết mình đang làm gì.”

“Đừng có kiếm cớ cho chúng, Ender. Chỉ bởi vì chúng không biết chúng đang giết người không có nghĩa là chúng không đang giết người. Chúng ta có quyền tự vệ hết khả năng của mình, và cách duy nhất hiệu quả chúng ta tìm ra được là giết bọn người bọ trước khi chúng giết ta. Cứ nghĩ như thế này đi. Trong tất cả những cuộc chiến người bọ, chúng đã giết hàng ngàn sinh vật sống biết suy nghĩ. Và trong tất cả những cuộc chiến ấy, chúng ta chỉ giết có một.”

“Nếu thầy không giết nữ chúa, Mazer, liệu chúng ta có thua cuộc chiến không?”

“Tôi cho là chúng có lợi thế hơn chúng ta ba ăn hai. Tôi vẫn nghĩ mình hẳn đã có thể đập hạm đội của chúng khá thảm trước khi chúng ta hết nguồn lực. Chúng có khả năng phản ứng nhanh chóng và hỏa lực lớn, nhưng chúng ta cũng có vài lợi thế về phía mình. Mỗi chiến cơ của ta mang theo một con người thông minh có thể tự suy nghĩ. Mỗi người trong chúng ta đều có thể nghĩ ra một phương án tuyệt vời cho một vấn đề. Chúng chỉ có thể nghĩ ra một phương án một lúc mà thôi. Bọn người bọ suy nghĩ nhanh, nhưng chúng không phải đều thông minh cả. Nhưng còn bên ta, ngay cả khi một người chỉ huy cực kỳ nhát gan và ngu ngốc thua một trận chiến trong cuộc Xâm lăng thứ Hai, một số hạ sĩ quan của họ vẫn có thể gây tổn hại lớn cho hạm đội của bọn người bọ.”

“Vậy đến khi đội quân của ta đến chỗ chúng thì sao? Chúng ta lại nhắm vào nữ chúa à?”

“Bọn người bọ có tìm ra được cách du hành liên hệ mặt trời bằng cách ngu đi đâu. Đó là một chiến thuật chỉ dùng được một lần thôi. Tôi ngờ rằng chúng ta sẽ không bao giờ tiếp cận được một nữ chúa nào nữa trừ phi chúng ta đến được hành tinh nhà của chúng. Xét cho cùng thì nữ chúa đâu cần phải ở đó với bọn chúng thì mới điều khiển được trận chiến. Nữ chúa chỉ cần có mặt để sinh thêm người bọ con. Cuộc Xâm lăng thứ Hai là một cuộc xâm chiếm thuộc địa – nữ chúa phải đến để sinh con trên Trái Đất. Nhưng lần này – không, cách đó không được đâu. Chúng ta sẽ phải tiêu diệt chúng từng hạm đội một. Và bởi vì chúng có tài nguyên từ cả tá hệ mặt trời để tiêu xài, tôi đoán là chúng sẽ đông hơn ta gấp nhiều lần, trong mọi trận chiến.”

Ender nhớ lại trận chiến của cậu với hai quân đoàn cùng một lúc. Vậy mà mình nghĩ họ chơi gian. Khi trận chiến thực sự bắt đầu, lần nào nó cũng sẽ như vậy. Và chúng sẽ không có cửa để mình cứ thế nhắm vào.

“Chúng ta chỉ có hai lợi thế thôi, Ender. Chúng ta không cần phải nhắm thật chuẩn. Vũ khí của chúng ta có tầm rất rộng.”

“Vậy là ta không cần phải dùng đầu đạn hạt nhân từ cuộc Xâm lăng thứ Nhất và thứ Hai?”

“Thiết bị Bác sĩ [3]mạnh hơn nhiều. Vũ khí hạt nhân, suy cho cùng, đủ yếu để một thời được sử dụng trên Trái Đất. Bác sĩ Nhỏ không thể sử dụng được trên bất kỳ hành tinh nào. Ấy vậy mà tôi vẫn ước gì tôi có một cái hồi cuộc Xâm lăng thứ Hai.”

“Nó hoạt động thế nào?”

“Tôi không biết rõ đủ để tự tạo một cái. Ở tiêu điểm của hai tia, nó dựng nên một trường không gian trong đó phân tử không thể kết hợp với nhau được. Không chia sẻ được electrone. Cậu hiểu vật lý được bao nhiêu, ở trình độ đó?”

“Họ giành nhiều thời gian dạy tôi vật lý thiên văn hơn, nhưng tôi biết đủ để nắm được vấn đề.”

“Trường không gian đó nở ra theo hình cầu, càng nở to thì nó càng yếu đi. Trừ phi nó gặp rất nhiều phân tử, khi đó nó lại mạnh lên và phản ứng lại từ đầu. Tàu càng to, trường không gian mới càng mạnh.”

“Vậy là mỗi lần trường đó chạm phải một con tàu, nó lại tạo ra một trường mới-“

“Và nếu các tàu ở quá gần nhau, trở thành một phản ứng dây chuyền xóa xổ hết tất thảy. Rồi trường đó tan biến, và các phân tử lại kết hợp lại với nhau, và cái chỗ từng là một con tàu, giờ chỉ còn một đống cát với quá nhiều phân tử kim loại trong đó. Không có phóng xạ, không gây ô nhiễm. Chỉ còn cát thôi. Hồi trận chiến đầu tiên chúng ta còn có thể lừa chúng lại gần nhau, nhưng chúng học hỏi nhanh lắm. Chúng sẽ giữ khoảng cách với nhau.”

“Vậy là Thiết bị Bác sĩ không phải là tên lửa – tôi không thể lựa góc khuất mà bắn được.”

“Đúng rồi đó. Giờ thì tên lửa cũng chẳng giúp được gì nữa. Chúng ta học được rất nhiều từ bọn chúng hồi cuộc Xâm lăng thứ Nhất, nhưng mà chúng cũng học từ ta – cách dựng Lá chắn Đê mê[4] chẳng hạn.

“Bác sĩ Nhỏ xuyên qua được lá chắn?”

“Cứ như thể không có lá chắn nào hết. Cậu không thể nhìn thấy lá chắn để nhắm và tập trung tia, nhưng mà máy phát của Lá chắn Đê mê luôn nằm ở chính xác trung tâm lá chắn, thế nên cũng không khó tìm đâu.”

“Tại sao tôi chưa bao giờ được huấn luyện với những thứ này?”

“Cậu có được luyện. Chúng tôi chỉ để máy tính xử lý nó giúp cậu. Công việc của cậu là đưa quân vào một vị trí tốt về chiến lược và chọn mục tiêu. Máy tính trực tiếp trên tàu giỏi nhắm Bác sĩ hơn cậu.”

“Tại sao nó lại được gọi là Thiết bị Bác sĩ?”

“Hồi nó được nghiên cứu, nó được gọi là Thiết bị Chia tách Phân tử (Molecular Detachment Device). Thiết bị M.D.”

Ender vẫn không hiểu.

“M.D. Giống như chữ viết tắt của Tiến sĩ Y khoa (Medical Doctor). Thiết bị M.D., suy ra Thiết bị Bác sĩ. Một cách nói đùa ấy mà.”

Ender vẫn không thấy nó buồn cười ở chỗ nào.

Họ chỉnh sửa lại máy mô phỏng. Cậu vẫn có thể điều khiển góc nhìn và độ chi tiết, nhưng không còn bộ điều khiển cho tàu chiến nữa. Thay vào đó là một bảng điều khiển với nhiều cần gạt khác nhau, và một bộ tai nghe có gắn micro.

Kỹ thuật viên đứng trực nhanh chóng chỉ cho cậu cách đeo bộ tai nghe.

“Nhưng làm thế nào tôi điều khiển tàu được?” Ender hỏi.

Mazer giải thích. Cậu sẽ không phải điều khiển tàu chiến nữa. “Cậu đã chạm đến giai đoạn mới trong tiến trình huấn luyện. Cậu có kinh nghiệm sử dụng chiến thuật ở nhiều cấp độ khác nhau, nhưng giờ là lúc cậu phải tập trung vào chỉ huy cả hạm đội. Cũng giống như cái cách cậu làm việc với các tiểu đội trưởng ở Trường Chiến đấu, giờ cậu cũng làm việc với các sư đoàn trưởng. Cậu được giao ba tá sư đoàn trưởng như vậy. Cậu phải dạy cho họ các chiến thuật thông minh; cậu phải nắm được điểm mạnh và điểm yếu của họ; cậu phải khiến họ trở thành nhất thể.”

“Khi nào thì họ tới đây?”

“Họ đều đã vào vị trí với máy mô phỏng của riêng mình rồi. Cậu sẽ nói chuyện với họ qua bộ tai nghe. Mấy cái cần gạt mới trên bảng điều khiển của cậu cho phép cậu nhìn trận chiến theo góc độ của từng sư đoàn trưởng. Cái này giống với trình trạng mà cậu sẽ gặp phải trong trận chiến thực hơn, khi cậu chỉ nhìn thấy những gì tàu của cậu nhìn thấy.”

“Làm sao tôi làm việc được với những sư đoàn trưởng tôi chưa bao giờ gặp?”

“Và tại sao cậu lại phải gặp họ?”

“Để biết họ là ai, cách họ suy nghĩ-“

“Cậu biết họ là ai và cách họ nghĩ qua cái cách họ làm việc với máy mô phỏng. Nhưng ngay cả như vậy, tôi nghĩ cậu cũng không cần phải bận tâm. Họ đang nghe thấy cậu ngay lúc này. Đeo tai nghe lên để cậu nghe được thấy họ.”

Ender đeo tai nghe lên.

“Salaam,” có tiếng thì thầm bên tai cậu.

“Alai,” Ender nói.

“Và tôi nữa, thằng lùn đây.”

“Bean.”

Và cả Petra, và Dink; Tom Điên khùng, Shen, Súp Nóng, Fly Molo, tất cả những học sinh giỏi nhất Ender từng chiến đấu cùng và đối đầu, tất cả những người Ender từng tin tưởng ở Trường Chiến đấu. “Tôi không biết các cậu lại ở đây,” cậu bảo, “Tôi không biết các cậu sẽ tới.”

“Họ đày đọa bọn này trên máy mô phỏng suốt ba tháng nay rồi,” Dink nói.

“Cậu sẽ thấy rằng tôi là kế sách gia giỏi nhất bọn,” Petra nói. “Dink cũng có cố gắng, nhưng mà nó có đầu óc của một đứa trẻ con.”

Vậy là chúng bắt đầu làm việc với nhau, mỗi sư đoàn trưởng chỉ huy từng phi công một, và Ender chỉ huy các sư đoàn trưởng. Chúng học được rất nhiều cách làm việc cùng nhau, bởi máy mô phỏng cứ bắt chúng phải thử nhiều tình huống khác nhau. Đôi khi máy mô phỏng giao cho chúng cả một hạm đội lớn để điều khiển; Ender phân công chúng thành ba hay bốn nhóm gồm ba hay bốn sư đoàn một. Đôi khi máy cho chúng chỉ một chiến hạm với mười hai chiến cơ, và cậu chọn ra ba sư đoàn trưởng, mỗi người quản lý bốn chiến cơ.

Đó chỉ mới là giải trí, là trò chơi. Kẻ thù do máy tính điều khiển không được thông minh là mấy, và chúng luôn thắng ngay cả khi mắc lỗi, ngay cả khi hiểu lầm ý nhau. Nhưng sau ba tuần chúng luyện tập cùng nhau, Ender đã hiểu chúng khá rõ. Dink, khéo léo khi làm theo hướng dẫn nhưng lại chậm khi ứng biến; Bean, điều khiển một nhóm lớn tàu chiến không được hiệu quả lắm nhưng lại có thể dùng chỉ một vài tàu chính xác như dùng dao mổ, ứng biến tuyệt vời cho dù máy tính có quăng gì vào cậu; Alai, phân tích chiến thuật cũng gần xuất sắc như Ender và có thể được tin tưởng giao phó cho cả nửa hạm đội với chỉ một vài hướng dẫn chung chung.

Ender càng hiểu chúng thì cậu càng triển khai chúng tốt hơn, sử dụng chúng hiệu quả hơn. Máy mô phỏng dựng lên tình huống trên màn hình. Trong phút chống Ender phải nắm rõ hạm đội của mình bao gồm những gì và hạm đội kẻ thù được khai triển ra sao. Bây giờ cậu chỉ còn vần vài phút để gọi ra những sư đoàn trưởng cậu cần, giao cho chúng một vài tàu chiến hoặc nhóm tàu chiến cụ thể, và giao nhiệm vụ. Sau đó, trong khi trận chiến diễn ra, cậu sẽ di chuyển từ góc nhìn của sư đoàn trưởng này sang sư đoàn trưởng khác, đưa ra gợi ý và, có đôi khi, ra mệnh lệnh lúc cần thiết. Mỗi đứa còn lại đều chỉ có thể nhìn thấy góc nhìn của chính mình, thế nên đôi khi cậu phải ra những mệnh lệnh đối với chúng chả có nghĩa lý gì cả; nhưng cả chúng nữa, cũng đã học được cách tin tưởng Ender. Nếu cậu bảo chúng rút lui, chúng rút lui, và biết rằng hoặc là chúng đang ở trong tình thế sơ hở, hoặc là chính việc rút lui của chúng sẽ dụ được kẻ thù vào vị trí yếu hơn. Chúng cũng biết rằng Ender tin tưởng chúng sẽ làm những gì chúng cho là tốt nhất khi cậu không ra mệnh lệnh. Nếu phong cách chiến đấu của chúg không phù hợp cho tình thế mà chúng gặp phải, Ender sẽ không chọn chúng đi làm nhiệm vụ đó.

Sự tin tưởng lẫn nhau này là tuyệt đối, khiến cho hành động của hạm đội được nhanh chóng và phản ứng tốt. Và sau ba tuần lễ, Mazer cho cậu xem cảnh ghi hành trận chiến mới nhất của chúng, chỉ là lần này từ góc nhìn của kẻ thù.

“Đây là cái mà chúng nhìn thấy khi các cậu tấn công. Nó có gợi cho cậu nhớ tới cái gì không? Tốc độ phản ứng chẳng hạn?”

“Chúng tôi trông như một hạm đội người bọ vậy.”

“Các cậu so vai với chúng rồi, Ender. Các cậu cũng nhanh như chúng vậy. Và đây nữa – nhìn này.”

Ender nhìn các sư đoàn của cậu di chuyển đồng thời, mỗi sư đoàn tự phản ứng với tình huống của mình, tất cả được hướng dẫn bằng giọng chỉ huy tổng quát của Ender, nhưng gan dạ hơn, ứng biến hơn, nhử đòn, tấn công với một sự độc lập không một hạm đội người bọ nào từng thể hiện.

“Ý thức chung của bọn người bọ rất hiệu quả, nhưng nó chỉ có thể tập trung vào vài thứ cùng một lúc. Tất cả các sư đoàn của cậu đều có thể tập trung trí tuệ của họ vào thứ họ đang làm, và điều mà họ cần làm cũng được chỉ ra nhờ một bộ óc thông minh. Vậy là cậu thấy đấy, cậu vẫn có lợi thế. Vũ khí mạnh hơn, cho dù là vẫn không phải không thể chống lại; tốc độ tương tự như chúng và trí tuệ chung cao hơn. Đó là những lợi thế của cậu. Điều bất lợi là cậu sẽ luôn luôn, luôn luôn bị áp đảo về số lượng,và sau mỗi trận chiến kẻ thù của cậu sẽ hiểu thêm về cậu, làm thế nào đánh bại cậu, và tất cả những bài học ấy sẽ được áp dụng ngay lập tức.”

Ender chờ ông kết luận.

“Vậy là, Ender, giờ chúng ta sẽ bắt đầu chương trình học của cậu. Chúng tôi đã lập trình để máy tính mô phỏng các kiểu tình huống mà chúng tôi nghĩ cậu sẽ gặp phải khi gặp kẻ thù. Chúng tôi sẽ sử dụng các sơ đồ di chuyển ta đã gặp phải trong cuốc Xâm lăng thứ Hai. Thế nhưng thay vì chỉ cắm đầu tuân theo những sơ đồ đó, tôi sẽ là người điều khiển mô phỏng bên kẻ thù. Lúc đầu cậu sẽ gặp những tình huống dễ dàng cậu cần phải thắng áp đảo. Rút lấy bài học từ đó, bởi vì tôi sẽ luôn đi trước cậu một bước, lập trình thêm các sơ đồ càng lúc càng khó và phức tạp để trận đấu sau của cậu sẽ khó hơn thêm, để đẩy cậu tới giới hạn khả năng của cậu.”

“Và hơn thế nữa?”

“Thời gian còn ít lắm. Cậu cần phải học nhanh nhất có thể. Khi tôi lên tàu du hành, chỉ để khi cậu xuất hiện tôi vẫn còn sống, vợ và các con tôi đều chết cả, và khi tôi trở về thì các cháu của tôi đã bằng tuổi tôi rồi. Tôi không có gì để nói với chúng cả. Tôi bị cắt khỏi tất cả những người tôi yêu quý, tất cả những gì tôi biết, để sống trên cái tổ ong ngoài hành tinh này và bị bắt bỏ hết mọi thứ quan trọng ngoại trừ dạy cho hết học trò này đến học trò khác, mội người đều đầy hứa hẹn, và mỗi người đều, đến cuối cùng, yếu đuối và thất bại. Tôi dạy, và tôi dạy, nhưng không có ai học cả. Cả cậu nữa, cũng đầy hứa hẹn, như tất cả những người trước cậu, nhưng có thể trong cậu cũng có hạt giống của thất bại nữa. Công việc của tôi là tìm ra nó, tiêu diệt cậu nếu tôi có thể, và tin tôi đi, Ender, nếu cậu có thể bị tiêu diệt tôi sẽ làm được điều đó.”

“Vậy là tôi không phải người đầu tiên.”

“Dĩ nhiên là không. Nhưng cậu là người cuối cùng. Nếu cậu không học thành, sẽ không còn thời gian để tìm người khác nữa. Vậy nên tôi đặt hi vọng vào cậu, bởi vì cậu là người duy nhất còn lại để nuôi hi vọng.”

“Vậy còn những người khác? Các sư đoàn trưởng của tôi?”

“Ai trong số họ đủ khả năng thế vào vị trí của cậu?”

“Alai.”

“Trung thực nào.”

Ender không có câu trả lời.

“Tôi chẳng sung sướng gì đâu, Ender. Nhân loại không đòi hỏi chúng ta phải hạnh phúc. Họ chỉ đòi hỏi chúng ta phải tài giỏi vì sự tồn vong của họ. Sinh tồn trước, rồi mới tới hạnh phúc nếu ta có thể. Vậy là, Ender, tôi mong rằng cậu sẽ không làm tôi phát ngán trong quá trình huấn luyện với mấy trò than phiền rằng cậu không thấy vui. Cứ tìm niềm vui giữa những lúc làm việc nếu cậu có thể, nhưng công việc là trước hết, học tập là trước hết, thắng cuộc là tất cả bởi vì nếu không thắng thì cậu chẳng có gì cả. Khi nào cậu có thể trả lại người vợ đã chết cho tôi, Ender, thì khi đó cậu có thể than phiền với tôi về những gì nền giáo dục này tước đi của cậu.”

“Tôi có đang cố rút lui hay gì đâu.”

“Nhưng mà cậu sẽ, Ender. Bởi vì tôi sẽ nghiền cậu ra thành bụi, nếu tôi có thể. Tôi sẽ tung mọi thứ tôi có thể tưởng tượng ra được vào cậu, và tôi sẽ không nhân nhượng, bởi vì khi cậu đối mặt với bọn người bọ chúng sẽ nghĩ ra cả những thứ tôi không nghĩ ra nổi, và lòng trắc ẩn dành cho con người không phải là thứ chúng có thể cảm nhận được.”

“Thầy không nghiền nát được tôi đâu, Mazer.”

“Ồ, thật sao?”

“Bởi vì tôi mạnh hơn thầy.”

Mazer cười. “Cái đó phải để xem đã”

Mazer đánh thức cậu trước cả khi trời sáng; đồng hồ chỉ 03:40, và Ender vẫn còn đứng không vững khi cậu theo chân Mazer bước dọc hành lang. “Ngủ sớm dậy sớm,” Mazer ngâm nga, “làm người ta ngu người mù mắt[5].”

Cậu vừa mời mơ thấy cảnh bọn người bọ mổ sống cậu. Chỉ là thay vì mổ cơ thể cậu ra, chúng cắt lấy ký ức của cậu và chiếu lên như hình ảnh đồ họa, cố gắng tìm hiểu ý nghĩa của chúng. Đó là một giấc mơ kỳ cục, và nó cứ ám trong tâm trí Ender không dứt, ngay cả khi cậu bước theo đường hầm tới phòng máy mô phỏng. Bọn người bọ tra tấn cậu trong lúc ngủ, còn Mazer thì không để cậu yên lúc cậu thức. Gộp cả hai lại, và cậu chẳng còn lúc nào để nghỉ ngơi. Ender buộc mình thức dậy. Có vẻ như Mazer nói thật khi ông bảo ông sẽ nghiền nát Ender – và buộc cậu chơi trong lúc đang buồn ngủ và mệt mỏi chính là cái kiểu gian lận rẻ tiền mà Ender đáng lẽ đã phải nhìn thấy trước. Được lắm, hôm nay họ sẽ không thành công đâu.

Cậu đến bên máy mô phỏng và thấy cái sư đoàn trưởng của mình đều đã có mặt, đang chờ cậu. Chưa thấy kẻ thù đâu cả, vậy nên cậu chia chúng ra thành hai đội quân và bắt đầu đánh trận giả, điều khiển cả hai bên để tìm hiểu xem các sư đoàn trưởng của cậu đang làm ăn thế nào. Chúng bắt đầu một cách chậm chạp, nhưng nhanh chóng trở nên hăng hái và tỉnh táo.

Nhưng rồi màn hình mô phỏng trắng ra, mớ tàu chiến biến mất, và mọi thứ thay đổi. Nơi cạnh màn hình mô phỏng, chúng có thể nhìn thấy hình dáng, được vẽ bằng hình ảnh giao thoa, của ba chiến hạm bên hạm đội loài người. Mỗi chiến hạm chứa mười hai tàu chiến. Kẻ thù, rõ ràng là biết rõ sự có mặt của con người, gom lại thành một khối cầu với đúng một chiến hạm bao ở giữa. Ender không bị lừa – đó không thể là tàu của nữ chúa. Tàu của bọn người bọ đông gấp đôi lực lượng của Ender, nhưng chúng lại đúng gần nhau hơn là chúng nên đứng – Thiết bị Bác sĩ sẽ gây ra thiệt hại lớn hơn nhiều so với bọn chúng dự liệu.

Ender chọn một chiến hạm, khiến nó chớp nháy trên màn hình mô phỏng, và nói vào micro. “Alai, đây là của cậu; cứ phân công chiến cơ cho Petra và Vlad như cậu muốn.” Cậu phân công cho hai chiến hạm còn lại và các chiến cơ con của chúng, ngoại trừ một chiến cơ mỗi chiến hạm cậu để dành cho Bean. “Lần theo rìa và quay ra phía dưới bọn chúng, Bean